مقالې
ښکلی سوال او ښکلی ځواب !
ښکلی سوال او ښکلی ځواب ! عبدالله وردک. انګلستان - سپتمبر - ۲۰۲۰ ګرانو او قدرمنو وروڼو او خویندو! السلام علیکم و رحمت الله و برکاته! الله(ج) د وکړي، چې ټول روغ او جوړ وئ! ګرانو او قدرمنو لوستونکو! په قطر کې یوې افغانې ژورنالستې، په دوحه کې د طالبانو له پخواني ویاند، سهیل شاهین څخه داسې پوښتنه وکړه: ”که تاسې چېرې کابل ته راشی، آیا ماته به بیا دا اجازه راکړی، چې زه له ستاسې سره په کابل کې مصاحبه او خبرې وکړم!؟“ سهیل شاهین، داسې ځواب ورکړ: ”چې ولې نه!؟
د افغانستان اساسی قانون د بیګانه پرستی او آزادی ترمینځ
د افغانستان اساسی قانون د بیګانه پرستی او آزادی ترمینځ که خپلواکي د خلکو حق وي، دوی ته باید د خپل کلتور، تاریخ او باورونو پراساس د قانون د سیستمونو غوره کولو آزادي ورکړل شي. بدبختانه، په داسی وخت کې چې خلک د بهرني حکمونو څخه آزادی غواړي، بهرني اجنټان، مبلغین، او ساده خوشبینه ډلې په داسې شعارونو ټینګار کوي چې په یو اسلامي، اودودیز افغانستان کې لږ معنی لري. خلک باید په هغه اصطلاحاتو چې په زړه پوري ښکاری مګر په حقیقت کی فریب ورکونکي دي باید ټینګار ونه کړی. د افغانستان خلک باید
دخبرلیکنې ژورنالیستیک آرونه (۷ )برخه
دخبر دلیډ یا پیلامې دلیکلو بیلابیلې لارې : دخبرپیلامه لیکل یوپنځونه ده اوتر ډیره ځایه دتقلیدپرځای پر تولید ډډه وهي ،دیوه خبر پیلزه په شلو دیرشو لارو لیکل کیدای شي ،خوداهر څه دژورنالیست له دلچسپۍ سره اړه لري اوعلاقه یې پکې مرکزي رول لري ،ښاغلې (ایس ایم شاهد)یې لیکلارې یا ډولونه په لاندې ډول بیا ن کړي دي : دخبر دلیډیا پیلیزې ډولونه : (۱)دلومړیوکرښو لنډیز :هغه دی چې دلومړیو کرښوداړوند خبر حال د(لنډیز) په ډول راوړې ،یعنې په سرسري ډول دخبر پایله بیانیږې ،چې په رښتینې ډول لنډ وي . (
داسلامي تشریع اساسات دتقلـــيدتحقیقي ځیرنه! نهمه برخه
په تیره څیړنیزه لیکنه کې مو دومره ثابته کړه، چې تقلیدپه فروعاتو کې جایز دی او دعوامو لپاره یې زیات علماء واجب هم بولي ،دې لیکنه کې به دتقلید په معنی بحث وکړو او هم به دا مفصلا ًوڅیړو، چې یوازې په فروعاتو کې تقلید ضرور دی، که نه په اصول الدین یا عقایدو کې هم روا دی ؟او علماء ددې مسئلې په وضاحت کې څه وایي ! دتقلید لغوي معنی :په (روضة الناظر لابن قدامة 2 / 449 ط ثانية ، الرياض مكتبة المعارف 1404 هـ .)کې لیکي : التَّقْلِيدُ لُغَةً : مَصْدَرُ قَلَّدَ ، أَيْ جَعَلَ الشَّيْءَ فِي عُنُقِ غَيْرِهِ
د مکراسي او د بشرحقوق
د سېپټمبر ۱۵مه، د دموکراسۍ نړیواله ورځ د مکراسي او د بشرحقوق لومړی يي زمونږ د ټولنې عقده من، روسته پاتې، له پوهې او هوښ څخه بېخبره کسان په يوه بهرني ملک کې سره راټول کړل؛ د سوځولو، ورانولو، چور او لوټولو لارې چارې او کوڅي يي وروښودلې؛ د انسان وژنې نوې او تازه طرېقې يي ورزده کړې؛ په عصري وسلو او تجهیزاتو يي سمبال کړل؛ ځانونو سره يي په سلو او زرو پټو او ښکاره لارو او طريقو وتړل؛ وروسته يي ټول په ګډه او يو وار زمونږ وطن ته راننه يستل؛ څو په عمل کې د هغه څه ننداره
دا خلک هسی باټې وهي !
