مقالې
ګډه لیکنه که جلالیکنه!
په پښتو ژبښود کي ډېر ټوټکي ( Particle)یاادات سته،چي دیوه نامه یاکړني اویا وییني دپوهاوي لپاره راځي؛خوپخپله خپلواکه مانانه لري.خپلواکه ساده مورفېم (Morphem) دي. دلته ئې دوه ټوټکي یاني ادات څېړو. لکه: (په او له).بولګه: په کندهار کي باران اوري. له ننګرهاره راځم. (په او له) هغه مهال له ګړي سره ګډ لیکل کیږي،چي خپل ګرامري ستاینه ونه لري. (په او له) دواړه ټوټکي(prepositions)دي.دبڼي لمخه ساده خپلواکه مورفیم (Morphem)دي چي مورفیم یو( یوناني اولاتیني)ګړه یا وییکه ده. مورفي (Morphe)مانابڼه،ج
د بلخ ناورین او پلید لاملونه یې
په بلخ کې د ولسي وګړو بمبارول نه یوازې یو انساني ناورین دی، بلکې همداسې یو جنګي جنایت، د بشریت په ضد جنایت او په ځانګړې توګه د پښتنو د ټول وژن یوه بله پېښه ده چې باید هر اړخیزه پوښتنه ګروېږنه یې وشي۔ له اته لسو کلونو راهیسې، که هره ورځ نه وي، په هره اوونۍ کې یو ځل دغه ډول ناورین پېښېږي۔ پړه د چا پر غاړه ده؟ که د تقدیر، قضا او قدر تر منطق ور تېر شو، د دغه پېښې عاملین نه یوازې امریکا، بلکې په بشپړه توګه طالبان هم دي۔ ولسمشر غني د خپلې دورې له پیل سره سم نه یوازې په طالبانو، بلکې
د يوه افغان معلم تعلیمي ژوند ته یوه کتنه - درېیمه - برخه
د يوه افغان معلم تعلیمي ژوند ته یوه کتنه! عبدالله - وردک درېیمه - برخه انګلستان - جنوری - ۲۰۲۰ ګرانو او قدرمنو لوستونکو السلام عليکم و رحمت الله وبرکاته! الله(ج) د وکړي، چې ټول روغ، جوړ، خوشحاله او په نېکو کارونو بوخت وئ. ګرانو او قدرمنو لوستونکو! له تاسې ټولو نه په ډېره درناوۍ هیله کوم، چې زما لیکنې، تر آخره په ډېر غور سره ولولئ، او خپل نظر له ما سره شریک کړئ. غواړم، پدغه لیکنه کې، قدرمنو لوستونکو ته، د خپلې ثانوي زده کړې په هکله، معلومات وړا
روښاندي څه دی
پارسي ته ژباړونکی : صدیق رهپو طرزي پښتو ژباړونکی : س . سېلنی ( درنو لوستونکو! د دې علمي اثر ژباړه د پښتو ژبې کره والي ته په پام کې نیولو او کارونې سره ، ښایي یو شمیر ځوانو لوستونکو ته ستونزمن وبریښي ، نو ځکه مې ستاسو د اسانتیا لپاره د اړوندې لیکنې په پای کې د ویینو " لغاتو ، کلیماتو" یو ځانگړی لړلیک " فهرست " جوړ دی ، کېدای شي مخکې تر لوستلو یې د وییو له مانا سره اشنا شوو ) . * * * * روښاندي څه ده لکه څنگه چې پوهېږو ، دا رنې ديکارت (۱۶۵۰ -۱۵۹۶) وو چې په پېژندویه
د کډوالو د یوې لادرکې کښتۍ په اړه د هند حکومت پلټنې کوي
هند کې د پولیسو ځینو چارواکو دا تایید کړې چې خپل د پلټونکو افسرانو یوه ډله به ډیر ژر استرالیا او نیوزیلینډ ته واستوي ترڅو د هغه کښتۍ په هکله مالومات لاسته راوړي چې یو کال مخکې
د بشر حقونو نوي رپوټ یو ځل بیا د استرالیا د مهاجرت پر تګلارو نیوکه کړې
د بشر حقونو د څار سازمان لخوا په خپور شوي کلني رپوټ کې د استرالیا د حکومت پر ځینو سیاستونو او تګلارو نیوکې شوي. په ځانګړي ډول په دغه رپوټ کې د یاد حکومت د مهاجرت او د بیان ازادۍ په تګلارو کې شته ستونزو ته زیاته ګوته نیول شوې.
