روانې چارې او بېلابېل
ملی حاکمیت ،دخاورې تمامیت، او فردی خپلواکی
سورة النسآء مدنیة څلورمه سپاره، څلورم سورة لومړۍ آیة دخبرې مبرمیت: په تېرو سورتونو کې دایمان اصول اوکلی قاعدې بیان شوی په دې سورة کې ددنیا دژوند لپاره دامن اصول ، او تړلی مراتب بیان شوی. په ټولنه کې پر ظلمونو دفع او منع کول او دجاهلیت په طریقو باندې رد ذکر شوی. دسورة دعوی: دامن قوانینو بیان اود ظلم دفع او دا په لاندې لومړی ایة کې راغلی دا دظلم دوه ډوله موږ ته راښیی : حقوق العباد حقوق الله چې شرک دی نو له دې وجې څخه یې دتقوی امر دوه کرته یاد کړی . یایهاالناس اتقو رب
ولې يوګوسلاويا هېواد تجزيه شو؟
یوگوسلاویا چې په سویل ختيزې او مرکزي اروپا کې پروت هیواد وو ، په دريو سياسي جفرافياوو ( د یوګسلاویا فدراله پادشاهي، د یوګسلاویا جمهوریت او د یوګسلاویا سوسیالیستي جمهوریت) باندې اطلاق کېده .داهېواد د بهرنيو دسیسو اوجګړو په پايله کې تر ۲۰۰۸ کال پورې په اوو هیوادونو (بوسنیا- هرزهګونیا، کروشیا، مقدونیه، کوسوو، مومتینیګرو، صربيا او وسلووینیا) وویشل شو. يوګوسلاويا چې له لومړۍ نړيوالې جګړې وروسته په ۱۹۱۸ کې د سلووانيا، کرواسي او صربيا دولتونو له ادغام څخه رامنځ ته شوی هېواد و. لومړی پيټر یې لومړی
د امریکانو کوږ ووږ دریځ په افغانستان کې
دامریکا یانو سیاسی اشتباه ګانې او غلطیانې دکرزی له اماتوری هوس راپیل شوې . دغه بار له همغه وخت کوږ وه او طبیعی خبره ده چې کوږ بار تر مزله ته نه رسیږی چې ونه رسېد. امریکا یانو شل کلن پیچلی ، راکد تور دتباهیو تاریخ ، بمونو اوعام وژنو ککړ کړکېچ راواخیست په اتلسو میاشتو ګوډو او ماتو خبرو اترو کې یې رالنډ کړ اوله هغه اوچته په لاندې کمزو برخو کې نړۍ ته راڅرګند کړ . الف: القاعده او بی قاعده، داعش ماعش، او نور نامعلوم مجهولې تروریستی ډلې له منځه وړل . خو څنګه؟ ب. دافغانستان خاورې څخه بل هېڅ ه
د مذهبي ډلو ترمنځ د اختلاف لاملونه
د اردن د الدستور ورځپاڼې یوه مقاله لیکي: «حضرت پیغمبر (ص) ته لومړنۍ وحې د اقرأ (ولوله) په حکم سره راغلې ده، الله تعالی په قلم لوړه کړې او یو سورت یې د قلم په نوم نومولی دی، مګر د قرآني امت ۴۰ سلنه سړي او ۶۵ سلنه ښځې لیک او لوست نه شي کولاې». د کډوالو اداره وايي: په نړۍ کې د ۱۰۸ ملیونه بې کوره شوو وګړو ۶۱٪ یې مسلمانان دي او په الجزیره کې لولو چې د ټولې نړۍ ۳۹٪ فقیران او بیوزلي خلک په اسلامي هیوادونو کې اوسیږي. له همدې وجې د ټولنپوهنې متخصصین او د مذهبي چارو څارونکي باور لري چې د خلاف، اختلاف ا
عامو ملي موخو ته د رسیدو له پاره ستره ملی اجماع ضروري ده!
