ټول افغان څیړنیزې مقالې
خټک عقیده او دخوشال سیاسي فلسفه
دریمه برخه ( ۱ ) د خوشال په سیاسي فلسفه کې دجنګ مقام: په دې ځای کې دجنګ دتعریف نه تیریږم. ځکه چې جنګ د دوو تنو ترمنځ د لفظي جګړې نه را واخله بیا دهیوادونو تر منځ تروسله والې نښتې پو رې د لاملونو، موخو، تکتیک، ستراتیژۍ او جنګي وسایلو له مخې دومره ډیر ډولونه لري چې په یوه تعریف کې نه ځائیږي اوله بلې خوا دخوشال خان دوخت جنګونه دشلمې او یویشتمې پیړۍ له جنګونو سره ډیر توپیرونه هم لري چې په خپل وار دجنګ په تعریف کې نورې ستونځې رامنځ ته کوي. دخوشال خټک د جنګي وړتیا او مهارت س
ناکامی
ناکامی (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی بُن بست های ایجاد شده یا عمدی، بالاخره افغان ها را بر سر چهار راه دیگری قرار داده اند که حق شان نبود. امید ها در نزدیکی های دو دهه، اما از نفس افتیده اند. در جریان تنقید سیاسی، اجتماعی و فرهنگی حکومت های پساطالبانی، افغان های زیادی سعی کرده اند آشکار بسازند که نباید به ادامه ی تورید نسخه های آماده ی حکومتداری، واقعیت های داخلی افغانستان، فراموش شوند.
طرح حمله
طرح حمله (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی باب وود وارد، چهره ی شناخته شده ی ژورنالیسم امریکا و جهان است. او در یک مشارکت حرفه یی با کارل برنشتاین، در آشکار ساختن ماجرای واترگیت، نقش اساسی داشت. پس از آن که آشکار شد ریچارد نکسن، از روسای جمهور امریکا، سعی کرده بود از مسایل درونی حزب رقیب، سر در آورد، باب وود وارد و همکارش به این تخلف پی می برند و آن را رسانه یی می سازند. این افشاگری، رییس جمهور
د دوحې د تړون قرباني شوی طالب جان
د قطر منځ کې به نارې کړم چې خليزاد په تخت کې سخته ومروړمه د جګړې طالب جانه، که عبث ستانکزی د زړه حال درته ووايي، نو هرو مرو به همدا لنډۍ د ټولو طالب مشرانو اندېښمن حالت درته څرګند کړي، خو کيسه داسې ده چې هېڅوک د خپل جېب او مقام ګټې په خطر کې نه اچوي. ستاسې خبره ګردسره ريښتيا شوه چې له کفارو سره دوستي د ذلت لامل ګرځي. همدا تاسې په خپله يې تر ټولو ښه لاسوند يا ثبوت يئ. امريکا د يوه کال په موده کې له دومره ذلت سره مخ کړئ چې افغان دولت به په سل کاله دومره نه وای
کرونولوژی سقوط
کرونولوژی سقوط (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی در میان کتاب هایی که خیلی مبرا از دروغ ها، جعلیات و بهتان هستند، یکی هم کتاب «افغانستان بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تا سقوط شمال به دست طالبان»، نوشته ی ارکانحرب دگرجنرال عبدالرووف بیگی از نظامیان تحصیلکرده و اوزبیک کشور ماست. پس از مطالعه ی این کتاب، آن قدر نشانی کرده بودم که وقتی پایان یافتند، متوجه شدم اقتباس آن ها در یک مقاله، آن را شبیه یک کت
شانس های اتفاقی
شانس های اتفاقی (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی با چاپ و انتشار کتاب «احمد شاه مسعود به روایت همسرش»، آن رُخ سیاسی این پرونده نیز رونما شد که در سایه ی نیرو های خارجی، مثال ها دارد. ظاهراً نشان دادن چهره ی دیموکراتیک از تنظیم هایی که پس از سقوط طالبان، همه کاره ی حکومت شده بودند، یک نیاز مبرم اکثر اعضای آن ها برای آینده ی سیاسی بود. تا حالا که فاطمه، دختر برهان الدین ربانی در دوبی، در تجارت سک
به ادامه ی خیانت ها
