بېلابېلې ټولنيزې ليکنې
کاکتوس!
ګرانو او قدرمنو وروڼو او خویندو! السلام علیکم و رحمت الله و برکاته! الله(ج) د وکړي، چې ټول روغ او جوړ وئ! ګرانو او قدرمنو لوستونکو! زه د کاکتوس پروګرام، له څه مودې راهیسې په ډېر غور سره ګورم. کله کله یې د تلویزیون له لارې، کله کله یې د یوتیوب له لارې، او کله کله یې بیا زما ځینې ملګري، ماته رالیږي، او زه یې ګورم. نن مې هم د یوه سیاستوال په هکله د کاکتوس پروګرام وکاته، او ماته د زما د یوه پخواني ملګري، یوه کیسه راپه یاد شوه. کیسه په لاندې ډول سره وه: کله چې زه د کابل
د مرادونو کاروان
د یو فیلسوف وینا ده (د هیلو په سمندر کې غوپه کیدل، د نا امیدۍ په ساحل کې له پاتې کیدو څخه ډیر غوره دي) ځکه چې هیله د ژوند کولو او نورو ته د ژوند بښلو، ښکلی هنر دی. هیله د هرې هڅې تاداو او د هر باور د زیږون سرچینه ده. په زړه کې د مراد لرل، په خپل مخ باندی د موسکا شال غوړوي او د مقابل لوري د ډاډ لامل ګرځي. د رسول علیه السلام صحیح حدیث دی چې ( د الله په ذات ښه ګمان کول او له هغه څخه هیله لرل، ښه عبادت دی) نهیلو خلکو ته پکار ده چې لږ تر لږه د هغه افتاب پرست ګل په اندازه همت ولري چې د باران په ورځ
ولی مو ژوند په کړاو دﺉ؟
په نړۍ کې زیاتره خلک له خپل ژوند څخه شکایت کوي.چې ګڼ شمېر یې،زموږ په ټولنه او چاپیریال کې ژوند کوي.څوک له خپلې کورنۍ څخه شکایت کوي،او څوک له خپلو نږدې ملګرو څخه،او همداسې زیاتره ستونزې دي چې خلک ترې شکایت کوي.که چېري دې ستونزو ته په جدي او سم ډول فکر ونه شي،د نورو ډېرو ستونزو او ناروغیو سبب ګرځي.او په راتلونکي کې ژوند سخت او بد حالت ته ځي.آیا کله مو په دې اړه فکر کړې دﺉ؟ لومړي: ستونزه د څه له امله پېښه شوې ده؟ دوهم:هغه ستونزه چې زموږ ژوند یې په کړاو او سخت
دلمانځه ملګرتیا
که هر څومره سخته،کړکېچ او مصیبت کې یی نو لمونځ وکړه الله ج ته پناه یوسه چې الله عز وجل دې غمونه کم کړی د ټولو غمونو لامل له الله ج سره واټن دی دغه واټن په سیمینارونو ،سالګرو،کنفرانسونو او فرمایشی جلسو او محفلو نوکې واقعی او معنوی رنګ نه لری، نه سمیږی نو ختم یې کړه چې الله ج دې غمونه ختم کړی دجهنم اور اوسرې لمبې را یادې کړه دغه کار د ې له ګناهونو ،وژنو،توغندیو ، رنګارنګ زهری شیمیا یی موادو څخه منع کولی شی که غواړې چې نیکمرغی تر لاسه کړې کتابونه ولوله دعدالت ،انصاف ،مساوات او وروری حس له ځانه س
خپل ځانته ړاندهء او ولس ته بينا یان
په دري کې یو ضرب المثل یا متل لرو چې وايي ( کورِ خود بیناءِې مردم ) = یعنې هغه څوک چې خپل ځانته ړوند وي ،خپل عیبونه نه ويني مګر د خلکو عیبونو ته ښه بينا وي او سترګې ېې ټېغې ختلې وي چې څنګه د اشارت په ګوته نیوکې وکړي له دې نه ناخبر چې څلور ګوتې ېې بیرته ځان ته متوجه وي!!!!دا متل د ډيریو سیاستمداریانو باندې که د هیواد دڼنه دي او که باهر صدق کوي.د مثال په ډول په دا ۳۰-۴۰ کالونو کښې هغه راهبران ، تنظيمونه ، ډلې ټپلې او ... چې د سوپر پآورانو او سيمه ایزو ګاوڼدیانو له خوا د ګوډاګیانو او خود
