بېلابېلې ټولنيزې ليکنې
دپردې تر شا او که مخامخ
امام غزالی وایی ته دپردې تر شا هغه کار مه کوه چې دخلکو مخکې یې کولی نشی. خو له بده مرغه په فرهنګی لحاظ موږ مسلمانان دپردو تر شا د ولس په غیاب ، د ناپوهیو په کږو وږو لارو ، مجهوله ابعادو ، دڼړیوال اطلاعاتی استعمار په نغارو کې او دپردو ترشا مو دیوه ستر هېواد مستقبل عادی ګڼلی دیوه هېواد ، یوه ولس ، نفوس اوکتلې په اړه تر پردی ترشا معا ملې اوتاریخې معما ګانې څنګه تعریف کړو ایا دغه معماګانې دلمس وړدی او که نه؟ فراموش نکنېد! لا دلته په لوی منافقت او خواخوږۍ هرڅه وایی!!! . دیوڅو محدود و له ولس څخه مج
فروتن مزاج ( د ډاکټر درياب علي خېل خاکه)
زۀ چې په کومه علاقه او چاپېرچل کښې پيدا شوے يم د هغې چاپېرچل يو خپل خمار او کېف دے.د دغې سيمې دغه کېف او خمار د دغې علاقې تاريخي شاليد هم دے او سياسي او ادبي حېثيت هم. په دغه سيمه کښې يقين وکړه چې دېر داسې ښاغلي پيدا شوي دي چې نۀ يواځې د دې سيمي په تاريخي پاڼو کښې ئې ځان ځائے کړے دے بلکې د دې سيمي په ادبي ميدان کښې کۀ مونږ ګورو نو هم پکښې داسې نامې شاملي دي چې مونږ ئې د نۀ يواځې د دې سيمې دپاره بلکې د دې وطن او خاورې د هر وګړي دپاره قابل فخر او قابل تقليد ګڼو. په دغه قابل فخر او قابل تقليد شخ
غنیمت وختونه
سیدعبیدالله نادر غنیمت وختونه وخت په چټـکي ، له مخــــــــي مو تیریږي زمانـــه، د چــا د پاره ، نه ودریــــــــــږي خو افسوس ، زمونږ په حال باندی همدا دی چې په قدر ، د زمان، څــــــوک نه پوهیږي نادر دا یو څرګند حقیقت دی ،او ټولو ته ښکاره ده چی مونږ د وختونو څخه ښه ګټه نه ده اوچته کړی .حتی که وختونه زمونږ په ګټه هم راغلي ،خو مونږه تری ښه استفاده نه ده کړی .یعني وختونه مو نه دي مهار کړي .یا دغفلت له وجهی او یا هم د کم استعدادۍ له وجهي، فرصتونه او وختونه زمو
د معنویاتو وږمې
نسیم اسیر د یو بیدل پیژندونکي او با معرفته کورنۍ پوری اړه لري ،د علم او ادب سره د دوي د کورنۍ بی کچه مینه ده او وه ،نو همدا وجهه ده چې محمد نسیم اسیرد حضرت بیدل مولانا او د نورو شاعرانو په اشعارو مخمس لیکي او که مبالغه نه وي او صادقانه اقرار وکړو ، په خپلو مخمسونو کې اوږه په اوږه د حضرت مولانا او حضرت بیدل سره روان وي ،چې ده، دا قوت په شعر کې د خپل د کورنۍ بحثونو او ناستو پاستو د خپلو مشرانو نه چې د علم او ادب مئینان ول اخیستی ،له ډیری مودې د ده یو شعر چې د حضرت مولانا په یو شعرباندی یې مخمس
د پر له پسي هجرتونو په لړۍ کې
د پر له پسي هجرتونو په لړۍ کې زما یوه خاطره ! زما یوه خاطره چې د ادبی ټوټي یا ژانر بڼه ،هم لري، او د پر له پسی د هجرتونو د لړۍ یوه خاطره هم شمیرل کیږي. چې تاسی په دي آیینه کې یوه دنیا حسرتونه وینئ او د درد اورئ ،که ظاهرأ د ادب په جامه سمباله او په ګل بوټو پیچلی ده ، خو د وطن نه لیری د حسرتونو نښانې هم لري د نیمی شپی عارفانه سوچونه! ډیر ځله به چې د خپل کور څخه د کار په لور سهار وختی روانیدم یعنی پنځه بجی چې د ژمی پر مهال خو به بالکل تیاره وه ، د کوره وتلم ، چې کور می د کلیف
د ارواښاد ګیله من وزیر دعا و مونږ ته!
