ټول افغان څیړنیزې مقالې
هرات ولايت کې پر پښتنو زده کوونکو په زوره دري ژبه تحميل کېږي - اسحاق عزيزي
هرات ولايت کې پر پښتنو ماشومانو په زوره دري ژبه تحميل کېږي - اسحاق عزيزي هرات د افغانستان لوېديځ کې پښتانه ماشومان په ښوونځيو کې په خپلې ژبې زده کړې ته لاسرسي نه لري, دا په داسې حال کې ده چې د افغانستان د پوهنې وزارت په دواړو ژبو کتابونه چاپوي، د هرات ولایت پوهنې وزارت کې ټوله متعصب کسان واکمن دي او پښتنو ته په پښتو ژبې کتابونه نه ورکوي ، او نه يې هم د کابل پوهنې وزارت څخه غواړي . هرات ولایت کې تر نيمايي زيات وګړي پښتو ژ
د پښتو ژبې پر زړه تور داغ، پښتو وژغورئ - اسحاق عزيزي
د پښتو ژبې پر زړه تور داغ، پښتو وژغورئ - اسحاق عزيزي د پښتو ژبې نړيواله ورځ د روان زېږديز کال د می پر ۲۹مه نېټه دی، چې د غبرګولي اتمې ورځې سره برابره ده. او موږ ژبې ته څه کړي؟ له بده مرغه د ځينو بې پښتو پښتنو د لاسه پښتو ژبه د له مېنځه وړلو حالت کې ده، د پښتو ژبې لپاره هېچا هم په کافي اندازه کار نه دی کړی، د هېواد علومو اکاډمۍ څخه نیولې، چې د ژبې د بډايه کولو دنده پر غاړه لري او بيا تر چارواکو، خبريالانو او ان عادي ويونکو پورې. په ټول عمر
پر ښځو د افسردګۍ اغیزې تر نارينه و ډېرې دي - ډاکټره نازيه ساپۍ
پر ښځو د افسردګۍ اغېزه نسبتأ تر نارینه وو ډېره ده لیکواله: ډاکټره نازيه ساپۍ څېړنې ښيي چې ښځې حساسه روحيه لري نو ځکه د افسردګۍ اغېزه نسبت تر نارينه و پر ښځينه وو زياته ده. له بل پلوه بيا پر افغانو ښځو يې دوه برابره اغېزه ډېره وي، په دې ليکنې که به «په ښځو کې د افسردګۍ نښو» ته اشاره وکړم، د افسردګۍ په اړه مې تېرې ليکنې کې معلومات ليکلي. د يادونې وړ ده چې ډیری میرمنې د خپلو رواني اختلالاتو پېژند
په ګوګل ژباړن کې څنګه ونډه اخیستلای شو؟ - اسحاق عزيزي
په ګوګل ژباړن کې څنګه ونډه اخیستلای شو؟ په ګوګل ژباړن کې هر څوک کولای شي چې په رضاکارانه ډول همکاري وکړي، دا همکاري په دو برخو وېشل شوې. یوه برخه یې له انګریزي څخه پښتو ژبې ته د جملو ژباړه ده او بله برخه یې په پښتو یا انګریزي ژبو ژباړل شویو جملو کره کتنه ده. که تاسې غواړئ په ګوګل ژباړه کې ګډون وکړئ، لاندې ټکي په پام کې ونیسئ. لومړی باید د ګوګل یا جیمېل کارن یا برېښنالیک ولري. خپل ګوګل کارن ته د برېښنالیک په کارولو ننوزئ. د ګوګل د ژبا
عليپور او هزارستان، د عليپور موخه - اسحاق عزيزي
د هزارستان نوم په اورېدو مه خفه کېږئ؛ په مرکزي افغانستان، د نجیب وخت کې د (ت ن ن ن ه) په نامه پوځي خوځښتونه را پېدا شوي. د دې ټولو پېښو بېخ بیا د کارمل دورې ته ورګرځي چې د فاطميون نامه یې قومي جوړښت را مینځ ته کړ، الېپور/عليپور وتوانېد چې د ايران باور پر ځان زياد کړي، علیپور نن سبا د هزارستان د دفاع د نا اعلان شوي وزیر په توګه د وسله والو افرادو مالي سرچينو او ميليونونو ډالرو څښتن دی. هزاره ګان له بهره په زرګونه ډالر په هر