دالمان یو نامتو اونیز اخبار(die ZEIT) «دي څیت» څخه
دالمان یو نامتو اونیز اخبار(die ZEIT) «دي څیت» چي په «هامبورګ» کي خپریږي پر۱۸سمه دفرورۍ ۲۰۲۱ کي دیوې ژبڅېړني له مخه لیکي: (پریویشتمه دفبروري دمورنۍ ژبي نړیواله ورځ ده چي له دې جملې نه ئې ډېري ژبي ترخطر لاندي دي. ۷۰۰۰ ژبي په نړۍ کي تر دې دمه شتون لري،چي له دې نه ئې ۳۸۰۰ ژبي په ډول ډول رقمو سره تر خطر لاندي دي.) او بیا لیکي: (۲۸۳۵ ژبي ترخطر لاندي نه دي. ۱۴۱۷ ژبي ترخطرلاندي دي داځکه چي اکثریت دځوانان ئې لا خبري په کوي،خو هلکان ئې څومرخیال نه ساتي. او۱۷۶۸ ژبي ډېرترخطرلاندي دي، ځکه ځوانان خبري
د لیرې واټن زده کړو تاریخچه
په لیکه(انلاین) زده کړو ته؛ پر انټرنیټ زده کړې هم وایي چې e-learning یې مشهور نوم بلل کیږي ( ځینی محققین ددې دواړو ترمنځ په توپیر ټینګار کوي). د لیرې واټن زده کړې (Distance learning) هغه ډول زده کړو ته ویل کیږي چې د سُنتي زده کړو پر خلاف د مختلفې جغرافیه (د ټولګي حاضرې څځه بغیر) یا لیرې واټن څخه ترسره کیږي یا هغه زده کړې چې د ښوونکي او زده کونکي ترمنځ فزیکی واټن موجود وي چې یو او بل لمس کولې او لیدلې نه شي (بغیر د کوم وسیلې) هغه ته د لیرې واټن زده کړې وایي چې مختلف ډولونه لري، انلاین زده کړی
په پښتو ژبه کې د لومړي ځل لپاره د ''قواعد الافتاء'' کتاب چاپ شو
د افغانستان د پوهنتونونو د شرعیاتو پوهنځیو د (فقه او قانون/ اسلامي تعلیمات) څانګو او د دیني مدرسو د فقهې، افتاء او قضاء د تخصص د برخې محصلینو لپاره په اصول افتاء کې د «قواعد الافتاء» په نامه کتاب چې د لوړو زده کړو د کریکولم او درسي نصاب مفرداتو ته په کتو لیکل شوی، له چاپه راووت.دا کتاب د شرعیاتو پوهنځي استاد مفتي فضل هادي سالک لیکلی.قواعد الافتاء په اصول افتاء کې په پښتو ژبه لومړنی کتاب دی چې د هېواد مشهورو علماوو، پوهاندانو، او دوکتورانو پرې تقریظونه لیکلي او د کتاب متانت او علمي اړخ
د وخت له ټکي ناوړه ګټه پورته کول!
د وخت له ټکي ناوړه ګټه پورته کول! عبدالله وردک انګلستان - مارچ - ۲۰۲۱ ګرانو او قدرمنو وروڼو او خویندو! السلام علیکم و رحمت الله و برکاته! الله(ج) د وکړي، چې ټول روغ او جوړ وئ. ګرانو او قدرمنو لوستونکو! نن سبا، چې کله له یوه جګپوړي افغان مامور، او ځینو سیاستوالو څخه پوښتنه وشي، چې ولې پدغه شلو کلونو کې کوم ګټور پایدار کار په افغانستان کې سرته ندی رسېدلی، نو د دوی متحدالمال ځواب همدا وي، چې هر شی وخت ته ضرورت لري. یعنې، دغه (۲۰) کاله وخت، دوی ته هېڅ وخت نه ښکاري.
د مجازي نړۍ د لیکوالو د پام وړ!
