مقالې
د افغانستان روغتيايي چارو ته لنډه کتنه
د افغانستان نننی عصري طبابت لږ ترلږه ۱۰۰ کاله مخکې پیل شوی دی. مګر کلاسيکې روغتيايي مرستې ډېرې پخوا پيل شوې وې، چې لږ تر لږه يوه زرنه مخکې په افغان خاوره کې داسې يو ستر شخص وزېږېد، چې د ننني طبابت بنسټ يې کېښود. هغه بل څوک نه وو، مګر ابو علي ابن سینا وو. په لاتين کې ورته (Avicena) وايي. د قانون الطب کتاب يې زر کاله پخوا وليکه، چې تر ۲،۵ ميليونه طبي اصطلاحات يې درلودل. که موږ د ابن سينا قانون الطب د (Herrison) د داخله ناروغيو له کتاب سره پرتله کړو، نو دا راپه ګوته کېږي، چې د «قانون الطب» مؤلف
راځئ چې فکرونه او لاسونه سره یو کړو!
له هغه وخته چې ملي دولتونه رامنځته شوي، هر هېواد د خارجی دښمنانو په وړاندې د خپلو پولو ساتنه او د ځمکنۍ بشپړتیا، ملي حاکمیت او سیاسي آستقلال د حفاظت له پاره هڅې او هاند کوي. د تاریخ په اوږدو کې د هر هېواد په داخل کې هم د مختلفو ټولنیزو ډلو، طبقو او اقشارو تر منځ د مادي نعمتونو او معنوي ارزښتونو په سر کشمکشونه روان وي. په ټاکلي تاریخي دوران کې ځینې ټولنیزې (محافظه کاره) ډلې د هیواد د موجود نظام او مسلط حالت په ساتلو کې خپلې ګټې وینی، خو نورې (ارتجاعي) او په شاتگ غوښتونکې ډلې بیا د نوي نظام په
نړیوال نظم او افغانستان
ما پخپله هغه بیانیه کې چې د سپتمبر د میاشتې په ۲۸ نېټه مې (د افغانستان د لوی ملی چتر) د جوړولو د اعلان کنفرانس ته په دنمارک کې وړاندې کړه، د هېواد د تیر وخت او اوسنیو ستونځو ته مې اشاره کړې او همدا شان مې د موجودو مشکلاتو د حل له پاره خپل وړاندیزونه کړي دي. د مقالې په وروستۍ برخه کې راغلي چې « زموږ ګران هېواد د نړیوالې ټولنې نه جلاکیدونکی جز او د ملګرو ملتونو او اسلامي کنفرانس پخوانی او د اعتبار وړ غړی دی. موږ له نړیوالو سره د افغانستان د ملي ګټو پر بنسټ د ښو او فعاله اړیکو په جوړولو کې زیار
د ترهګرۍ خلاف مبارزه ملي مسولیت دی
د ترهګرۍ خلاف مبارزه ملي مسولیت دی امن داسي یو نعمت دی چې د ژوند ټولې چارې او پرمختګ ورپسي تړلی او له دې پرته کار او ژوند ډیر سخت وي د سولې په نه شتون کې بیا انسانان په عذاب او له بیلا بیلو کړاونو سره مخ وي او ان دا چې خپلې ورځنې عادې چارې هم په مشکله ترسره کوې داچې اوس په افغانستان کې ټیکاو او امن رامنځته شوی دی پکارده چې قدر یې وشي او د دایمې پاتي کیدو دپاره یې همغږې پیدا کول حتمې دي تر څو کور کلی په امن کې وساتل شي . بهتره ده چې دیوه ملي تعهد له مخې د هر ترهګر پرخلاف غږ پورته ا
دربارهٔ نوعیت رهبری و فعالیت های حزب و ائتلاف
در دههٔ دوم قرن ۲۱ میلادی موضوع وحدت احزاب و سازمانهای دموکراتیک و مدنی در افغانستان اوج گرفته بود. در این جریان موضوع جبهه سازی و ائتلاف سازی نیز ورد زبان روشنفکران افغانستان بود. یک وقت رهبران ۱۱ حزب و سازمان مترقی و مردمی تصمیم گرفتند که قبل از وحدت سازمانی در یک ائتلاف باهم حرکت و فعالیت کنند. در همان زمان یک جبههٔ قوی دیگر تحت نام (جبههٔ نجات از بحران) در کشور تأسیس شد که در آن سیاستمداران مترقی و سازمانهای ملی با هم جمع شده بودند. اما بعد از بیشتر از سه- چهارسال فعالیت خویش به زندگی خوی
