مقالې
وینکُو وَر، د سپینو واورو شین ښار
وینکُو وَر، د سپینو واورو شین ښار ولي الله ملکزی برټش کولمبیا / کاناډا: د کاناډا په جنوب لویدیځ کې، د آرام سمندر په څنډې پروت وینکو ور - Vancouver د برټش کولومبیا (BC) د ایالت تر ټولو ستر ښار دی. د مالګینو اوبو مستو څپو، ګرد چاپيره شنو غرونو چې په سپينو واورو پوښل شوي او د ساحل د رڼو اوبو په سر د کوچنیو الوتکو کښیناسلتو او الوتلو دې ښار ته بې جوړې ښکلا بښلې ده. هره خوا دنګې شنې شیشه اي ودانۍ، د آرایش او سوداګریزو اعلانونو ځل بل او په واټونو کې له موسکا او انرژۍ ډکې څیرې، د دې
دشیطان ناهیلي
یوشیطان یوکروندګر ولید او له ځانه سره ئې چورت وواهه او وېویل:(دغه کروندګربه څرنګه خطا باسم. اولس سره نوکا بې وباسم؛ یوچل ورته جوړه وم.) شیطان ځان د بونیادم (بني آدم) په بڼه کی بزګرته راغی.اودغه کرونګرتې وویل: (زه غواړم، چي ستاسره په ګډه یوشی وکرم.) بزګر ورته وویل: (ښه دی هرڅو چي موواخستل سره نیمی بې کو.) شیطان و دهقان ته وویل: (نمی کوو ئې نه. داسي کوو چي دحاصل سرکه ته واخلې بېخ ئې زما دی؛ کې بېخ ته واخلې سرئې زما دی اویا سراو بېخ ئې که زما وي نو منځ ئې ستا دی.) کروندګر
ملګری ملتونه، مجهوله فضاء او درانه پېټی
دبسوګۍ واده نه بلکې د سولې قلمرو ،دروغې جوړې بین الافغانی موقف اوتاریخی اهمیت کې دافغانانو ملی یوالی دی افغانان باید پوه شی چې دکرزی ددوه دورو غلط دریځ کوږ بار ووچې مزله ته ونه رسېد اوس هم سهوې او تېروتنې کوی اوهمدارنګه داشرف غنی احمد زی احساساتی ارګ مېشته اداره هم دسهامی شرکت له بوجه ونه شوه وتلی له ملت سره یې ډیرې ژمنې وکړې خویوه یې هم عملی نه کړه شوای .شرع حاضر ته ګوری اوبل ثبوت یې دلته .دولس مشرانتخاب په اماتور امرالله (مجهوله) څېرې یوڅه ویل .سروردانش داستبداد او ظلم په نوم خپل هویت رټه .
تکنوکرات او تخصصواکی
تکنوکراتان او تخصصواکي ( دملت – دولت پر نه تحقق یوه کتنه) زموږ یو شمېر لیکوال د تېرو شلو کلونو په ارزونه کې یو انتقاد په تکنوکراتانو کوي. ۱۳۸۰ل.کال هغه وخت و چې د بُن له نیمګړتیاوو ډک کنفرانس کې د حکومت په ترکیب کې د جهادی ډلو، لیډرانو اوټوپکیانوترڅنګ؛ یوشمیر پخواني تکنوکراتان له اروپا، استرلیا او متحده ایالاتو را وغوښتل شول او مسئولیتونه ورته وسپارل شول. دامسئولیتونه یواځې تخصصی برخو کې نه، بلکې سیاسی برخو کې هم ورکړل شول. په دې ترتیب جنګسالار او ټوپکوال له تکنوکراتانو څخه وترهېد
امپراطور دوشنبه در اسلام آباد چه فرمایشی دارد؟
مقدمه: تاجیکستان نا اگا هانه بهعنوان یکی از مدعیان نیمه استقلال جمهوری کوچک کشورهای آسیای مرکزی در صدد حکومت فراگیر در افغانستان است در حالیکه خودش دنبالهروی را در راهبردهای سیاست داخلی و خارجی خود پیگیری نه کرده است. با این حال سطحی مشخص از استقلال نسبی امامعلی در تصمیمات اتخاذ شده نیز به خوبی مشاهده میشود. گردشهای شدید سیاسی در میان بازیگران اصلی مختلف از جمله آمریکا، اتحادیه اروپا، روسیه، افغانستان و ایران مؤید این امر است. دولت تاجیکستان طی سالهای اخیر تنشهای بسیار جدی و نیز روا
