بېلابېلې ټولنيزې ليکنې
مرور سپرلی!
سکال بیا هم سپرلی زموږ مالت ته نه راځي. په باغونو او دښتو کې به ګلان نه ټوکیږي، غوټیو به خپلې خولې ګنډلې نېولې وي او پرانیستلو ته به يي زړه نه کیږي. چمن به هم له شینوالي لاس په سر وي او د سپرلي نسیم به په کورونو د ګلانو عطر نه ویشي. اسمان به د مرغیو له سیالونو خالي وي، زاڼې به د عسکري پیاده نظام پشان په یوه ستوي لیکه کې په مارش نه لېدل کیږي، بلبلې به ځنډېدلې وي او کارغان به لا د ونو پر سرونو اتڼ کوي. د سپرلي ورېځې به هسک کې د اوښانو کتارونه نه جوړوي او د غرونو پر سر به له نڅا نهیل
۱۴۰۴ هجري لمریز، د مینې که د کرکې کال ؟
مینه د حضرت نوح بېړۍ ده چې حتما خپل منزل او د امن ساحل ته رسي. مینه که عاطفه او تلوسه ده، نو عبادت او ریاضت هم دی. مینه هله د سکون ساه اخلي؛ کله چې د لیکلو لپاره لفظونه ختم او د زړه خال خال داغونه په رغېدو شي. خدایه! د زړه حرم مې داسې بې امامه دی چې نه په کې مونځ د مینې کیږي، نه آذان کېږي له همدې ځایه، کرکه د ټایټینک کیښتۍ ده چې هیڅکله به د سمندر غاړه ونه ګوري. ځکه کرکه د غلطې محاسبې زېږنده او د کینې او نفاق غوجل ده. کرکه یوه روحي ناروغي او الهی عذاب دی. کرکه ه
ځاله
«ځاله» یوه روایتي خوږه کلمه ده، ذهن کې سملاسي د سړي د مرغانو ځاله ګرځي چې کوچني چوچیان يي مور ته د غذا په انتظار کې وزرې وهي. سړي به د هغو ځناورو لکه مارانو یا نولیانو څخه په دې وجه هم کرکه کوله، چې په ځاله کې به يي د مرغانو نوي زیږېدلي چوچیان خوړل. نن مهال څوک د ځالې هغه پخوانی روایتي خوږوالی نه ګوري. اوس د مرغانو د ځالې پرځای چې د مرغانو د چچوړو روزنځی وو، داسې ځالې رامنځته شوي چې هلته چوچیان نه بلکې ترهګر روزل کېږي. په دې ځالو کې ماران او نولیان چچوړي نه خوري، بلکې هغه روزي. دا
کومه برخه یې اکا ډیمیکه ده؟
هر ګونګسی ، هر ه کرکه ، هر نفرت او تعصب هغه که فردی وی او که مجموعی ، اقتصادی وی او که سیاسی، چک ون وی او که چک ټو ، من وی که السلوا ، کچیری قروت وی او که ټېپر ، سابه وی او که پیاوه، سوکړک وی او که ګډلی مخ لری او که څټ . داششنونکی او افسونونکی کله د تی وی په ستېج یو بل ته رد اوبد وایی او حتی لغتې وهی . له بده مرغه همدا کس بیا داکاډمیکه خبره هم کوی. زه نه پوهیږم يوڅو کلیمې تل په دې بې پولې مرکو دنامعلومه او مجهولو مېلمنو لخوا داسلامی امارت په نوم کته او پورته کیږی لکه : میکانیزم، ابزار ، اند،
د ښځو په اړه د ښځو تبعیض
د مارچ د اتمي په مناسبت زموږ په ټولنه کې د نجونو او میرمنو سره تبعیض او بد سلوک، لومړی د میندو او میرمنو لخوا پیل کېږي. دا له هیچا پټه نه ده چې پلرونه د زامنو په زیږون خوښېږي او د لوڼو په زیږد ماڼيجن وي، خو میندې هم د پلرونو د داسې بدرنګ چلند سره همغږې دي. میندې هیڅکله زوی د خپلو څو لوڼو سره مساوي نه بولي، بلکې زیات يي بولي. میندې لکه د پلرونو پشان زوی ګڼلی او لور ناګڼلی اولاد شمېري. میندې په کور کې ښه غذا زوی ته ساتي او ورکوي يي. د ژوند په نورو اړتیاوو کې هم لومړی زوی او وروس
