مقالې
د افغانستان او سوریې ترمنځ ؛ پېوندونه او پېغورونه
له هرڅه وړاندې، د زړه له تل څخه دعا کوم چې د کون او کائناتو ستر واکمن دې ۲۰۲۵ میلادي کال زموږ د نړېوال کلي د اته میلیارده انسانانو لپاره د سولې د وږمو، ترانو او نغمو کال وګرځوي. درې اونۍ وړاندې په سوریې کې د حافظ الاسد او بشار الاسد د خونکاري رژیم ۵۴ کلنه اوسپنیزه واکمني د تاریخ په تورې تاخچې کې مهرو لاک شوه. په دمشق کې د صیدنایا زندان چې په بشري مسلخ سره شهرت لري، د نړېوالو خبري آژانسونو د راپورونو له مخې په ټولې دنیا کې دریم خطرناک زندان وپېژندل شو. دلته په تیرو دیارلسو کلونو کې له یولک څخه
د ډیورند پر کرښه د استوګنو وګړو کړاوونه کله او ولې پیل شول؟
د نولسمې پیړۍ په پای او د شلمې پیړۍ په پیل کې د ډیورند د تپل شوی کرښې په اوږدو کې پرته قبایلي سیمه د برتانوي هند او روسیې د امپراتوریو د لویې لوبې سیمه وه. انګریزانو د روسانو له ویرې چې منځنۍ آسیا او بیا افغانستان ته رانېږدې نه شي او په برتانوي هند کې یې له ګواښ سره مخ نه کړي، دوه ځله ( په ۱۸۳۹- ۱۸۴۲ او ۱۸۷۸- ۱۸۷۹ کې) پر افغانستان بریدونه وکړل، خو له ماتې سره مخ شول. د اوسنۍ فرضي کرښې دواړو خواوو ته میشت پښتانه قومونه ورته په یوه نه ماتېدونکي خنډ او سرخوږي بدل شول. انګریزان پوه شول چې دلت
اقتصادی محصولاتی دېپلو ماسی
یوازې وچ سیاست دټولو نورو مسائیلو سبب کیدای نه شی په دې مقدماتی بحث کې مخکې له دې چې اقتصادی ترمینالوژی باندی رڼا واچوو دافغانستان ملی محصولات ، کیفیت او کمیت ، اهمیت او امتیاز دافغانستان لپاره مطمنه، مناسبه او سیمه ایزه باور منه دېپلوماسی رامنځ ته کولی شی. دکمونیزم فرهنګ ځپلی ترکمنستان ، تاجیکستان ، ازبکستان ، قزاقستان ، او حتی چین اوهند پاکستان دافغا نستان په اقتصادی اوجغرافیاوی موقعیت ښه پوهیږی. دغو هېوادونو دافغانستان په نوم یوشمیر غونډې هم ترسره کړې . دوی په لومړی سرکې دامریکا ملګری
د سوله اییزې مبارزې دوه اړخه
د پښتنو لومړی سیاسي ولسي غورځنګ چې د عدم تشدد لاره یې غوره کړه د خان عبدالغفار خان په مشرۍ د خدایي خدمتګارو نهضت وُ. دا غورځنګ د سوله اییزې مبارزې د تراژیدیو ډک ژوند او ناکامو هلوځلو سره سره تر ننه پورې په لره پښتونخوا کې پلویان لري. اما ددې لارې زیاتره پیروان د مسألې ماهیت ته زیات پام نه اړوي. خدایي خدمتګارو د عدم تشدد لاره مخکې له دې چې د هند د کانګرس ګوند د عدم تشدد سیاسي کړنلارې سره یوځای شي، غوره کړې وه، دقیقاٌ هغه کړنلاره چې د کانګرس د بریالیتوب او د خدایي خدمتګارو او ورسره د ټولو پښتنو
افسانه بابا نوئل، خرافات دیگری از مسیحیت تحریف شده!
