خبرونه
مقالې
امانت،شجاعت او ژوندون
کومه زمانه کې امام ابو حنیفه (رح) ۷۶۷ م کې د کپړو تجارت کاوه هغه خپل خادم ته وویل چې درختنو فلانی تان یا بسته کې یو ځای سوری دی له موضوع خریدار خبر کړه او که غوښت یی نو په نیمه بیه یی ورکړه! دخرڅولو وخت دغه مو ضوع دخادم له یاده ووتله او تان یی په بشپړ قیمت ورکړ کله چې امام ابو حنیفه صامب ته دا خرڅلاو معلو م شو ډیر خفه او وار خطا شو دخریدار په تلاش کې شو اوً ورپسې ووت لږ شېبه وروسته معلو مه شوه چې هغه دفلانی له قبیلې سره حجاز ته تللی وه یو تیز او چالاک اوښ یې پیداکړ او په زغرده پسې
مولانا جلال الدین بلخي رومي
کله چې زه د کابل د حبيبيې لېسې متعلم وم، نو په دوولسم صنف کې مو د دري معلم ښاغلی يار محمد خان وو. ښاغلي يار محمد خان به په پښتو کله کله ملنډې هم وهلې، چې يوه ورځ يې داسې اپلتې وويشتلې: در پشتو روزمره لغات نو مېسازند. رادیو را ژغډبلی مېګويند، قلم را علمسوټی و رُباب را شرنګسوټی و موټر سايکل را هم ټپ ټپی! با وضعه کردن سوفيکس «تون» چندين لغت ساخته اند، مانند روغتون، پوهنتون، روزنتون، پالنتون و برای کناراب هم لغت غولتون را استفاده میکنند، اما برای تخته پاک لغت ندارند! د ښاغلي يار محمد خان
شهر رمضان الذی انزل فیه القرآن هدی للناس وبینات من الهدی والفرقان
شهر رمضان الذی انزل فیه القرآن هدی للناس وبینات من الهدی والفرقان بقره/۱۸۵ رښتیا ویل او دامانت اداء دایمان او شخصیت دوه سترې نښې دی. حتی دې دواړو دلالت په ایمان باندې له لمانځه هم اوچت مقام لری . انسانانو ته سجده کول سم فرهنګ نه دی دمقام او دالرو دنوم او شهرت دسفاکی او بې عزتی له نصابه راووځی بلکې دسمو او با انصافه ، مخلصو او متعهدو انسانانو رښتیا او امانت ته پاملرنه وکړی حتما یې وجه او عظمت تر لاسه کولی شی. رښتیا او امانت دوه ګډې ریښې لری امانت راستی په عمل کې دی. . دروغ د ټولو ګ
ضعيف شوي يورانيم
د ضعيف شويو يورانيمو څخه د جوړېدونکو وسلو د استعمال خبره نن سبا له دې امله په نړيوالو خبرونو کې ډېره توده ده چې برتانيا غواړي د روسيې – اوکراين په جګړه کې له اوکرايني سرتېرو څخه د ملاتړ په پار اوکراین ته داسې مرمۍ ورکړي چې له ضعيفو شويو يورانيو څخه به جوړې شوې وي تر څو یې اوکرايني ځواکونه د روسانو پر وړاندې په جګړه کې وکاروي. د برتانيا دې پلان په نړۍ کې بېلابېل غبرګونونه او عکس العملونه راپورته کړي دي. موږ په دې ليکنه کې د ضعيف شويو يورانيمو په اړه معلومات ليکو چې څه ډول ماده ده او کارول یې څ
بررسى آیات و روایات قرآنی
بسم الله الرحمن الرحیم بررسى آیات و روایات قرآنی ٫قرآن کریم که از علم بحث میکند قل هل یستوى الاعمى والبصیر ام هل تستوى الظلمات والنور تمام آیات و روایاتى که درباره تحصیل علم و دانش وارد شده، همانند «یاایهاالناس» به مفهوم عام است مسلمان وغیرمسلمان ودرایمان «یاایهاالذین آمنوا» خطاب عمومى است. و شامل زنها هم مىشود. اسلام «علم» را نور و «جهل» را ظلمت وتاریکی وعلم را بینایى و جهل را سیاهی مطلق وکورى مىداند. در قرآن عظیم الشان آمده است: «قل هل یستوى الاعمى والبصیر ام هل تستوى