د ژوندانه ډولونه یا رنګارنګي( Biodiversity)
په همدې ورځو کې د دسمبر له اومې تر نولسمې د کاناډا په مونتریال کې د نړۍ د هیوادونو استازي په یوه کنفرانس کې سره راټول شوی دي. دوی غواړي په داسی لارو چارو غور او بحث وکړي چې د حیاتي تنوع یا د ژوندانه د ببلابیلو ډولونو د له منځه تللو د مخنیوي سبب شي. د نوموړي کنفرانس ګډونکوونکي باید تر ۲۰۳۰ کال پوری داسې هدفونه وټاکي او په یولړ لارښوونکو کړنو سره توافق ته ورسیږي چې طبیعیت ته د نور زیات زیان رسول ودروي. طبیعیت او د ژوندانه ډولونه یې د شاوخوا یو ملیارد پریکون یا قطع کولو له امله له مر
قمرګل د خاطرو سندرغاړې
زه لا ښوونځي ته نه وم تللی. د لمریز ۱۳۳۰ لسیزې د پیل کلونه ول. کلي کې د دیوال شریک ګاونډي چې زموږ خپلوان هم کېده، واده وو. زه د څو نورو همزولو سره زموږ د کور د یوې کوټې پر بام ناست وم او لاندې مو د ګاونډي د کور په حویلۍ کې د واده د مراسمو ننداره کوله. نرې باران ورېده چې ډېر مزاحمت يي نه کاوه. د ګاونډي د حویلۍ په یوه سرکې ښایسته لویه چوتره وه چې د موسیقۍ ارکسترا پرې ولاړه وه. هنرمندانو سره ارمونیه، دوه سره ډول، طبله او سورنی وو. سندرغاړی چې نوم يي راڅخه هېر دی، دا سندره ویله: سالوګی مې لمد
فدرالیزم، دولت او نظام
افغانستان د کورنیو جګړو په بهیر کې وځپل شو، اقتصاد، معارف، اردو، صحت،مخابرات،... لنډه داچې زیربنا او ټولو مادی او معنوی ملی ارزښتونو ته زیان ورسېد. په دې کې حکومتولي، نظام او دولتی چارې هم وشړیدلې. له ۱۳۸۱ل.کال وروسته د نړیوالې ټولنې په مرسته د افغانستان د ثبات، امنیت او بیا رغاونې هیله پیدا شوه، خو متاسفانه ستونزې ډیرې وی؛ دبهرنیو مرستو دمثبتو اړخونو ترڅنګ دهغو منفی اړخونو، بی کفایتی، ناامنی او پراخ- تنظیم شوی فساد دا هیلې په ناهیلۍ بدلې کړې. له ۲۰۱۰م.کال ورسته وپتېیل شوه چی امنیتی سکتور او
عذر ترګناه بدتر نوکر
په پخوا زمانو کي په ټوله نړۍ کي دمریانو اومینځو ساتل یو رواجي آزاد کار وو. که څه هم دغه کار غیرانساني اوغیر انسان دوستۍ کار وو خو په هغه وخت اوزمان کي کلتوري او رواجي کار وو. دمریانواومینځو پېرل اوپېرودل لوی تجارت هم وو. یوه سړي خپل مرییی خرڅاوه؛ نویوبل سړي تې راوست او ورته ئې وویل: ( دا خپلمرییی خرڅه وم ځوان او غښتلی دی؛ مګر دی «عذر تر ګناه بد تردی».) داسړي چي رانیوه فکرئې وکی چي «عذرترګناه بد تر» بیا څه شی دی. مرییی دی ځوان دی غښتل دی، کار کوي. داسړي ته چي وړاندیز سو
کومه ورکه اوڅه ډول آزادی؟
د امریکا د بهرنیو چارو وزارت شل کاله دهر ناوړین تر نوم لاندې نغاره وډنګوله او بیا یې د طالبانوسره دقطریانو په منځګړیتوب هوکړه لیک لاس لیک کړاوس په کوم سکنیتوب د امریکاغږ اود آزادۍ رادیو د خپرونو بندول غندي؟ د امریکا د بهرنیو چارو وزارت ویاند نیډ پرایس دې یوځل له خوب سم پاڅی لومړی د ې خپل شل کلن تور تاریخ په آیینه کې وګوری او بیا دې دواړه هېوادونه ظرفیت، کتلې او نفوس ، بشری او اقتصادی توان مندی، کلتور او فرهنګ، دین او عقیدې ،موقعیت او سیمه ایزه کړکیچونه او نورو وسایلو او ابزارو په تناسب مق
موډرنیزم او موډرنیزم ته اړتیا
