مقالې
د معنویاتو وږمې
نسیم اسیر د یو بیدل پیژندونکي او با معرفته کورنۍ پوری اړه لري ،د علم او ادب سره د دوي د کورنۍ بی کچه مینه ده او وه ،نو همدا وجهه ده چې محمد نسیم اسیرد حضرت بیدل مولانا او د نورو شاعرانو په اشعارو مخمس لیکي او که مبالغه نه وي او صادقانه اقرار وکړو ، په خپلو مخمسونو کې اوږه په اوږه د حضرت مولانا او حضرت بیدل سره روان وي ،چې ده، دا قوت په شعر کې د خپل د کورنۍ بحثونو او ناستو پاستو د خپلو مشرانو نه چې د علم او ادب مئینان ول اخیستی ،له ډیری مودې د ده یو شعر چې د حضرت مولانا په یو شعرباندی یې مخمس
د پر له پسي هجرتونو په لړۍ کې
د پر له پسي هجرتونو په لړۍ کې زما یوه خاطره ! زما یوه خاطره چې د ادبی ټوټي یا ژانر بڼه ،هم لري، او د پر له پسی د هجرتونو د لړۍ یوه خاطره هم شمیرل کیږي. چې تاسی په دي آیینه کې یوه دنیا حسرتونه وینئ او د درد اورئ ،که ظاهرأ د ادب په جامه سمباله او په ګل بوټو پیچلی ده ، خو د وطن نه لیری د حسرتونو نښانې هم لري د نیمی شپی عارفانه سوچونه! ډیر ځله به چې د خپل کور څخه د کار په لور سهار وختی روانیدم یعنی پنځه بجی چې د ژمی پر مهال خو به بالکل تیاره وه ، د کوره وتلم ، چې کور می د کلیف
انګربز ، روس ، امریکا او چین په سیمه کې څه غواړی؟
موږ نه شو کولای دیو ه داسې ولس قلمرو ، سیاست، اقتصاد ، مدنی حالت او دژوند برخلیک په ببولالو ، بن بست ، ګونګوسیو او دپیتاوی اوصندلۍ په منا ظرو کې سهار او مازیګر درسنیو په دې الکترونیکی مارکیټ کې دالف زبر ا ا الف زبر اې الف پېښ او کې که رالنډه کړو . ط البان ښه دې او که بد دا به اوس پرېږدو بحث بلې خواته ځې! زموږ زاړه سیاستوال دبی بی سۍ په ترمینالوژی دومره مین دی چې دکا رغه کیسه ترې جوړه شوې ده. هغه داسې وه چې کوم ځوان نوې کوژدن کړې وه خو نه پوهېده چې دخسرګنۍ کره به څنګه خبرې اترې کوی . مور ی
چین د سراسري جنوب یا پرمختیایي هېوادونو ګډ پرمختګ هڅولی
چین د سراسري جنوب یا پرمختیایي هېوادونو ګډ پرمختګ هڅولیلیکوال : ازاد خبریال اندېښمن ځاځی که څه هم په نړۍ کې د اقتصادي پرمختیا لپاره څرګند او مشخص تعریف د دې لپاره هم ستونزمن کار دی چې د نړۍ بېلابېلو اقتصادپوهانو د پرمختیا کلیمه په بېلابېلو وختونو کې په بېلابېلو ډولونو تحریف کړې ده، په ۱۹۷۰ او ۱۹۸۰ کالونو کې د یوه هېواد لپاره اقتصادي پرمختیا د هغه هېواد د نفوسو په اندازه د دولتي عوایدو تر لاسه کولو ته ویل کېدل، په دې معنا،هر هغه هېواد، چې د نفوسو
دولتونه څنګه د ډېرو پورونو (قرضونو) له امله سقوط کوي؟
مخکې له دې چې په اصلي موضوع ته راشو لومړی به دا اصطلاح چې يو هېواد، يوه اداره او يا يوه ډله هېوادونه څنګه بل هېواد د پور يا قرض په دام او جال کې راښکېل کوي او څنګه یې بيا د خپلو اوامرو او خپلو اهدافو لپاره کاروي او څنګه پوروړی هېواد د ځان مجبوروي؟ په دې اړه به د د هېوادونو تر منځ پور يا قرض په اړه د (د پور دام ډيپلوماسي Debt-trap diplomacy ) باندې لږ رڼا واچوو . د پور دام (Debt-trap diplomacy) یوه اصطلاح ده چې د د دوو هېوادونو ، ادارې او هېواد او هېوادونو تر منځ نړیوالې مالي اړیکې تشریح ک
