مقالې
امریکا او مرکزي اسیا
په مرکزي اسیا کې د ډاډمن امنیت تر څنګ اقتصاد په ترقۍ او دخلکو ژوند ارامه دی . امریکا د یوه نړیوال حاکم اقتصادي او سیاسي ځواک په توګه هڅه کوې چې مرکزي اسیا بې ثباته کړې دې موخې ته د رسیدو په خاطر امریکا له بیلا بیلو وسیلو کار اخلي ، کله ګواښ کله اقتصادي فشار د ځینو په باور ان د وسله والو کروپونو تمویلول که څه هم امریکا دا نه مني چې ګنې دوی دې ناقانونه وسله وال تمویل کړې خو په افغانستان کې دامریکا د نظامي حضور پرمهال داسي شواهد موندل شوې دي چې یاد هیواد له ناقانونه وسله والو سره په تماس کې
آیا ایران به اټومي سیالي او د ملېشو سرپرستي پرېږدي؟
پارسیان چې ځانونه د کوروش کبیر، ساسانیانو، صفویانو، قاجاریانو او پهلویانو وارثین بولي، د ډېر لرغوني تمدن څخه برخمن دي. له همدې بابته، دوئ د خلیج کوچني هېوادونه د خپل کلتوري قلمرو برخه ګڼي او د فردوسي شاهنامې خو لا ډېر پخوا عربانو ته د خپلو سیالانو په سترګه نه کتل. له نن څخه درې کاله وړاندې، تهران د عراق سفیر ته په دې خاطر، اخطار ورکړی وو چې ولی یې بغداد کې د فوټبال د سیالیو په مهال د خلیج فارس په ځای، د خلیج عربي کلمه کارولې وه؟ د هجرت په ۱۵ کال (۶۳۶م) د قادسیې په جنګ کې د ساسانیانو مشري
د اسراییلو اتومي کړنلار
یوه تاریخي او ستراتیژیک ځغلنده کتنه اسراییل د نړۍ له هغو محدودو هیوادونو څخه دی چې یوه پیاوړې اتومي کړنلار لري، خو تر ننه یې نه دا کړنلار په رسمي توګه افشا کړی او نه یې د اتومي وسلو لرل تایید کړي. دا تګلار چې «ستراتېژیک ابهام» بلل کېږي، د اسراییلو د بقاء، بازدارندګۍ او سیمه ییز تفوق یوه حیاتي برخه ده. په دغه لیکنه کې د اسراییلو د اتومي پروګرام تاریخي رېښو، تخنیکي تاسیساتو، وسلو او نړیوال غبرګون ته کتنه شوې. لومړی ــ تاریخي شالید: د اسراییلو اتومي پروګرام په ۱۹۵۰مو کلونو کې د لومړ
جګړو ځپلی ولس او وچکالي !
صحرایې کیدل څرنګه رامنځ ته کیږي او کومي ناوړی پایلې لري؟ دې مسلکي پوښتنې ته به په یوه بله ورپسې لیکنه کې ځواب ورکړم، خو اوس د یوه راپور پر بنسټ د هلمند په ځنو ولسوالیو کې ستونزمن چاپیریالي حالت ته یو ځغلنده نظر: څو ورځې دمخه مې د بي بي سي پښتو تلویزیوني خپرونو په لړ کې، د هلمند په ځنو ولسوالیو کې د اوبو د کمښت او د ځنو پخوانیو زرغونو باغونو او کروندو، په شاړو بیدیاوو د بدلیدو یو راپور ولید. دا راپور زما لپاره د طبیعي سرچینو او چاپیریال ساتنې د یوه متخصص په توګه ډیر دردوونکی او
اسرائيل او پاکستان د دين په نامه د شر-فساد د پاره جوړشوي دوه مصنوعي دولتونه
