روانې چارې او بېلابېل
سوريه او افغانستان
نړۍ چې له دويمې نړيوالې جګړې را وروسته اوسمهال په ډېر بد حالت کې قرار لري ، نړيوال ثبات خراب شوی دی او په ځينو هېوادونو کې د جنګونو اورونه بل دي، اوسمهال په منځني ختيځ کې د یوې نوې جګړې ګواښ کولای چې د سیمې ډیری هېوادونه په کې راښکېل کړي. په ځانګړي ډول د منځني ختيځ تر ټولو جنګ ځپلی هېواد سوريه چې ددې خطرونو او جګړو لپاره ښه بستر دی ، که څه هم په دې وروستیو کې پکې فعاله جګړه پای ته رسیدلې ده. خو لا هم په کې حالت نازک دي او هر شېبه ددې امکان شته چې نوې جګړه په دې هېواد کې پيل شي . سوري وګړي چې
دولسم نوامبر د پښتنو د یووالي ورځ
لکه څنګه چې ټولوته جوته ده د پښتون قام وجود په ۱۲ نوامبر ۱۸۹۳ ع کال کې د انګریزانو له خوا د یوې جبري لوظنامې (ډیورنډ توافق لیک) تر مخه پر منځ نیم شو، له امو نه تر ډیورنډ کرښې پوري سیمې د امیر عبدالرحمن خان په واکمنۍ کې داخلي شوي او بیا کوزه پښتونخوا په نورو دریوو برخو وویشل شوه. د ډیورنډ کرښي لاندي قبائیل د پیرنګي د سیاسي استازي (پولټیکل) د انتظام لاندي شول، د بلوچستان پښتني سیمي د برټش بلوچستان په نوم د برتانوي ریزیډنټ او د پښتونخوا سیمې د تاج برتانیه لاندي شوې . دغه کرغېړنه کرښه
هند بیا خپله لوبه کوي!
هند بیا خپله لوبه کوي! پاکستان په کرتو،کرتو د افغانستان نظامونه ړنګ او له صفر سره ضرب کړل او هره ډله یې چې واک ته رسولې بیا یې پر وړاندې بله ډله جوړه او د خپلو ګټو لپاره یې لوبولې ده. هېره د نه وي چې هند هم ورته لوبه کوي او د خپلو ګټو لپاره افغانستان سره اړیکې پالي. په اوس کې یو ځل بیا هند خپل جغرافیایي جوړښت او ارزښت ته په کتو سره د دوست په نوم لوبه کې ځان ګډ کړ او د اړیکو پالل غواړي. خو له بده مرغه افغان سیاسیون هېڅکله نه دي توانېدلي د خپلې جغرافۍ ارزښت ته په کتو سره ځان پید
روسيه په افغانستان کې د څه شي په لټه کې ده؟
هسې خو د افغانستان او پخوانۍ روسيې د سياسي اړيکو شاليد د احمدشاه بابا او اميرشېرعلي خان تر دورو پورې رسېږي خو د تړونونو او معاهدو دوره بيا د غازي امان الله خان له واکمنۍ راپېل کېږي. دا اړيکې د تاريخ په اوږدو کې کله سړې او کله ډېرې تودې پاتې شوې دي او په تېره بيا د افغانستان د وروستۍ نيمې پېړۍ په لويو قضيو کې یې د مطرح لوبغاړي نقش لوبولی دی. په تېرو دریو کلونو په افغانستان کې د اوسني نظام په واکمنېدلو سره يوځل بيا دا اړيکې تودې شوې او په ځانګړي ډول په اقتصادي برخه کې دا اړيکې کلکې شوې. په
ډونالد ترمپ ، خلیل زاد او ډیر بې اټکله دمخالفو او موافقو افغانانو هیاهو!