په ټولنیز ژوندانه کې د ښځو رول (د مارچ د ۸مې نیټې په مناسبت)
ښځه د ټولنې د ملا تیر ګڼل کېږي او د ټولنیز اقتصاد، کلتور، سیاست او امنیت په برخو کې حیاتي رول لري. په هېوادنیو چارو کې د ښځو فعال ګډون نه یوازې د کورنۍ اقتصادي ځواک پیاوړی او د ټولنې وده ګړندۍ کوي، بلکې د عدالت، برابرۍ او پرمختګ لامل هم ګرځي. ښځې د هرې ټولنې د کارګري ځواک یوه مهمه او سمه نیمه برخه جوړوي، چې په کرنه، صنعت، تجارت، روغتیا، تعلیم، او نورو برخو کې کار کوي. که په یوه هېواد کې ښځې په تولیدي او خدماتي چارو کې زغرده برخه وانخلي او ترې منع شي، د هېواد د کار قوه سمه نیمه کمیږي او د
د مارچ د ۸مې - د ښځو د نړیوالې ورځې په اړوند
د مارچ ۸مه، د ښځو نړیواله ورځ، د نړۍ په ګوټ ګوټ کې له تعذیب او تاوتریخوالي څخه د ښځو د آزادۍ او د حقونو د برابرۍ له پاره د مبارزې په سمبول اوښتې او د هغوی د بریاوو او لاسته راوړنو د ستایلو سبب کېږي. دا ورځ نه یوازې د ښځو او د ښځو له پاره د تاریخي مبارزو یادونه کوي، بلکې د هغوی د ټولنیز، سیاسي، اقتصادي، او کلتوري حقوقو د خوندي کولو لپاره ټولنې ته د دوامداره هاند او هڅو پیغام هم رسوي. د ښځو نړیواله ورځ یادونه کوي چې د ښځو حقوق یوازې د ښځو لپاره نه، بلکې د ټولنې د عام پرمختګ او سوکاله اجتماعي ژو
د ولي الله ملکزي (له کرکې، کرکه) کتاب په اړه څو ټکي
دا په زړه پورې او زړه راښکونکی نوم «له کرکې، کرکه» هغه کتاب ته ټاکل شوی چې څه موده دمخه له چاپه راووت او د کتاب مینه والو ته په اختیار کې وسپارل شو. د ښاغلي لیکوال او څېړونکي، ولي الله ملکزي صاحب څو نور په زړه پورې، علمي او غني کتابونه تردې دمخه چاپ شويدي. د (دین او جګړه) کتاب او همدارنګه د عرفان او تصوف کتابونه یې په خپل ځای کې د نوښت او ابتکار ترڅنګ د پوره علمي او کلتوري ارزښت درلودنکي دي. یو کتاب کې د مذهب او عقیدې په نوم او رنګ کې د انسانانو د لویو لویو نړیوالو او سیمه ایزو جنګونو د ګ
پروفیسور ودیر ساپی ژوند لیک او آثار
پروفیسور ودیر ساپی ژوند لیک او آثار انجنیر شیر ساپی ۰۲/۰۳/۲۰۲۵ پوهاند ډاکټر ودیرصافی/ ساپی د غلام حسن ساپی زوی، د لغمان مرکز د عمرزیـو کلي د ساپیو د کورنۍ یو ګران او ښکلی مهربان او ځلانده څیره ؤ. د افغانستان په علمي کورنۍ کې د ځانگړی دریځ څښتن او لوړ پوړی حقوقپوه ؤ. غلام حسن صافی/ساپی (۱۹۰۲-۱۹۸۴) یو مشهور افغان سیاستوال او ډیپلومات ؤ. هغه په ۱۹۴۷ کال کې د افغانستان د سیاسي غورځنګ ویښ زلمیان (ویښ ځوانان) بنسټ ایښودونکی غړی ؤ. ژوند لیک ودیر ساپی، د ۱۳۲۷ لمریز کال د ج
د فارسی د ځينو رنګینو بیتو ژباړه پښتو ته!