په لاتيني ليکدود سره به پښتو ژبه پرمختګ وکړي؟ - اسحاق عزيزي
په دې وروستيو کې د پښتو ژبې د لاتيني کېدلو موضوع ډېره ګرمه ده، ډېری ځوانان او پوهندویان په ټولنيزو شبکو کې ليکنې کوي چې د پښتو ژبې لپاره لاتیني ليکدود تر اوسني لیکدود غوره دی. په دې ليکنه کې به د پښتو ژبې لاتيني او اوسني ليکدود ټولو ستونزو او پرمختګونو ته اشاره وکړم، پښتو ژبه یوه ډېره لرغونې ژبه ده خو دا چې ژبنيز اثار او مواد يې لږ دي دا د ژبې ويونکو پورې اړه لري، لومړی بايد اشاره وکړم چې پښتو اوسمهال په کوم مقام کې ده، د یونیسکو سازمان په وروستيو څرګندونو کې ويل شوي چې پښتو
د اسټرس څخه خلاصون
لیکنه: ډاکټره نازيه ساپۍ هر شخص له روحي فشار سره مخ کېدای شي. ځوان، زوړ، ماشوم، سړی او ښځه. روحي فشار داسې حالت دی چې هم فزیکي نښې او هم احساسي فشار لري. روحي فشار یو ځانګړي حالت ته ځواب دی. روحي فشار هله منځ ته راّځي چې شخص ځان له ګواښ او اضطراب سره مخ وویني. روحي فشار هر کله ناروغي نده، زیاتره د ځینو پېښو په وړاندې د بدن او دماغ یو دفاعي غبرګون دی. روحي فشار کېدای شي مثبت وي او کېدای شي منفي وي. مثبت روحي فشار هغه دی چې د ځینو حالاتو (واده، ازموینې، سفر ….
هزینه های نفاق
هزینه های نفاق مصطفی عمرزی از چند سالي ست كه به نام حقوق بشر، از به محكمه كشاندن مجرمان سال ها بدبختی مردم ما، سخن گفته می شود. اين كه چه گونه اين محكمه دایر مي شود، حرفي نداريم؛ اما براي سبك و سنگين كردن دوسیه هاي آن، هيچ ترازويی وجود ندارد. حمل حجم بزرگ دوسیه ها، نیازمند وسیله ی سنگینی ست که در کشور های با ثبات، دولت- حکومت نامیده می شود. در وجود دستگاه سبک و چند پارچه ی دولت- حکومت کنونی افغانستان که با جناح
سه مسجد
سه مسجد مصطفی عمرزی با گسترش آیین اسلام، بیش از یکهزار سال می شود که مردم ما در زمینه ی آن، گام برمی دارند. در این آیین نیز با اهم شمردن معنویت، سعی شده انسان ها در یک نظام اخلاقی، زنده گی کنند. با ظهور اسلام، مساجد از مهمترین مراکز تجمع مسلمانان، بوده اند. آنان با اجرای دساتیر دینی، هسته ها و مراکزی را به وجود آورده اند که در طول تاریخ اسلام، آنان را به توسعه ی ارضی نیز کشانده اند. هنگام فتوحات اسلامی، نقش مس
خبرنگاری یا عریضه نویسی؟
خبرنگاری یا عریضه نویسی؟ مصطفی عمرزی کثرت روزنامه ها، مجلات، نشریه ها، رادیو ها، آژانس های خبری و تلویزیون ها در طول حکومت رئیس جمهور حامد کرزی، سبب شد تا رونق عجیبی به حرفه ی خبرنگاری- گزارشگری و روح تازه ای بر ژورنالیسم مُرده و دولتی کشور نیز دمیده شود. امروزه خبرنگاران و گزارشگران ما از توانایی های بیشتری نسبت به همتایان خود در گذشته ها برخوردار اند؛ اما از آن جایی که سایه ی واسطه، شناخت و رشوه از بالای مردم ما