زه نه پوهیږم چې ولې موږ افغانان زیات په بهر نیانو تکیه لرو او له بهر غواړی چې موږ ته حکومت یا نظام جوړکړی دغه کار څوځلی تکرار شوی او ارګ ته همدغه مزدوران ننوتلی. دا مهمه نه ده چې د انګرېز مزدور ان ول، که د روس ، امریکا ، پاکستان ، ایران یا بل هرمنافق آفت ! په ټوله کې مزدور مزدور دی که په هرنوم او هره طرحه وی افغانستان هغه وخت خپلواک، آزاد او مستقل هېواد دی چې ارګ دافغان ولس په ملی او اسلامی اراده کې تمثیل او استقرار ولری او له ولس څخه رامنځ ته شوی وی بل بنسټیزه مشکل دادی چې دتاریخ په اوږد
په سازمان/ اداره کې د وړو کسانو ساتل
لومړی او تر ټولو مهم، که تاسو غواړئ کارمندان وساتئ، په ځانګړې توګه ستاسو غوره کارمندان، پوه شئ چې دا یوازې پیسې ندي. دلته ستاسو لپاره یوه مهمه پوښتنه ده چې په پام کې ونیسئ: ایا تاسو غواړئ هغه کارمندان چې د پیسو لپاره کار کوي، یا تاسو غواړئ چې دوی د شرکت لپاره کار وکړي؟ د پیسو لپاره کار کول د ډیرو پیسو وړاندیز کول یوه ستراتیژي ده چې کیدای شي کارمندان د یو څه مودې لپاره وساتي، مګر که چیرې کارمندانو ته بل ځای کې په ښو شرايطو او امتيازاتو سرخ وړاندیز وشي، دوی به ولاړ شي. په سازمان / اداره کې د وړ
د بریکس هیوادونو د مشرانو شپاړسمه ناست
د بریکس هیوادونو د مشرانو شپاړسمه ناسته د اکتوبر له ۲۲ څخه تر ۲۴ پورې په کازان کې ترسره شوه. دا د بریکس ډلې لومړۍ ناسته وه چې د دې پراختیا وروسته ترسره شوه. په دې ناسته کې د بریکس ډلې رول د ناغربي نړۍ د ګټو د اصلي ویاند او د څو قطبي نړیوال نظم د جوړولو د اصلي وسیلې په توګه تثبیت شو. د کازان د ناستې د ګډې اعلامیې – وروستۍ سند اصلي موضوع د لویدیځ اوسني نړیوال نظم ځای نیولو لپاره یو عادلانه بدیل نظم جوړول، د څو قطبي نړۍ ملاتړ، د عادلانه نړیوال نظم لپاره غږ پورته کول، او د ناغربي
زمونږ او د نړېوالو د لوستو توپیر!
نړېوال زده کړې کوي چې خپل ولس او هېواد په پښو ودروي او د سیالانو جوګه یې وګرځوي. مونږ زده کړې کوو تر څو واک ته پرې ورسېږو او ترېنه غلطه ګټه د ځان لپاره تر لاسه کړو. د نړې ننی پرمختګ د لوستو او زیارکښوو وګړو پر مټ یې رامنځ ته شوی. خو زمونږ د لوستو کوښښ دا دی چې خپل هېوادوال ویده وساتي او د خپلو ګټو لپاره ترېنه قرباني ترلاسه کړي.مونږ په لنډ وخت کې د دین،ژبې،قوم،سمت،مذهب،تنظیم او حزب په نوم وژل کېږو،ورکېږو او ریټل کېږو. نن سبا یو ځل بیا همدا بدرنګه او بې همته لوستي زمونږ د قوم په
په حکومت کولو کې بد، په خبرو کې بد او په جګړه کې بد!
جان کیری د امریکا د خارجه چارو پخواني وزیر هغه وخت د افغانستان د اسلامی جمهوریت د رهبرانو په اړه ویلی و چې: «حکومت دست نشانده ما در افغانستان فاسد، بی کفایت، بی منطق، قبیله ای، فرقه ای، وحشی و منفور است». نور یې نو څه ویلي وای او دا د اسلامي جمهوریت مشران یې څنګه ستایلی، پوهولی او اصلاح ته تشویق کړي وای؟ نور یې کوم کلمات ورته موندلی او قطار کړي وای چې افغانانو او نړیوالو ته یې د افغانستان له پاره پخپل لاس جوړو کړیو مشرانو څخه د کرکې او نفرت پیغام رسولای وای؟ دا چې دا د افغانست
وایی دنوی یار لپاره زوړ یار مه هېروه!
