مقالې
د کلماتو غلط استعمال
اکٿرا شاعران په اشعارو کى ځينى کلمات غلط استعمالوى مٿلا : رقيب = ساتونکى او نګهبان, عربی کلمه ده او د الله ج د ۹۹ نومونو څخه يو نوم دى مترادف د رقیب: حریف، مدعی، معارض، موکل، مراقب، اود رقيب جمع رقيبان دى او په دى لاندى اية کى د ساتونکى په معنى راغلى دى يعنى هره خبره چى زمونڔ له خولى وزى هغه د څارونکى پواسطه ٿبتيڔى په لاندى مبارک اية کى وګورى ; [سُوۡرَةُ قٓ : 18] مَّا يَلْفِظُ مِن قَوْلٍ إِلَّا لَدَيْهِ رَقِيبٌ عَتِيدٌ (ژباړه :هيڅ داسي لفظ د هغه له خولې څخه نه راوزي چي
مسؤليتونه او وظايف د وخت او شرايطو سره تغير کوي
د مستقيم اشغال د وخت حالت ،مبارزه او وظايف او د اشغال د ختمېدو نه وروسته وضعيت او مسؤليتونه يو د بل سره ډېر توپير لري . هغه وخت دوښمن معلوم وو (اشغالګران او اجنټان ئې ) ، ادرس يې ښکاره و( نظامي قشلې ، بېسونه او مرکزونه)، هدف واضح و ( د اشغال ختمول ، وطن خپلواک کول ، شر-فساد له منځه وړل او دټولنيز عدالت په بنياد د ژوند کولو د پاره د يوه ديني-ملي نظام استوارول ) او د امتياز، قدر ،عزت او نوم درجه او معيار(په مبارزه کې صداقت او قربانۍ ته چمتووالی او تلوسه ) معين وو . هر مسلمان ا
فقر،عوامل او له منځه وړل يې
په ټولنه کې د ټولو بدبختيو ، نا امنیو ، مداخلو او جنګونو ستر عامل فقر او بېکاري ده. فقر يوه مصنوعي او غير طبيعي پديده ده ، چې د قدرت-شهرت-ثروت اوشهوت د معتادو لېونيانو له لوري خپلو شومو غرضونوته د رسېدو د پاره په ټولنه تحميل کيږي . فقر مانا په ټولنهکې بېعدالتي او طبقاتي توپير. هغه ټولنه چې فقر بېداد کوي ،د چانسونو او منابعو نه استفاده يوازې د يوه محدود قشر ( اشخاص ، کورنۍ ، ډله او يا ګوند ) پورې منحصر وي ، د ټولنې لوی اکثريت ور نه محروم او غير عادلانه او غيرمتوازن سياسي-ا
ملی حاکمیت ،دخاورې تمامیت، او فردی خپلواکی
سورة النسآء مدنیة څلورمه سپاره، څلورم سورة لومړۍ آیة دخبرې مبرمیت: په تېرو سورتونو کې دایمان اصول اوکلی قاعدې بیان شوی په دې سورة کې ددنیا دژوند لپاره دامن اصول ، او تړلی مراتب بیان شوی. په ټولنه کې پر ظلمونو دفع او منع کول او دجاهلیت په طریقو باندې رد ذکر شوی. دسورة دعوی: دامن قوانینو بیان اود ظلم دفع او دا په لاندې لومړی ایة کې راغلی دا دظلم دوه ډوله موږ ته راښیی : حقوق العباد حقوق الله چې شرک دی نو له دې وجې څخه یې دتقوی امر دوه کرته یاد کړی . یایهاالناس اتقو رب
د ارواښاد ډاکتر کبیر ستوري اتلسم تلین یاد
موږ د تورې او جهاد خلک ډېرښه پېژنو, خو دعلم او قلم خاوندان لږ پېژنو د مځکې پر مخ ټول ولسونه دخپلو وتلو هيوادوالو په برياو وياړي، هغوي نازوی اوتاريخپوهان هغه دتاريخ پاڼوته رسوي، ترڅو دهيواد راتلونکي نسلونه دخپل هيواد دټولنيز،علمي اوفرهنگی برياواودهغوي له قهرمانانونه پوره خبر ووسي. دعلمی ،فرهنگي اوادبی شخصيتونونازول همدارنګه د تاريخي وياړونو اوتاريخي ارزښتونوساتل یوه کړنلاره ده چې له بده مرغه لکه څنګه چې پکار ده په پښتنوکې يې هغه شان څرک نه لیدل کیږي . دايوه پوښتنه ده چې ښايي مو
روغ او خوشحاله ژوند !