په سوریه کې د عَلوي اقلیت د نیمې پېړۍ واکمني
په ۱۹۷۰م کال کې د سوریې د هوايي ځواکونو ۵۴ کلن تورن جنرال حافظ الاسد د خپل ګوند (البَعثُ العَرَبِي الاِشْتِرَاکِي) د مشرتابه په ضد، د یوشمېر منصبدارانو په مرسته بریالۍ عسکري کودتا وکړه. د بَعث د سوسیالیست ګوند انقلابي کنګرې نوموړی د صدراعظم او دفاع د وزیر په توګه وټاکلو. یو کال وروسته، حافظ الاسد خپل ځان ولسمشر اعلان کړ او ۲۹ کاله یې د اور او اوسپنې حکومت وکړ؛ ترڅو په ۲۰۰۰م کال کې د وینې د سرطان له امله ومړ. د مرګ په سبانۍ ورځ یې ۳۵ کلن ځوئ، بشار الاسد چې د سترګو ډاکټر دی او هغه مهال په لندن
د ارواښاد ګیله من وزیر دعا و مونږ ته!
د جولای په لسمه د روانه کال ۲۰۲۴ د چهار شنبی ورځ چې تر یوه ورځي د مخه پوری ارواښاد ګیله من وزیر د روغتون په بستر کې ډیر شدید ټپی پروت وو،ما یو مات او ګوډ شعر لکه د نورو شاعرانواو ادیبانو په څیرد ده د روغتیا او سلامتیا د غوښتلو په پار لیکلی وو. او په کې می د پاک رَب څخه ده ته، د سلامتیا دعا کړې وه ،او د هغي نه د مخه می چې هغه مهال ارواښاد ګیله من وزیر په زندان کې بندی وو. ما یو لنډ مضمون د ده په اړوند لیکلی وو .چې د ۲۰۲۴ کال د همدې کال د اپریل په میاشته کې می مضمون په فیسبوک کې خپور کړ، نو
د خدای تعالی دیدار
لنډه کېسه یوه تعلیمی، تربیوي او انتباهی لڼډه کېسه د فارسی له سرچینو څخه ژباړه ژباړن: سید عبید الله نادر د خدای تعالی دیدار یو عارف چې نیت یې کړی وو ، چې څلویښت شپی څله ونیسي او عبادت وکړی ، او نیت یې دا وو چې د خدای تعالی دیدار وکړي ،د ورځي به روژه وو ، او د اعتکاف په حالت کې یاني د خدای د مخلوق څخه به یې ځان ګوښه کړی وو ،سهار روژه او دشپی په قیام او تضرع کې د خدای تعالی په درګاه کې بوخت وو ، نو د عبادت او چلي نیولو په ۳۶ شپه یې په خپل ځان کې یو غیبی آواز واوریده ،چې و
د قطر او عربی امارات وچې
قطر او عربی امارات دخپلواکی همزولی دی دواړو له انګرېز څخه په یوه کال کې یعنی 1971 م کال کې آزادی اخیستې ده . افغانستان پنځه زره کلن تاریخ لری دې کې شک نشته خو جاپان او افغانستان دخپلواکی په هکله همزولی دی او داوړو په 1919 کې خپه خپولاکی له انګریزانو تر للسه کړې ده نو په دې حساب موږ له دواړو وچو 52 کاله مخکې یو . دایوعینی حقیقت دی. له پاکستان موږ 26 کاله مخکې یوً. له حقیقت څخه تېر نه شو موږ دیوه پراخ ، هر اړاخیزه ، متمدن ، او ملی ارزښتونو ستر هېواد یو افغانان سره له دې کړکېچونو سره بیاهم ک
یووالی