موږ اصلا له لومړی سر ه څخه له پاکستان سره سمه پالیسی مخ ته نکړه موږ یې په سیمه ایزه مخالفتونه ورګډ کړو . پاکستان هغو کسانو ته ارزښت ور کړ چې دای اس ای مزدوران ول پاکستان دافغانستان مهم قضایا دنړی په میډیکی له حاکمیت لاندې نیولی ول او له پیښور ، کوئټې او میران شا سیمې یې دباندې پرې نه ښودل پاکستان نه ګیلې او ګذارې منطقی کار نه دی بلکې پاکستان په اوچته دفساد ، استخباراتو، جعل کاریو، دوه مخیتوب، اجنت او یو ناوړه بی اعتماده ګوډاګی وه او ده ذوپه راتلونکې یې اعتبار خوړلی دی. پاکستان په حقیقت دافغان
امریکا د کورنی جګړی په درشل کی
په 5 د نومبر 2024 ( اووه ورځی ) وروسته د امریکا د ریاست جمهوری انتخابات دي چه ټرمپ او کمالا هریس یی نوماندان دي ، زما ددی وړوکی ذهن او تحلیل له مخی دا د امریکا د تاریخ تر ټولو خطرناک انتخابات دی ان تر دی چه په امریکا کی د کورنی جګړی ( خانه جنګی ) امکانات شته ، امریکا نن سبا ډیره ویشلی ده ټرمپ چه د 2020 انتخابات یی جعلی ګڼل او تراوسه پخپلی خبری ولاړ دی که چیرته دا ځل انتخابات وبائیلی د نتایجو منلو ته اماده نه دی او په وار وار یی ویلي چه زه د ټاکنو ګټوونکی یم او په هغه صورت کی به یی بائیلوونکی
د نړیوال نظم اصول
(د تیرو لیکنو په تسلسل) د (نړیوال نظم او افغانستان) په مقاله کې مو یادونه وکړه چې نړیوال نظم د معینو حقوقي قواعدو، اصو او نارمونو پر بنسټ ولاړدی چې د سازماني بنسټونو او په نړیواله کچه د زور د بیلانس تر څنګ د همدې نظم په سمون کې غوره رول لوبوی. وروسته بیا مو (نړیوال نظم په کومو قواعدو ولاړ دی؟) لیکنه کښې د نړیوال نظم د قواعدو تعریف او څو غوره مثالونه ذکر کړل. په دې لیکنه کې به د نړیوال نظم د اصولو او نورمونو په اړه لنډه رڼا واچوو. １. د نړیوال نظم اصول (Principles): د نړیوال نظم اصو
دنیو یارک ټایمز ورځپاڼه
داسمه ده چې نیویارک ټایمز دافغانستان داسلامی امارت دکورنیو چارو وزارت سرپرست وزیر په هکله ډیره لنډه تبصره کړی ده . دغه تبصره دورځپاڼې تګلاری، دسیپلین، او لید لوری دومره عمیق نشی څېړلی چې دی یوه هېواد دبرخلیک په ټولو مسائلو باندې یې سر خلاص شی. ورځپاڼه خپله کړنلاره لری اود همغوًپه چوکاټ کې ورته ګوری. دیوې ورځپاڼې هر خبریال جلا پوهه اوًدانش لری خوًداددې مانا نه لری چې هغه دبهرنی هېواد په ټولو ابعادو باندې پوهیږی حتی چې بیلکل تحلیلګر هم وی اشتباه کوی . امریکایان دلته عملا پراته وه څه یې وکړل چې
نړیوال نظم په کومو قاعدو ولاړ دی؟
(د پخوا نۍ لیکنې په سلسله) څو ورځې مخکې د همدې ۲۰۲۴م کال د اکتوبر د میاشتې په ۱۹- مه نېټه مې د «نړیوال نظم او افغانستان» تر سرلیک لاندې یوه مقاله خپره کړه چې په هغو کې مې د لیکنې په ضرورت، د نړیوال نظم په ماهیت او د عمل په فکټورونو یې رڼا واچوله. هلته د نړیوال نظم قواعد، اصول او نارمونه؛ د نړیوال نظم سازمانی بنسټونه او په نړیوال ډګر کې د قوې ویش او بیلانس د نړیوال نظم د اساسي فکټورونو او اجزاوو په حیث یاد شول. یادونه وشوه چې نړیوال نظم یو چوکاټ دی چې د هغه قوانینو، اصولو، او نورمونو مجموع
بريکس او افغانستان (د غړيتوب شرطونه او ګټې یې)
څو ورځې دمخه د افغانستان اوسنيو واکمنو(طا / لبانو) د وياند مرستيال حمدالله فطرت وويل چې دوی د بريکس سازمان ته په رسمي ډول ليک استولی او په دې غونډه کې یې د (م لا بر ادر) په مشري د يوه پلاوي د ګډون غوښتنه کړې ده، وروسته معلومه شوه چې دا ليک یې بريکس سازمان ته د دوی د سوداګري د وزير نورالدین عزيزي په لاس لېږلی و . که څه هم افغانستان په مستقیم ډول د بریکس سازمان غړی هېواد نه دی، خو د افغانستان اوسني واکداران د افغانستان جغرافياوي او ستراتيژيک موقعيت ته په کتلو په دې ښه پوهېږي چې په دې سا
راځئ چې فکرونه او لاسونه سره یو کړو!