د جولای په لسمه د روانه کال ۲۰۲۴ د چهار شنبی ورځ چې تر یوه ورځي د مخه پوری ارواښاد ګیله من وزیر د روغتون په بستر کې ډیر شدید ټپی پروت وو،ما یو مات او ګوډ شعر لکه د نورو شاعرانواو ادیبانو په څیرد ده د روغتیا او سلامتیا د غوښتلو په پار لیکلی وو. او په کې می د پاک رَب څخه ده ته، د سلامتیا دعا کړې وه ،او د هغي نه د مخه می چې هغه مهال ارواښاد ګیله من وزیر په زندان کې بندی وو. ما یو لنډ مضمون د ده په اړوند لیکلی وو .چې د ۲۰۲۴ کال د همدې کال د اپریل په میاشته کې می مضمون په فیسبوک کې خپور کړ، نو
د خدای تعالی دیدار
لنډه کېسه یوه تعلیمی، تربیوي او انتباهی لڼډه کېسه د فارسی له سرچینو څخه ژباړه ژباړن: سید عبید الله نادر د خدای تعالی دیدار یو عارف چې نیت یې کړی وو ، چې څلویښت شپی څله ونیسي او عبادت وکړی ، او نیت یې دا وو چې د خدای تعالی دیدار وکړي ،د ورځي به روژه وو ، او د اعتکاف په حالت کې یاني د خدای د مخلوق څخه به یې ځان ګوښه کړی وو ،سهار روژه او دشپی په قیام او تضرع کې د خدای تعالی په درګاه کې بوخت وو ، نو د عبادت او چلي نیولو په ۳۶ شپه یې په خپل ځان کې یو غیبی آواز واوریده ،چې و
یووالی
زه ډیره لنډه کیسه ، ساده او اسانه تاسې سره شرکه کوم . . ما دژوندون تلویزیون په ستدیو کې « دنن خبره» پروګرام تر نوم لاندې د سید فرید احمد لطیفی کوربه ، مولا نا عبدالجبار ستانکزی اوسید احمد بلال فاطمی خبرې اترې واوریدلې . لومړی کمبو د یانیمګړتیا: یوپوښتنګر با ید دخپلې پوښتنې په محور حاکمیت ولری . پوښتنه باید هراړخیزه مفهوم ولری ، هره برخه یې له موضوع سره اړیکی ولری چې اوریدنکو یالیدونکو ته دافهام اوتفهیم لارې پرانیزی. پوښتنګر باید عالم او متبحر شخص وی حال داچه یوشمیر ویاندا هیڅ دپوښتنوپه په
دا ناڅاپه څنګه هوښیاره شوې بچی
هو نجونې تل یو ناڅاپه هوښیارېږي هغه ځکه چې ښځې ډېر څه پټوي او هر د غم پيڼی دا یواځې وړي تر څو پيټی ځای ته ورسوي.دا پیټی دومره دروند وي چې تر رسولو یې د ښځې عمر خوړلی وي.ښځه تل ګرمه بلل کېږي او تل ورته ویل کېږي چې دا ستا دنده ده.د دندې پر نوم یې ژوند له تباهۍ سره مخ وي خو دا بیا هم چپه خوله ناسته او د یوه مکاره او دروغجن نارینه لپاره شپې سبا کوي.یو ریښتینی نارینه هېڅکله خپل ژوند سره لوبې نه کوي او د ژوند درولو لپاره زیار وباسي تر څو د ژوند ښېرازه یې په پښو ولاړه او ونه پاشل شي.ریښتینی نارینه پ
اسماعیل شاهد: کوم پښتون چې ځان افغان نه ګڼي، هغه پښتون نه دی
که څوک د اویا میلیونه پښتنو په منځ کې اسماعیل شاهد د دوو ټوکمارو پېرنګیانو، چارلي چاپلن او مسټر بین سره په یوه تله وتلي، نو ښايي غاړه به یې بنده نه شي. دا ۷۳ کلن بې جوړې هنرمند، د کوزې پښتونخوا په چارسدې کې زېږېدلی، FA (د ښکلو هنرونو) کالج یې لوستې او په خټه اتمانزی دی. دوه ودونه یې کړي، درې زامن درې لوڼې لري او د درویشت لمسیانو ترڅنګ، درې کړوسي هم لري. د ۲۷ کالو لپاره یې د پېښور د DC (مرستیال کمشنر) په دفتر کې ماموریت کړی او پلار یې د پېښور عدلي محکمې په انګړ کې چې کچرۍ نومیږي، د چاي او خورا
«و» په پښتو لیکنه کي
«و» په پښتولیکنه کي دوه ډوله دی. که «و» د تورو په سرکي یا جلا راسي یو بېږغه(Consonant) توری دی. که دتورو په منځ یا په پای کي راسي ږغلرونکی (Vowel) توری دی. «و» د«او» د توري چي تړتوری حرف ربط(Conjuction)دی؛ لنډیزئې دی.دساري په توګه: (زه اوته ملګریو.) لنډیز ئې: (زه وته ملګري یو.) «و» که جلا په ویینه(جمله) کي راځي ټوټکی (Particle) دی. لکه: (ده وما ته وویل.) په پاړسي کي وایي: (او برایم گفت.) دغه «و» د «برای» مانا لري ټوټکی دی. «و» په ویینه کي چي پرلپسې ستایني، یا نومان راسي «و» دهغو پ
د پریښتو او ناسا انډېوالي!