د مجازي نړۍ د لیکوالو د پام وړ! عبدالله وردک انګلستان - مارچ - ۲۰۲۱ ګرانو او قدرمنو وروڼو او خویندو! السلام علیکم و رحمت الله و برکاته! الله(ج) د وکړي، چې ټول روغ او جوړ وئ. ګرانو او قدرمنو لوستونکو! نن سبا، زیاتره خلک په مجازي نړۍ کې ډول ډول لیکنې، خبرې، او وېدیوګانې نشروي، چې ځینې یې هیڅ نوعه منل شوی ستندرد په نظر کې نه نیسي. په ډېر تأسف سره، دغه شانته کړنې، په ځینو افغانانو کې ساري مرض ګرزېدلی دی. د یادولو وړ ده، چې ځینې افغانان، خپلو ځانونو ته په ډېر ا
د مارچ د اتمې نېټې- د ښځو د نړیوالې ورځې په مناسبت
د ښځو حقوقو ته غاړه ايښودل تاریخي حکم دي! د میلادي جنتري د مارچ د مياشتې په اتمه نېټه چې معمولاً د لمریزې هجري جنترۍ د حوت د میاشتې له اتلسمې نيټې سره سمون خوري، په ټوله نړۍ کې ښځې او دښځو د حقوقو پلویان سرکونو ته راوزي، مارشونه او مظاهرې کوي، په لویو هالونو کې غونډې او په وړو مجلسو کې د مارچ اتمه نېټه د ښځو د نړیوالې ورځې په نوم نمانځي. په دې ورځ د کال تر نورو ورځو زیات د نړۍ ښځې یو له بله سره خپل پیوستون ښکاروي، په ټولنه کې خپل ځان او حضور څرګندوي، د خپل موجودیت او ټولنیز مناسب ځای
عبدالله غمخور / د فکرونو او رنګونو شاعر
دا شاعران هم د کمال خلک دي. ځینی د خد او خیال، سرو شونډو، اوږدو زلفو، دنګو چنارونو او رامبیل چمبیل ساندې غږوي. څوک د یتیمو اوښکو، څیري ګریوان او ناترسو سلګیو ویر لمانځي او څه بیا داسی وي چې د خپل ولس د بیدارۍ او د غلیم د رسوایۍ غمونه یې په سر انبار کړي وي. همدغه شاعران، ساده او کلیوالې محاورې په داسی ښکلو جملو کې راونغاړي چې د هنرمندانو په زرینو حنجرو کې سندري شي. د ادب په بنډارونو کې یې اثر دومره ژور وي چې ساقي او میکده یې پارسنګی هم نه وي. ځوانان مست کړي په اتڼ شي، پیغلې چمبې راواخلي په نڅا
د انټرویو په هکله ځینې ټکي!
د انټرویو په هکله ځینې ټکي! عبدالله وردک انګلستان - مارچ - ۲۰۲۱ ګرانو او قدرمنو وروڼو او خویندو! السلام علیکم و رحمت الله و برکاته! الله(ج) د وکړي، چې ټول روغ او جوړ وئ. ګرانو او قدرمنو لوستونکو! نن سبا، یوه په زړه پورې دنده پیدا کول آسانه کار ندی. یا په بل عبارت، په اوسني افغانستان کې د یوې مسلکي دندې پیدا کول ډېرې ستونزې لري، او پدې هکله زیات علتونه شته، چې هغه په ډېرو شیانو پورې تړلي دي. د یوې دندې د پیدا کولو لپاره لومړنی ګام، د یوې ښې CV ترتیب کول دي؛ او ب
د دوستۍ او دښمنۍ ځانګړي معیارونه!
د دوستۍ او دښمنۍ ځانګړي معیارونه! عبدالله وردک. انګلستان - فبروری - ۲۰۲۱ ګرانو او قدرمنو وروڼو او خویندو! السلام علیکم و رحمت الله و برکاته! الله(ج) د وکړي، چې ټول روغ او جوړ وئ. ګرانو او قدرمنو لوستونکو! دا خبره خو هر مسلمان افغان ته معلومه ده، چې مونږه افغانان، که له چا سره دوستي، او یا دښمني کوو، نو هغه باید خاص د الله(ج) په خاطر وي، او بس. لېکن، نن سبا په اوسني افغانستان کې متأسفانه، دوستي، او دښمني د چوکۍ او یا پیسو په خاطر، تر سره کیږي، او بس. نو له
د مورنۍ ژبې د نړيوالې ورځې په پلمه
د مورنۍ ژبې نړيواله ورځ د فبرورۍ ۲۱ لومړی ځل د ۱۹۹۹ زېږدي کال په نوامبر مياشت کې د ملگریو ملتو سازمان د يونسکو په يوه لوی کنفرانس کې اعلان شوه او د ۲۰۰۰ زېږدي کال د فبرورۍ له مياشتې راهيسې هر کال په نړۍ کې لمانځل کېږي. دا ورځ له کولتوري او گڼ ژبيز غونډال سره په وده کې د مرستې کولو په موخه اعلان شوې ده. د ملگریو ملتو سازمان عمومي اسامبلې د ۲۰۰۷ ز کال د می پر ۱۶ نېټه، ۲۰۰۸ ز کال د ژبو د نړیوال کال په توگه اعلان کړی وو. دغه کال د هغه پرېکړه ليک پر بنسټ د ژبو د نړيوال کال په توگه اعلان شو، چې
د مونوګراف لیکنه او دفاعیه!