به ادامه ی خیانت ها (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی زد و بند های سیاسی از سال ها به این سو، شمال افغانستان را ناامن ساخته اند. با سقوط حکومت شهید داکتر نجیب الله، ساخت انواع عمدی حکومت های محلی تا مانع اقتدار مرکزی حاکم بر کُل کشور شوند، جزو استراتیژی روس ها بود. به ادامه این خیانت، حاکمیت های محلی تنظیمی، تغییر چهره می دهند و با داعیه ی قومی، ظاهر می شوند. تداوم چنین تحول ماهیت، اما نیازمند ه
رابطه جمهوری اسلامی و طالبان
در میانه انفجار و انتحار و توحش تروریسم اسلامی طالبان علیه مردم بیدفاع و مصیبت دیده افغانستان، هیئتی از دفتر سیاسی طالبان مستقر در قطر به دعوت وزارت امورخارجه جمهوری اسلامی به تهران آمدند. در تمام طول اقامت این هیئت در ایران، در هر گوشه و کنار شهر و روستاهای افغانستان یک لحظه ماشین ترور طالبان از حرکت باز نایستاد. فقط در یک روز در سه منطقه از کابل انفجارهای مرگبار جان چندین نفر را گرفت. در مناطق تحت کنترل این نیروی وحشی اسلامی، صدها نفر بی خانمان شدند و چندین جوان به هر بهانهای بی
طالبانوته د ډاکتراشرف غنی کلّک دپلوماتیک ګذار
د دوحې هوکړه چې د امریکا او طالبانو ترمنځ د تېرمیلادي کال به فبروري کې لاسلیک شوه دسترو سیاسي او حقوقی خلاو ډک یوه هکړه ده، دې تړون نه یواځې افغانستان ته تاوان ورسا وه بلکې امریکې ئې هم زیانمنه کړه ځکه چې د دې تړون سره د امریکا اقتدار او موقف په جهان کې صدمه وليده، دا چې نن په امریکا کې یو نوې منتخب ولسمشر او نوی حزب یعنی د دموکراتانو ګوند چارې په لاس کې اخیستي دي نوی مشرتابه د دې تړون د ارزونې هوډ لري چې ډېرژربه پیل شي، دا کار به د داوړو هېوادو ګټه خوندي کړي، دا صحیح خبر ده چې دا تړون د ام
خبرو کې ځنډ، د حکومتي پلاوی بې حوصلې کېدل
هر ځل چې به امریکایانو له طالبانو سره په اجنډا کې نوی خبره ور زیاته کړه، طالبانو به په ناستو کې ځنډ راوست، امریکایانو له طالبانو سره په ۱۶میاشتو مذاکراتو کې په پرله پسې ډول جدې فشارونه وارد کړل چې طالبان اوربند ته چمتو کړي، مګر طالبانو تر تړون یوه اونۍ وړاندي د جګړې کمېدلو باندي توافق وکړ. په دوحه کې د حکومتي پلاوي په څیر د خلیلزاد ټیم څو ځله تر دي هم ډیر نهیلي شول، مګر هغوی به له بېلابېلو لارو له طالبانو سره د بیا کیناستلو هڅې کولې، چې قطر او ناروي هیواد په دي برخه کې ډیر فعال وو.
دشواری های زنده گی در تاجکستان
دشواری های زنده گی در تاجکستان مصطفی عمرزی چند شوونیست تاجک در یک حرکت کاملاً از قبل برنامه ریزی شده، در یک مسیر آبی که مرز افغانستان با تاجکستان را در بر می گیرد، در برابر رییس جمهور کمونیست و انحصارطلب فقیر ترین جمهوری نه فقط اتحاد شوروی سابق، بل از نادارترین کشور های کنونی، طلب خیرات کردند. این خیانت آشکار، نه تنها نکوهش نشد، بل بعضی هموطنان در جوگرفته گی آن، از تحقیر خود نیز اباء نورزیدند. قبل از آن که در این رابطه، ب
آجندای مُلی
آجندای مُلی (پیرامون یک کتاب مبتذل) مصطفی عمرزی چندی قبل، برادر میزوف احمد شاه مسعود در یک پُست فیس بوکی از تجربه ی سیاسی کشور های حوزه ی بالکان، اروپای جنوب شرقی، در افغانستان، نوشته بود. نمونه ی او در این غرض، یوگوسلاویا بود که پس از مرگ دیکتاتور مقتدر آن، جنرال تیتو، در جنگ های داخلی درگیر و به چند کشور صربستان، بوسنیا و کرواسیا، تجزیه می شود. چند سال قبل در یک برنامه ای که
مسعود پیژنۍ؟