د واک غوښتنه او ټولټاکنې د شریعت له نظره
د اسلامي شریعت له انده ولسمشرۍ، د ملي شورا غړیتوب او نور منصبونه حق او امتیاز نه دي، بلکې دولتي منصبونه یې مسؤولیت گڼلي دي. د اسلام له نظره واکمني داسې شی نه دی، چې خلک دې ورته ډېری هلې ځلې او کوښښونه وکړي او پر ټاکنیزو سیالیو دې ډېرې پېسې ولگوي. د نوماندۍ حق دې ته وايي چې هر وگړی د دولتي منصبونو د نیولو له پاره ځان چمتو او هغه د ځان له پاره وغواړي. د اسلامي شریعت د ځینو نصوصو له ظاهري بڼې داسې برېښي چې د ټولیزې قاعدې په توگه هر څوک د نوماندۍ حق نه لري. د بېلگې په ډول: حضرت عبدالرحمن بن
اداري فساد ، سرچینې او مخنیوی
په افغانستان کې تر ټولو ستره ستونزه، اداري فساد دی چې د ارګ څخه نیولي ، د حکومت او موسساتو تر ډیرو ټیټو بوړیو پورې اکثریت چارواکي او مسوولین په کې ښکیل دي. باید ووایو چې دا فساد په خپلوي اړیکو ، قومی ، ژبنیو ، سیمه ایزو او مذهبی تعصبونو سره بدرګه کیږی. او په دې ډول په افغانستان کې اداري فساد یوه نوي بڼه نیسي چې اخلاًقی فساد هم ورسره مل کیږي. که واقعیت وګورو په افغانستان کې اداري فساد اوس تر ټولو شرمونکي بڼه نیولي ده. داسې اداره به نه وي چې هلته فساد وجود نلري . اداري فساد اوس سراس
مارتین لوترکینګ د عدم تشدد، تساند، تساهل او زغم سمبول
(دکینګ د ورځې دلمانځنې په مناسبت) په دې ورځو کې د امریکی متحده ایالاتو کې د لوترکینګ(Martin Luther King) د ترور د ورځې د یادښت په مناسبت او د ده د ډیر عالی شخصیت او مدنی مبارزې درناوی کیږی. لوترکینګ په نړۍ کې د مدنی حقوقو ستر مبارز پیژندل شوی دی. هغه له تعصب، تشدد او ټولنیزی بیعدالتی سره بریالۍ مبارزه وکړه، په تیره بیا د ۱۹۵۰-۱۹۶۰کلونو په بهیر کی یې د نړیوالو پام خپل شعار(زه یو ارمان “خوب” لرم) "I Have a Dream" ته را واړاو. د ده دغه انسانی خیال او خوب ټولنیزه سوکالی، عدالت
نړۍ لړزونکی شعار
دا هغه شعار دی چې څو کاله مخکې وزیرستان ژڼکیو ورکړی او دا شعار د پښتنو په ټولو سیمو کې د لسګونو میلیونونو خلکو له خوا په پراخو غونډو کې بدرګه کړل شو . دا شعار د افغانستان ، سیمې او نړۍ د پاره ډیر اهمیت لري ددې شعار په عملي کیدو سره په سیمه کې تروریزم ، کلونیالیزم او پنجاپی پاشیزم ختمیږي او یوه اباده سیمه را منځته کیږي. دا شعار په لسګونو میلیونه خلک ورکوي خو د کابل ارګ ورباندې غوږونه کاڼه کړي او د هغه د تکرار جرات نلري. یا په بله مانا د هغه د اوریدلو او ویلو څخه ډاریږي. که حق
د افغانستان د معاصر تاریخ یو څو مهمې تاریخي پېښې
د 1352 هجري شمسي کال د چنګاښ یا سرطان 26 چې 1973 کال د جولای له میاشتې سره سمون خوري داعلیحضرت محمد ظاهرشاه په مشرۍ د شاهي دولت پای او د شهید سردار محمد داود خان پواسطه د جمهوریت اعلان. نورمحمد ترکي د 1357 هجري لمریز کال د ثور 7 د ثور انقلاب 27 اپریل 1978 تر8 د دسپتمبر 1979 کال پورې د افغانستان د دموکراتیک جمهوریت جمهور رییس وو. نوموړی د 1979 کال د اکتوبر په 8 د حفیظ الله له خوا د 62 کلونو په عمر ووژل شو. حفیظ الله امین له 8 د سپتمبر 1979 تر 27 دسمبر 1979 پوره سل ورځې د افغانستان
خان عبدالغفار خان؛ په سولېدلو کليشو کې د پېړۍ تجربه!