ګرانو او قدرمنو وروڼو او خویندو! السلام علیکم و رحمت الله و برکاته! الله(ج) د وکړي، چې ټول روغ او جوړ وئ. ګرانو او قدرمنو لوستونکو! تر ټولو لومړی، هغو ټولو وروڼو او خویندو ته، چې د مونوګراف د لیکنې او دفاعیې مرحلې ته رسېدلي دي، د زړه له کومي مبارکي وړاندې کوم، او وروسته د دوی پاملرنه، دغو لاندې ټکو ته راګرزوم! د یادولو وړ ده، چې د مونوګراف د لیکلو په هکله، د ګرانو او قدرمنو لوستونکو، پاملرنه هغې لیکنې ته راګرزوم، چې د ”د یوې علمي مقالې لیکنه“ تر عنوان لاندې پخواه لیکل شوېد
حسن البناء څه وکړل چې په مليونونو زړونو پاچاهي کوي؟
زه په جرءت سره ویلي شم چې لسګونه کلونه کېږی چې مسلمانانو دشهید امام حسن البناء په شان سړي هغه څوک چې په یو مهال څو ارزښتمندي ځانګړتیاوی لری نه دی لیدلي داسې څوک چې لوړي او روښانه موخې یې دامت او انسانیت دسوکالې له پاره لرلي.خلکو هغه پېژاند او دهغه په ریښتینولي یې ایمان لرلو او ماهم لکه دخلکو په شان هغه وپیژند که جامع خبره وغواړم دامام البنا اړوند یی وکړم داده چې (هغه په ټول وجو
ښځه او سیاسي واکمني
آیا ښځه رښتیا هم یواځی د کور او ګور لپاره پیدا ده؟ آیا نر پوره انسان دی او ښځه په خلقت کې نیمګړې او په ذهنیت کې له سړي څخه کمه دی؟ آیا قرانکریم نر ته په یوه لهجه او ښځې ته په بل ډول خطاب کوي؟ آیا ښځه د نر په شان، سیاسي شعور او درایت نه لري؟ آیا د حضرت پیغمبر (ص) میرمنې د هغه مشاورې او د اسلامي امت معلمانې نه وې؟ حقیقت خو دا دی چې قرانکریم د دی ټولو پوښتنو ځواب د بقرې په سورت کې ورکړی او جالبه دا ده چې په ځینو صحیحو حدیثونو کې د ښځې مقام او حیثیت، له سړي څخه لوړ او غوره بلل شویدی. لمړنی نر
سوله او ټولنيزه عدالت
انسان دالله ج په وړاندې ډېر لوړ ارزښت لری په ټو لو مخلوقاتو کې یی انسان ته داشرف المخلوقات لقب وربښلی ،لطف یې کړی او بشپړه مهر بانی اوهمدارنګه یی په سوره یّس شریف کې د«سلام من قولا ربّ رّحیم» یادونه هم کړې ده چې دا عادی خبره نه ده بلکې دجدی سوچ او غور مسله ګڼل کیږی الله ج دسولې لوری انسانانو،مسلمانو ورونو لپاره ستره وسیله بولی سوله دانسان لوی برم دی . خو سوله یعنی څه؟دسولې لغوی معنی په اصطلاح کې د جوړ جاړی اوخبرواترو څېړل ،دوستی او ملګرتیا، روغې او باور خبره ده.اما د سیاسی فرهنګ په اصطلاح کې
ژوند
شيرين عمر چې تېریږي دريغئ دريغئ د اوبو په څېر بهيږي دريغئ دريغئ دا ياران لکه ګلونه د بهار دي د خزان په څېر رژيږي دريغئ دريغئ ژوند يو سفر دئ چې د مور د بطن نه په زېږېدو شروع او د مرګ په پوله ختميږي . وصال او جدائي ددې سفر ملګري دي . د انسان د اولې ورځې پيدايښت چې د مور د بطن نه جدا شو او د مور په غېږ کې پريووت ددې سفر اول قدم او د بېلتون او وصل د معاملې لومړۍ تجربه وه چې صورت يې ونيولو او دعمر تر پايه دا سلسله جاري پاته شوه ،چې د وخت په تېرېدو سره انسان د همدې دوو پديدو
لنډه کیسه « د وینو رنګ »
وارخطا وو ، سړه ډوډۍ یې په تلوار له تریخ چای سره خوړله ، ماشومان یې لا ویده ول ، میرمنه یې څنګ ته ناسته وه ، په آرامه یې ورته وویل ، سړیه ! غوړي خلاص دي ، اوړه هم ایله د یو دوه ورځو شي ، د مذدوري پیسې د څه وخت درکوي ؟ چې کورته سودا راوړې ؟ په آرامۍ یې ورته وویل ، راکوي یې ، راکوي یې ، او ښځې لږ صبر کوه ، هرڅه به سم شي ټول عمر به دا غریبی نه وي ، پورته شو خیرنه او شکیدلې کورتۍ یې واغوستله ، خپل کوچني زوی ته یې وکتل له یخنۍ نه یې کمپله کې ځان را غونډ کړی وو څو شیبې ورته ځیر شو ، خدای خبر په زړه
سیاسي کنځلې !