آئین مسخره مسیحیت غرب آدم کش و فرهنگ افسانه پرست و مرتجع این شرارت پیشگان، با تنیدن افسانه بابا نوئل برای کودکان شان، کودکان خود را از همان مرحله خرد سالی، با افسانه گویی و خرافات پرستی و وابستگی با جهان اوهام و خرافات و تخیلات، تربیه نموده و ذهنیت شان را برای پذیرش هر گونه چرندیات و یاوه سرایی و بذله گویی، آماده می کنند، تا در آینده به هر اندازه یاوه سرایی، چرندیات، بذله گویی، خرافات، أوهام، افسانه گویی، شرک، جعل، تزویر، دروغ، تحریف، تبدیل، ارتجاع، تناقض گویی و ... که تروریزم صلیبی و مسیحیت
نماد های تاریخی- ملی و نقش آن در حفظ هویت و وحدت ملی
اشیاء، تصاویر، نشانها، مفاهیم، یا شخصیتهایی که نمایانگر هویت، فرهنگ، تاریخ، و ارزشهای یک ملت هستند و معمولاً توسط مردم آن کشور به عنوان نمایندهای از وحدت و هویت ملی پذیرفته شدهاند، سمبولها و نمادهای ملی گفته می شود که به صورت آگاهانه یا ناخودآگاه در تقویت هویت جمعی و اتحاد ملی نقش بازی می کنند. نمادهای ملی به حیث محور ملی که به دور آن مردم آن کشور جمع می شود نقش دارند، فرهنگ و تاریخ یک ملت را تبارز داده و به مردم و کشورهای خارجی می شناساند. به طور کلی، نمادهای ملی میتوانند نقش کلیدی در
پاکستان ته د افغان مهاجرو د اوسیدو نه اوس څه ګټه نشته!
د جهاد له پیله څخه چې مهاجر د افغانستان څخه پاکستان ته په اصطلاح رامات شول ،او ډله ډله راغلل ،نو له یوه خوا خو افغانان ډیری تعداد سره د پښتنو په سیمه کې دیره شول ،دا ځکه چې ژبه کلتور او زمونږ هر څه شریک ول ،په لمړي سرکې په خپله پشتونخواه کې د مهاجرو ډیر قدر کیده ،د پاکستان عوام پښتنو او بلوڅو د افغانانو ډیر قدر کاوه ، خو پوځ خپلې ګټې په دي کې ځان ته له هماغه وخته لیدی ،او دا ګټې یې د لمړي سر نه ځان ته په کې لیدی ، چې هماغه ګټي ورته ورسیدی ،د دوی غوا لنګه شوه ، د ټولي دنیا نه مرستي وشوي ، او د
د پښتونولي کوډکسونو په اړه د پېڼځو پوهنتوني کتابونو پېژندنه
سرېزه: د پښتونولي کوډکسونه د پښتون ستر ملت توکمېز ځان انځور یا د پښتنې ټولنې ایمج انځور په توګه پيژندل کیږي. پښتونولي د پښتنو د فلسفي ژوند لار ده. پښتونولي کې د پښتنو توکمېزه شخصیت انځور، مورالي اخلاقي تصورات په کې په نښه شوي او تشریح کیږي. کله د یوه قانوني سیسټم په توګه، کله د پښتنو د ننګ، عزت او کړو وړو کانسپټ په توګه، کله د پښتنو د ټولو ټولنیزو اخلاقي معیارونو، دودونو، نورمونو کوډکسونه او کله هم د پښتنې ټولنې د نرخونو او ارزښتونو سیس
مبانی میتودیک طرح و تدوین اساسنامهٔ سازمانهای مدنی
شاید همه خوانندگان محترم روش تحریر و طُرق تدوین اساسنامه ها را به یاد داشته باشند، زیرا که اکثراً با آن سرو کار داشته و دارای تجارب غنی اند. علی الٌرغم آن امروز در فکر نکات ضروری و ابتدایی در مورد تدوین اساسنامهٔ سازمانهای اجتماعی- مدنی و غیر انتفاعی افتادم و خواستم که بطور عاجل چند نکتهٔ زیرین در اینجا (با مثال یک سازمان) یاد آور شوم. شاید برای جوانانیکه من بعد در این عرصه دست به کار می شوند، مفید واقع شود. شرایط ایجاد و سازماندهی فعالیت سازمانهای عام المنفعه و نهاد های مدنی وجوهات مشترک
دپردې تر شا او که مخامخ
امام غزالی وایی ته دپردې تر شا هغه کار مه کوه چې دخلکو مخکې یې کولی نشی. خو له بده مرغه په فرهنګی لحاظ موږ مسلمانان دپردو تر شا د ولس په غیاب ، د ناپوهیو په کږو وږو لارو ، مجهوله ابعادو ، دڼړیوال اطلاعاتی استعمار په نغارو کې او دپردو ترشا مو دیوه ستر هېواد مستقبل عادی ګڼلی دیوه هېواد ، یوه ولس ، نفوس اوکتلې په اړه تر پردی ترشا معا ملې اوتاریخې معما ګانې څنګه تعریف کړو ایا دغه معماګانې دلمس وړدی او که نه؟ فراموش نکنېد! لا دلته په لوی منافقت او خواخوږۍ هرڅه وایی!!! . دیوڅو محدود و له ولس څخه مج
فروتن مزاج ( د ډاکټر درياب علي خېل خاکه)
زۀ چې په کومه علاقه او چاپېرچل کښې پيدا شوے يم د هغې چاپېرچل يو خپل خمار او کېف دے.د دغې سيمې دغه کېف او خمار د دغې علاقې تاريخي شاليد هم دے او سياسي او ادبي حېثيت هم. په دغه سيمه کښې يقين وکړه چې دېر داسې ښاغلي پيدا شوي دي چې نۀ يواځې د دې سيمي په تاريخي پاڼو کښې ئې ځان ځائے کړے دے بلکې د دې سيمي په ادبي ميدان کښې کۀ مونږ ګورو نو هم پکښې داسې نامې شاملي دي چې مونږ ئې د نۀ يواځې د دې سيمې دپاره بلکې د دې وطن او خاورې د هر وګړي دپاره قابل فخر او قابل تقليد ګڼو. په دغه قابل فخر او قابل تقليد شخ
د پنجاب د خود سره پوځ او کړنو په وړاندی د پښتنو دریځونه!