د ځینو فارسی ښکلو بیتونو په عین مطلب او امانت داری سره په پښتو ژباړه څرنګه چې ځیني فارسی ښکلي او ما نا داره شعرونه او نثرونه، په ډیرو ادب دوستانو باندی مثبتی اغیزی کوي ، او د ادب مینه وال دې ته اړ کوي ، چې په اصطلاح یاره که داسي بیت او په شکلي اندازکې په پښتو هم وي دا به ډیره ښه وي ،نو بیا داسي خلک دې ته اړ کیږي ، چې یو څه نا څه خپله طبع آزمایي د فارسی شعر په ژباړه کې په پښتو وکړي ،دا هم یو فن ګرځیدلی ، خو باید زیار وایستل شي چې آ د فارسی قوت هم په کې وساتل شي ، قدرمن مرحوم جنرال سید حسن
پټه افسانه
نړۍ ، ملګری ملتونه ، نړیوال بانک، نړیوال نور سازمانونه، اروپایی ټولنه او ګڼ شمېر غټ او واړه هېوادونه موږ ته له کوم لید لوری ، انصاف. سوچ او انسانی ابتکاره ګوری؟موږ باید داومنو چې طالبان دافغانستان په کړکېچ کې یو واقعیت دی طالبان ټول ګنګس، لیونی اویا دقدرت تږی نه دی طالبانو کې عالم ، دصبر اوتحمل دسولې. او ورولی کسان شته چې په حکومتی ملی اواسلامی روحیه ولاړ سیستم باندې باور لری. خو داډله اصلا قدرت نه لری او څوک یې خبرې ته غوږ نه نیسی بله یوداسې توره فضا پر افغانستان غوړیدلې چې پوهې ته اصلا هیڅو
ماسکونه د ښکلا د پاره
د انار د پوستکو ( انار پوست )څخه جوړ شوی ماسکونه : ټول يي استعمالولى شې خو ښڅو لپاره خاص اهميت لرى د انار پوټکی د پوټکي د رنګ ښه کولو لپاره یو مشهور او طبیعي توکي دی. دلته ځینې لارې چارې دي چې تاسو یې کارولی شئ: د انار پوټکي پوډر: مواد: وچ شوي انار پوټکي، ګلابي اوبه(عرق ګلاب) یا ساده اوبه. د استعمال طریقه: د انار پوټکي وچ کړئ او بیا یې په پوډر بدل کړئ. دغه پوډر له ګلابي اوبو(عرق ګلاب) سره مخلوط کړئ ترڅو یو نرم پیسټ جوړ شي. دغه پیسټ په مخ یا بدن باندې ولګوئ او د 15-20 دقیقو
په مسلک کې له مسلک ورک شننونکی
وایی چې په دې وختو کې دطالبانو ۲۱ ادارې او وزارتون دسایبری دهیکرانو له برید لاندې راغلی دی داچې راغلی دی یا نه دی دا دومره مهمه نه ده . خبره داد چې یو شننوکی وایی چې دا زما مسلک نه او زما مسلک حقوق بین الدول دی ! بیا وایی ماچې کله کابل کې اړیکی ونیو ه زما ملګری دی ډاکتر دی مشاور وه دکتورا لری زه یې پیژنم . دی وایی چې نه دی شوی خو پوښتنه داده چې داخبر شوی یانه دی شوی دکترا پورې څه اړه لری؟ دلته درې کسان ستېج ته راغلی چې په دې هکله یو متناسب ، اګاه، علمی او تخنیکی بحث وکړی چې نور اوریدو
نفس اماره
دسعدي علیه رحمه په دغه بیت پایل کوم، چي وایي: مکن نفس امّاره راپیروی که نگاه گرفتار دوزخ شوی نَفّس پردرې ډوله دی: لومړی؛ امّاره نَفّس شیطاني نفس دی بدي خواته ځي. دوېم؛ لوامه نفس دی ملامت کونکی نفس دی چي انسان ښې خواته بیايي. درېم؛ مُطّمئنه نفس دی روحاني دی چي خاص پیغمبران، روحانیون اونېکان یي لري. نوالله(ج) مودي دنفس اماره نه وجغوري، چي انسان دقدرت نمايی، تبعیض،حق تلفۍ اوپه پای کي دظلم خواته بیایي.هغه کس چي د (اماره نفس)ترآغېزه لاندي راغلی وي(صم بکم عمي فهم لایرجعون) سي او
اقراء دینی عرف دوحې معرفت دی
په اسلام کې توحید خپل ځای لری دټوکې او ګونګوسی خبره نه ده. دتوحید دعلم لپاره دقرآن کریم په قرائت سره امر دی او وحی. دانسان د پیدایښت ماده یاده شوې ده.دقرآن کریم قرائت حکم په لومړی اودریم کې اودرحمن په عبادت کولو سره امر اود توحید دثابتولو لپاره درې اسماءالحسنی رب الاکرم اودوه فعلیه صفات ذکر شوی دی. په لومړی سرکې دقرآن لوستلو حکم دی چې ورسره ادب هم ذکر دی. اود هغه علت یې دفقرې په ډول د«خلق» ذکر کړې بیایې په دوم ځل دقرآن قرائت اوعلت یې الاکرم صفت اودقلم تعلیم کمال ذکر کړی دی. له هغه ورو
