مقالې
پک مې ليدلى وو نه ماغزه وتلي
نن سهار مې په آریانا نیوز کې د وردګو والي عبدالرحمن طارق مرکه اورېدله، کله یې چې د امنیت په اړه ترې وپوښتل، ده ویل:« د وردګو ولایت امن دی، یوازې په ولسوالیو کې یې لږ ستونزې شته، هغه هم نوي سلنه خاوره یې زموږ تر کنترول لاندې ده او پاتې لس یې کله – کله طالبان چریکي بریدونه کوي، چې بېرته زموږ لخوا په شا تمبول کېږی». اې د خدای په لحاظ، پک مې لیدلی وو نه ماغزه وتلي، دورجن کسان مې دېر لیدلي وو نه زموږ د والي په شان! زه د وردګو ولایت اصلي اوسېدونکی یم، که څه هم چې دولس کاله کېږي چې د
نقش خود افغان ها درصلح به مراتب مهم تر از نقش سا یرکشورهای جهان است
کما فی السابق هفتاد و پنجمی نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد درشهر نیو یارک برگزارشد: وضعیت بحرانی افغانستان برای دو روز در ارزیابی کار جهانی ساز مان مورد بحث ومداقه برخی از کشورها قرار گرفت. در میان کشورهاییکه در سخنرانیهای مختصر خود به آنچه در افغانستان میگذ رد متمرکز بود، این کشورها عبارت اند ازقطر٫ ایالات متحده امریکا ، ازبکستان، تاجیکستان و ترکمنستان . ازبکستان با پیشنهادات ایجاد کمیته دایمی سازمان ملل در باره افغانستان با معلومات بیشتر نظر اندازی کرد. سیاست رییس جمهور ایالات م
د پښتونولۍ حقوقي نورمونو او ارزښتونو ایډیالوجیک بنسټ (۸)
۵ . د پښتونولۍ د تورې او عقل کاڼسپټ:پښتنو ته پښتونولي په ټولو کانسپتونو کې او د پښتنو په دودیزه قانون کې څه شي چې ډیره ستره مانا او ارزښت لري، هغه د ننګ او د تورې کاڼسپتونه دي. د ننګ کاڼسپټ د یو اصیل پښتون څخه غواړي، چې دی باید د خپلي ټولنې او ولس په چوپړ کې ودریږي. یو ننګیالۍ پښتون ته تل ملي مسوولیتونه او ملي چارې ور په غاړه وي، ځکه دی په دې باور دی، چې دغه ملي چارې د ټولنې، د قبیلې او د پښتون افغان ولس د سات
اسلام اباد ته د عبدالله سفر او په غني خیلو کې موټربم
په داسې حال کې چې اسلام اباد ته د افغانستان د سولې شورا د مشر عبدالله عبدالله او ورسره پلاوي له سفر دوې ورځې تیریږي، افغانان د ننګرهار ولایت په غني خیلو کې چې د ډيورند تپلې کرښې سره نږدې پرته ده، د بلې خونړۍ غمیزې قربانیان دي. په دې ترهګریزه پېښه کې لږ تر لږه ۱۵ کسان شهیدان او له ۴۰ ډېر نور کسان ټیپیان دي. برید چې د ولسوالۍ ودانۍ ته څېرمه شوی، تر ډېره ماشومان او ولسي وګړي پکې وژل شوي دي! عبدالله عبدالله د سولې شورا مشر د یو پلاوي په ګډون د سیپټمبر په ۲۸ مه د دریو ورځو لپاره اسلام اباد ته
که غريب وې منتظر اوسه
له نن څخه کابو دوه کاله مخکې په کابل کې د برېښنایي پېژند پاڼو وېش پیل شوی دی. دا چې تر ننه دا پروسه په یوه او بله بهانه په حکومت کې د ځینو خایېنو چارواکو لخوا او یا هم د زموږ د ګاونډیو هېوادونو لخو خنډونه ورته جوړېږي او هغوی نه غواړي چې په افغانستان کې داسې تذکرې په خلکو و وېشل شي چې نه یوازې دا چې نفوس مالوم شي، بلکې د هغې له لارې د جرایمو په را ټیټولو کې، د مجرم په پېژندلو او همدارنګه د رایې په کارولو کې خورا زیاسته مرسته وکړي ، هغه بېل بحث دی، زه غواړم دلته د کره شواهدو سره ـ سره په دې بحث