قرآن کریم او روژه
د الله تعالی له لوري، قرآن کریم د نورو الهي کتابونو او صحیفو په پای کې انسان ته د وحدانیت، معرفت او انساني ارزښتونو په پار د الله تعالی څرګند پیغام دې چې د روژې په مبارکې میاشتې کې را نازل شویدی. روژه یو ښه فرصت دی چې انسان د هغه لوی ذات لوري ته مخ کړي، خپل ملاتړ او هدایت ته یې راوبلي ترڅو تقوا او رشد ته ورسیږي. د اصولو له مخې، دا مبین کتاب د انسان د ژوند عملي لارښود دی، خو متاسفانه زیاترو یې تلاوت هم پریښې او که څوک یې تلاوت کوي، ډیر یې په معنا نه پوهیږي او له تدبر او تفکر څخه یې عاجز دي چې
نارنج،نارج ګل او د نارنج ګل مشاعره
د نارنج ونه یوه ډیره ښایسته او برکتی ونه ده. دغه ونه منځنی قد لری، یعنی لوړوالی یې له لسو مترو زیات نه وي. په ځوانو ښاخونو او نودو کې 5 – 8 سانتی مترو په اندازه اغزی لري، پاڼې شنې ښایسته او کلکې دي چې دبیخ خواته دوه غوږوالۍ ډوله جوړښتونه لري. د نارنچ ګل سپین ښایسته رنګ او په زړه پورې بوی لري. په یوه ونه کې دوجنسه ګلان وده کوي، نرینه ګل د ښځینه په پرتله کم وي. د نارنج پخه شوې میوه ژیړ رنګ او پریړ غوړ لرونکی زیږ پوستکی لری، د میوې دننه زیات شمیر تخمونه وي. نارنج د Rutaceae په کورنۍ اود Citrus ج
تعلیم وتر بیه چگونه ارتقاء می بخشد؟
همه مابخوبی میدانیم که تامین نیروی انسانی ماهر ومسلکی، نیمه ماهر و متخصص در تعلیم وتربیت افراد توسط نیروهای با القوه آموزشی صورت میگیرد و اگر این نیروها به هر دلیل وبهانه وحیله کم رنگ، بی انگیزه، سرخورده و ناامید وازهمه بدترواجب القتل خوانده شوند باید منتظر شکستهای پی درپی در توسعه اقتصادی٫ پیش رفت اجتماعی کشور خود باشیم. در مقابل آموزش و پرورش یکی از مهمترین عوامل ایجاد و گسترش توسعه در ابعاد مختلف آن است. هر جامعهای که در آموزش و پرورش سرمایهگذاری کند، راه توسعه را به آسانی پیموده و ح
دپښتوژبي (ي)ګاني
ماته یوچا له هېوادلیکلي دي، چي دپښتو ژبي (ي)ګاني په ښکلي ویبپاڼي کي دټول افغان ولیکم. نوما هم د ده له غوښتني سره سم دلته دغه (ي)ګاني ولیکلې. په پښتو ژبه کي (ي)ګاني څه ناڅه پنڅه دي. لومړی ـ لنډه، معرفه«څرګنده»، لویه (ي). دغه (ي)څرنګه چي لیدلکیږي دوه ټکي لاندي خپل بغل پربغل لري اودجمع نارینه نومانو، ښځینه مفرد نومانو، ستاینو اوکړنوپه پای کي راځي. دمخ دتوري ږغ ئې کسري اودروند ویل کیږي. تل د وییکو په منځ اوپه پای کي راځي. لومړی په نارینه جمع نومانوکي. لکه: سړي، وري، غوایي، سوټي، منګي،
د هجري -شمسي نوي کال اوله ورځ
ځنې وخت کوښښ کوم چې خوله پټه ونيسم او هېڅ نظر ور نه کړم . مګر د مجبوريت او ديني -ملي مسؤليت په اساس بايد بعضې خبرو ته عکس العمل وښودل شي . نن د نوي هجري شمسي کال اوله ورځ ده او دا ورځ زموږ خلک د پسرلي د موسم شروع، يخنيو دختم او نويو هيلو ، پلانونو او اقداماتو په کولو سره د ډېر پخوانه تجليل کوي . يو دبل کره ورځي ، د راتلونکي ژوند د پاره په دوعاوو،ختمونو، خيراتونو ، پېرزوينو او خوشحاليانو يې نمانځي. زموږ په ټولنهکې يو شمير خلک چې ځانونه پوه او هوښيار هم بولي ډېر بد او ت
شعرونه
افغانستان درلابلای بگو مگو!