همکاریهای بین المنطقوی
افغانستان، سازمانها، مسایل منطقوی و آخرین جلسه ی شانگهای روز سه شنبه (15/10/24=۱۴۰۳/۷/۲۵ ) مجلس کشور های عضو شانگهای در پاکستان به سطح( Council of Head of Gov./CHG) دایرشد. تحلیلگران مسایل سیاسی، امنیتی و اقتصادی از لحاظ تعیین کیمته ها شورا ها وتقسیم وظایف برای سه سال آینده آن را مهم میدانند. متاسفانه افغانستان چانس شرکت را در آن از دست داد. حاکمیت موجود یکبار دیگرکشور را به انزوا بُرد ودر تعامل با جهان دچار مشکل است. افغانستان برای اولین بار درسال۲۰۰۵ یک گروپ تماس را با این سازمان من
دپښتوژبي د ول یا«وول» کړنځي«مصدر»ځانګړیتیا
د «ول» کړنځی یامصدرد دنیا په ټولوژبوکي یوځانګړی ځای لري اودغسي هم په پښتوژبه کي خپل ځانګړی ځای لري. د «ول» کړنځی یامصدر یوعام ربطې، مرستندویي،لازمي او قوي بې قاعدې مصدر دی. عام ربطي په دې مانا دی، چي کړنه(عمل) یا یوکارنه ښه يي. بلکي شتون یاني موجودیت دکس یاد شي ښه يي. لکه: ګل ښایسته دی. ګل مسندالیه، ښایسته مسند اودی ئې اړیکه یا ربط دئ. دلته په ویینه کي کوم عمل يا کارنه لېده کیږي. مرستندویي کړنځی په دې مانا، چي دټولو خاصو کړنځیو په نږدې تېرمهال(ماضي قریب) او لیري تېرمهال (ماضي بعید
ددېپلو ماسی منافقت
پوښتنه داده چې موږ ولې له امریکایانو سره دماشومانو قطریانو چې دامریکا خپلوان دی مذاکرات ، دسولې په نوم خبرې اترې کولی شوې خو له همدې اماتورو ، فاسدو ، لوټمارو ، خودخواهو رهزنو او غلوسره مو سوله روغه او جوړه ونه شوی کړای ! امریکایان دموږ په ګټه ول او که همدا خپل بنجاره مو چې لارې ته سم شوی وای . افغانستان زموږ ګډ کور وه کله چې په کور کې یو څوک بی حیاکیږی نو لازمه ده چې له کوره وشړل شی؟ له امریکا سره موږ هيڅ مشترکات نه لرل. په دې هم پو هیږو چې همدغه قشر باندې یې وځغلو لو، ووژلو ، مړه کړو او
( له کرکې، کرکه ) اثر ته یوه لنډه کتنه
( له کرکې، کرکه ) اثر ته یوه لنډه کتنه عبدالباري جهاني د پورتني عنوان لاندې کتاب د لیکوال، ولي الله ملکزي د قلم او لیکوالۍ سره له ډیرې مودې آشنا یم؛ او له ده سره شخصاً له څه باندې یوه کال راهیسې پیژنم. ښاغلی ملګزی زیاتره پر مذهبي مسایلو باندې روښانوونکې لیکنې کوي او په دې برخه کي یې زیار نه دی سپمولی او زه یې لږ ترلږه دوه نور چاپ شوي کتابونه راسره لرم. (له کرکې، کرکه) چې ډېر ښه نوم یې ورته انتخاب کړی دی او سړی له ورایه پوهیږي چي ښاغلی ملکزی هم د نورو منورو او دردېدلو افغانانو
دکلتوری خدمتونو یوه بله او نوی بیلگه
وطن ادب د کلتوري خدماتو(Cultural Services) یوه په زړه پورې او له نوښت ډکه برخه زموږ معاصر ادبیات او په دې برخه کی څېړنه او د پنځول شویو آثارو بیلګې دي. له نیکه مرغه په دې برخه کې “وطن ادب” انستیتیوت لویه پازه په غاړه اخیستې او زموږ د ویړهڅوب ډېره برخه یې خپله لمن کې خوندي کړه. “وطن ادب” د افغانستان د معاصرو ادبیاتو انستیتوت یوه څېړنیزه- علمی خپلواکه موسسه ده. دغې موسسې له تېر یو نیم کال راهیسې د پښتو، دري او اُزبکې ژبو د معاصرې دورې ادب او زموږ د ټول ملی فرهنک د بېلابیلو ارزښتونو