ملتونه ، هېوادونه او دولتونه جوړېدل او منځته راتلل يو طبيعي-تاريخي روند دئ، چې ډېر فکتورونه او عوامل(شريک تاريخ،شريک کلتور ،شريکه خاوره ، شريک مقدسات ، شريکې ګټې،شريک برخليک او ....) يې په تشکيلېدو کې بنسټيز او حياتي رول لري. هېوادونه او اولس ئې د فرمايش، زور او آني او لحظه اي تعاملاتو محصول نه دي ، بلکې د انسانانو د اوږدې زمانې د فکري مشترکاتو ،ګډ ژوند ، عادتونو، خپلمنځي امتزاج -تفاهماتو او وصلي -نسلي -ميراثي ارزښتونو د عروج او اوج په نتيجه کې ظهور او حضور پيدا کوي . د جهان په لرغوني
چین او سیمه
په پښتو کې متل دی چې وایی که موچی دومره تکړه وای خپل ځان ته به یې سوګلې جوړې کړې وای . چین په اقتصادی لحاظ خپل وږی ولس ته یو څه دی او دلیدرشف او سیاست برخه کې ډیر کمزوری ، بی پلانه، ډارن او کاواکه دی . چین دمنځنۍ آسیا ملکونه تشی سیمه ایزه کولی وایی پهلوان زنده خوش است! دچین په دغه سیمه ایز او ګاونډیتوب ثبات کې هم سلړه کیږی او هم تاوده. چین په سیاست کې لکه ښاغلی ملا عبدالسلام ضعیف هغې مرحلې ته نه دی رسېدلی چې په ټولو ديبلوماتیکو ستراتیژیکالی برلاسیتوب ولری. چین له لویدیځو هېوادونو ویره لری
د افغانستان د پرمختګ او بیارغونې لپاره د سیمه ایزې همکارۍ پر زیانېدو د چین ټینګار
د افغانستان د پرمختګ او بیارغونې لپاره د سیمه ایزې همکارۍ پر زیانېدو د چین ټینګار ازاد خبریال او د سیاسي چارو شنوونکی:اندېښمن ځاځی د قزاقستان په پلازمینه استانه کې د چین ـ منځنۍ اسیا د همکاریو دوهمه سرمشریزه جوړه شوه چې پکې د منځنۍ اسیا د ګډ پرمختګ، په سیمه کې د امنیت د ټینګښت، د نړیوالو ګواښونو پر ضد د ګډو هڅو همغږي، د فرهنګي او بشري تبادلو پیاوړتیا، د سیمه ییزې همکارۍ پیاوړتیا، د سیاسي خبرو اترو پراخوالی، د سوداګرۍ او اقتصادي اړیکو پر
د بنګله دېش د خپلواکۍ انقلاب خونړی پیل او بریا "دریمه او ورستي برخه "
یوې څېړنېزې مقالې د بنګله دېش د جګړې تاریخ بدل کړ د انګلستان د سنډي ټاېمز ورځپاڼه کې یوې مقالې د بنګله دېش انقلابي پاڅون د ځپلو په اړه د پاکستان ظلمونو، وحشتونو او قتل عام څخه پرده پورته کړه او ورسره یې د بنګله دېش د جګړې تاریخ بدل کړ. دغه مهمه تاریخي مقاله د یوه پاکستاني خبریال او عیني شاهد انټونې مسکارانهاس لخوا لیکلي شوي او د 1971 کال د جون په13 مه په سنډې ټایمز ورځپاڼه کې خپره شوي ده. دغه مقاله د بنګله دېش د جګړې په اړه یوه خورا مه
د «ایراني ژبو» پر ځای د «اریاني ژبو» د اصطلاح اړتیا
د «ایراني ژبو» پر ځای د «اریاني ژبو» د اصطلاح اړتیا ډېر وخت د ځینو افغان قلموالو او لیکوالو د داسې لیکنو سره مخامخېږم چې په پټو سترګو د ایراني لیکوالو په پل، پل ږدي او د«اریایې ژبو» د اصطلاح پرځای د«ایراني ژبو» اصطلاح کاروي. دوی په پوهه یا ناپوهۍ سره په هغه لویه توطیه کې برخه اخلي چې ایراني واکمنو د افغانستان او د اریانا د ټولې سیمې د فرهنګ، تاریخ او تمدن د غلا او لوټ لپاره په کار اچولې ده. ژبه یوازې د انسان د خبرو وسیله نه ده؛ بلکې د هغه د هویت، فرهنګ، تاریخ او تمدن څرګندونه هم کوي.