مسعود پیژنۍ؟ (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی در تنازع سیاسی، بهترین شناخت از آشکارایی طرف هایی ست که عملاً در برابر هم قرار گرفته بودند. با پشت سر گذشتاندن حکومت چپی، پی آمد آن بدتر از قبلی شد. در این نوبت، درگیری تا حذف وجدان، کشور ما را بر باد فنایی سپرد که دایماً می وزد. چنین مامول، به این دلیل نیز صورت می گیرد که کسانی علاقه دارند مقدرات ما را در طی طریق افرادی بخوانند که وقتی جوشش جهادی و
عجایب دبیره ها
عجایب دبیره ها مصطفی عمرزی دو- سه ماه قبل، هنگامی که پروفیسور سبستیان هاینه، مشهور به زمری خان در کابل تشریف داشت، تصادفاً او را در کتاب فروشی دانش دیدم؛ هرچند الحاج دانش، قبلاً یادآوری کرده بود که نیاز است با یک مهمان خیلی آگاه در زبان شناسی، تاریخ و ادبیات چند زبان، باید صحبت کنی! منتظر بودم، اما در یک تصادف رونما شد. ضمن آشنایی با پروفیسور هاینه، متوجه شدم که از جریان کار فرهنگی ما در زمینه ی زبان، تاریخ و ادب
زبان حقیر پهلوی
زبان حقیر پهلوی مصطفی عمرزی در شاهکار بی نظیر تحقیق و تنقید زبان دری(تاملی در بنیان تاریخ ایران) در بخش سوم(ساسانیان)، قسمت دوم(پیشینه های ناراستی)، هفت مدخل ستوده وجود دارند که زبان حقیر پهلوی را چنین دسته بندی و تبیین می کنند: - پهلوی، ناتوان ترین و بی نشان ترین خط نگارشی جهان - باز هم در باره ی خط و زبان پهلوی - گنجینه ی به کُلی تُهی خط و زبان پهلوی - شعر پهلوی
تاریخ جعلی ساسانی
تاریخ جعلی ساسانی مصطفی عمرزی در تاریخ نویسی های مجوس/ فارس، سلسله ی در واقع جعلی ساسانی، جایگاه شامخ دارد. مرحوم عبدالحسین زرین کوب در کتاب «دو قرن سکوت» که بعداً با ندامت و خجالت آن را تلطیف کرد، آن قدر در وصف ثروت و مکنت ساسانیان قلابی، می نویسد که از همان سیاهکاری نیز مشهود بود چیزی به نام شکوه ساسانی، وجود ندارد. نوشتم که در تاریخ نویسی های عنصر مجوس، ساسانیان، جایگاه شامخ دارند؛ زیرا با نفرتی که از اسلام و م
تاریخ جعلی اشکانی
تاریخ جعلی اشکانی مصطفی عمرزی در سلسله ی جعلیات مجوس، تاریخ اشکانی، خیلی طولانی ست. به اثر تلاش های مغرضانه و بی وقفه، در خلای عُمق تاریخی مجوس، هرچند با تمام نشانه های آشکار میراث فرهنگی، سیاسی و اجتماعی یونانی ها، اما وصله درست کرده اند تا سر آن به پدیده ی موهوم هخامنشی برسد. بررسی و بازخوانی تنقیدی تاریخ جعلی اشکانی، به این لحاظ نیز مهم است که از آن جهت تبیین عُمق تاریخی زبان به اصطلاح فارسی یا پارسی، استنتا
فرهنگ پشتو
فرهنگ پشتو پژوهش و نگارش مصطفی عمرزی بحث در زمینه ی «فرهنگ پشتو»، پیش از همه مستلزم نگرش در زمینه ی تاریخ پشتون هاست؛ زیرا کمال تبارز قومی زمانی تبارز می کند که اقوام، موفق به تاسیس کشور می شوند. در واقع امتیار پشتون ها در این هم شمرده می شود که در منطقه ی بزرگی از هند تا آمو و از کشمیر تا اصفهان، حکومت ها ساخته اند/ کرده اند. این پایش سیاسی، بالاخره به دولت ماندگار افغانی در افغانستان، مبدل شده است. در اواخر قرن
عقده های روحانیت مرتجع
عقده های روحانیت مرتجع (پیرامون یک کتاب مبتذل) مصطفی عمرزی یکی از جالب ترین رویداد ها در سلطنت اعلی حضرت شاه امان الله(رح) تدویر لویه جرگه ی پغمان بود. در این شور ملی، افغان ها به نتایجی رسیدند که تبلور آن ها در نماد های ملی هم یادگار مانده است. با این حال، در تنازع داخلی سنت و تجدد، کم نبودند و نیستند افرادی که دوست ندارند با تعمیم معارف، مردم از چنبره ی افراد و اوهامی بیرون بروند که د
رنسانس خیالی بقایای تیمور لنگ