سیاسي کنځلې ! ګرانو او قدرمنو وروڼو او خویندو! السلام علیکم و رحمت الله و برکاته! الله(ج) د وکړي، چې ټول روغ او جوړ وئ. ګرانو او قدرمنو لوستونکو! کېدای شي، چې په اوسني وخت کې ځینې افغانان په مجاني سوشیل مېدیا، لکه فسبوک، واټس اَپ، ټوېټر، انستګرام، او داسې نورو کې د نړۍ تر ټولو وګړو ډېر مشغول وي. د ”مجاني“ ټکي ته پدې خاطر اشاره شوېده، چې ځینې افغانان مجاني شیان ډېر زیات خوښوي. یا په بل عبارت، که د دغه سوشیل مېدیا کارول مجاني نه وای، نو بیا به شاید ډېرو کمو افغانانو
دواکمنی بنسټو ته داسلامی نظام لنډانځور
هر روز را رازیاست وهر سر را آوازی درد امروز را درمانی وفردا را درمانی دیګر امروز را نګران باشید وسخن از امروز رانید دواکمنی بنسټو ته داسلامی نظام لنډانځور څومره نا اشنا او په اټکل خبره ده په تېر اوراتلونکی کې له اسلام پرته داسلام دوړاندې کړی نظام ساری نه تر سترګو کیږی،ځکه چې دا یو داسې نظام دی چې که ددې عامه حقونوچې په کې څېړل کیږی او ټاکل کیږی یایې تعزیرات او حدود په مالی ،ملکی او دانتظامی قوانینوجوړښت یا دعدل او انصاف لارښوونې په پام کې ونیول شی او یایې په قانون کې دټولو
هیله ده چې تر آخره ولوستل شي!
هیله ده چې تر آخره ولوستل شي! عبدالله وردک انګلستان - جنوری - ۲۰۲۱ ګرانو او قدرمنو وروڼو او خویندو! السلام علیکم و رحمت الله و برکاته! الله(ج) د وکړي، چې ټول روغ او جوړ وئ. ګرانو او قدرمنو لوستونکو! له سلام وړاندې کولو څخه وروسته، غواړم خپله لیکنه په یوه لنډۍ سره شروع کړم. د یادونې وړ ده، چې زه کوم شاعر نه یم. لېکن، دغه لاندې لنډۍ مې ډېره خوښیږي! ”د سپینې خولې یاران د نور دي، د شوتلو پنډو ته د زه نیولی یمه“ دغه پورتنۍ لنډۍ، د اوسني افغانستان حالت ډې
بی انتها را ته را یاده شوله!
د کابل په یوې څنډې کې د دریو دنګو ودانیو شا ته چې ویل کیږي د کوم ښکره ور زوراکي دي، څو پینه پتره خیمې هم څنګ په څنګ ولاړې او نري نري لوګي ترینه پورته کیږي. هره جونګړه یې د غربت څلی، د بی وسۍ سمبول او د بی عدالتۍ یوه مناره ده. ګرد چاپیره سپینې واورې، تورې خټې او د برق د لینونو په ځای، ژیړ تنابونه ځوړند دي. له ښۍ خوا په دریمې کیږدۍ کې یوه څلور کلنه هلمندۍ یتیمه، له خپلې ملا کړوپې انا، کونډې مور او دوو ګلالیو ورونو سره اوسیږي. په دغه مخامخ مجللو بلډنګونو کې به حتما داسی قاضي یا څارنوال اوسيږ