داسلام تشریعی اساسات-- لسمه برخه
دتقليدتحقیقي ځېرنه دتقلید کولو شرطونه : په مخکینو بحثونو کې مو دا ثابته کړه ،چې کله چا کې داجتهاد شرطونه پوره نوي، دبل کوم منل شوي مجتهدعالم تقلیدورته جایز دی او دامي(عامي) شخص لپاره نه یوازې جایز، بلکې په ضروري مسایلو کې علماء آن واجب هم بولي ،اوس به دا وشنو، چې څوک کله دکوم عالم یا امام تقلید کوي،دهغه څخه استفتاء کوي او کومه مسئله کې ترې پوښتنه کوي ، داسې تقلید کوم کوم شرطونه غواړي او په کومو صورتونو کې دده تقلید شرعي تقلید ګرځي، ترڅو دا خبره ښه سپینه شي، چې دا تقلید کوم داسې حک
خبرلیکنې ژورنالستیک ارونه ۸ برخه
ژونـــــالــــیزم! دخبرلیکنې ژورنالستیک آرونه! لیکوال : مفتی فضل هادي (سالک) (اتمه برخه ) په رسنیوکې خبري توپیرونه : شک نشته چې چاپي ،راډیویې اوتلویزیوني خبرونه یوڅه توپیرونه سره لري . (۱)-راډیویې اوتلویزیونې خبرونه باید ډیر روان اوساده وي ،اوله سختو لغاتو،(ویونو)کارونونه باید پکې ډډه وشي ،چې بیا ورځپاڼو،اوونیزواوخبرخپرونکیومیاشتنیو مجلوکې دسختو لغاتو کارونې شونتیا شته ،ځکه که چیرته اړتیا پیدا شي ،نو فرهنګ یاډیکشنرۍ ته پکې مراجعه کیدای شي او پدې خبر مکرر عبور ه
فقهي بحثونه ۳ برخه/نیاحت یا پرمړو ستیانې
فقهي بحثونه لیکوال :مفتي فضل هادی (سالک) ستیانې کوونکې ښځه ( نائحه) تېربحث کې مود سندرغاړې قضایي ،دیني او اخلاقي اړخ دفقهاوو د منصوصي او اجتهادي اقوالو په رڼا کې وځیره، دې بحث کې به د هغې ښځې قضایي اړخ وځیرو ،چې دنوموړې دیوه ټولنیز معصیت له امله یې ددې داحقوقي اړخ تر پوښتنې لاندي راوستی اوپه وجه یې ددې داحق مرود شوی دی . شریعت مطهره کې دنائحې(ستیانې کوونکې ښځې) حکم دادی، چې دنیاحت ددې معصیت په دلیل دانائحه ښځه مردورة الشهادة ده اوقضایي اعتبار یې دټولنیز هغې غوندې د
فقهي بحثونه ۲ برخه/موسیقی یاسندرې
مخکې مو دومره واضحه کړه ،چې دسندرغاړو شهادت نه قبلیږې، اودایو داسې کسب یا هنر دی ،چې سندرغاړې دتذلیل اوحقارت پرلور بیایې. اوس به یې دفروعاتو،دجواز اونه جواز په مواردواوهم ددې په لفظي معنی هغسې رڼا واچوو، چې په کوم اسلوب فقهاوو رح په فقهي کتابونوکې څیړلې ! ضیاءالحلوم د(الغناء)لفظ داسې شاربلی، چې داد (فعال)په وزن دی او ممدود دی، دسندرغاړې غږ ته ویل کیږې (صوت المغنی)او که مقصورشي (الغنی)نوبیا دثروت یا دمال ډیروالې ته ویل کیږې . په (تکملة الشامیه اول جلد(۱۹۷) مخ) کې د(البحرالرائق) په حوال
د جنازو وتل نه، د جګړو نوغې ايستل غواړو
د افغانانو ترمنځ د باور نشتوالئ هغه ستره نيمګړتيا ده چې مونږ يې د اوربند او سولې په وړاندې ستر او ننګونکئ خنډ ګڼلاى شو. ولسمشر غني په دې باور ده چې امریکا پاکستان او طالبان د نوموړي د حذف پلان لري. په دغه تړاو يې د طالبانو او د شمال د ايتلاف د ګډ حکومت په جوړولو کار پيل کړئ ده. نوموړئ هڅه کوي د پورتني مثلث په وړاندې په نړيواله برخه کې د ناتو، اروپایي ټولنې او د سيمې د ځينو نورو هېوادونو مرسته ترلاسه کړي او په کورني اړخ کې عمدتاً د ښځو او ځوانانو د حقونو د خونديتوب تر شعار لاندې د سترو غونډو پ