رنسانس خیالی بقایای تیمور لنگ مصطفی عمرزی یادآوری: هرچند قبلاً در این مورد، تذکر داده ام، اما یادآوری دوباره ی آن به این خاطر مهم است که در رابطه، تفصیل بیشتر آورده ام. چند سال قبل، سید انوار سادات در ولسی جرگه با وقاحت تمام از داعیه ای صحبت کرد که در زیر کوشیده ام خلاف آن، ثابت شود. متاسفانه این شخص نکبت- به استثنای بوت کمال ناصر اصولی که بر دهنش خورد- نه فقط تنبیه نشد، بل در حاکمیت ذلت و حقارت اشرف غنی،
ددوحی خبری: دسولی او سوکاله افغانستان هیلی او له طرفینو عام توقعات
ددوحی خبری: دسولی او سوکاله افغانستان هیلی او له طرفینو عام توقعات محمد طاهر ثابت په آزاد او سوکاله افغانستان دهر افغان باور ضرور دی او د دې لپاره باید پاکه مبارزه او کار وکړي. د داسې هدف ریښتینی باور لرونکی بیا اړتیا لري چې خپلو اوسنۍ نظریو ته بیاکتنه وکړی او په هغو له سره نوی غور وکړي ، او هغه ټکي تعدیل او هیر کړي چې له پورتنۍ هدفونو سره ټکر لري. د داسې ذهنیت پرته ، د تل پاتې سولې او هوساینې د راوستولو هدف ناممکن ښکاري. په دی ټکي متکی، زه به د پورته هدف ل
زیان های رفاقت اخوانی
زیان های رفاقت اخوانی مصطفی عمرزی یک نوع خاص برداشت دینی- مذهبی که گویا مرز های مشترک را نمی شناخته، در واقع در عقب ایدیالوژی هایی پنهان مانده که بیش از هزار سال، قدامت دارند. بعضی از روحانیون مرتجع که کمترین شناخت یا علاقه ای هم به منافع ما ملی ندارند تا به تبع آن ها، ارزش هویت سیاسی خویش را بشناسند، نوع دیگر تهدید تمامیت ارضی کشور را ارائه می کنند که گویا در گذشته در میان ملت های مسلمان، وجود نداشته است. این تل
افغانستان د سړې جګړې قرباني
ایا د افغان په پا که خاوره د وخت زبر ځوا ک شوروي اتحاد د پوځي یرغل د رد نا که پیښه ،چې ټو ل نړیوال سوسیالستي سیستم یې له بیخه لړزان او کاواک کړ،د شوروي دولت له خوا د فارس خلیج نفتي زیرمو او د تودو اوبو سمندري بندرونو په لور د وړاندې تګ ، مخکې له مخکې تدوین شوی ستراتیژیکي پلان وُ او که د موجودې وضعې تر آغیز لاندې ،د شوروي دولتي مشرانو د عاجلې غوښتنې او پریکړې محصول ؟... شوروي لښکرکښي د نړیوال سوسیالیستي او پانګوالي سیستمونو ترمنځ ،د نړۍ ویش په سر، د اوږدې ،سړې جګړې د ډګر د ګڼ شمیر نښتو څخه
تجربیات سیاسی سیاه
يكي از ويژه گي هايی كه مي توان به راحتي به كنه ي روح و روان تبعه ی افغان پي بُرد، عنصر «سياست» است. سياستزده گي در بستري از تحولات ناخواسته، جامعه ي افغاني را به نمادي از بازار سياسي نيز مبدل ساخته است. از هنگام تاسيس جمهوريت كه به گونه اي فهرست طولاني از مفاهیم و واژه گان سياسي و سيستمي را وارد فرهنگ سياست و اداره ي افغانستان كرد، تا پس از كودتاي كمونيستي، تجاوز روسان، حاكميت تنظيمي، طالباني و حكومت های پس از طالبان كه تنوع شگفتي به مقوله ي سياسی داده اند، سياست و پرداختن به آن، بحثی
دو روی یک سکه
در میان آثاری که «انجمن شعرا و نویسنده گان» حکومت های کمونیستی، چاپ می کردند، کمتر موردی یافت می شد که به خواندن بیارزد. با حمله بر نخبه گان افغان که پس از هفت ثور، وحشیانه دنبال می شد، آن چه به نام بقایای آنان مانده بود، در حد وابسته گانی که با لحاظ کمیت، هرگز به درستی تنقید نشدند چه قدر کار های پُرمایه داشته اند، تنی چند بیش از همه سر زبان ها افتیده بودند که با سقوط حکومت به اصطلاح خلقی، روی دیگر سکه ی شان هم نمایان شد. بسیاری از کسانی که در حاکمیت کمونیستی به نام نخبه، به ویژه فره
