ټول افغان څیړنیزې مقالې
خشتک کشال ها
خشتک کشال ها مصطفی عمرزی «فردای چنین روزی به خشتک کشال های بی دانش و اوباشان شمله به پا افتیده، به سفله های کوچه گرد بی آبرو، به لکه های ننگین دامان هرات باستان که ... تحت نام تسلیمی اجیر و تربیت کرده بودند، به سنگر های مجاهدین، امر حمله می دهند.» (کرباس پوش های برهنه پا، خاطرات دکتور حسن شرق، سباکتابخانه، پشاور، قصه خوانی- دهکی نعلبندی، 1370ش، صفحه ی 305) حالا یکی از همان خشتک کشال ها به خاطر عقده های قومی، آمد
قضاوت کیسه مال!؟
قضاوت کیسه مال!؟ مصطفی عمرزی در هرج و مرجی که شاید به آخر رسیده باشد، شاهد انواع ستیزی بودیم/ استیم که بسیاری به حد هتاکی های بی پیشینه رسیده اند. چنین رویکرد در حالی که آشکار می سازد زمینه ی فرهنگی- رسانه یی افغانستان در دست چه کسانی افتاده، بیانگر این حقیقت تلخ نیز است که استفاده های مغرضانه از آن به منظور تضعیف مشروعیت تاریخی اکثریت مردم ما(پشتون ها) نیز یک اصل به شمار می رود. بنا بر این، افزون بر قرائت های اخوانی
وزیر فتح خان، تاج بخش افغانستان
فتح خان یکی از فرزندان متعدد سردار پاینده محمد خان بارکزی بود ، پاینده محمد خان بارکزی یکی از سرداران خاندان سلطنتی درانی بود و در جنگ های درانیان ، چه تیمورشاه و چه شاه زمان رشادت های زیادی نشان داده بود ، از آن گذشته پاینده محمد خان در به قدرت رسیدن شاه زمان نقش مهمی داشت .شاه زمان پس از تاجگذاری مجبور شد که با برادرش شاهزاده همایون حکمران قندهار که خودش را ولیعهد و جانشین پدر میدانست بر سر تاج و تخت بجنگد به همین خاطر به قندهار لشکر کشید ولی سپاهیان همایون بدون جنگ به شاه زمان تسل
گنجینه ی پشتو
گنجینه ی پشتو مصطفی عمرزی در سلطنت به یادمانی اعلی حضرت شاه محمد ظاهر(رح)، زبان پشتو، فراتر از سلایق و پرداخته های خورد و ذوقی، مورد توجه واقع می شود. با رسمیت زبان پشتو در سال 1936 میلادی، استراتیژی رشد این زبان، اجندایی و برنامه یی می شود. در این راستا، ضمن توجه فرهنگیان پشتون که در زمینه های شخصی نیز انجام می دادند، سرمایه گذاری ها، آدرس های زیادی را به وجود می آورند که در کنار لطف اکثراً غیر سیاسی، لطف تنوع نیز داشتند
راجع به نامه ی زرغونه منگل
راجع به نامه ی زرغونه منگل مصطفی عمرزی زرغونه منگل در میان بهترین گوینده گان اناث افغان که پس از سقوط طالبان از فرصت ها، مثبت استفاده می کردند، قرار دارد. رادیو آزادی، یک بخش بزرگ شهرت خویش را مدیون زرغونه منگل است. ما در موارد مختلف، در جا هایی که از مهارت گوینده گان اناث افغان، صحبت به میان آمده، از زرغونه منگل، همیشه یاد کرده ایم. افزون بر سلاست بیان ادبیات زبان دری، شوخی های مودبانه ی او که هنگام آغاز و پایان سرویس ها
رنسانس افغانستان
رنسانس افغانستان (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی هدف از اختیار این نام، تعیین جایگاه مدینه ی فاضله نیست. بل منظور ساخت و ساز های ارزشمندی هستند که اگر در ملوک الطوایفی دهه ی نود، اکثراً ویران نمی شدند، این پاسخ همچنان باقی مانده که اگر چیزی نبود، چه را تخریب کرده اند؟یک سخن داکتر صادق زیبا کلام(فعال سیاسی- فرهنگی ایران) را بسیار می پسندم که در مقاله ای نوشته بود «افغان ها یک سنت هم از دالر
د اسلامي حزب او طالبانو وروستی شړېدلی مورچل