زه ډیره لنډه کیسه ، ساده او اسانه تاسې سره شرکه کوم . . ما دژوندون تلویزیون په ستدیو کې « دنن خبره» پروګرام تر نوم لاندې د سید فرید احمد لطیفی کوربه ، مولا نا عبدالجبار ستانکزی اوسید احمد بلال فاطمی خبرې اترې واوریدلې . لومړی کمبو د یانیمګړتیا: یوپوښتنګر با ید دخپلې پوښتنې په محور حاکمیت ولری . پوښتنه باید هراړخیزه مفهوم ولری ، هره برخه یې له موضوع سره اړیکی ولری چې اوریدنکو یالیدونکو ته دافهام اوتفهیم لارې پرانیزی. پوښتنګر باید عالم او متبحر شخص وی حال داچه یوشمیر ویاندا هیڅ دپوښتنوپه په
شعرونه
غزل
ځه کنه نن خو اظهار وکړه اخري کلاس دے زما د مينې اقرار وکړه اخري کلاس دے ستا د نظر هره ادا زما د مينې په نوم په خپل زړګي دې اعتبار وکړه اخري کلاس دے خامخا راشه په وختي بس کښې له کلي خوږې مۀ ايسارېږه تلوار وکړه اخري کلاس دے خداے خبر بيا به کله وينو د يو بل سره مونږ ماته خبره په جار وکړه اخري کلاس دے داسې لاړ نۀ شې زۀ درځم دواړه اوباسو تصوير خېر دے لږ شان انتظار وکړه اخري کلاس دے زۀ درله نخښه د خپل لاس درکوم غزل د زرياب تۀ خو هم ماله څۀ يار وکړه اخري ک
اجیر ملا
د ملا د واکمنۍ په زمانه کې نجونې بندې دي د کور په جېلخانه کې دروازې د پوهنتون ښوونځي تړلي شاکیلي ده د سیا (۱) په جیب خانه کې د پنجاب او د عربو دوستي ګرمه د وطن اولاد ورشمېري بیګانه کې د فتوا خپسې ولس دی زوندۍ کړی قانون غیب دی د ملا په زیرخانه کې مټکور او منجمد فکر ازاد دی ازاد فکر دی ولچک او زولانه کې په دېرو او په حجرو کې خوښي بنده خرمستي ده د جومات په پسخانه کې د اجیر ملا دغې نېرنګ ته ګوره تېروي ځان د مذهب په بهانه کې مرادزی چې د ملا س
(یوه ګړۍ یا یو ساعت مخکې کیږي؟)
ڼن شپه یوه ګړۍ یوروپ کښې وخت په شا ځي که پرون وې دوه بجې ڼن یو ساعت بیا ځي! له پنځوس کلونو دلته رواجی تخنیک دی ګواکې خلک به انرژئ ته په سپما ځي ډیري ځوانان به یو ساعت خوب کم کړي کاروباري خلک به کار ته وارخطا ځي په ڼنۍ نړۍ کښې یوه ګړۍ ډیر ټایم ده! تشیال بیړۍ خو سیکڼډ کې تر فضآء ځي د انسان د زړه ټوپونه ملیسکڼډ کښې که په ځير ورته غوږ نه شې ؟په یوه سا ځي! که هر څومره بدلون راشي په دنیا کې پښتانه به مستقیم د خپل بابا ځي * ډیر افسوس پر هغو میندو او ما
د لاله ګل د وادۀ سهره
د ژوند د ښائستونو د ارمان ډولۍ دې راوړه په څومره ارمانونو د جانان ډولۍ دې راوړه د مور او خاندا دا د خوب تعپير دې ترينه جوړ کړو خپل کور ته د سپوږمۍ د خور په شان ډولۍ دې راوړه ستا ژوند ستا زلميتوب ستا د خوبونو تصويرونه د خپل وجود کلبوت له د ايمان ډولۍ دې راوړه د حسن د جلال او د جلال د حسن سېورے پښتونه ياره خپل ځان ته د ځان ډولۍ دې راوړه د بخت ستورے دې دغسې بېدار وسه لاليه! د خپلې سپومۍ کور ته د اسمان دولۍ دې راوړه جواد دے که عقېل که نور د کور وګړي ښاد دي
اعجاز
زه چې وینم داسې وخت په پښتون راغی چې کاروان د زماني سره اوس تلی شي په پېړۍ پېړۍ په خوب ویده ملت نن له خوب پاڅید اوس په ویښو کې شمېری شي د انګریز په لاس پاشلي، تیت ولسونه په خیبر جرګه کې بیرته ټولېدی شي که پښتون يي د اسلام په نوم دوکه کړ د پنجاب اصلي څېره اوس ښه لیدی شي د جرګې پرېکړې چې کله عملي شي پنجابی به په پنجاب کې لیونی شي پښتنو ته بل میرویس په نصیب راغی په پنجاب کې ناست ګورګین له منځه وړی شي د منظور هره خبره معجزه ده چې د مړ پښتون تر غ