شعرونه
د لاله ګل د وادۀ سهره
د ژوند د ښائستونو د ارمان ډولۍ دې راوړه په څومره ارمانونو د جانان ډولۍ دې راوړه د مور او خاندا دا د خوب تعپير دې ترينه جوړ کړو خپل کور ته د سپوږمۍ د خور په شان ډولۍ دې راوړه ستا ژوند ستا زلميتوب ستا د خوبونو تصويرونه د خپل وجود کلبوت له د ايمان ډولۍ دې راوړه د حسن د جلال او د جلال د حسن سېورے پښتونه ياره خپل ځان ته د ځان ډولۍ دې راوړه د بخت ستورے دې دغسې بېدار وسه لاليه! د خپلې سپومۍ کور ته د اسمان دولۍ دې راوړه جواد دے که عقېل که نور د کور وګړي ښاد دي
اعجاز
زه چې وینم داسې وخت په پښتون راغی چې کاروان د زماني سره اوس تلی شي په پېړۍ پېړۍ په خوب ویده ملت نن له خوب پاڅید اوس په ویښو کې شمېری شي د انګریز په لاس پاشلي، تیت ولسونه په خیبر جرګه کې بیرته ټولېدی شي که پښتون يي د اسلام په نوم دوکه کړ د پنجاب اصلي څېره اوس ښه لیدی شي د جرګې پرېکړې چې کله عملي شي پنجابی به په پنجاب کې لیونی شي پښتنو ته بل میرویس په نصیب راغی په پنجاب کې ناست ګورګین له منځه وړی شي د منظور هره خبره معجزه ده چې د مړ پښتون تر غ
د خیبر جرګه ــ ۵ د خیبر چیغه:
د خیبر جرګه ــ ۵ د خیبر چیغه: راز د بري ښکاري پښتنو ته په جرګو کې دا دود به ژوندی وي تر ابده پښتنو کې بوختسه تل د ستونزو په جرګو سره حل شوې ده ځکه جرګه ځای لري ولسونو ته په زړو کې اوس به خیبر خوښ وي چې شو بیا د ټولېدو جوګه لار د روښاني غورځنګ(۱) به لار شي پرګنو کې روح د الايي او جلاله به شي الهام ولس ته (۲) ودرېږي ولس به د منظور سره صفو کې ورځې د جرګې خو پښتنو ته لکه جشن وي درومۍ پښتنو دغې جرګې ته اتڼو کې پرېږدۍ د جرګې خوښي یو داغ شي د دښمن په ز
د خیبر جرګه ــ ۴
د خیبر جرګه ــ ۴ زیرمه چې په سیمه کې پنجاب وي، د فساد شرم دی ملا ته د پښتون په کور جهاد سیمې ته اسلام د پښتنو په مټ راغلی هڅه او دعوه د پنجابي ده بې بنیاد حال د اسلام ګوره د هېرا په منډه يي کې هسې تور پنجاب کړي د اسلام اسلام فریاد وڅېړې تاریخ که د پنجاب په منطقه کې ټوله کارنامه ده د قصاب او د جلاد پوځ د پنجابي دی ملیشه د نیابتي جګړې نه دي په تصمیم کې د انګریز له لاس ازاد ښه ده چې خیبر جرګه کې ټول پښتون شي جمع وکړي فیصله د خپل اختیار او خپل هېواد
د خیبر جرګه ــ ۳
د خیبر جرګه ــ ۳ اڅکزي ته: په سیاست کې چې سړی یو ځلې خام شي جامعه کې ملامت د خاص و عام شي عبادت يي د ټول عمر اوبه یوسي که په نیک نوم مشهوره وي بدنام شي غلامۍ نه په دنیا کې ټيټ څه نشته بده دا ده چې غلام د بل غلام شي که د قام دوکه کې هر څونه ماهر شي هر ماهر مرغه بند دوه ځلې په دام شي مرګ په داسې حال بهتر دی تر ژوندونه چې دښمنه سره مل او بېل له قام شي د خیبر جرګه فرصت دی اڅکزي ته په جرګه کې دې منظور سره همګام شي ګلخانان نور هم که وغواړي ځان
غبرګوني حرموني!