دپردې تر شا او که مخامخ
امام غزالی وایی ته دپردې تر شا هغه کار مه کوه چې دخلکو مخکې یې کولی نشی. خو له بده مرغه په فرهنګی لحاظ موږ مسلمانان دپردو تر شا د ولس په غیاب ، د ناپوهیو په کږو وږو لارو ، مجهوله ابعادو ، دڼړیوال اطلاعاتی استعمار په نغارو کې او دپردو ترشا مو دیوه ستر هېواد مستقبل عادی ګڼلی دیوه هېواد ، یوه ولس ، نفوس اوکتلې په اړه تر پردی ترشا معا ملې اوتاریخې معما ګانې څنګه تعریف کړو ایا دغه معماګانې دلمس وړدی او که نه؟ فراموش نکنېد! لا دلته په لوی منافقت او خواخوږۍ هرڅه وایی!!! . دیوڅو محدود و له ولس څخه مج
فروتن مزاج ( د ډاکټر درياب علي خېل خاکه)
زۀ چې په کومه علاقه او چاپېرچل کښې پيدا شوے يم د هغې چاپېرچل يو خپل خمار او کېف دے.د دغې سيمې دغه کېف او خمار د دغې علاقې تاريخي شاليد هم دے او سياسي او ادبي حېثيت هم. په دغه سيمه کښې يقين وکړه چې دېر داسې ښاغلي پيدا شوي دي چې نۀ يواځې د دې سيمي په تاريخي پاڼو کښې ئې ځان ځائے کړے دے بلکې د دې سيمي په ادبي ميدان کښې کۀ مونږ ګورو نو هم پکښې داسې نامې شاملي دي چې مونږ ئې د نۀ يواځې د دې سيمې دپاره بلکې د دې وطن او خاورې د هر وګړي دپاره قابل فخر او قابل تقليد ګڼو. په دغه قابل فخر او قابل تقليد شخ
غنیمت وختونه
سیدعبیدالله نادر غنیمت وختونه وخت په چټـکي ، له مخــــــــي مو تیریږي زمانـــه، د چــا د پاره ، نه ودریــــــــــږي خو افسوس ، زمونږ په حال باندی همدا دی چې په قدر ، د زمان، څــــــوک نه پوهیږي نادر دا یو څرګند حقیقت دی ،او ټولو ته ښکاره ده چی مونږ د وختونو څخه ښه ګټه نه ده اوچته کړی .حتی که وختونه زمونږ په ګټه هم راغلي ،خو مونږه تری ښه استفاده نه ده کړی .یعني وختونه مو نه دي مهار کړي .یا دغفلت له وجهی او یا هم د کم استعدادۍ له وجهي، فرصتونه او وختونه زمو
د معنویاتو وږمې
نسیم اسیر د یو بیدل پیژندونکي او با معرفته کورنۍ پوری اړه لري ،د علم او ادب سره د دوي د کورنۍ بی کچه مینه ده او وه ،نو همدا وجهه ده چې محمد نسیم اسیرد حضرت بیدل مولانا او د نورو شاعرانو په اشعارو مخمس لیکي او که مبالغه نه وي او صادقانه اقرار وکړو ، په خپلو مخمسونو کې اوږه په اوږه د حضرت مولانا او حضرت بیدل سره روان وي ،چې ده، دا قوت په شعر کې د خپل د کورنۍ بحثونو او ناستو پاستو د خپلو مشرانو نه چې د علم او ادب مئینان ول اخیستی ،له ډیری مودې د ده یو شعر چې د حضرت مولانا په یو شعرباندی یې مخمس
د پر له پسي هجرتونو په لړۍ کې
د پر له پسي هجرتونو په لړۍ کې زما یوه خاطره ! زما یوه خاطره چې د ادبی ټوټي یا ژانر بڼه ،هم لري، او د پر له پسی د هجرتونو د لړۍ یوه خاطره هم شمیرل کیږي. چې تاسی په دي آیینه کې یوه دنیا حسرتونه وینئ او د درد اورئ ،که ظاهرأ د ادب په جامه سمباله او په ګل بوټو پیچلی ده ، خو د وطن نه لیری د حسرتونو نښانې هم لري د نیمی شپی عارفانه سوچونه! ډیر ځله به چې د خپل کور څخه د کار په لور سهار وختی روانیدم یعنی پنځه بجی چې د ژمی پر مهال خو به بالکل تیاره وه ، د کوره وتلم ، چې کور می د کلیف
د ارواښاد ګیله من وزیر دعا و مونږ ته!