د پریښتو او ناسا انډېوالي! شیطان چې د زړو روایاتو له مخې په ځمکه کې شر او فساد خپروي، غواړي کله ناکله اسمان ته وخېژي او هلته هم فساد خپور کړي؛ خو پریښتې يي په اسمانونو کې فساد ته نه پرېږدي، په شهاب ثاقب (میټو رایټ) يي ولې او تر نیمايي لارې يي بیرته ځمکې ته راستنوي. بلخوا د ناسا هوايي بېړۍ په وړاندې چې امریکايي شیطان يي مریخ ته چلوي او د همغه زړو روایاتو له مخې مریخ هم په پنځم اسمان کې موقعیت لري، د اسمان پریښتې چوپ پاتېږي او په شهاب ثاقب يي نه په نښه کوي. د پریښتو دا دوه ګونی چلند
ګناهګار شیطان او بېګنا انسان!
ګناهګار شیطان او بېګنا انسان! شیطان کوم فزیکي موجود نه دی او نه څوک ادعا کولای شي چې هغه يي په سترګو لېدلی. د بېلا بېلو ادیانو، کلتورونو، لیکلو او نالیکلو روایاتو لارویان هڅه کوي خپلې ټولې نیمګوړتیاوې، خطاوې، ناپوهۍ او ګناوې، پر دغه بې خولې او نالېدلي موجود وروغورځوي. انسانانو د خپلو عیبونو او خطاوو د پټولو لپاره شیطان هست کړی. هیڅوک دا پوښتنه نه کوي چې شیطان چیرته او چا لېدلی، خو پخپل لاس د بدو کارونو په وخت د هغه نوم اخلي او خپله کړې ګنا د هغه پر غاړه وراچوي! د یوه ناموجود پ
موږ ولې خوب کوو ؟
موږ د خپل عمر لږ تر لږه، له دریو یوه برخه په خوب تیروو. خوب ته اړتیا له یوه انسانه تر بله توپیر لري. لویان په منځنۍ توګه د شپې له شپږو ساعتونو تر اتو ساعتونو پورې خوب ته اړتیا لري. خو داسی وګړي هم شته چې له څلورو تر پنځو ساعتونو ډوب خوب کوي او ورسره ارامه کیږي. ویل کیږي چې د خوب منځې روغتیایې حد ۷ ساعته دی. دا چې انسان څه وخت ویده شي او له خوبه څه وخت راپاڅېږي، له یوه کسه تر بله توپیر لري. ځنې د شپې ناوخته ویده کیږي او بیا د ورځې تر ناوخته خوب کوي، خو ځنې د شپې وختي ویده کیږه او بیا سهار
دپښتوژبي د ول یا«وول» کړنځي«مصدر»ځانګړیتیا
د «ول» کړنځی یامصدرد دنیا په ټولوژبوکي یوځانګړی ځای لري اودغسي هم په پښتوژبه کي خپل ځانګړی ځای لري. د «ول» کړنځی یامصدر یوعام ربطې، مرستندویي،لازمي او قوي بې قاعدې مصدر دی. عام ربطي په دې مانا دی، چي کړنه(عمل) یا یوکارنه ښه يي. بلکي شتون یاني موجودیت دکس یاد شي ښه يي. لکه: ګل ښایسته دی. ګل مسندالیه، ښایسته مسند اودی ئې اړیکه یا ربط دئ. دلته په ویینه کي کوم عمل يا کارنه لېده کیږي. مرستندویي کړنځی په دې مانا، چي دټولو خاصو کړنځیو په نږدې تېرمهال(ماضي قریب) او لیري تېرمهال (ماضي بعید
( له کرکې، کرکه ) اثر ته یوه لنډه کتنه
( له کرکې، کرکه ) اثر ته یوه لنډه کتنه عبدالباري جهاني د پورتني عنوان لاندې کتاب د لیکوال، ولي الله ملکزي د قلم او لیکوالۍ سره له ډیرې مودې آشنا یم؛ او له ده سره شخصاً له څه باندې یوه کال راهیسې پیژنم. ښاغلی ملګزی زیاتره پر مذهبي مسایلو باندې روښانوونکې لیکنې کوي او په دې برخه کي یې زیار نه دی سپمولی او زه یې لږ ترلږه دوه نور چاپ شوي کتابونه راسره لرم. (له کرکې، کرکه) چې ډېر ښه نوم یې ورته انتخاب کړی دی او سړی له ورایه پوهیږي چي ښاغلی ملکزی هم د نورو منورو او دردېدلو افغانانو