د بنګله دېش د خپلواکۍ انقلاب خونړی پیل او بریا
دویمه برخه د بنګله دېش دولت بنسټ اېښودل او د پاکستان تجزیه کې د هند مهم رول کله چې په 1947 کې هند او لویدیځ پاکستان له برتانویانو خپلواکي ترلاسه کړه. ختیځ پاکستان ٬٬ بنګله دېش٬٬ د پنجاب استعماري ریاست ښکېلاګر واکمنان ترلاسه کړل. د 1971 کال په ډسېمبر کې د هند او پاکستان ترمنځ دریمې جګړې د هند نیمه وچه په بنسټېزه توګه ولړزوله.
شعرونه
دالهی قدرت:
دچنـجوڅخه راووځـي ښـایسته شـوپــرکان لــه غــوزونه ئې پیداسي پتنګان له هګۍ څخه پیداسي ښایسته ښکلي مرغان پــه رنګارنګ بڼـوسنبال پرنده ګان مــاران هــم وي ښایسته راووځي له هـګۍ نـــورئې زېــږه وي بـیـا په بـیـابان هـم کـبان دي رنګارنګ راووځي له هـګۍ ځـیـني زېـږه وي هـم لکه حبوان قـدرت درب ته ګـوره،چي څنګه ئې پیداکي ځیني هسي ځیني داسي دی نظم علی شان
د ژوند تحفه
ژوند یو تحفه د طبیعت ده یوځل پر چا ریښتیا پرچا رویا تېرشو مفهوم د ژوند دی یو پېچلې تعبیر چا ته تیاره چا ته رڼا تېرشو بهیر د ژوند د درېدلو نه دی د ډېرو وخت په نن سبا تېرشو د ژوند لذت کې هیڅ کمی نه ښکاري څه که بېخوند پر ما او تا تېرشو ګیله له نورو یو عبث فکر وو ژوند په ګیلو کې بې معنا تېرشو د نورو ژوند وو، ننداره وه زموږ د نندارو ژوند هم په غلا تېرشو راته په بله دنیا ژوند وعده شو وعدو کې ژوند رانه وړیا تېرشو د نقد، نسیا په انتخاب کې ملا
د ماضي یارانه
د ماضي یارانه ورکه دې اینده کړه، د ماضي په یارانه کې لاړ در نه وختونه، د نیکونو افسانه کې واوښتې پېړۍ او د حجر زمانه تېره ده اوسې لا په فکر، د حجر په زمانه کې ذهن دې مصروف دی، د اوهامو تعبیرونو کې لاس و پښې دې بند دي، د دودونو زولانه کې خیال کې د جنت، خو ژوند کوې په دوزخونو کې دوو دې دا دنیا کړه د عقبی په نذرانه کې تېر شو مرادزیه وخت دې کوڼ ولس ته سندرو کې زیات څه پاتې نه دي نور د عمر خزانه کې جار دې شم ساقي له غم مې بیا پنا راوړې ده زیات کړه یو
ستر آرمانونه!
مونږ درنــو درنـــــو، بارونو ته پـــیدا یو مونږه ســــترو آرمــــانونو ته پـــــــیدا یو چې رڼا د مـــــعرفت هر خوا خوره کړي مونږه داســـي لوی کارونو ته پــــــیدا یو چې ورمیږ د غلیم مات په یوه سوک کړي داسي کلکو، ګــــــذارونو ته پــــــــــیدا یو چې په څو ټکو، بیدار کړي ضـــــمیرونه مونږه داسي شــــعارونو ته پــــــــــیدا یو چې اسـرار د دي چـمن ساتي په زړه کې مونږه داسي پټ رازونــــو، ته پـــــیدا یو چې د درد څریکه ،د زړه په غوږو اوري مونږه داســ
د ارواښاد عبدالرحمان بابا له دیوان نه د اوبو یو نظم
ما څو کاله مخکې د ارواښاد عبدالرحمان بابا له دیوان نه د اوبو یو نظم انتخاب کړی و ؛اوس چېې بیا لکه د تل په شان داوبو لانجو زور اخیستی ، بیپاسه او نمکحرامه ګاوڼډیان د خپلو بی آبیو پړه پر افغانانو اچوی! ؛په دې مینځ کې د فقید ناکامورا یا کاکا مراد څخه هم الهام نه اخیستل کیږی؛دا دی دځینو ملګرو او دوستانو په فرمایش هغه د بابا نظم یو وار بیا درپه یادوم په درنښت متقاعد ډ.حمید الله زړور ساپیمړی کتاب ۱۳۸لمبرنظم،د (ي )توري رديف د ډاکټر حمیدالله زړهءور صاپي انتخاب هر چې کښت ېې په بارا