چالش های مردمسالاري و حقوق بشر
چالش های مردمسالاري و حقوق بشر مصطفی عمرزی حقوق بشر، یک مولفه ی مهم است. اين مولفه، خيلي انساني ست. تامين و برآورد اهداف آن بر هر انساني، لازم است. شايد اين مولفه با شهرت خلق آن در غرب، موافق میل بعضی از منتقدان و دگم انديشان شرق و مسلمانان نباشد. از اين اشاره نبايد ناراحت شد؛ هرچند مفكوره ي حقوق بشر با ظهور ادیان و فلاسفه، قرن ها قبل از خلق نو آن در غرب، با تمام وجود بروز کرده بود؛ اما بدعت، سنت شكني، استبداد و استعما
جامعه ی منحط
جامعه ی منحط مصطفی عمرزی وقتی می نویسم «جامعه ی منحط»، نهایت نارضایتی ما را آشکار می سازد. ببینید! ما ناگزیریم حتی بر مواردی هم انتقاد کنیم که رفع و روب آن ها خیلی آسان است. به عبارت دیگر، ناتوانی مدیریتی در افغانستان، شکل حاد دارد. از چند ماه به این سو، مثل این که سگان ولگرد ما نیز شعور آن را یافته باشند، پرخاش به حد آنان هم رسیده است. نمی دانم توجه کرده اید که میزان پاچه گیری سگان ولگرد کابل، زیاد شده است؟ در ا
تیمور شاهی
تیمور شاهی مصطفی عمرزی در دو کناره ی دریای کابل که تا چند دهه ی گذشته، جزو کابل قدیم به شمار می رفتند، تعمیر ها و اماکنی قرار دارند که با ورود کشور به قرن 20 میلادی، با نما ها و اشکال نو، آغاز یک جریان تازه ی عمرانی نیز می باشند؛ هرچند اولین بنا های سبک اروپایی و عصری در زمان امیر عبدالرحمن خان(رح) ساخته شده اند که در زمان حکمروایی پسرش، امیر حبیب الله خان(رح) بر دامنه ی آن ها افزوده می شود. جاده ی تیمورشاهی با آر
په کابل کي چاودني او د آروپا خلک د افغانستان په هکله څه وايی
دا فغانستان په هکله ما دیو انلاین فورم نه یو څه معلومان راخیستي ده چه د آخرو خونړیو بریدونو د دشت برچي په سیمه کي دنجونو لیسي مخي ته د آروپایانو عبرګونونه یی راپارولي دي. البته په دي فورم کي په سلګونو خلکو خپل نظرونه د افغانستان په بار وړاندي کړي وو. څه شي چه ډیر دپام وړ وو هغه دا چه په افغانستان کي د بي ثباتي او ورانکاري نه نوره آروپایان ستړي شوي دي او وايی چه افغانان نوره بل څه نه پيژني او دوي څو پيړي وروسته پاتي خلک دي. یو چا لیکلي وو چه د افغانستان نه باید ټولي
تنقید بی عارضه
تنقید بی عارضه مصطفی عمرزی ما از گفت و گو های خود، خاطرات ناخوش نیز داریم. یک دلیل آن، عوارضی هستند که هنگام نفی یا رد موضع طرف مقابل، ارائه می شوند. تاثیرات روانی این تقابل که گاه به خشونت هم کشانده می شوند، تبعات می یابند و اگر جلو آن ها گرفته نشود، به یک فرهنگ بد رویارویی مبدل می شوند. من با بیش از 15 سال کار فرهنگی، متوجه شده ام که اگر هنگام گفت و گو ها، به خصوص در جایی که در موضع مخالف واقع می شویم و خواسته
تجارت رسانه یی