تکرار احسن
درنوشتۀ قبلی خود با تفصیل توضیح کرده بودم که انسان ها نه تنها ذریعۀ هویت شخصی شان شناسائی میشوند ، بلکه بوسیلۀ هویت های جمعی شان نیز مشخص میشوند. همین طورهرهویت جمعی ، خودرا بوسیلۀ یک سلسله مشخصات ، ازهویت جمعی دیکر مشخص میسازد. همۀ این هویت های ظهور یافته درطول تاریخ ، نتوانسته اند که بطور یکسان وبرای همیش پا برجا بمانند. شماری از آنها که توان سازگاری با روند تکامل جوامع بشری را نداشتند ، جبراٌ درتحت عومل نوظهوراز بین رفتند. از زمرۀ هویت های جمعی که تا هنوز بطور کامل منحل نشده اند ،
کُمینفارم (Kominform)
کمونیستی معلوماتی دفتر (Kommunistisches Informationsbüro) چې په لنډه ورته کُمینفارم (Kominform) هم ویل کیږي، په ۱۹۴۷م کال کې د کُمینټِرن تر انحلال وروسته جوړ شو او تر ۱۹۵۶م کال پورې یې فعالیت کاوه. دا د ملی دولتی چوکاټ څخه پورته د کارګری او کمونیستی ګوندونو اتحادیه وه چې د شوروی سوسیالیستی جمهوریتونو د کمونست ګوند سره یوځای د بلغاریا کمونست ګوند، د شرقي آلمان متحد سوسیالیستي ګوند، د فرانسې کمونست ګوند، د ایتالیا کمونست ګوند، د یوګوسلاویا کمونست ګوند، د پولنډ واحد کارګري ګوند، د رومانیا کارګری
د کانکور ازموینی د اصلاح او سمون اړتیا
که څه هم زموږ ټول تعلیمي او تحصیلي نظام له سترو ستونزو او ننګونو سره مخ دی، خو له نیکه مرغه په دی وروستیو کې ډیري بنسټیزي او اغیزمنی کړنی هم ترسره شویدي، چې یوه له دغو کړنو د کانکور ازموینو روڼتیا او د عصري تکنالوژۍ پر مټ، د ازموینې سرتاسري اخستنه او پر وخت پای ته رسونه ده. په زده کړو کې د ځنو لاس ته راوړنو او ستونزو په هکله ما پخوا هم لیکنی کړیدي، په هکله به يې یوه بله بشپړه لیکنه او طرحه هم خپره کړم، خو اوس یوازی د کانکور په برخه کې اصلاحاتو ته د چارواکو پام راګرځوم. لومړی د کانکور
د سولې په مذاکراتو کې پښتانه چیرې دي؟
افغانستان د وروڼو قومونو ګډ کور دی او پښتون د میرویس نیکه له وخته راپدې خوا د روسانو تر یرغل پورې د مشر ورور په توګه د هیواد د وحدت او ازادۍ ساتلو مشري کړې ده. د استعمار په تندرونو او توپانونو کې چې د افریقا، اسیا، جنوبي امریکا، هند نیمې وچې، قفقاز او منځنۍ اسیا لوی لوی هیوادونه او ملتونه مات او تسلیم شول، یوازې د پښتون په مشرۍ افغان قامونو دوه ځل انګریزي اردوګانې غرقې او په دریم ځل یې سیاسي خپلواکي واخیسته. ورپسې یې د روسي فیل، نه په شا کیدونکې لښکرې هم ماتې کړې. خو متاسفانه روسانو د
فقهي بحثونه سندرغاړې(مغنیه)
په تير بحث کې مو د(مخنث) اوددې اړوندپه ځینو فقهي مسایلو رڼا واچوله اوهاغه څوک مو هم ګوته کړل، چې په ټولنیزاوقضایي باب کې دانسانیت دستر حق (شهادت )څخه دخپل جنایت په سبب بې برخې شول اوشرعي محاکم یې هم شهادت نه منې ،دلته به په پرلپسې توګه داځل د(مغنیي)یاسندرغاړې اخلاقي ضعف او هم دقضا انحطاطي اړخ راوسپړو،اوبیا به ورپسې بحث کې دسندرو یا موسقیت نوراحکام هم له حوالو سره ولیکواو که وخت راسره یاري وکړه څه نصوص او دفقهاوو اقوال به هم ورسره داستنادپه پار مله راوړو! (مغنیه ،تغنی اوغنا)هغه مشهورکلمات