وروستي غورځنګ
پخپل خوښه په ځنځير تړلی ښه یم نه د بل واک کې چې نوم باندې ازاد یم بې له قیده ژوند مې روح سره اخښلی زه په دې ګنا عمرونو کې برباد یم ابا سیند غوندې مې وینه په څپو ده متانت کې مستحکم لکه شمشاد یم سرښندنو قربانیو کې پوخ شوی که د نورو وي هېرشوي ستا به یاد یم چې سرونه اسماني کاڼو ته نیسي زه د داسې سرسپارلي پښت اولاد یم د پنجاب په وړاندې توره د غورځنګ یم په دې عظم کې محکم لکه پولاد یم د هندوانو جنګ به هېر کړې ورځ په لار ده ړنګونکی هغه زه ستا د بنیا
هرشی خپل مقام لري
هرمسجد بـه کله مسجدالاقصی سي کـه څـه هــم شـکل ورنـګ ئــې داشــنا سـي هـرروړن کلام به آیات دقرآن نسي که څه هم ډېــرمنطـق اودلـیل پکښې پیدا سي هره ولاړه توره خونه به کعبه نسي کـه څـه هــم تــوره مکـعـبي اوپــه طــلا سي هـرساروان بـه ویسي قـرنـي نسـي که څه هم زېږېدلی،روزېدلی د یمن په صحراسي دا څېزونه چي دلته یاد سوه په دلیل هــریـولوړارزښت لرې مقام ئې بې بها سي
دردمند مهربانان
د بیکسانو غمـــــخواران چــــــیرته دي هغه سپیــڅلي انســــــانان چـــــیرته دي کړي چې احساس زمونږ د زړه دردونه داسي دردمند صـــــــاحبدلان چیرته دي خدمت چې وکړي ، په ریښــــتیا د وطن داسي زړه ســـوانده ، خادمان چیرته دي چې له خوبونو د غفلت مــــو کړي ویښ دي ګلســتان کې ،بلبلان چــــــــیرته دي بیا چې د سـولي زیری راوړي مونږ ته د دي چـــــمن عـــندلیبان چـــــــیرته دي ټوله نړۍ چــې ، په وینــــــــا پوهــــوي داسي دانا ســـــخنوران ، چــــــیرته دي
که آباد دغه وطن غواړﺉ
لاســونه ورکړئ ، د کــار شئ و خــوارانو لره ، یارشــــــئ تر څــو به مو وي ، جنـــګونه بیا دسـولي ، طــــــرفدار شــئ په کـــــږو لارو، به څــــه ځئ نو راځئ ، په سمـــــه لار شئ د نفــــــــاق بزرونه ، پریږدئ د وحدت د باغ ، مالـــــــیارشئ دسیسي ، له هرې خــــــــوا دي شــنډولـــــو ته ، بـــــیدار شئ چې دښــمن مو، دوطـــــن وي د هغــــــو د پښـــــو، خار شئ جهــــــــالت ځیني ، بـــهر شئ بیا هـــــدف ته مو هوښیارشئ د پردو غـــــــلامی ،
خرافات
هغه ولس چې خرافاتو کې خوشال وي د ګونګټ په مردارۍ کې داسې حال وي د واهیاتو په منلو کې زیرک وي حقیقت په قبلولو کې ملال وي که د عصر د پیغام ورته هر څو، وی بې غبرګونه بې احساس لکه دېوال وي خپل تاریخ له یوه فصله خبر نه وي ناخبره له عروجه له زاوال وي د نیکونو په مېړانه وهي لاپې خپله نه په کې کمال وي، نه جمال وي مرادزیه داسې ولس ته دې زړه مه خوره چې غمجن د بل په حال، نه پخپل حال وي د ۲۰۲۵ کال د مۍ ۵ مه سرلوڅ مرادزی