والقلم وما یسطرون سوگند بقلم وآنچه مینویسند خيز از اين خانه برو،رخت ببر،هيچ مگو …مولوی معنوی میفرماید: مــن غلام قمــرم ، غيـــر قمـــر هيــــچ مگو … پيش مـــن جــز سخن شمع و شكــر هيچ مگو … سخن رنج مگو ،جز سخن گنج مگو … ور از اين بي خبري رنج مبر ، هيچ مگو … دوش ديوانه شدم ، عشق مرا ديد و بگفت … آمـــدم ، نعـــره مــزن ، جامه مـــدر ،هيچ مگو .. گفتــم :اي عشق مــن از چيز دگــر مي ترســم … گــفت : آن چيـــز دگـــر نيست دگـر ، هيچ مگو …. من به گــوش ت
ظُلّم
ظُـلّـم ته الله دقهر په سترګو ګـوري ظـالــم له منځه اخلي چي ځي پـربـــلي لــوري تُنّدي او سرزوري دظلم نخښي دي بــې رحــمــه کــســان کــــړي الله مــخــتــوري اســـلام دین د محـبــت اومـیني دی ظلـــم پکـښـې نـشتـه په رښتـیا او پـوري اوري نـــوراسـه ای مسلمه رحـم که پېشه تـنــدي دي سـتـا ټولـــنــه هــیڅ کلــه نه پيـــري په نرمۍ به دښتي ژوی ته آرام کي له تُندیه درنه درومي دکـور ژوي پرخپل لوري ظُلّـم اوبې رحمي عـلــم ئې نه مني عالم وي داسي نرم لکه د ب
د ماضي واکمني
چې ماضي کله اینده باندې سپره شې اولاده به يي د ملا په څېر، څېره شي د پېړۍ، پېړۍ زاړه روایتونه په ټولنه کې رواج به دوباره شي د دېوانو پیر به بیا ځلې تکرار شي جوړ وطن به د شېشکو هدېره شي ته وی مړی سپین کفن کې پاڅېدلی چې ملا د سلطنت پر تخت ښکاره شي د تاریخ وهلي تور زنګي ځواکونه تباهي ده چې د ولس پر سر دېره شي لوی زاوال د ملت هغه مهال پیل شي چې وګړي د ملا داد ته اسره شي ولس که بیا د ازمایلو لاس ته کښیني تر پخوا نه به لا نور زیات مسخره شي له
څه غواړی؟
ولس او نړۍ سره پخلا کېدل غواړی په تنده وی که نرمه خو پوهېدل غواړی سیاست او اداره دوه مهم مفهومه دی ددواړو ترمنځ دترکیب سمېدل غواړی ناشونی ده چې بهرنی په دې قانع کړې پلمې پرېږده سالم مدیریت کول غواړی دا او هغه دفساد په نوم له واره مه وژنه ولس پوهیږی ستا سوچ هم رغېدل غواړی ولس له نړۍ سره د تعامل غوښتنه کوی ولې آمارت دا دومره بی مانا تقابل غواړی نږدې دوه کاله تیر شول دې ببولالو کې کڅوړې دخیرات هم سم وېشل غواړی تګلاره ، مودل دحکومت او قانون نشته
شخوند!
وايي چې اوښان په خوړلو وښو، بیا بیا شخوند وهي. ځینې قومونه او تر ټولو لومړی ښای افغانان، هغه ملت وي چې د تېرو نسلونو په کړنو او بریاوو بې له دې چې د راتلونکې لپاره ترې درس واخلي لکه د اوښانو غوندې پرې بیا بیا شخوند وهي. یو عالم څه ښه ویلې دي: هغه ملتونه چې د راتلونکې لپاره کړنلار نه لري، د تېرو نسلونو د بریاوو په یادولو ځان ارضا ساتي او وخت له لاسه ورکوي! د ۲۰۲۳ کال د مارچ ۵ مه سرلوڅ مرادزی
خلیلزاد ته!