دا خلک هسې باټې وهي ! غازی امان الله خان؛ د محمود طرزی ریښتنی شاګرد او د سید جمال الدین افغانی د وصایاوو، ویناوو، مفکورې او لارې صدیق او واقعی پلی کوونکی؛ چې کله د انګریزانو د شړلو لپاره توره ترملا کړه، نو لومړی رجوع یې خپل ملت ته وه. کله یې چې د استقلال اعلان وکړ ، دغې غونډې ته یی د انګریز استازی راغوښتی و. د استقلال داعلان په وروستی جمله یی تاکید وکړ او بیا یی توره له تیکی راوکښله د انګریز استازی څخه یی د اخطار او ګواښ په ډول پوښتنه وکړه: پوه شوې؟ هغه وویل : هو صیب یعنی
د ورېښمو لرغونې لار او یو کمربند او یوه لار
د ورېښمو لرغونې لار ، یو کمربند او یوه لار جان روان ځاځی که څوک د ورېښمو لرغونې لارې له نوم سره اشنا وي، نو په اورېدو به يې په ذهن کې د تور او سپین تلویزیون پر پردې د ژر ژر تيريدونکو انځورونو په څېر د اسونو او اوښانو کاروانونه انځوریږي. د ورېښمو لرغونې لارې د نړۍ درې لويې وچې اسیا، اروپا او افریقا سره نښلولې وې او د يادو درېيو لویو وچو د تمدنونو په غوړېدو او ودې کې يې ځانګړی رول لوبولی دی. پر دغې لارې به نه يوازې د سیمو او هيوادنو ترمنځ سوداګریزې راکړې ورکړې کېدې، بلکې هنرون
د سولې د سبوتاژ د مخنیوي لپاره د طالب د پوښتنو ځواب
په قطر کې د افغان دولت او د طالبانو د سولې د خبرو پیل خورا لویه نیکمرغي ده، خو دا چې طالبانو یو څو کوڅه ډبي سپي ګومارلي دي چې د افغان دولت د ټیم غړي سپک کړي او یا هم د سولې خبرې سبوتاژ کړي، په ریښتیا چې د خپګان وړ ده . د طالبانو کوڅه ډبي فکر کوي چې د خلکو په سپکولو سره به دوی یو څه سیاسي لاسته راوړنه او بریا تر لاسه کړي، خو په بشپړ باور سره چې دوی به افغانانو او نړیوالې ټولنې ته خپل نجس، تور او پلید فکرونه لا نور هم زباد کړي . که څه هم چې ښاغلي نادري یې په سړه سینه او منطقي توګه ځواب
احمد شا مسعود یو اتل و
له یوه سپېره کلی څخه را پاڅېد .دپاکستان په مشوره یې دشهید داود خان پر ضد بغاوت پیل کړخو هیڅ چا ونه ویل چې پردی پاله وه ،انحصارګر ،خودخواه ،سرتمبه او دوړې سیمې سنتی فرهنګ امر وه. هغه د افغانستان به قومونواو قبیلو کې ژوره پوهه او درایت نه درلود .هغه هیڅ کله د افغانستان په رسمی ژبه پښتو خبرې نه کولې.هغه دافغانستان له اسلامې اوملی قیام سره په ډول ډول چلونو لوبې وکړلې هغه په یوه لاس کې دیوه ختکی پرځای د درېوو خټکیو نیولو هڅه کوله . د هغه دمبارزې ستراتیژی او تاکتیک ماشومانه وه.داچې بلویان څه وا
د افغانانو خبرې د امریکایانو تر خبرو باید آسانه وي!