له هغه وخته چې ملي دولتونه رامنځته شوي، هر هېواد د خارجی دښمنانو په وړاندې د خپلو پولو ساتنه او د ځمکنۍ بشپړتیا، ملي حاکمیت او سیاسي آستقلال د حفاظت له پاره هڅې او هاند کوي. د تاریخ په اوږدو کې د هر هېواد په داخل کې هم د مختلفو ټولنیزو ډلو، طبقو او اقشارو تر منځ د مادي نعمتونو او معنوي ارزښتونو په سر کشمکشونه روان وي. په ټاکلي تاریخي دوران کې ځینې ټولنیزې (محافظه کاره) ډلې د هیواد د موجود نظام او مسلط حالت په ساتلو کې خپلې ګټې وینی، خو نورې (ارتجاعي) او په شاتگ غوښتونکې ډلې بیا د نوي نظام په
نړیوال نظم او افغانستان
ما پخپله هغه بیانیه کې چې د سپتمبر د میاشتې په ۲۸ نېټه مې (د افغانستان د لوی ملی چتر) د جوړولو د اعلان کنفرانس ته په دنمارک کې وړاندې کړه، د هېواد د تیر وخت او اوسنیو ستونځو ته مې اشاره کړې او همدا شان مې د موجودو مشکلاتو د حل له پاره خپل وړاندیزونه کړي دي. د مقالې په وروستۍ برخه کې راغلي چې « زموږ ګران هېواد د نړیوالې ټولنې نه جلاکیدونکی جز او د ملګرو ملتونو او اسلامي کنفرانس پخوانی او د اعتبار وړ غړی دی. موږ له نړیوالو سره د افغانستان د ملي ګټو پر بنسټ د ښو او فعاله اړیکو په جوړولو کې زیار
د ترهګرۍ خلاف مبارزه ملي مسولیت دی
د ترهګرۍ خلاف مبارزه ملي مسولیت دی امن داسي یو نعمت دی چې د ژوند ټولې چارې او پرمختګ ورپسي تړلی او له دې پرته کار او ژوند ډیر سخت وي د سولې په نه شتون کې بیا انسانان په عذاب او له بیلا بیلو کړاونو سره مخ وي او ان دا چې خپلې ورځنې عادې چارې هم په مشکله ترسره کوې داچې اوس په افغانستان کې ټیکاو او امن رامنځته شوی دی پکارده چې قدر یې وشي او د دایمې پاتي کیدو دپاره یې همغږې پیدا کول حتمې دي تر څو کور کلی په امن کې وساتل شي . بهتره ده چې دیوه ملي تعهد له مخې د هر ترهګر پرخلاف غږ پورته ا
دربارهٔ نوعیت رهبری و فعالیت های حزب و ائتلاف
در دههٔ دوم قرن ۲۱ میلادی موضوع وحدت احزاب و سازمانهای دموکراتیک و مدنی در افغانستان اوج گرفته بود. در این جریان موضوع جبهه سازی و ائتلاف سازی نیز ورد زبان روشنفکران افغانستان بود. یک وقت رهبران ۱۱ حزب و سازمان مترقی و مردمی تصمیم گرفتند که قبل از وحدت سازمانی در یک ائتلاف باهم حرکت و فعالیت کنند. در همان زمان یک جبههٔ قوی دیگر تحت نام (جبههٔ نجات از بحران) در کشور تأسیس شد که در آن سیاستمداران مترقی و سازمانهای ملی با هم جمع شده بودند. اما بعد از بیشتر از سه- چهارسال فعالیت خویش به زندگی خوی
همکاریهای بین المنطقوی
افغانستان، سازمانها، مسایل منطقوی و آخرین جلسه ی شانگهای روز سه شنبه (15/10/24=۱۴۰۳/۷/۲۵ ) مجلس کشور های عضو شانگهای در پاکستان به سطح( Council of Head of Gov./CHG) دایرشد. تحلیلگران مسایل سیاسی، امنیتی و اقتصادی از لحاظ تعیین کیمته ها شورا ها وتقسیم وظایف برای سه سال آینده آن را مهم میدانند. متاسفانه افغانستان چانس شرکت را در آن از دست داد. حاکمیت موجود یکبار دیگرکشور را به انزوا بُرد ودر تعامل با جهان دچار مشکل است. افغانستان برای اولین بار درسال۲۰۰۵ یک گروپ تماس را با این سازمان من
ددېپلو ماسی منافقت
پوښتنه داده چې موږ ولې له امریکایانو سره دماشومانو قطریانو چې دامریکا خپلوان دی مذاکرات ، دسولې په نوم خبرې اترې کولی شوې خو له همدې اماتورو ، فاسدو ، لوټمارو ، خودخواهو رهزنو او غلوسره مو سوله روغه او جوړه ونه شوی کړای ! امریکایان دموږ په ګټه ول او که همدا خپل بنجاره مو چې لارې ته سم شوی وای . افغانستان زموږ ګډ کور وه کله چې په کور کې یو څوک بی حیاکیږی نو لازمه ده چې له کوره وشړل شی؟ له امریکا سره موږ هيڅ مشترکات نه لرل. په دې هم پو هیږو چې همدغه قشر باندې یې وځغلو لو، ووژلو ، مړه کړو او
ظلم هیڅکله پایدار نه شي پاتې کیدای!