کاش! پیدا نه وای له بلخ ام البلاده یا په خټه افغان نه وای خلیلزاده بیا پوښتنې او ګیلې ته اړتیا نه وه افغان څه کول د ستا له ذکرو یاده هغه باد هغه توپان چې رانازل کړې تو لعنت شه په توپان او هغه باده په راتګ دې مورنی وطن ویجاړکړ په عوض دې امریکا کړله اباده د کمزادو له ډولونو تاریخ ډک دی په ټولي د کمزادانو کې کمزاده شیادان که په تاریخ کې ډېر تېر شوي د هغو منځ کې تر ټولو لوی شیاده د انګریز د جاسوسانو مخ دې سپین کړ د لارنس او بغدادي پير، پیر استاد
غزل
سرپرسر غواړمجامونهدزړهسره موسيقياوربابونه دزړهسره ژمیخوندکويسرهلهسپينیواورې خوچيبلدېوياورونهدزړهسره ګرمهغېږهرانهتاوکړهيخوهلی ستاپهبرخهثوابونهدزړهسره سمهلارهلههغوورکېداينسي چيويدوياوکتابونهزړهسره پهدېوختکېسړیسمدمکړينامرده ګورهونکړېپورونهدزړهسره کهدصبرپرنيليسپورسولېنوبياخو ستاپهبرخهديګلونهدزړهسره عمرياوسدهبېمورهپهدعاکې ترشانلريلاسونهدزړهسره عمر
زما ځای
نـن آسمان می له یــــــادونو توبــه ګار دی خو بوستــان می د ګلــــونو په کنـــــار دی یو ژوندون دی چی تــلوار کی رانه ځغلي بل مې مخ دی چی خزان کی هم بـهار دی افغانان اوس لــه خدایه یـــو شی غواړي کور، ډوډی ورڅخه غواړي ډیر تلوار دی افغانــانو سوله کړئ چی بــــــربــادیـــږي په رښتیــا به اوس یــو کیږئ دا اقرار دی دښمنـــان می د دنـــیـــا لــه ســرحد وتــي ما خالد ته هریو زړه کی ځـای وزګاردی سمیع الله خالد سهاک مونتری، کالیفورنیا ۰۲/۰۳/۲۰۲۳
خپل هوډ
خپل هوډ نه له چا څخه خپه، نه ګیله من یم د فلک د څرخ په څېر پخپل مدار ځم پخپل مټ او پخپل هوډ زما تکیه ده بینوا او خالي لاس که له دربار ځم راته مه وایه په کومه لاره لاړ شم زما خوښه چیری ځم، په کومه لار ځم تنوع ده، د ګلونو په ګلزار کې ځکه هره ورځ دیدن ته د ګلزار ځم د ملا د زور جنت مې پکار نه دی جهنم ته په خوښۍ پخپل اختیار ځم ما قیام د بندګۍ په وړاندې کړی لاس تړلی چې زاندان ته ګناهګار ځم زه د خپلې لارې عشق کې تومتي یم وا به نه وړم له دې لارې
ږره
وېـښته دمخ ده ږره الله ورکــړې وهـرنـرته داتـــوپـــیـــر کـړی الله دی ښـځـي اوونــرته که مسلمان یابـېـله مسلمان نـرئې لـري ږره ښـــځه وي پی مــخې دافطرت دی وایم درته په دین کــي د قـران مـو بـیان د ږري نسته پـیــغمبــرمــودي ویـلي سنت دی وهــرسرته اوس ګورمه هېوادکي ټول ټینګارپرږره دی پنځه بناءوي دي څرګنده ږره کم بناءته ورته راسه فرعه پـرېـږده پنځه بناءوي که سنبال دا حــدود دخــدای دي ځــای نـسته بل خبرته ږره نه فرض ده نه واجب هدایت دپیغمبرده یــوه قـبـضه ږ