لومړی به موډ او بیا به د مدرن اصطلاحات و پیژنو: موږ هره ورځ یو شمیر مسایل په اعدادو یا د نماینده (اوسطونو) اعدادو په واسطه ښیو. دا هغه اعداد دي چې د ضرورت په وخت، د نورو اعدادو نمایندګی کوي. مثلاً تیرو ورځو کی جلال اباد کې د تودوخې درجه په ترتیب سره د سانتیګراد په حساب داسې وه: یکشنبه ۲۲، دو شنبه ۲۳، سه شنبه ۲۶، ۴شنبه ۲۶، ۵شبنه ۲۸، جمعه ۲۹. که وغواړو یو چاته په لنډ ډول د هوا وضعیت وښیو نو وایو ؛ دې ورځو کې جلال اباد کې تودوخه دسانتیګراد د۲۶شاوخواده. دا ۲۶عدد د دغو ټولو نمانیده ګی کوي. که ووای
سپیڅلې کرکه !؟
( د نفرتونو د تیارو له ډاره - په زړه کې پټ د مینې لمر ګرځوو) لکه د هرې ورځې په څیر، د لمر وړانګو به د پامیر، تور غر او سپین غر په پراخو ورشو ګانو خپله لمن وغوړوله. او ماښام به سپوږمۍ د اسمان له ګریوانه سر راپورته کړ؛ په څوارلسمې شپې به یې د مستې پیغلې په څیر، چَپَټ مخ نیولې او میینانو ته سترګکونه وهل. خو په نهه ویشتمې شپې به د زړې جادوګرې په شان، ترې تم او له سترګو پناه شوه. شاعرانو به په ځنګل کې خیالي جونګړې او د سیند په غاړه د سپینو شګو څخه محلونه جوړول. ښکته په اباسین کې، د
په استعماري پنجاب کې د همکارۍ، اردو استخدام او ټولینز اقتصادي بدلون په اړه محلي او ولایتي لید لوري
په استعماري پنجاب کې د همکارۍ، اردو استخدام او ټولینز اقتصادي بدلون په اړه محلي او ولایتي لید لوري ددې لیکنې موخه د پنجاب په استعماري تاریخ کې د بریتانوي هند سره مرستې، د پوځ استخدام او ټولنیز اقتصادي بدلون په اړه د سیمیزو او ولایتي لیدلورو پرتلنه شوې ده. د انګریزانو سره د همکارۍ اړیکې، چې یوه ځانګړې دوه اړخیزه پروسه وه، د پنجاب د اقتصادي پرمختګ لپاره د پورته څخه یوه طرفه اړیکه وه چې سیاسي او اساسي پرمختګونه په بر کې نیسي. په استعماري پنجاب کې د حقیقي تاریخي پیښو د شرایطو په پام کې نی
حنا،ګۍ بې حنا راغلې وه!
رحمن با با وایی له تصویره دګلو بوی تمه مه کړه.وایی یو سړی خپل خره سره چیرته روان وه دوه کسانو هغه ولیده او ډېر غلی غلی ورغله یوه یی خر خلاص کړ اوخپله غاړه کې یې رسۍ واچوله اوبل یی خر له ځان سره روان کړسړی چې کورته ورسېده غوښتل یې چې خر چیرته وتړی ګوری چې انسان دی نو پوښتنه یی وکړه چې ته څوک یې اوزما خر څه شو؟ هغه وویل چې زه ستا خر یم خبره داده چې له نن څخه لس کاله پخوا ما خپله مور ووهله هغې راته ښېرې وکړې اوزه خر شوم اوس لس کاله پوره شول اوزه بیرته انسان شوم هغه سړی دغه کیسه رښتیا وګڼله اوپه
هوښیارکارګه (نفاق اومغروري بددي)
د پسرلي موسم دی فضا آرامه اوزړه وړونکې ده او طبیعت وټولونباتاتوته نوی ژوند ورکړی او ګُلي ګلذار دی. د یوه ګلبڼ (کوکیاڼه) په انکړ کي یو لوی غټ شین چمن دی، چي شا اوخوا ئې لوي جیګي وني ولاړدي او د چمن پراړخوئې ښایسته او ښکلي رنګارنګ ګلان لکه: (ګلګلاپ، چمبلي، یاسمین، نرګس، رانااوزېبا، ګنډېري اوګلپاڼي اونور دغسي.) ولاړدي، چي پرښکلائې دچمن دښایست لمن غوړولې وه. په دغه چمن کي بیا ډول ډول مرغانو لکه: (کوتري، قُمّري ګاني، توتیان، بلبلي،میناګاني کارګان، زرګي، مړزان، چروندکان، خِر