افغان دولت ته د امريکا د بهرنيو چارو وزارت د سپک ليک له برلا کېدلو وروسته په رسنيو او فسبوک کې د طالبانو او حزبيانو، په ځانګړې توګه د ښاغلي حکمتيار د زامنو چکچکې يوازې او يوازې د حکمتيارانو او طالبانو ذلت، بې ننګي او د قدرت تنده زبادوي. تر ټولو د خندا وړ خبره دا ده چې ولسمشر غني ته د غلام ستاينوم کاروي، خو په خپله په يوه بې سارې عاجزۍ په دې تمه دي چې ګوندې امريکا دوی ته واک ورکړي او ان په زغرده نارې وهي چې ارګ دوی ته وسپاري. دا په زړه ړانده نه پوهېږي چې دا مريکا ګواښ افغان دولت ته نه
د دوهم بن کانقرانس لپاره د تحمیلی دولت مسوده او زمونږ نظر
دا کانفرانس دملی کانفرانس تعبیر ندی. دا انګریزی استعمار په شان دامریکایی کاپی او نقل دی چه غواړی استعماری افکار په نیمه ازاده اویا نیوی مستعمری تحمیل کړی. په دی هکله ددی مسودی سره توافق او اختلاف داضطراری حالت په چوکات کی وړاندی کیدای شی. دا اضطراری حالت دارګ ددارودستی دسولی سره دناغیړی او دهغی لیاره ازغمنه کولو په خاطر مینځ ته راغلی. طالبانو نه خبر وکړل سوی چه دوی په موقت حکومت کی شرکت نکوی. دا به دمنلو وړ نه ښکاری. هغه موقت حکومت چه دغرب لخوا راسی بیا به نو داسلامی حکومت
دبن دوهمه استعماری غونډه
دبن دوهمه استعماری غونډه داسی ویل کیږی چه طالبانو امریکا خطا کړی وه نو ځکه ددوحی تړون دامریکایی او اروپایی نژادپرستانو لخوا همیش غندل کیده. امریکایی اهداف امریکا دعراق له اولین یرغل نه وروسته په ځان غره سو او غوښتل یی ددنیا یوازنی استعماری دولت او جهانی امپراتور پاتی سی. هغوی د کمونیزم نه وروسته په مسلمانانو پیل وکړ او زیات آزاد دولتونه یی یوپه بل پسی وران کړل. دا جنګ clash of civilizations یا د مدنیتونو تصادم تر تیوری لاندی سپینوڅو عیسویانو ته وړاندی سو. د طالبانو د
انتقالی حکومت دپرچم او دوهم سقاوی حکومتو د ناکامیو څخه عبرت اخیستل او ددوحی دمذاکراتی ټیمو نه داخلاص خواهش
انتقالی حکومت دپرچم او دوهم سقاوی حکومتو د ناکامیو څخه عبرت اخیستل او ددوحی دمذاکراتی ټیمو نه داخلاص خواهش داشغال د نماینده افغانی اداره، په غرب کی خیراتخواره او ټکسیوانان، او په کابل کی دافغانی غوښوخوړونکو شغالان دا تاکید کوی چه د اشغال اداره باید پاته سی او په خپل ژوند قسم خوری چه طالبان (افغان ملت) به ددوی په ژوند کی انتقالی حکومت ونوینی. دا پورتنی خبره د اشغال دوام او دپردیو په زور او زرو د افغانانو د وینو د تویولو اعلان دی. دکابل وایسرای به دا فکر کوی چه امریکای
کـنړ ـ لکه خونه بې میړونه
دادی کلونه کیږي،چې اورو : پر کونړ باندې د کرښې له ها خوا راکټونه اوریږي، د افغانستان ،په اصطلاح اسلامي جمهوریت یې بیا د رسنیو له لارې غندي او یا د محب په څیر چارواکي، د ځوانۍ څو احساساتي خبرې هوا ته خوشې کړي. دا په داسې حال کې ،چې ا.ا.ج. «ملي اردو»،«ملي پولیس» او «ملي امنیت»لري؛ د ځان ساتنې له پاره یې د پنځوسو هیوادونو پوځونه هم په خپل سر ودرولي دي؛ د یواځني نړیوال ځواک سره یې امنیتي تړون هم لاسلیک کړي دی؛د پاکستان سفارت په کابل کې او د افغانستان سفارت په اسلام آباد کې او زیات شمیر قونسلګري
آشتی ملی
تعریف و ماهیت آشتی ملی: آشتی اصطلاح معمول است که در زنده گی روزمره مردم بکار می رود و به معنا و مفهوم سازش و دوستی پس ازپرخاش، قهر و نزاع می باشد. اولین اقدام برای حل مشکل بعد از قهر و جنگ جانبین و یا جوانب متعدد عبارت از آشتی آنها است که قدمه های بعدی ایجاد و استحکام باورها مانند تفاهم، صلح، مصلحت و دوستی از همین بابِ نخستین میگذرد. همین اصطلاح در فلسفه، تیولوژی و علوم سیاسی نیز مورد استعمال قرار می گیرد. اصطلاح آشتی ملی در علوم سیاسی عبارت از جور آمدن، روبوسی، در بغل کشی
چیستی آسیب های روانی- اجتماعی