غبرګوني حرموني! که د کرځمکه بلاربه شي، ښه حاصل ورکوي. که وریځ بلاربه شي، باران اوري چې د خوږو اوبو زیرمه ده. که ټولنه بلاربه شي، انقلاب زیږوي چې د بدلون نښه ده. که اوضاع بلاربه شي، د ښېګټې او بدګڼې دواړو چانسونه شته. خو که انګریزه بلاربه شي، غبرګوني دوه زامن زیږوي چې د یو نوم يي پاکستان او د بل نوم يي اسرائیل دی! د ۲۰۲۴ کال د سيپټمبر ۱۹ مه سرلوڅ مرادزی
د خیبر جرګه ــ ۲
د خیبر جرګه ــ ۲ پښتانه چې په خیبر سره جرګه شي پنجابی به پېښوره څخه تښتي پنجابي له ځانګړتیاوو بله دا ده چې په جنګ کې له ډګره څخه تښتي د پنجاب په غلامۍ کې به څه خوند وي ګلخانی چې خپل ټبره څخه تښتي د حالاتو د بهیر ژباړه دا ښۍ چې دښمن(۱) له لروبره څخه تښتي چې شېدې د پښتنې مور يي رودلې په کوم مخ به له سنګره څخه تښتي بده ورځ چې په چا راشي مرادزیه باخبر له بېخبره څخه تښتي یادوونه: (۱ ) له دښمن څخه دلته موخه امریکا ده. د ۲۰۲۴ کال د سیپټمبر
غزل
تازهغزل ګلخان نجونيپرلارځيکهمارانتيريږي دزړهپهکورکيمېګمانتيريږي شرنګدبنګړويېځيپرټولهلاره داپهصحيحماناکاروانتيريږي دچالورکۍسيوړيپهزورهغهبه ترشرافتدخپل خاندانتيريږي زموږپرآسمانتلدمرميوباران دلتهبهڅرنګهمرغانتيريږي دګوزارېدجماعتامامخو بسکلهکلهتراذانتيريږي غرب تهزموږداځيني ځيني مشران ترخپلشيرينګبينايمانتيريږي پهخپلحريمکي مې ماجريادوي مختهمېهغهدهګلخان
د واټن باور
د واټن باور ځینې باور لري: د رڼا او تیارې، ځمکې او اسمان، پوهې او جهل، ترمنځ واټن دومره زیات دی چې اندازه کول يي ناشوني دي. خو حقیقت کې، دواړه لکه د یوې پاڼې دوه مخونه سره نښتي او بېلول يي ناشونې دي! د ۲۰۲۴ کال د سېپټمبر ۱۱ مه سرلوڅ مرادزی
د خیبر جرګه
د خیبر جرګه چیغه د پاڅون ده په افغان د لروبر جوړه چې جرګه د پښتنو شي په خیبر ستونزې پښتنو تل په جرګو سره حل کړې دي زیری د بري دی د افغان په لوی ټبر نه وینمه تاب يي هیڅ د سیمې حریفانو کې کله چې ولس ټول شي د افغان په یو ټغر کرښه د بېلتون د پښتنو په منځ کې حذف بوله ځکه غوغا جوړه په پنجاب ده په لاهور ګډ يي برخلیک ګډ يي تاریخ یو يي منزل دی نه شي بېلېدلای له کابله پېښور تن دی یو وجود دی یوه وینه یوه سا ده بر مې د زړه سر دی کوز ټوټه ده د ځیګر یادوو