پر ځان باور
په دنیا کی د ښه ژوند کولو لپاره د انسانی منلی قوتونه شته چی هر ځوک غواړی دغسی منلی قوتونه او صفتونه په ځان کی پیاوړی کړی خو یوازی غوښتنه کار نه کوی ،بلکی ددی مقصد د ترلاسه کولو لپاره ځان ویښول خوځول او پوهول پکار دی او که له زړه څخه پوهیدل غواړو نو په اول قدم کی باید په خپل ځان باور پیدا کړو په خپل مغز فکر وړتیا استعداد ذهن او ټولو روانی حالتونو باید باور پیدا کړو او دا باور باید دعمل په ډکر د خپل وجود او کردار سره حس کړو او په دی ترتیب مسولیت ومنو د مهمو کارونو لپاره ملا وټرو او له د
افغانستان کې دګونګوسیو پر ټول شموله حکومت باندې د ڼړۍ وروستۍ تکراری نغارې اوکنفراسونه
د ڼړیوالو مرستوتش په نوم سازمان غړو هیوادونو،ګاونډیو ،منځنۍ آسیا هېوادونو ،آغلو اوښاغلو ،بلا بدترو،بلاول اوبل اخر د بهرنیو چارو زاغانو په ګډو کنفرانسونو کې په افغانستان کې د ټول شموله ادارې پر رامنځته کېدواوس هم په عین سندره ټينګار کوی «چې لیوه راغی!» ابل ځل د نامعلوم تروریزم باندی ولس تباه کړ چې بلا خره د دوحې په غونډه پای ته ورسېد امریکا یوڅه وایی او اسلام امارت بل څه خو دلته جنګ فاتح لری او لوری یی هم معلوم دی. د اسلامي هیوادونو د مرستو سازمان ډوډۍ خورو ۴۸مه غونډه په لافو اوپټاکو،بګیر
د دولت او ملت اړيکې
ټولنيز ژوند ټول په روابطو ولاړ دئ . دا روابط د کورنۍ نه نيولې تر کلې ،ولايت او مملکت پورې وجود لري. انفرادي واحدونه د روابطو په وسيله نښلول کيږي او ترکيب يې يو نوی شکل د شريک ژوند منځته راوړي ، چې د حقوقو، مسوليتونو او مکلفیتونو له مخې د انفرادي ژوند سره توپير لري . هر څومره چې ټولنه لوئيژي او پراخيږي يعنی د واړه واحد ( کورنۍ) نه د يوه هېواد (ملت) او يا د ډېرو هېوادونو (بين المللی ټولنه) کچې ته رسيږي ،د روابطو شکل او محتوا هم ورسره تغير پيدا کوي . د ټولنيز ژوند غم -خوشحالي،
آیا صوفیان، د سلفیانو بدیل دی؟
آیا صوفیزم د بودیزم کاپي ده؟ آیا تصوف د رهبانیت تسلسل دی؟ آیا تصوف بدعت او په دین کې دین دی؟ آیا صوفیان د سیاسي اسلام د پلویانو رقیبان دي؟ آیا کیداې شي چې یو کس دې هم صوفي وي او هم د واک په ګدۍ ناست واکمن؟ آیا په رښتیا ټول توندلاري د سلفي عقیدې پلویان دي؟ آیا د نړۍ ځواکمن هیوادونه، له همدې ډاره د سلفیانو په وړاندې د صوفیانو ملاتړ کوي؟ دا او دیته ورته ګڼ شمیر لا ځوابه پوښتنې شته چې د مذهبي ډلو د پیروانو په مباحثو او د دیني غورځنګونو د څیړونکو په لیکنو او مرکو کې وخت ناوخته مطرح کیږي. ما په دې
د«ژوو»کیسه:(هوښیاري ترزورښه ده)
په یوه ځنګله کي يو زمری او نور ډېر ځنګلي ژوي لکه لېوه(شرمښ)، سورلنډ(چغال) ګیدړه، سوی، پړانګ، ببر(خرس)، سرکوزی (خوک)، کوږ، بیزوګاني اوایږ اودغسي نورو«ژوو» ژوند کاوه. دوی به په میاشت کي یوځلي د زمري حضور ته راتله او مجلس بې جوړ کی. سوی به دانسانانو خبري چي څه پلانونه لري او څرنګه د ځنګله د ژوو لپاره دامونه او تلکي جوړه وي دغسي خبري بې راوړي، چي دا نور ژوي هم په خبرسي او پام وکي چي په تلکه اویا په دام کي بند نسي. ګیدړي بیا دځنګله دننه خبر راوړی، چي په ځنګله کي