ایا روغتیا او خوښي هغه څه ندي چې موږ ټول يې هیله لرو او غواړو یې؟ خو پوښتنه دا ده چې څرنګه یې ترلاسه کړو. ایا د ډیرو شتمنیو په لرلو سره؟ په مشهور کیدلو سره؟ یا د ټولنیزو رسنیو په کانالونو کې د ډیرو مینوالو په لرلو سره؟ څیړنې ښیي چې خوښۍ له دې ټولو سره هیڅ تړاو نلري او په بشپړ ډول له نورو عواملو سره اړیکې لري. د ښو اړیکو په درلودلو سربیره، ستاسو د بدن دننه ماشین یا موتور ته پاملرنه یو ډیر مهم فاکتور یا لامل گڼل کیږي. راځئ چې دلته د همدغه داخلي ماشین د ښه جوړولو لپاره، دغو ا
طلاتپه
طلاتپه د افغانستان په شمال کې د شبرغان ښار په پنځه کیلو متری کې موقیعت لري. د طلا تپه اثار چې د (2) زره کالو راپدې خوا د خاورې لاندې و، د شپږو قبرونو څخه چې (یویې نارینه او پنځه ښځینه و) لاسته رغلل. د دغه سیمې په اړه څيړنې چې د کاوش په نوم عالم لخوا پیل شوي وې، په پایله کې د (20) زرو څخه زیات تاریخي اثار لاسته راغلل. په دغه پخواني اثارو کې سیکې، د غاړې امیلونه، قیمتي ډبرې، کمر بندونه، او تاجونه شامل دي. د څیړونکو په باور دغه اثار د کوشانیانو او یوناني باختري دولت پورې اړه لري. د دې قبرونو
ولې يوګوسلاويا هېواد تجزيه شو؟
یوگوسلاویا چې په سویل ختيزې او مرکزي اروپا کې پروت هیواد وو ، په دريو سياسي جفرافياوو ( د یوګسلاویا فدراله پادشاهي، د یوګسلاویا جمهوریت او د یوګسلاویا سوسیالیستي جمهوریت) باندې اطلاق کېده .داهېواد د بهرنيو دسیسو اوجګړو په پايله کې تر ۲۰۰۸ کال پورې په اوو هیوادونو (بوسنیا- هرزهګونیا، کروشیا، مقدونیه، کوسوو، مومتینیګرو، صربيا او وسلووینیا) وویشل شو. يوګوسلاويا چې له لومړۍ نړيوالې جګړې وروسته په ۱۹۱۸ کې د سلووانيا، کرواسي او صربيا دولتونو له ادغام څخه رامنځ ته شوی هېواد و. لومړی پيټر یې لومړی
د اتصال لاره!
مقدمه: په نړۍ کي د لومړنۍ اوسپني پټلۍ له رامنځته کيدو څخه شاوخوا دوې پیړۍ تېرېږي. د افغانستان په څېر په وچه کي راګیر هېواد، چي د اوسپني پټلۍ په واسطه ټرانزیټ او ټرانسپورټ ورته تر ټولو ارزانه تمامېږي، تراوسه د اوسپني پټلۍ ځانګړې شبکه نه لري. په افغانستان کي په لومړي ځل د اوسپني پټلۍ په ۱۹۰۴م کال کي د کابل جنوب لویدیځ ته د ماشین خانې په فابریکه کي د بخار ماشینونو د لرګیو د راوړلو لپاره له چهاردهي څخه یو کم عرضه پټلۍ د آمیر حبیب الله خان په دوره کي جوړه شوه، چي د ریل دا پټلۍ شايد په
د امریکانو کوږ ووږ دریځ په افغانستان کې
دامریکا یانو سیاسی اشتباه ګانې او غلطیانې دکرزی له اماتوری هوس راپیل شوې . دغه بار له همغه وخت کوږ وه او طبیعی خبره ده چې کوږ بار تر مزله ته نه رسیږی چې ونه رسېد. امریکا یانو شل کلن پیچلی ، راکد تور دتباهیو تاریخ ، بمونو اوعام وژنو ککړ کړکېچ راواخیست په اتلسو میاشتو ګوډو او ماتو خبرو اترو کې یې رالنډ کړ اوله هغه اوچته په لاندې کمزو برخو کې نړۍ ته راڅرګند کړ . الف: القاعده او بی قاعده، داعش ماعش، او نور نامعلوم مجهولې تروریستی ډلې له منځه وړل . خو څنګه؟ ب. دافغانستان خاورې څخه بل هېڅ ه
د مذهبي ډلو ترمنځ د اختلاف لاملونه
د اردن د الدستور ورځپاڼې یوه مقاله لیکي: «حضرت پیغمبر (ص) ته لومړنۍ وحې د اقرأ (ولوله) په حکم سره راغلې ده، الله تعالی په قلم لوړه کړې او یو سورت یې د قلم په نوم نومولی دی، مګر د قرآني امت ۴۰ سلنه سړي او ۶۵ سلنه ښځې لیک او لوست نه شي کولاې». د کډوالو اداره وايي: په نړۍ کې د ۱۰۸ ملیونه بې کوره شوو وګړو ۶۱٪ یې مسلمانان دي او په الجزیره کې لولو چې د ټولې نړۍ ۳۹٪ فقیران او بیوزلي خلک په اسلامي هیوادونو کې اوسیږي. له همدې وجې د ټولنپوهنې متخصصین او د مذهبي چارو څارونکي باور لري چې د خلاف، اختلاف ا
په مسلک او دنده کې بریالیتوب!