دا څو کرخي د کوم شاعر دي نه پوهیږم خو محسن داور تل او همیشه تکراری کړی او ويلی یې دي . چې پوره یو حقیقت هم دی ، چې د پنجابی حکومت او یا د پنجاب د انګلیس مشربه حکومت پالیسی چې د شاعر په دي څو کرخو کې ښه څرګندیږي او د پوځي حکومت ټول ماهیت او اصلیت یې څرګند کړی . چې وایی : څه د جلوس ، څه دجلسی څه د غزا شهیدان ، مونږ بی هنره پښتنو سره بلا شهیدان او په میدان ما جنګوي ماله شاباسۍ راکوی او بیا د میدان په ویش کې نه منی زما شهیدان مونږ د یو جنګه خبر نه شو چې چا و ګټه مونږ ل
غنیمت وختونه
سیدعبیدالله نادر غنیمت وختونه وخت په چټـکي ، له مخــــــــي مو تیریږي زمانـــه، د چــا د پاره ، نه ودریــــــــــږي خو افسوس ، زمونږ په حال باندی همدا دی چې په قدر ، د زمان، څــــــوک نه پوهیږي نادر دا یو څرګند حقیقت دی ،او ټولو ته ښکاره ده چی مونږ د وختونو څخه ښه ګټه نه ده اوچته کړی .حتی که وختونه زمونږ په ګټه هم راغلي ،خو مونږه تری ښه استفاده نه ده کړی .یعني وختونه مو نه دي مهار کړي .یا دغفلت له وجهی او یا هم د کم استعدادۍ له وجهي، فرصتونه او وختونه زمو
د معنویاتو وږمې
نسیم اسیر د یو بیدل پیژندونکي او با معرفته کورنۍ پوری اړه لري ،د علم او ادب سره د دوي د کورنۍ بی کچه مینه ده او وه ،نو همدا وجهه ده چې محمد نسیم اسیرد حضرت بیدل مولانا او د نورو شاعرانو په اشعارو مخمس لیکي او که مبالغه نه وي او صادقانه اقرار وکړو ، په خپلو مخمسونو کې اوږه په اوږه د حضرت مولانا او حضرت بیدل سره روان وي ،چې ده، دا قوت په شعر کې د خپل د کورنۍ بحثونو او ناستو پاستو د خپلو مشرانو نه چې د علم او ادب مئینان ول اخیستی ،له ډیری مودې د ده یو شعر چې د حضرت مولانا په یو شعرباندی یې مخمس
د پر له پسي هجرتونو په لړۍ کې
د پر له پسي هجرتونو په لړۍ کې زما یوه خاطره ! زما یوه خاطره چې د ادبی ټوټي یا ژانر بڼه ،هم لري، او د پر له پسی د هجرتونو د لړۍ یوه خاطره هم شمیرل کیږي. چې تاسی په دي آیینه کې یوه دنیا حسرتونه وینئ او د درد اورئ ،که ظاهرأ د ادب په جامه سمباله او په ګل بوټو پیچلی ده ، خو د وطن نه لیری د حسرتونو نښانې هم لري د نیمی شپی عارفانه سوچونه! ډیر ځله به چې د خپل کور څخه د کار په لور سهار وختی روانیدم یعنی پنځه بجی چې د ژمی پر مهال خو به بالکل تیاره وه ، د کوره وتلم ، چې کور می د کلیف
انګربز ، روس ، امریکا او چین په سیمه کې څه غواړی؟
موږ نه شو کولای دیو ه داسې ولس قلمرو ، سیاست، اقتصاد ، مدنی حالت او دژوند برخلیک په ببولالو ، بن بست ، ګونګوسیو او دپیتاوی اوصندلۍ په منا ظرو کې سهار او مازیګر درسنیو په دې الکترونیکی مارکیټ کې دالف زبر ا ا الف زبر اې الف پېښ او کې که رالنډه کړو . ط البان ښه دې او که بد دا به اوس پرېږدو بحث بلې خواته ځې! زموږ زاړه سیاستوال دبی بی سۍ په ترمینالوژی دومره مین دی چې دکا رغه کیسه ترې جوړه شوې ده. هغه داسې وه چې کوم ځوان نوې کوژدن کړې وه خو نه پوهېده چې دخسرګنۍ کره به څنګه خبرې اترې کوی . مور ی