د افغانانو خبرې د امریکایانو تر خبرو باید آسانه وي! عبدالله وردک. انګلستان - سپتمبر - ۲۰۲۰ ګرانو او قدرمنو وروڼو او خویندو! السلام علیکم و رحمت الله و برکاته! الله(ج) د وکړي، چې ټول روغ او جوړ وئ! ګرانو او قدرمنو وروڼو او خویندو! الحمدلله، د افغانانو ترمنځ د سولې خبرې په قطر کې د (سنبلې ۲۲، ۱۳۹۹)، چې د ۲۰۲۰ میلادی کال د سپتمبر له ۱۲ نېټې سره سمون خوري، پرانستل شوې. دا هغه ورځ ده، چې ټول په اسلام او وطن مین افغانان، ددغې ورځې لپاره سترګې په لاره وو. الله(ج) دې،
د پښتونولۍ حقوقي نورمونو او ارزښتونو ایډیالوجیک بنسټ (۵)
د پښتونولۍ د حقوقي نورمونو ټرمینالوجیکې مهم منل شوي کاڼسپټونه: افغانیت : د افغاني دودیزه ټولنې د حقوقي نورمونو، ټولنیزو ارزښتونو او اصولو یوه منل شوي لرغوني ټولګه ګڼل کیږي. پښتونولي د پښتنو قبایلو یا د پښتون ولس ترمنځ یو حقوقي، سیاسي، ټولنیز، کولتوري او د قومي هویت یو نه ماتیدونکي نسلي تړون دی. پښتنه ټولنه کې د پښتونولۍ حقوقي نورمونه او ټولنیز ارزښتونه د څو پیړیو راهیسې تر نننه د پښتون افغان ستر
د پښتونولۍ حقوقي نورمونو او ارزښتونو ایډیالوجیک بنسټ (۴)
د افغانستان دولت او افغان ملت جوړوني په سیسټم کې د پښتونولۍ کاڼسپټ : لوی افغانستان د ټولو لرو او برو پښتنو افغانانو ستر ګډ کور دی او له پښتنو سره په دغه ستر هیواد کې لږه کې قومونه د ورورګلوۍ برابر ګډ ژوند کوي. د پښتنې قبیلې او افغان لږه کیو قومونو رول د افغانستان په ملي دولت جوړونه کې او د افغانستان د ملي سیاستونو په تاریخ کې ډیر اوږد او مهم دی. د افغانستان شریفو، میړنیو، ویښو قبیلو، عزتمندو، غیرتمندو او ه
جمهوریت دا 47 کاله افغانانو ته څه ډالي کړل چه افغان حکومت يي نن ورځ سره کرښه ټاکي
دجمهوریت او یا امارت خبري به مو ډيري اوریدلې وي او د نن ورځي نه 47 کاله مخکي داوودخان د لمړۍ ځل له پاره په افغانستان کي جمهوري نظام جوړ کړ او داوود خان پخپله لمړنۍ افغان ولسمشر شو. داوودخان غښتلې او په هیواد مین ولسمشر وو او هغه په ډير کموخت کي دافغانستان د آبادولو له پاره منظم اقتصا دي پلانونه لاس په سر شو. داوودخان نه یواځي داقتصاد پياوړتیا له پاره بلکه په هیواد کي یی سیاسيونو ته هم پوره آزادي ورکړه. خو متاسفانأ د هماغه وخت آزادي او یا د نن ورځي دیموکراسي افغانانو
اوربند سره موقت حکومت تړل د چا طرحه ده؟
وايی هغه ټولنې چې د خپل تاریخه زده کړه نه کوي، بیا بیا تجربو ته اړوځي. خو که په ټولنه کې بیا څه پوه قشر او په اصطلاح روشنفکران له خپل تېر تاریخه لازم درس نه اخلي، ګنا يي څو چنده ده او غمیزه لا درنیږي. که ډېر وړاندې لاړ نه شو او د غازي امان الله خان په وړاندې کورنیو او بهرنیو توطیو ته هم سر ورښکاره نه کړو، نو د ۱۹۹۲ کال او د نويمې لسیزې توطيه او د نظام د نشتوالي غمیزه خو ښای تازه او د ډېرو یاده او یا يی خپله په دې غمیزه کې ژوند تېر کړی وي، له هغې لازم درسونه باید مو اخیستي وي. په نوییمه لس
سیاسي کارپوهان او د امریکې انتخابات!