چیستی آسیب های روانی- اجتماعی (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی تحولات کودتایی، پی آمد هایی داشتند که تنها در زمینه ی سیاسی نماندند. در واقع اثرات ناگوار آن ها، مردم ما را در چهار راه پریشانی، به فرامرز هایی کشانده اند که حتی در کشور های باثبات، بحران روحی را تجربه می کنند. نوستالژی بد که یاد وطن را در طوفان حوادث می سازد، در رهگذر جدید که فرهنگ های غیر مانوس دارند، تا ذات آدمی نفوذ می
سید جمال الدین الافغانی: په هغه افتخار او که سبق؟
نن شپه می د سید جمال الدین الافغانی په هکله دوه سوه مخه په پاړسو لیکل سوی کتاب خلاص کړ. دا چه هغه ته د شرق لمر ویل سوی وو نو زما د تږی دماغ حوصله کمه شوه او په یوه ناسته می له اوله تر آخره ووایو. زه په دی لټه کی سوم چی دکتاب لیکونکی ولی هغه ته لمر ویلی دی او ترکومه دهغه لمر نور د کتاب د لیکونکی په افکارو کی منعکس سوی دی؟ متاسفانه کتاب د سید په افغانیتوب باندی زیات اصرار کړی او دهغه په نظرو باندی کم. زه نه د افغان او نه دایرانی لیکونکو تابع یم او دواړو ته د تاسف په
سیاست علم دی که هنر
دا چې د سیاست کلمه یوه ډیره پراخه کلمه ده علماوو او سیاست پوهانو په مختلفو مانا ګانو سره کارولې ده. خو بیا هم تر اوسه د دې کلیمې د مانا او تعریف په اړوند علما او سیاست پوهان په یو واحد تعریف باندي ندي قایل شوي، علماوو او سیاست پوهانو په مختلفو ماناګانو سره کارولې ده خو زموږ په ټولنه کې بیا خلک د سیاست په اړوند متفاوت نظر لري، سیاست د درواغ ویلو مکر او فریب په مانا بولي، په داسې حال کې چې داسي نده، نو په دې لیکنه کې لومړی د سیاست په اړوند لنډ معلومات وړاندي کوم، د سیاست پر لغوي او اصطلاحي مان
تنوع لهجه ها
تنوع لهجه ها مصطفی عمرزی زبان ملی دری، شبیه تمام زبان ها، تنوع لهجه یی دارد. چنانی که زبان ملی پشتو با لهجه های مختلف، نه فقط معرف فرهنگ هاست، بل تنوع آن، جذابیت هایی ایجاد می کند که در زمان افاده، می توانند تامل برانگیز باشند. در لهجه ها غنای زبانی- ادبی به قدری ست که شبیه یک فرهنگ کامل زبان، تعدد دارد. فرهنگ لغات عامیانه ی مرحوم احمد شاملو(کتاب کوچه) در دری معمول در ایران، معرف تنوع و هم غنای لهجه یی ست.
معنی بعضی گرایش ها
معنی بعضی گرایش ها مصطفی عمرزی در روزگار ما، توجیه کردار و سلوک انسانی، مولفه های قانونی زیادی دارند که در کشور های دیموکراتیک، محال است زیر پا کنند. واقعیت این که چنان مجوز هایی زمینه ی تبارز هرگونه ی پنداری را فراهم می کنند، در ویژه گی های عصر ما، شاید یکی هم باعث نمایان شدن پندار هایی شوند که با توجیه حقوق بشر و مولفه های حقوقی شخصیات، به عجایب و غرایب می رسند. تماشای افرادی با کراهت منظر که با جراحات عمیق، تغی
دریافت خبر های غیر عادی
دریافت خبر های غیر عادی مصطفی عمرزی در افغانستان ما که دریافت خبر های جنگ، بحران و سیاستگذاری های دوستان خارجی، تقریباً به تکرار و عادت رسیده اند، پخش خبر های تفریحی «مخصوص»، بسیار ناخوش نیست. تنوع چنین خبر هایی که «دیگر چه گپ هاست؟»، ما را در شناخت رفتار و فرهنگ هایی نیز کمک می کند که تضاد و تناقض ما برای دریافت برنامه ها و نظریات، اگر از جانب اهل تفریح باشند، نشان می دهند دیگر چه مفاد و اضرار دارند؟! صنعت پورن
سکه ی ناچل
سکه ی ناچل مصطفی عمرزی مردم ما وقتی از آوازخوانی بدشان بیاید، می گویند «دلاک است!» شاید این یک خطاب خوب نباشد، اما بازارزده گی یا اجرای بازاری که شان هنر را پایین می آورد، می تواند مصداق افرادی شود که محصولات به اصطلاح هنری شان از تقلید های مرغ وار تا محتویات سراپا گندی را در بر می گیرد که مسایل جنسی جزو آن هاست. شهرت بد بچه بازی در کشوری که ادعای مسلمانی اش در بیش از چهل سال، صد ها مکتب را تخریب و هزاران معلم را آواره، م