دکلتوری خدمتونو یوه بله او نوی بیلگه
وطن ادب د کلتوري خدماتو(Cultural Services) یوه په زړه پورې او له نوښت ډکه برخه زموږ معاصر ادبیات او په دې برخه کی څېړنه او د پنځول شویو آثارو بیلګې دي. له نیکه مرغه په دې برخه کې “وطن ادب” انستیتیوت لویه پازه په غاړه اخیستې او زموږ د ویړهڅوب ډېره برخه یې خپله لمن کې خوندي کړه. “وطن ادب” د افغانستان د معاصرو ادبیاتو انستیتوت یوه څېړنیزه- علمی خپلواکه موسسه ده. دغې موسسې له تېر یو نیم کال راهیسې د پښتو، دري او اُزبکې ژبو د معاصرې دورې ادب او زموږ د ټول ملی فرهنک د بېلابیلو ارزښتونو
نن د افغان میرمنو په اړه د اروپایې ټولنې عالي محکمې مهمه پرېکړه
نن د افغان میرمنو په اړه د اروپایې ټولنې عالي محکمې مهمه پرېکړه: اروپا کې یوازې یوه افغان مېرمن اوسیدل په خپله د سیاسي پناه اخیستلو لپاره کافي دلایل کېدلي شي. جنسېت او اصلیت د کډوالۍ د وضعیت لپاره کافي ثبوت دي:—————————————————افغان ښځې په بنسټیزه توګه ځورول کیږي. د اروپایې ټولنې محکمې (EuGH) نن د جمعې په ورځ د افغان مېرمنو لپاره یو مهم حکم صادر کړ، چې له مخې په افغانستان کې د طالبانو رژیم له خوا له افغان مېرمنو سره چلند د تاوتریخوالي یا اذېتولو په توګه شمیرل کیږي.د ا
په نړي کې ژوند څه معنا
کښتۍ ته حرکت سره يو ځای په سمند ر کې د کښتۍ مختلفي ويرو لکه : لوړي ژورو ، له ويرونکو سمندري څپو ، سمندرۍطوفانون ، لويو لويو سمندري وحشی ژوو څخه ويره ، خو ددي ټولو ستونزو سره بيا هم کښتۍ په سمند کې حرکت کوي او مخ په وړاندي ځي او خپل ټاکلي هدف ته ځان رسوی . همدا د ژوند معنا ده . زما په نظر د ژوند دويم نوم مبارزه ده . ژوند کې لوړي ژوري هر قسم حالت غم ښادي راځی ځو هيڅ وخت به د خپل هدف مسير نه بدلوي او ورپسي به ځي . په نړي کې ژوند يو ځل دي او هغه چا تري خوند واخیسته چې له ډېرو کړاوونو
د مور او پلار قدر په څه معنا
د خپل والديانو سره چلند کول دا يوه کيسه ده چې ستا اولاد يې تاته بيا لولي . د خپل والديانو سره هغه ډول چلند وکړه چې د خپل اولاد يې تمه لري . راځو اوس اصلي موضوع ته : د خپل پلار سره ښه چلند هغه ته احترام درلود د هغه قدرکول په دي معنا دي د پلار سره په ورځنيو چارو کې مرستنه کوړه هغوي ته بدی خبري مه کوه، د خپل پلار ورور ته احترام ولری هغه چې ستا تره يا کاکا کيږي (د پښتنو په لهجه تربور ) ورته وايې ، زيات خلک چې زه يې پيژنم هغوي د خپل کاکا ته احترم خو پريږده ترشايې بدي او سپور خبري پسي
د واده کولو د پاره د ښخی ټاکنه