تجارت رسانه یی مصطفی عمرزی فضای پس از حاکمیت طالبان، زمینه های زیادی را از جمله برای تجارت گسترده، آماده ساخت. یکی از موارد آن، تجارت رسانه یی ست که در حدود فعالیت نشریه ها، رادیو ها، تلویزیون ها و آژانس های خبری، صورت می گیرد. حکومت افغانستان که در امر فعالیت های رسانه یی، متعهد است، متاسفانه با ضعف دستگاه اداری خویش و نداشتن قوانین واضح که در آن ها صیانت منافع ملی، خط سرخ باشد، زمینه ی سوء استفاده های زیاد، از
شاه دو شمشیره
شاه دو شمشیره مصطفی عمرزی در مرکز شهر کابل، زیارتی قرار دارد که مرجع عام و خاص است. داستان ها و روایات زیادی وجود دارند که نسل اندر نسل، از این زیارت، بازگو می شوند. مانند تمام مکان های مقدس و مورد احترام، این زیارت در برهه های مختلف، مردم متدین ما را به سوی خود، کشانده است. بیش از 1300 سال از مرگ لیث ابن قیس می گذرد، اما جان نثاری ها و فداکاری های او برای گسترش اسلام، در وجود آرامگاه و شخصیتش، همچنان بر فروزند
پندار هاي انساني
پندار هاي انساني (فرهنگ هاي خير و شر) مصطفی عمرزی جامعه و مردمي كه متاثر از ارزش هاي انسانی باشند، پابند اصولی مي شوند كه احترام، اخلاق و نيكويي، از الگو هاي بارز آن ها شمرده شده اند. در چنين جامعه اي حدود، خطوط و مرزها مشخص و واضح هستند. شاملان در اين احاطه با باور و اعتقادي كه بر ايديالوژي ها چیره اند، مسبب بقا، سعادت و آرامش می شوند. بنا بر این، فروريزي و نابودي آن ها، جامعه را به س
پس از استعمال
پس از استعمال مصطفی عمرزی منظورم از عنوان این مقاله، پس از استفاده ی جنسی نیست. در این اواخر بعضی از هموطنان ما شکایت می کنند که تلویزیون محلی «یک»، مغرضانه به مسایل قومی، دامن می زند. من مدت کوتاهی در اوایلی که این تلویزیون، آغاز به فعالیت کرده بود، با آن همکاری می کردم، اما بعداً با تیره شدن مناسباتم با خلیل رومان که مسوولیت بخش خبر آن را بر عهده داشت، آن جا را ترک کردم. آن چه در همان زمان از آن جا برداشت کرده بودم، این
پديده هاي منفي و مثبت
پديده هاي منفي و مثبت مصطفی عمرزی در جامعه ي ما كه رواج نفي و انکار، حاكميت تمام دارد، درکی به درستی و گسترده گی به ميان نيامده كه مسایل را باید در ابعاد مثبت و منفي آن ها بررسي کنیم. سال هاي زيادي ست كه پديده هاي جالبي چون ويديو و تلويزيون در ميان مردم، مورد استفاده قرار دارند. در جامعه ي مذهبي و سنتي ما با نفي تصوير كه اصل بینش را زير پرسش مي برد، آن دو پديده از عقب ويترين فروشگاه ها تا منازل و اعدامگاه هايی كه در زمان
دامریکایی اشغال دوهم مخ