د خیبر جرګه ــ ۵ د خیبر چیغه:
د خیبر جرګه ــ ۵ د خیبر چیغه: راز د بري ښکاري پښتنو ته په جرګو کې دا دود به ژوندی وي تر ابده پښتنو کې بوختسه تل د ستونزو په جرګو سره حل شوې ده ځکه جرګه ځای لري ولسونو ته په زړو کې اوس به خیبر خوښ وي چې شو بیا د ټولېدو جوګه لار د روښاني غورځنګ(۱) به لار شي پرګنو کې روح د الايي او جلاله به شي الهام ولس ته (۲) ودرېږي ولس به د منظور سره صفو کې ورځې د جرګې خو پښتنو ته لکه جشن وي درومۍ پښتنو دغې جرګې ته اتڼو کې پرېږدۍ د جرګې خوښي یو داغ شي د دښمن په ز
د خیبر جرګه ــ ۴
د خیبر جرګه ــ ۴ زیرمه چې په سیمه کې پنجاب وي، د فساد شرم دی ملا ته د پښتون په کور جهاد سیمې ته اسلام د پښتنو په مټ راغلی هڅه او دعوه د پنجابي ده بې بنیاد حال د اسلام ګوره د هېرا په منډه يي کې هسې تور پنجاب کړي د اسلام اسلام فریاد وڅېړې تاریخ که د پنجاب په منطقه کې ټوله کارنامه ده د قصاب او د جلاد پوځ د پنجابي دی ملیشه د نیابتي جګړې نه دي په تصمیم کې د انګریز له لاس ازاد ښه ده چې خیبر جرګه کې ټول پښتون شي جمع وکړي فیصله د خپل اختیار او خپل هېواد
د خیبر جرګه ــ ۳
د خیبر جرګه ــ ۳ اڅکزي ته: په سیاست کې چې سړی یو ځلې خام شي جامعه کې ملامت د خاص و عام شي عبادت يي د ټول عمر اوبه یوسي که په نیک نوم مشهوره وي بدنام شي غلامۍ نه په دنیا کې ټيټ څه نشته بده دا ده چې غلام د بل غلام شي که د قام دوکه کې هر څونه ماهر شي هر ماهر مرغه بند دوه ځلې په دام شي مرګ په داسې حال بهتر دی تر ژوندونه چې دښمنه سره مل او بېل له قام شي د خیبر جرګه فرصت دی اڅکزي ته په جرګه کې دې منظور سره همګام شي ګلخانان نور هم که وغواړي ځان
غبرګوني حرموني!
غبرګوني حرموني! که د کرځمکه بلاربه شي، ښه حاصل ورکوي. که وریځ بلاربه شي، باران اوري چې د خوږو اوبو زیرمه ده. که ټولنه بلاربه شي، انقلاب زیږوي چې د بدلون نښه ده. که اوضاع بلاربه شي، د ښېګټې او بدګڼې دواړو چانسونه شته. خو که انګریزه بلاربه شي، غبرګوني دوه زامن زیږوي چې د یو نوم يي پاکستان او د بل نوم يي اسرائیل دی! د ۲۰۲۴ کال د سيپټمبر ۱۹ مه سرلوڅ مرادزی
د خیبر جرګه ــ ۲
د خیبر جرګه ــ ۲ پښتانه چې په خیبر سره جرګه شي پنجابی به پېښوره څخه تښتي پنجابي له ځانګړتیاوو بله دا ده چې په جنګ کې له ډګره څخه تښتي د پنجاب په غلامۍ کې به څه خوند وي ګلخانی چې خپل ټبره څخه تښتي د حالاتو د بهیر ژباړه دا ښۍ چې دښمن(۱) له لروبره څخه تښتي چې شېدې د پښتنې مور يي رودلې په کوم مخ به له سنګره څخه تښتي بده ورځ چې په چا راشي مرادزیه باخبر له بېخبره څخه تښتي یادوونه: (۱ ) له دښمن څخه دلته موخه امریکا ده. د ۲۰۲۴ کال د سیپټمبر