څرنګه په خپل کار او مسلک کې بریالي کیدلای شئ؟ که څه هم د دې لیکنې لوستل به تر ډیره د هغو کارکوونکو لپاره ، چې په بهرنیو پرمختللو هیوادونو کې دندې سرته رسوي یو څه ګټور وي، ځکه زموږ د هیواد دننه د کار شرایط او ماحول د نورو هیوادونو سره یو څه توپیر لري، خو بیا هم کیدای شي د مسلک د خاوندانو او دنده لرونکو لپاره د پوهاوي او معلوماتو په زیاتوالي کې مرسته وکړي. ما په تیره لیکنه کې په عمومي توکه د بریالیتوب لپاره لسو سپارښتنو یا لارښوونو ته اشاره کړی وه، راځئ چې داځل په دنده او مسلک کې د بریا
عامو ملي موخو ته د رسیدو له پاره ستره ملی اجماع ضروري ده!
انسان یوازې بیولوژیکی موجود نه دی، بلکې یو ټولنیز موجود هم دی چې مختلف رواني حالات یې د پیښو په وړاندې د عکس العمل او په طبیعت او ټولنه کې د فعالیتونو په ډول اغیزه لري. د همدې بیولوژیکی، اجتماعی او روانی خصوصیاتو له په نظر کې نیولو سره د چاپیریال (د طبیعت او ټولنې) په بدلونونو کې برخه اخلی او د حوادثو په وړاندې مثبت یا منفی غبرګون ښئي. انسانان په ټولنه کې د ډول ډول معیارونو پر بنسټ په مختلفو ډلو ویشل کیږي. د هرې ډلې د غړو ترمنځ شریک ارزښتونه، ګټې او موخې شته چې د ساتلو او ترلاسه کولو په خ
د روسيې انتخابات او لاس وهنې
روسیه د نړۍ تر ټولو پراخ هېواد ،چې د ۱۱ (ټايم زونونو) درلودونکی دی يانې په دې مانا چې که په يوه سر کې یې د سهار ۶ بجې وي په بل سر کې به یې د ماښام ۵ بجې وي، د اسيا او اروپا په دواړو لويو وچو کې پرته ده او له ۱۴ اسيایي او اروپايي هېوادونو سره پولې لري. شاوخوا ۱۴۶ ميليونه نفوس لري او پرون د مارچ (۱۷ مه) یې د ولسمشريزو ټولټاکنو وروستۍ ورځ وه، د ولسمشر لپاره د خلکو د مستقيمو او پټو رايو دې لړۍ دری ورځې دوام وکړ او دا د روسيې په تاريخ کې لومړی ځل وو چې د رايو ورکولو پروسې دری ورځې وخت ونيو ، د راي
د ننګرهار د نارنجو باغونه
د نارنجو د بڼونو او د نارنج ګل د مشاعرې تړون ( دنارنج ګل مشاعری د شپیتم کال په مناسبت) دا دی سږ کال د نارنج ګل د لومړنۍ مشاعرې له نیټې څخه تر نن پورې، پوره شپېته کاله پوره شول. دا هغه وخت و چې په ګرمي وهلي او د تودې هوا له زوره تاوجن او زموللي ننګرهار کې د شنو باغونو او تازه- معتدلې هوا او فضا د جووړېدو ملی- انکشافی پروژه ( د درونټې بند اوکانال) چارې پیل شوې وې او په هغې کې لومړی یو کانال، د برېښنا د تولید یوه فابریکه، لویه لار، دوه لوی فارونه( هډه او غازی آباد) شامل وو. د ننګرهار
امن ستر نعمت
امن او سوله د ژوند کولو یو مهم او بنسټیز عنصر دی له امن پرته ژوند او پرمختګ امکان نلري . په کومه ټولنه کې چې سوله او امن نه وي هلته بیا سکون او ارام هم نه وي . په تاریخې او فرهنګي لحاظ زموږ په سبمو کې د ولسي سولې او جرګي قوي دود شته او لا تراوسه یې خلک درناوی کوي ،کله چې یو څوک د ځان دپاره سوله او امن غواړي نو پکارده چې دخپلې محلي چم او ګاونډ دپاره یې هم وغواړي داچې افغانستان کې نسبې امن راغلی دی ددې سوله ییز ماحول د ساتلو او دوامد د پاره پکارده چې د له افغانستان څخه د وسلې دود او کلچ
د بریالیتوب راز !