سیاسي کارپوهان او د امریکې انتخابات! ګرانو او قدرمنو لوستونکو! السلام عليکم و رحمت الله و برکاته! الله(ج) د وکړي، چې ټول روغ، جوړ، او د نېکو کارونو په کولو بوخت وئ. ګرانو او قدرمنو لوستونکو! نن سبا، د افغاني تلویزیونو په سیاسي بحثونو کې، لږ تر لږه ۳ ډوله سیاسي کارپوهان، تر سترګو کیږي. لومړی ډله ىٔې، له افغانستان څخه د خارجي قواوو، ژر تر ژره وتل غواړي. دغې ډلې ته د وطن بشپړه آزادي، تر هرڅه د اهمیت وړ ده. دوی غواړي، چې پخپل ملک کې پوره واک او اختیار ولري، او په ټولو برخو
دا ماتې دې درپاتې، خو چې نورې نه کړې ماتې
واى که سوله کوو، نو د ښځو حقونه او جمهوريت سرې کرښې دي. په زغرده ورباندي خبره کول د وخت غوښتنه او ولسي اړتیا ده. مال بالکل اړتیا ده. زه هم ورباندې خبره کوم، خو په ښارونو کې د څو سوه هغو ښځو د حقونو خبره سره کرښه نه، بلکې زرغونه کرښه ګڼم چې په پرديو لګښتونو يې تولنې جوړې کړې. په تلويزيوني خپرونو کې ښکته پورته کيږي د جنس په نوم ځانګړي امتیازات غواړي، افغان ټولنه سره ويشي، د افغانانو ديني او ملي ځانګړتياوې نه پيژني او په استثنايي توګه په لوړو پوستونو باندې ګمارلو پسې لالهانده دي. زه په استثن
آیا مولوي عبدالحکیم منیب په حقه او حکومت په ناحقه دی؟
راځئ چې د عقدو او تعصب له دایرو راووځو او په حکومتونو کې د ګوندونو او تنظیمونو په مشارکت بحث وکړو، د ولسمشر غني د انتخاباتو په ټاکنیز ټیکټ (دولت جوړونکي) کې ګڼو ګوندونه، سیاسي بنسټونه، سیاسي جریانونه او مدني ټولنو له ولسي ادرس څخه د دولت جوړونکي ټیم پلوي وکړه. مولوي عبدالحکیم منیب د حرکت انقلاب اسلامي ګوند په مشرۍ په ملي کچ د یو لوی سیاسي خوځښت په چوکاټ کې د جمهوريت، ولسواکۍ دننه د اسلامي او ملي ارزښتونو د ساتلو او د نظام د بقا لپاره د ولسمشر محمد اشرف غني په مشرۍ د یاد ټاکنیز ټیکټ ملاتړ وکړ
د حمیرا نګهت دستګیر زاده پردیسی
د شپیتمنی لسیزی له نیمایی وروسته په پوهتتون کې د محصلانو کلوپ، د دوستی خونه( چې عامه کتابتون کی د کتابتون د آمریت تر څنګ وه) او فرهنګی شورا د ځوانو لیکوالو، هنرمندانو، ممثلینو او د ادب او هنر د نورو څانګو د استعدادونو په هڅونه، روزنه او ځلیدا کی ډیر رول ولوباو. هغه وخت د پوهننتون دفرهنګی شورا په هڅو په پوهنځیو کی فرهنګی کمیټې جوړې شوی، سره له دې چې د بیلابیلو پوهنځیو د فرهنګی کمیټو ډیرو غړو یوبل نه پیژندل، خو د فرهنګی شورا غړی نامتو او لیدنی کتنی یې منظمی وی. د محصلانو کلوپ وکولای شول د رحیم
دهغه چا په ځواب کې چې د سقاو زوی مجاهد او د اسلام خادم بولي
دا دسيكولر ، خر څ شوي او تپل شوي خبرى په خوله ويل ډير اسانه خو ثبوتول يى زور او سند غوا ړي . زه نه دامان الله خان او نه د نورو سلاطينو او اميرانو طرفداري كوم او نه د يوه داسى سياسي - اداري سيستم تاييد كوم ، چى د پورته لوري په خلكو په زور او يا نورو چلونو خپل واك چلوي . خو طبعاً د باچاهانو ، اميرانو او سلاطينو په منځ كى هم د ظلم د شدت او يا يو مثبت او منفي عمل له لوري تفاوت شته . دامان الله خان مبارزه د انګريزانو سره ، د افغانستان د خپلواكۍ اخستل ، د انګريزي استعمار او اشغال ناولي
افغان کړکیچ
اکثره افغانانو اخری خبره دغه وی چی کله یی هیڅ وسه ونه رسیږی وی اخیرت شته حساب کتاب شته تری اخلوو حال دا چی موږ اخرت او خدای ته هم ملامت یو ځکه موږ ته یی صریح ویلی چی تاسو داسی امیر وټاکی چی عادل وی, په شریعت برابر وی, مسلمان وی, امر باالمعروف او نهی عنی المنکر پلی کړی, حدود قصاص تعذیری جزاګانی پلی کړی, له غله لاس پری کړی, زنا کار ته 80دوری ورکړی, شراب خور ته دوری ورکړی ,مقتول او قاتل,فساد, بد لمنی فحشا او عشق ورک کړی, لواطت, سود خور, غصب بی عدالتی ,او ټول مسلمانان دده تر چتر لاندی یو براب