د خطبې عنوان دی ( ظلم هیڅکله پایدار نه شي پاتې کیدای!) ژباړن: متقاعد ډاکټر حمید الله زړور ساپی محترمو مسلمانانو!لوی رب مو فرمایی: (خبردار!داسې مه ګڼئ چې الله ج. د ظالمینو له احواله خبر نه دی! الله ج.، هغوی هغه ورځې ته ځڼډوي چې په هغې کښې له ډار او یرې نه،سترګې ټېغې بیرون ته راوځي )ابراهیم /۴۲ یو مبارک حدیث کی پیغمبر ص فرمایلي: "" څوک چې کومه بدي یا ناحقتوب وګوري ، هغه دې پخپل لاس سمه کړي ؛که دیته ې زور نه رسیږي په ژبې(خبرې) دې سم کړي او که بیا د دې توان هم ونلري نو
دکلتوری خدمتونو یوه نوط بیلگه
پوهاند محمد بشیر دودیال د کلتوری خدمتونو یوه نوې بېلګه (د تاریخ اوافغانستان پیژندنې مینه والوته زیری) څو ورځې مخکې راقم الحروف د ملي کلتور، کلتوري خدماتو او تر دې هم مهمه داچې د کلتوری وروسته والي(Cultural lag) د اندېښنې په اړه لیکنه خپره کړه. ډېر معزز مشر او نامتو ملی شاعر او عالم لیکوال ښاغلي جهانی صاحب زما لیکنه وستایله او اشاره یې کړې وه چې دغو لیکنو ته دوام ورکړم، یعنې هغه لیکنه یې مختصره ګڼلې وه. راقم الحروف کلتوري وروسته والی تعریف کړ، خو د کلتوری خدماتو( Cultural Services)
افغانستان او کړکېچنې رسنۍ
پخوانې له دې سورکی او له هغه سورکی…….. دغه خلک یاپه بل عبارت پخوانی ولس مشر داکتر او کمپودر ، انجنیر او مهندس ،سفیر، استازی، وزیر ، رئس ، دپارلمان غړی،، کوټوال، مفتی، ملا او مولوی تور اوسور بانجڼ حتی چړی چیرته ول ؟ هیچا ونه ویل چې پخوانی چپراسی، نداف، خانه سامان ، ټټار او نجار یا کلال دغه نومونه یا القاب څوک نه اخلی ولې ؟بی بی سی ، دامریکې غږ ، دوچه ویلې، نور غټ او واړه چینلو څخه هم نه اوریدل کیږی . څه چې ډیر اوریدل کیږی دیوشمیر لافوکانو لافې باټې دی چې رسنۍ یې بیخی چکړ او پیکه کړی . خټې
چتر بزرگ ملی افغانستان، چراغ راه امید مردم افغانستان!
متن مکمل بیانیهٔ اینجانب نور محمد غفوری در کنفرانس اعلان چتر بزرگ ملی افغانستان در دنمارک که به تاریخ ۲۸ سپتمبر ۲۰۲۴ خلاصهٔ آن به حضور مشترکین کنفرانس قرائت گردید، به خوانندگان محترم تقدیم می گردد: (بِسمِ اللهِ، تَوَکلْتُ عَلَى اللهِ، وَ لَا حَولَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِالله) جای مسرت و مباهات است که امروز در این کنفرانس اعلانِ مرکز واحد سیاسی نیروهای وطندوست و ترقی پسند افغانستان تحت نام (چتر بزرگ ملی افغانستان) صورت می گیرد. قسمیکه شما حاضرین محترم خود می بینید و بینندگان تلویز
