جـهاني شدن اقتصاد و معضلات كشور هاي در حـال توسعه

گرچه واژه ي جهاني شدن داراي پيشينه ي تاريخي طويل مي باشد . ولي از سال 1960 ميلادي به اين طرف به صورت عام معمول و مروج گرديد. جهاني شدن اين گونه تعريف گرديده است . عبارت از فرايند فشرده گي فزاينده ي زمان و فضا كه به واسطه ي آن مردم دنيا كم و بيش به صورت نسبتا آگاه هانه در جامعه اي جهاني ادغام مي شوند .

جهاني شدن را نمي توان تنها يك پديده ي اقتصادي دانست با وجوديكه اقتصاد از مهم ترين شاخصه هاي جهاني شدن به حساب مي آيد، ولي در نوشته ي حاضر صرف به بعد اقتصادي آن خواهيم پرداخت .

امروزه كشور هاي جهان به نحوي از انحا به يك ديگر نيازمند هستند كه اين فارمول در مورد تمام كشور هاي جهان صدق مي كند مثلا زمانيكه كشور هاي بزرگ صنعتي جهان به توليدات انبوع دست يافتند، در سدد جستجوي بازار فروش و تامين مواد اوليه از جاي بلند شدند.

در عين حال كشور هاي عقب مانده و جنگ زده تحت تاثير غول هاي بزرگ اقتصادي رفتند. بدون ترديد اين نياز مندي ها بدون ارتباط ، تفاهم و تسامح با يگديگر تامين نمي شود.

اما سوال اينجاست كه روند جهاني شدن كشورهاي در حال توسعه را به كدام جهت سوق خواهد داد؟ در حقيقت روند جهاني شدن بيشتر، شعار كشور هاي بزرگ اقتصادي بوده ، كه از طرف آنها حمايت مي شود و شكل جديد استعمار است كه در قالب اقتصاد، سنجيده شده است .

تاسيس شركت هاي چند مليتي مصداق اين مدعا است. يكي از ويژه گي هاي جهاني، برداشتن موانع تجارتي از سر راه تجارت آزاد است كه مهمترين آن موانع تعرفه هاي گمركي مي باشد. در كشور هاي كمتر توسعه يافته و كشور هاي عقب مانده تعرفه هاي گمركي يكي از مهمترين منابع در آمد دولت ها مي باشد. و همچنان مهم ترين ابزار جهت تشويق و حمايت صنايع داخلي و تحديد واردات مي باشد. و طبق مقتضاي جهاني شدن اقتصاد برداشتن اين موانع از سر راه اقتصاد امري ضروري محسوب مي شود.

درصورت برداشتن موانع تعرفه هاي گمركي ، كشورهاي در حال توسعه به دو چالش مهم روبرو خواهد شد. اول اينكه بيشتر به وام هاي خارجي روي مي آورند كه خود وام هاي خارجي نه تنها روزي اصل و فرع آن باز پرداخت مي شود بلكه به نحوي وابستگي هاي اقتصادي را به دنبال خواهد داشت. كه از جانب ديگر مورد بحره برداري هاي سياسي نيز قرار ميگيرد.

همينگونه با از ميان بردن موانع تعرفه هاي گمركي و ورود سيل آساي كالاي هاي خارجي به كشورهاي كمتر توسعه يافته و با قيمت پائين نسبت به توليدات داخلي باعث ورشكستگي و ركود صنايع داخلي كشور هاي وارد كننده مي گردد. چون صنايع داخلي در اين كشور ها در حال جوانه زدن است و از جانبي توان رقابت با شركت هاي برزرگ اقتصادي را ندارند .

به همين منظور اين كشور ها همچنان عقب مانده و مصرف كننده باقي مي مانند و در مقابل، كشور هاي فربه ، فربه تر مي شوند. به هر حال بايد گفت كه : افغانستان امروز نيز در درون دايره ي بنام جهان سوم عرض وجود نموده است .

بناء يكي از وظيفه هاي اساسي دولت افغانستان است تا به عنوان عنصر فعال در بازار اقتصاد كشور مان نقش بازي نمايد.