نه پوهېږم ولې؟ خو سره له دې چې د باچاخان
د داووس ښار او د نړۍ اقتصادي مشرانو غونډې
د داووس « Davos » ښار د سویس هېواد د ګروبوندان ایالت د پرتیګو\ دوو په برخه کې د لاندواسر سیندپه غاړه او د آلپ د غرونو په منځ کې پروت دی . د داووس ښار د سمندر له سطحې 1560 متره جګه سطحه کې واقع دی چې د اروپا د وچې له بحر نه تر ټولو لوړ او د ښې هوا لرونکی ښار دی. نفوس یې په 2009 کال کې 11248 تنو ته رسېده. مساحت یې 283.99 کیلومتره دی. تر 1971 زېږدیز کال پورې د داووس ښار یواځې د سکي لوبو له امله مشهور وو خو په همدې کال کې « کلاوس شواب " Klaus Schwab " » یو آلما
انسان د ځمکې مخلوق نه دی
انسان د ځمکې مخلوق نه دی (د امریکایي ساینسپوه نظریه) ژباړه او لنډیز: محمد سرور نیاومن د انسان د پیدایښت په اړه ګڼې نظریې شتون لري، چې له دې جملې څخه درې یې د یادونې وړ دي. لومړی د اسلام له نظره او دویم تر ټولو مشهور او عام شوې ساینسي نظریه د داروین د انسان د تکامل نظریه (evolution) ده. د تکامل نظریې د رد له پاره یوازې دوه درې پوښتنې بسنه کوي: ۱- که انسان د شادیانو له نسله وي او د شادیانو د تکامل څخه انسان رامنځته شوی وي، نو دا اوسني شادیان ولې انسانان شوي نه دي؟ باید د شادیا
د عنعنوي جرګو څرنګوالی
افغانستان د جرګو اوږده مخینه لري چې د هېواد د بیلا بیلو سیاسي او ټولنیزو ستونزو په هوارولو کې یې مهم نقش لرلي که لومړي د جرګې معنی ته راشو، نو جرګه یوه لرغونې کلمه ده چې معنی یې روغې جوړې او سلا مشوري لپاره د څو کسانو یا ګڼو کسانو راغونډېدل، ناسته او یوځای کېدل دي. په ترکې ژبه کې هم دا کلیمه په همدې تلفظ او معنی سره استعمالیږي او بعضې څیړونکې د جرګې لغت ریښې له ترکې ژبې سره تړی خو په افغانستان کې جرګه د افغانانو هغه عنعنوي غونډ ده چې د تاریخ په اوږدو کې یې زموږ د اولس ټولې ټولنیزې، سیاس
په ايران کې ناوړه پېښو ته زمونږ غبرګون
په روانه مياشت کې نړئ په ايران کې د دوو سترو غميزو شاهده وه. دواړو ناورينونو، نه يوازې ايران له ننګونو سره مخ کړ بلکه په سيمه کې يې هم د تاوتریخوالي کچه لوړه کړه. لمړئ ستونځه هغه وخت رامنځته شوه چې د امريکا لخوا د ايران د قدس ځواکونو د قومندان قاسم سليماني او ملګري ووژل شول چې امریکا او ايران يې په سيمه کي د يو لوی بحران په درشل کې ودرول. قاسم سليماني مهم عسکري اواستخباراتي شخصیت وه. نوموړی په افغانستان، عراق، سوريه، يمن، لبنان او د سيمي په نورو هېوادونو کي د ايران د تګلارو نوښتګر
فدرال محکمې د کډوالو په اړه د استرالیا د حکومت یوه تګلاره ناقانونه اعلان کړه
د اسټراليا حکومت لخوا د کډوالو کريکټر ټيسټ له
استرالیا د انګلستان سره نوي سوداګریز تړون کې د وګړو د ازادانه سفر مخالفت کړی
استرالیا د انګلستان سره په نوي سوداګریز تړون کې د دواړو هیوادونو ترمنځ د ویزو پرته د وګړو د ازادانه سفر مخالفت کړی.
مدنيت يا تمدن (civilisation)
تمدن (civilisation)د لاتيني کليمې (civis) څخه چې د ښاري ( دښار اوسيدونکی) يا ديوې ټولنې دغړي (تابعيت ) مانا لري اخستل شوئ دئ . تمدن (civilisation) - ديوې ټولنې د افرادو د ژوند ظريف، ښايسته ، د ژوند داسانتياوو لرونکی او مرفه شکل ته ويل کيږي ، چې د علمي او تخنيکي برياوو او کارولو له کبله ئې دژوند کولو بهتره مادي او ټولنيز شرايط برابر او ممکن کړي دي او د سياست او اقتصاد په وسيله عملي شوي دي . په عمومي توګه د تمدن علامی او نښانې : ۱- د دولت جوړول ۲- دټولنيز تشکيلاتو درجه ب
ښځه؛ د دريمې کرښې اړتيا!
په هرات کې د حجاب په اړه د مولوي مجيب الرحمن انصاري عامه پوهاوي پيغامونو د حجاب او ښځې په اړه ارزښتي بحثونه رامنځته کړي دي، حجاب او نقاب په جزياتو کې د اسلامي علماو تر منځ د اختلاف موردونه دي، او په دې اړه د ثقه علماو بحثونو او څېړنو ته رجوع په کار ده. هغه بحث چې په دې منځ کې ډېر جدي او د تمدني مدونو په تقابل کې مهم دى، هغه په کورنۍ او ټولنه کې د ښځې ارزښتي موقعيت دى.له بده مرغه زمونږ د وطن