د واده کولو د پاره د ښځی ټاکنه الحمدلله رب العالمین و الصلاة و السلام علی رسول الله و علی آله و اصحابه الی یوم الدین اما بعد : له ابو هریره رضی الله عنه څخه روایت دی چی رسول اکرم ص فرمایلی دی : تُنْكحُ الْمَرْأَةُ لأرْبَعٍ: لمالها ولِحَسَبها ولِجَمَالها وَلدينها: فَاظْفَرْ بذاتِ الدِّينِ تَربَتْ يَدَاكَ » متفق علیه: بخاری (5090)، مسلم (1466)، ریاض الصالحین 364 یعنی ښځه د واده کولو د پاره په څلورو موخو ټاکل کیږی : مال ا و دارائي، اصل ا و نسب، ښکلا او زيبائي او ديانت؛ نو دیند
د خِلقَت د غوره استازي (ص) کلیزه
له نن څخه ۱۴۹۹ کاله وړاندې، په مکې او ګرد چاپېره سپېرو غرونو او شګلنو دښتو کې د تمدن، نظام او اخلاقي معیارونو په نوم هیڅ هم نه وو. کیږدۍ وې، بتکدې وې، میکدې وې او د ساقي کړنګیدلي جامونه. بدلمنو ښځو به په جونګړو سرې جنډې رپولې او ځینو انډیوالانو به خپلې کور ودانې یو له بل سره بدلولې را بدلولې. ولې تر ټولو ستر ناورین دا وو چې تورمخو پلرونو به د شرم له وجې، خپلې تنکۍ او ګلالۍ لوڼې ژوندۍ په خاورو کې خښلولې. د خلیل په سپینه ږیره او ذبیح په تنکېو لاسونو جوړه د توحید خونه، د هُبَل په ګډون له لس
دپښتولنډۍ
دلنډې جمع«ډېرن» لنډۍ دي. لنډې ستاینزمجرد ښځینه نوم دی. ترډېره بریده دجمع په ډول ویل کیږي. لنډې دوې ماناوي لري: یوه مانائې یوډول «مار» ته وایي. دا«مار»لنډ سپره نرې لکۍ پنډ پیت سرلري. پرځمکه چي پروت وي چندان نه ښکاري. دا«مار» ډېرقوي زهرلري. انسان اوکه ژوی وچیچي یائې وژني یائې خو«عیبي» کوي. دا «مار» د«نیمروز»ولایت په دښتوکي اورېګوکي پیداکیږي. دوېمه مانائې: لنډې مانا لنډ، مختصر اولږ ته وايي. لنډې یو یککړی (فرد)شعردی. په دغه «یوبیتي» کي د«ویونکي» ټول مقصد اویا غوښتنه په لنډ ډول سره ویل سوې ده.
دځان پیداکولو لپاره تر ټولو ښه لاره داده چې د نورو په خدمت کې ځان ورک کړې
دځان پیداکولو لپاره تر ټولو ښه لاره داده چې د نورو په خدمت کې ځان ورک کړې ګاندی موږ څلوېښت یا پنځه څلوېښت میلیونه نفوس لرو دآسیا په وچه کې په یوه ډیر ه حساسه اومهمه ترانزیتی، سوق الجیشی، سیمه ایزه او جیو بین الدولی برخه کې پراته یو.ښایسته آب وهوا او په کافی اندازه دمعادنو ظرفیت او زیرمې لرو دکرهڼې غټو او وړو بندونو لپاره سم زمکنی دهلیزونه لوړې او ژورې سیمې لرو دبرېښنا لپاره هم سولر سیستم او هم داوبو په با لقوه انرژی هره سیمه اوولایت کې ستر منابع لرو. افغانستان خوندورې تازه او وچې
زه ولې پاک استان ته پوک ایستان یا پیکسټین وایم؟؟
(زه ولې پاک استان ته پوک ایستان یا پیکسټین وایم؟؟) څو ورځې مخکې ، په ټول افغان وبپاڼه کې ورور ښاغلي ع.شریفزاد د خپلې لیکنې(څاوهونکی څاکښې دی)په وروستنۍ کرښه کې زما له خولې دا جمله راخیستې" دډاکتر ساپی خبره داهم پوکستان دی او په پوکه تګلاری روان دی."!؛ له ع.شریفزاد صاب نه په مڼنې ؛فکر کووم هغوی پخپله لیکنه کښې دا خبره ښه په زبات رسولې ده؛ بیا هم زه غواړم دې پوک او پوکګرۍ ته لږ شانته تفصیل ورکړم. زمونږ په ګړدودي ژبو(پښتو او دري...) کښې پوک :هغه شي یا کس ته وایی څې په منځ کې تش وي او یا