چین د سراسري جنوب یا پرمختیایي هېوادونو ګډ پرمختګ هڅولی
چین د سراسري جنوب یا پرمختیایي هېوادونو ګډ پرمختګ هڅولیلیکوال : ازاد خبریال اندېښمن ځاځی که څه هم په نړۍ کې د اقتصادي پرمختیا لپاره څرګند او مشخص تعریف د دې لپاره هم ستونزمن کار دی چې د نړۍ بېلابېلو اقتصادپوهانو د پرمختیا کلیمه په بېلابېلو وختونو کې په بېلابېلو ډولونو تحریف کړې ده، په ۱۹۷۰ او ۱۹۸۰ کالونو کې د یوه هېواد لپاره اقتصادي پرمختیا د هغه هېواد د نفوسو په اندازه د دولتي عوایدو تر لاسه کولو ته ویل کېدل، په دې معنا،هر هغه هېواد، چې د نفوسو
دولتونه څنګه د ډېرو پورونو (قرضونو) له امله سقوط کوي؟
مخکې له دې چې په اصلي موضوع ته راشو لومړی به دا اصطلاح چې يو هېواد، يوه اداره او يا يوه ډله هېوادونه څنګه بل هېواد د پور يا قرض په دام او جال کې راښکېل کوي او څنګه یې بيا د خپلو اوامرو او خپلو اهدافو لپاره کاروي او څنګه پوروړی هېواد د ځان مجبوروي؟ په دې اړه به د د هېوادونو تر منځ پور يا قرض په اړه د (د پور دام ډيپلوماسي Debt-trap diplomacy ) باندې لږ رڼا واچوو . د پور دام (Debt-trap diplomacy) یوه اصطلاح ده چې د د دوو هېوادونو ، ادارې او هېواد او هېوادونو تر منځ نړیوالې مالي اړیکې تشریح ک
په سوریه کې د عَلوي اقلیت د نیمې پېړۍ واکمني
په ۱۹۷۰م کال کې د سوریې د هوايي ځواکونو ۵۴ کلن تورن جنرال حافظ الاسد د خپل ګوند (البَعثُ العَرَبِي الاِشْتِرَاکِي) د مشرتابه په ضد، د یوشمېر منصبدارانو په مرسته بریالۍ عسکري کودتا وکړه. د بَعث د سوسیالیست ګوند انقلابي کنګرې نوموړی د صدراعظم او دفاع د وزیر په توګه وټاکلو. یو کال وروسته، حافظ الاسد خپل ځان ولسمشر اعلان کړ او ۲۹ کاله یې د اور او اوسپنې حکومت وکړ؛ ترڅو په ۲۰۰۰م کال کې د وینې د سرطان له امله ومړ. د مرګ په سبانۍ ورځ یې ۳۵ کلن ځوئ، بشار الاسد چې د سترګو ډاکټر دی او هغه مهال په لندن
د ارواښاد ګیله من وزیر دعا و مونږ ته!
د جولای په لسمه د روانه کال ۲۰۲۴ د چهار شنبی ورځ چې تر یوه ورځي د مخه پوری ارواښاد ګیله من وزیر د روغتون په بستر کې ډیر شدید ټپی پروت وو،ما یو مات او ګوډ شعر لکه د نورو شاعرانواو ادیبانو په څیرد ده د روغتیا او سلامتیا د غوښتلو په پار لیکلی وو. او په کې می د پاک رَب څخه ده ته، د سلامتیا دعا کړې وه ،او د هغي نه د مخه می چې هغه مهال ارواښاد ګیله من وزیر په زندان کې بندی وو. ما یو لنډ مضمون د ده په اړوند لیکلی وو .چې د ۲۰۲۴ کال د همدې کال د اپریل په میاشته کې می مضمون په فیسبوک کې خپور کړ، نو