دامریکا خارجه وزیر وایی چه دوی عسکر باسی خو له افغانستان نه تیر ندی. هغوی نه شاته تګ کړی او نه به له افغاستان سره رابطه پریکه کړی. دا خبره یی په انګلستان کی د انګریز خارجه وزیر سره یوځای په خبری کانفرانس کی کړی ده. هغه دا دی: ۱ دوی به دیپلوماتیک فعالیتو ته دوام ورکړی. په دی کی ددولت او طالبانو په مینځ کی دخبرو امکانات برابرول دی. ۲ دافغانستان نظامی قواوو ملاتړ کول دوام لری. په دی کی نور پرمختیایی، اقتصادی، انسانی، او عسکری ملاتړ شامل دی. ددوهمی پروژی په پرمخ
دصلحي په راتلو سره داجتماعي عدالت تامینول هم اړین دي که نه خداي مه کړه داصلح به پایداره نه وي
لمړۍ - په دا آخرو دوه څلویښتو کالونو کي په افغانستان کي هیڅوک هم دملي اتل او یا مارشال وړ کس نه وو بلکه دا تقلبي اتلان اومارشالان په اصل کي دهیواد او نوامیسو اصلي تجاران وو. بس اړینه ده چه د دا سي کاغذي او تقلبي اتلانو او مارشالانو لقب د بیرته واخیستل شي. او جنګي جنایتکاران دتقدیر په ځاي باید ولس ته حساب ورکړي او محاکمه شي. دوهم - دشهید او مجاهد په نوم دي د هر ډول تلین او لمنځغاستو ته د پاي ټکي کیښودل شي. دریم - دواټونو ، هوايي ډګرونو دولتي او غیر د ولتي موسساتو ن
مردم افغانستان دین پرست وشخص پرست هستند لاکن آیا وطنپرست هم هستند؟
اګر مردمان سرزمین افغانستان با واقیعت وطنپرست میبودند امروز آنقدر بیچاره نمیبودم وحد اقل وطن خودرا با کشور هاي همسایه رقیب میساختیم. اطفال ما ګرسنا و سؤ تغضیه هستند آینده کشور ما مربوط میشوند با همسایه ګان. در دفاع از کشور و تما میت ارضي عاجزهستیم ومیبینم که همسایه ګان هر روز با مرز هاي ما تجاوز میکند وروز به روز خاک کشور ما را زیر تسلط خود درمیاورند. همچنان شواهد نشان دهنده این است که حکومت امروزي کابل خط فرضی دیورند را قبول کرده وبا پاکستان یکجا برادران پښتون آن سوی مرض را توسط دیو
دثور ۷ نیټه که د پښتنو دغرور او یووالي پاي
محترمو زه په کوم ګوند او یا سازمان پوري اړوند نه یم او د یو عادي افغان په توګه کله نا کله دقلم په واسطه دزړه پړاس باسم او تاسوسره يي شریکوم. ټولو ته ښه معلومه ده چه روس او امریکا دافغانستان نه وځي او یا هم وتلي دي خو دنااهلو پښتنو او لږکیو په مرسته امریکا، روس، ایران او پاکستان دپښتنو یووالي او غرور مات کړ. دثور د ۷ کودتا یا انقلاب نه وروسته روسانو ډیر زر قدرت لږکیو یعني پرچمیانو ته چه په سر کي يی مرحوم ببرک کارمل وو وسپاره. روسانواودهغوي ملګرو بل څه نه غوښتل فقط وفقط د پښتنو
پی گیری دوسیه های جرم
پی گیری دوسیه های جرم مصطفی عمرزی مهمترین تلقی از آثار افشاگر تاریخی، نباید محدود به نوستالژی/ تداعی بماند. تداوم خیانت ها، جنایت ها و جفا ها به دلیل اغماض محکمه ی افرادی نیز صورت گرفته که بیشتر در تحولات کودتایی که آن ها را انقلاب عنوان می کردند، به مردم و کشور، آسیب زده بودند. هرچند کتاب هایی که در مسئله ی تعقیب دوسیه های مجرمان مربوط به تحولات کوتایی، منتشر می شوند، معدود اند، اما آن را جداً مطرح کرده اند. حدا