تاسو څرنګه بریالي کیدلای شئ؟ راځئ لومړې د بریالیتوب معنا راوسپړو او پوه شو چې بریالیتوب ستاسو لپاره څه معنا لري؟ ډیر خلک فکر کوي چې بریالیتوب یوازې د مالي او مادي شتمنۍ سره تړاو لري. ځینې خلک آن فکر کوي چې بریا د دوی په قسمت کې نشته یا بریا ددوی لپاره نه ده. نو بریالیتوب څه شی دی او تاسو څرنګه بریالي کیدلای شئ؟ بریالیتوب یو پراخ مفهوم دی، چې کیدای شي بیلابیله معنا ولري. د یوه پوه، وان ډیل له نظره، "یو څه ښه سرته رسیدل، ښه پایله یا ښه محصول" بریالیتوب دی. په عمومي توګه ، بریا
نړۍ د ټولنيزو او کلتوري انحرافاتو پر لور
د ټولنيزو ، کلتوري او مذهبي علومو يو ډېر ادنی لوستونکی هم په دې پوهېږي چې نن سبا نړۍ د کولتوري، ټولنيزو او مذهبي ارزښتونو په برخه کې په ښه لورې نه ده روانه ، له کلتوري او ټولنیزو ارزښتونو څخه د انحرافاتو مسايل په ۲۱ مه پېړۍ کې په چټکي سره د خپرېدلو په حال کې دي ، خو نړۍ په دې ناروغي چا اخته کړه؟ ولې اخته شوه؟ څوک دې ټولنيزو او مذهبي انحرافاتو پراختیا او پرمختيا ته لمن وهي او ولې داسې کوي؟ موږ په دې ليکنه یې د ځواب موندلو هڅه کړې ده چې تاسې یې لوستلو ته رابولو. نړۍ چې د ټولنيزو او کلتوري ا
د اسلام دريم بنسټ روژه
روژي میاشت ته په عربي کې رمضان چې د «رَمَض» څخه مشتق شوی په معنی د حرارت او د تیګی حرارت دی د دین علماوپه لمرکښې د کار کولو په معنی را اخیستی یعنی دا میا شت د خوبونو میاشت نه ده د حلال رزق د ګټلو لپاره په هر ډول شرایطو کې د کارکولو په معنی دی او په اصطلاح کښې د اسلامي کال هجری قمری نهمه ۹میاشت ده. الصیام هم ورته وایی صیام په لغت کی د ځان ساتلو په معنی دی او په اصطلا ح د شرع کښې په معنی د نه خوړلو،نه څښلواود خپلو ښځو سره د نه يوځای کیدلو(جماع نه کول) په معنی دی البته د سپیده داغ څخه تر ماښام پ
وایی بز درحال مردن وقصاب در غم چربو!
دملګرو ملتو غونډې دتړلو دروازو تر شا دادرې کاله دافغانستان په نوم کما کان چالانې دی کیدای شی چې ددې غونډو کاسې او کپړې زاړه شوی وی او نور یې پریمنځل هم سخت شوی وی. دملګرو ملتو دسولې له هلو ځلو دارواښاد مظلوم اول میر سندرې بڼه ځان ته غوره کړې ده په افغانستان کې تقریبا په دې لسیزو څوکړکېچونو کې نهه یالس رژیمه ًړنګ شول هر یوه دا مو دې دادا وطن دامو دې بابا وطن سندره ویله ! خو کوم وطن؟ چې اوس ملګری دتړلو دروازو تر شا پسې ګرځی همدا دټېپرو او بانجانو قورمې هره ورځ په غوڼډو کې روانې دی .مګر