چرا ما پیشرفت نمیکنیم ؟
محمد شریف منصور چرا ما پیشرفت نمیکنیم ؟ بسم الله الرحمن الرحیم پیشرفت ، کلمه ایست که مدت هاست یکی از دغدغه های جدی ما به شمار میرود ولی با وجود آن ما همچنان به آن نرسیده ایم و شاید هم به این زودی ها به آن نرسیم ، ولی سوال اینجاست که ما با وجود داشتن تاریخ چند هزار ساله و منابع طبیعی فراوان چرا همچنان عقب مانده و یا بهتر بگویم ، جهان سومی هستیم ؟برای پاسخ دادن به این سوال ، به جای مقصر شمردن همدیگر ، بهتر است به دنبال دلایل عقب ماندگی مان بگردیم که درین جا
له پاکستان سره د ملی یوالی حکومت دسیاسی اړیکو پس منظرته یوه لنډه کتنه
لنډیز: په افغانستان کې دملی یوالی حکومت په منځ ته راتلوسره دافغانستان او اسلام آباد په اړیکو کې دېپلوماتیک ځانګړی بدلو نونه راغلل او دکرزی د دوه دورو په پرتله کابل د نوی دلهی/دهلی (هند) څخه پاکستان ته ډیر نږدې شو.دا په داسې حال کې چې د هندوانو سیاسی احتجاج په ټوله نړی کې دروسانو دتجاوز په وړاندې ډېرسوړوه اوپه عین زمان کې یی کمونستی ادار ې پاللې اوحتی د ربانی نظارشورا سره یی علایق ساتل.بې خبره کرزی هم هسې په احساساتی چلن په هند مین وه او د نورو امپراتورانو پېښې یې کولې. خو دغه اړیکی په اما
لنډه کیسه : ایمرجنسي روغتون
ایمرجنسي روغتون کې یواځې د چهارشنبې په ورځ له غرمې وروسته کوالی شې چې خپل ناروغ وګورې ، زه هم تر ډوډۍ خوړلو وروسته روان شوم ، یوه نیمه بجه به وه ، چې هلته ورسیدم ، دروازه کې ډیر خلک ولاړ وو ، او تر لنډې تلاشۍ وروسته روغتون ته ننوتل ، په لست کې د خپل ناروغ د نوم تر پیدا کولو وروسته ورته ویل کیدل چې کوم لوري ته لاړ شي ، دغه روغتون کې یواځې د جګړې د ټپیانو درملنه کیږي ، نو ځکه کوم عادي روغتون ندی ، لدې ځایه د چا جنازه وځي ، او څوک په کې خپلې پښې یا لاسونه له لاسه ورکوي ، کوم بختور که لږ ژوبل وي
د سرور دانش بې دانش بغاوت
«د جمهور رئیس لومړی مرستیال د جمهور رئیس د غیاب، استعفاء او یا مړینې په حالاتو کې ددې اساسي قانون له مندرجو حکمونو سره سم کار کوي.» (۱۳۸۲کال اساسي قانون:۶۰مه ماده) اصلا دلته د تورو تیارو لړۍ روانه ده اوهرڅه دشخصی اړیکو ،پیسو ،ډلې اوټپلې ،زور او زرو او نه مننوکو رسواییوپه ترازو معامله کیږی. غیاب ،استعفی او مړینه خبره خولا پریږده دغو پټو اوښکاره معامله ګرود معاملوفرهنګ دهېواد په شریانو کې دومره وده کړې ده چې له مافیایی مرحلې هم اوړی زه یی وینم ته یې هم وینې ڼړۍ چې دلته ددمو اوکراسۍ د رغ
د پښتونولۍ حقوقي نورمونو او ارزښتونو ایډیالوجیک بنسټ (۷)
۱ د افغانانو د میلمه پالني او میلمستیا سپېڅلي لرغوني کاڼسپټ:میلمه، میلمه پانه، میلمستیا د پښتونولۍ په دودیزه قانون او د پښتونولۍ د ارزښتونو په سیسټم کې لومړنۍ منل شوي اصل دی. افغانان پښتانه میلمه پالنه د خپل میلمه یو بنسټیز حق ګڼې. میلمه پالنه د پښتونولۍ په کانسپټونو او قانون کې د ټولو اصولو او نرخونو څخه مخکې د پښتنو یو مهم منل شوي انساني کولتوري دروند ارزښت دی. له همدې امله میلمه پالنه پښتنو افغانانو ته له لرغونو زمانو څخه یو سپیڅلی د