د جولای په لسمه د روانه کال ۲۰۲۴ د چهار شنبی ورځ چې تر یوه ورځي د مخه پوری ارواښاد ګیله من وزیر د روغتون په بستر کې ډیر شدید ټپی پروت وو،ما یو مات او ګوډ شعر لکه د نورو شاعرانواو ادیبانو په څیرد ده د روغتیا او سلامتیا د غوښتلو په پار لیکلی وو. او په کې می د پاک رَب څخه ده ته، د سلامتیا دعا کړې وه ،او د هغي نه د مخه می چې هغه مهال ارواښاد ګیله من وزیر په زندان کې بندی وو. ما یو لنډ مضمون د ده په اړوند لیکلی وو .چې د ۲۰۲۴ کال د همدې کال د اپریل په میاشته کې می مضمون په فیسبوک کې خپور کړ، نو
د خدای تعالی دیدار
لنډه کېسه یوه تعلیمی، تربیوي او انتباهی لڼډه کېسه د فارسی له سرچینو څخه ژباړه ژباړن: سید عبید الله نادر د خدای تعالی دیدار یو عارف چې نیت یې کړی وو ، چې څلویښت شپی څله ونیسي او عبادت وکړی ، او نیت یې دا وو چې د خدای تعالی دیدار وکړي ،د ورځي به روژه وو ، او د اعتکاف په حالت کې یاني د خدای د مخلوق څخه به یې ځان ګوښه کړی وو ،سهار روژه او دشپی په قیام او تضرع کې د خدای تعالی په درګاه کې بوخت وو ، نو د عبادت او چلي نیولو په ۳۶ شپه یې په خپل ځان کې یو غیبی آواز واوریده ،چې و
یووالی
زه ډیره لنډه کیسه ، ساده او اسانه تاسې سره شرکه کوم . . ما دژوندون تلویزیون په ستدیو کې « دنن خبره» پروګرام تر نوم لاندې د سید فرید احمد لطیفی کوربه ، مولا نا عبدالجبار ستانکزی اوسید احمد بلال فاطمی خبرې اترې واوریدلې . لومړی کمبو د یانیمګړتیا: یوپوښتنګر با ید دخپلې پوښتنې په محور حاکمیت ولری . پوښتنه باید هراړخیزه مفهوم ولری ، هره برخه یې له موضوع سره اړیکی ولری چې اوریدنکو یالیدونکو ته دافهام اوتفهیم لارې پرانیزی. پوښتنګر باید عالم او متبحر شخص وی حال داچه یوشمیر ویاندا هیڅ دپوښتنوپه په
دا ناڅاپه څنګه هوښیاره شوې بچی
هو نجونې تل یو ناڅاپه هوښیارېږي هغه ځکه چې ښځې ډېر څه پټوي او هر د غم پيڼی دا یواځې وړي تر څو پيټی ځای ته ورسوي.دا پیټی دومره دروند وي چې تر رسولو یې د ښځې عمر خوړلی وي.ښځه تل ګرمه بلل کېږي او تل ورته ویل کېږي چې دا ستا دنده ده.د دندې پر نوم یې ژوند له تباهۍ سره مخ وي خو دا بیا هم چپه خوله ناسته او د یوه مکاره او دروغجن نارینه لپاره شپې سبا کوي.یو ریښتینی نارینه هېڅکله خپل ژوند سره لوبې نه کوي او د ژوند درولو لپاره زیار وباسي تر څو د ژوند ښېرازه یې په پښو ولاړه او ونه پاشل شي.ریښتینی نارینه پ
اسماعیل شاهد: کوم پښتون چې ځان افغان نه ګڼي، هغه پښتون نه دی
که څوک د اویا میلیونه پښتنو په منځ کې اسماعیل شاهد د دوو ټوکمارو پېرنګیانو، چارلي چاپلن او مسټر بین سره په یوه تله وتلي، نو ښايي غاړه به یې بنده نه شي. دا ۷۳ کلن بې جوړې هنرمند، د کوزې پښتونخوا په چارسدې کې زېږېدلی، FA (د ښکلو هنرونو) کالج یې لوستې او په خټه اتمانزی دی. دوه ودونه یې کړي، درې زامن درې لوڼې لري او د درویشت لمسیانو ترڅنګ، درې کړوسي هم لري. د ۲۷ کالو لپاره یې د پېښور د DC (مرستیال کمشنر) په دفتر کې ماموریت کړی او پلار یې د پېښور عدلي محکمې په انګړ کې چې کچرۍ نومیږي، د چاي او خورا