د جرمونو نړیوالې محکمې لوی څارنوال وټاکل شو
کله چې د جرمونو نړیواله محکمه په افغانستان کې د جنګي جرایمو په اړه پر نړیوال کچ یوه منصفلنه ازاده پریکړه وکړې، دا به د نړیوال قضایی عدالت، د انساني حقونو او د بشریت یوه ستره تاریخي بریا وي.د جرمونو نړیوالي محکمې غړو انګریز حقوقپوه کریم خان د جرمونو نړیوالې محکمې څارنوال ټاکلي دی. هغه چې هر څومره زر خپل کاري دفتر ته لاړ شي، د بشري حقونو وکیل به سختي پرېکړې وکړي. کیدای شي هغه د خپل کاري دندې په موده کې د اسراييل او متحده ایالاتو د پوځیانو په وړاندې د جرمونو نړیواله محکمه دایره کړي.بریت
تاریخ سر در گم
تاریخ سر در گم مصطفی عمرزی پیچده گی درک تاریخ در افغانستان، به ویژه آن چه عقب تر از دوران معاصر می رود، در کمبود یا نبود چندین مشخصه و مولفه است. جغرافیای سیاسی، هویت سیاسی، مقوله های حقوقی و مدنی، همه و همه به گونه ای که اتباع و کشور ها را معرفی می کنند، در بیش از یک قرن اخیر، شکل گرفته اند. بنا بر این، اگر مشخصه های قومی، زبانی و مذهبی، چنانی که در واحد های غیر سیاسی، معمول بوده، وجود نداشته باشند یا مبهم باشند، نمی توا
آزادى فردى و دسپلين سازمانى
رابطه آزادی فردی عضو سازمان سیاسی با دسپلین حزبی از موضوعات مهم و قابل بحث و دقت می باشد. حق آزادی عقیده، وجدان، نظر، بیان، دید سیاسی و عمل در چوکات قانون تدوین شدۀ ملی از جملۀ حقوق اساسی و اولیۀ انسان است که در اعلامیۀ حقوق بشر ملل متحد تسجیل گردیده و تمام کشور های عضو ملل متحد و سازمان های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و کلتوری همان ممالک مکلف به مراعات نمودن آن می باشد. هیچ قانون فرعی داخل کشور، اساسنامۀ سازمانی نهاد های سیاسِی- اجتماعی و طرزالعمل تشبثات اقتصادی نباید مانع و نقض کنندۀ حقوق و آزا
تیمور لنگ؛ چهره ی هراس انگیز تاریخ
تیمور لنگ؛ چهره ی هراس انگیز تاریخ (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی بدتر از همه، تعریف جنایتکاران تاریخ در حوزه ی گرایش های قومی ست. در اوزبیکستان، یک مجسمه ی بزرگ تیمور لنگ به چشم می خورد که بعضی بی توجه بر فجایع تاریخی او، در برابر آن مدهوش می شوند. این بی خیالی که میانه ای با وجدان ندارد، ظاهراً به حدود اربعه ای دل خوش است که چند صد سال قبل در روزگاری که مرز ها به راحتی خورد و بزرگ می شدند،
چنگیز خان؛ چهره ی خون ریز تاریخ
چنگیز خان؛ چهره ی خون ریز تاریخ (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی سه کتاب مرحوم استاد محمد احمد پناهی سمنانی در افغانستان، بسیار مشهور هستند. کتاب های «حسن صباح؛ چهره ی شگفت انگیز تاریخ»، «تیمور لنگ؛ چهره ی هراس انگیز تاریخ» و «چنگیز خان؛ چهره ی خون ریز تاریخ». این سه عنوان کتاب، نخستین بار در حاکمیت فجیع ملا برهان الدین ربانی در کتاب فروشی های شهر کابل، به فروش گذاشته شده بودند. از این میان، دو
دینیات معقول
دینیات معقول (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی در قرن بیست و یک، همچنان نیاز های دینی داریم. اصولاً دین به منظور برآورد تعادل روانی انسان نیز در نظر گرفته شده است. مجموعه ی اخلاقی آن که همیشه به خوب تاکید و بد را مردود می شمارد، وجه تمایز اساسی آن با سایر پدیده های فرهنگی ست. در دین مبین اسلام، دعوت به تعقل، آن قدر صراحت دارد که اکثر آیه های شریف با تاکید به عقل، پایان می یابند. چنین سفا