انسان یوازې بیولوژیکی موجود نه دی، بلکې یو ټولنیز موجود هم دی چې مختلف رواني حالات یې د پیښو په وړاندې د عکس العمل او په طبیعت او ټولنه کې د فعالیتونو په ډول اغیزه لري. د همدې بیولوژیکی، اجتماعی او روانی خصوصیاتو له په نظر کې نیولو سره د چاپیریال (د طبیعت او ټولنې) په بدلونونو کې برخه اخلی او د حوادثو په وړاندې مثبت یا منفی غبرګون ښئي. انسانان په ټولنه کې د ډول ډول معیارونو پر بنسټ په مختلفو ډلو ویشل کیږي. د هرې ډلې د غړو ترمنځ شریک ارزښتونه، ګټې او موخې شته چې د ساتلو او ترلاسه کولو په خ
د روسيې انتخابات او لاس وهنې
روسیه د نړۍ تر ټولو پراخ هېواد ،چې د ۱۱ (ټايم زونونو) درلودونکی دی يانې په دې مانا چې که په يوه سر کې یې د سهار ۶ بجې وي په بل سر کې به یې د ماښام ۵ بجې وي، د اسيا او اروپا په دواړو لويو وچو کې پرته ده او له ۱۴ اسيایي او اروپايي هېوادونو سره پولې لري. شاوخوا ۱۴۶ ميليونه نفوس لري او پرون د مارچ (۱۷ مه) یې د ولسمشريزو ټولټاکنو وروستۍ ورځ وه، د ولسمشر لپاره د خلکو د مستقيمو او پټو رايو دې لړۍ دری ورځې دوام وکړ او دا د روسيې په تاريخ کې لومړی ځل وو چې د رايو ورکولو پروسې دری ورځې وخت ونيو ، د راي
د ننګرهار د نارنجو باغونه
د نارنجو د بڼونو او د نارنج ګل د مشاعرې تړون ( دنارنج ګل مشاعری د شپیتم کال په مناسبت) دا دی سږ کال د نارنج ګل د لومړنۍ مشاعرې له نیټې څخه تر نن پورې، پوره شپېته کاله پوره شول. دا هغه وخت و چې په ګرمي وهلي او د تودې هوا له زوره تاوجن او زموللي ننګرهار کې د شنو باغونو او تازه- معتدلې هوا او فضا د جووړېدو ملی- انکشافی پروژه ( د درونټې بند اوکانال) چارې پیل شوې وې او په هغې کې لومړی یو کانال، د برېښنا د تولید یوه فابریکه، لویه لار، دوه لوی فارونه( هډه او غازی آباد) شامل وو. د ننګرهار
نړۍ د ټولنيزو او کلتوري انحرافاتو پر لور
د ټولنيزو ، کلتوري او مذهبي علومو يو ډېر ادنی لوستونکی هم په دې پوهېږي چې نن سبا نړۍ د کولتوري، ټولنيزو او مذهبي ارزښتونو په برخه کې په ښه لورې نه ده روانه ، له کلتوري او ټولنیزو ارزښتونو څخه د انحرافاتو مسايل په ۲۱ مه پېړۍ کې په چټکي سره د خپرېدلو په حال کې دي ، خو نړۍ په دې ناروغي چا اخته کړه؟ ولې اخته شوه؟ څوک دې ټولنيزو او مذهبي انحرافاتو پراختیا او پرمختيا ته لمن وهي او ولې داسې کوي؟ موږ په دې ليکنه یې د ځواب موندلو هڅه کړې ده چې تاسې یې لوستلو ته رابولو. نړۍ چې د ټولنيزو او کلتوري ا
وایی بز درحال مردن وقصاب در غم چربو!
دملګرو ملتو غونډې دتړلو دروازو تر شا دادرې کاله دافغانستان په نوم کما کان چالانې دی کیدای شی چې ددې غونډو کاسې او کپړې زاړه شوی وی او نور یې پریمنځل هم سخت شوی وی. دملګرو ملتو دسولې له هلو ځلو دارواښاد مظلوم اول میر سندرې بڼه ځان ته غوره کړې ده په افغانستان کې تقریبا په دې لسیزو څوکړکېچونو کې نهه یالس رژیمه ًړنګ شول هر یوه دا مو دې دادا وطن دامو دې بابا وطن سندره ویله ! خو کوم وطن؟ چې اوس ملګری دتړلو دروازو تر شا پسې ګرځی همدا دټېپرو او بانجانو قورمې هره ورځ په غوڼډو کې روانې دی .مګر
د سره بیرغ زوال
(د سره بیرغ زوال) د یوې داسې څیړنې نوم دی چې روایت، درایت او ولوله په کې یو له بل سره غاړه غړۍ بریښي. دلته د یوې داسې مفلسې ایډیالوژۍ د زنکدن شیبې شمارل شویدي چې له اولې ورځې په ماتې محکومه وه. دلته د کمونیزم په فکري جوړښت او اخلاقي زوال خبرې شوي چې ولې یې په دین پالو ټولنو کې معنوي ارزښتونه اپین وګڼل؟ دلته په اشارو او کنایو کې، د کلخوز او سلخوز اقتصادي نظریه نقد شوې او هغه یې د ملکیت د فطري غوښتنې خلاف یوه ناچله قباله ګڼلې ده. له ختیزې اروپا سره د افغانستان عیني واقعیتونه پرتله شوي، د کلتورو
د ښځو نړیوالې ورځې تاریخ
د ښځو نړیوالې ورځ تاریخ ته یوه لنډه کتنه:د ښځو ورځ د مساوات او برابرۍ لپاره د مبارزې یوه اوږده تاریخي لار ده. د ښځو نړیواله ورځ څنګه رامنځته شوه. د ښځو نړیواله ورځ یا په ساده الفاظو کې د ښځو ورځ دا ورځ د ښځو او نارینه وو لپاره د مساوي حقونو لپاره یوه سیمبولیکه ورځ ده. په ټوله نړۍ کې د یوې پیړۍ راهیسې میرمنې د مساوي حقونو او د ښځو ښه ژوند لپاره چې خپله خپل برخلیک وټاکې مبارزه او مظاهرې کوي. په 1909 کال د فبرروۍ په 28 مه نېټه په متحده
د نجونو د تعليم او تحصيل د ځڼډېډو ډرامه نوره بايد ختمه شي
ډېره د افسوس او خواشينی خبره ده چې د افغان نجونو اومېرمنودتعليم،تحصيل اوکار نارې دهغه چانه اورېدل کيږي چې دافغانستان د وجود،هويت،استقلال اوديني-ملي-اولسي اقتدار(د ااا)قسم خوړلي دوښمنان دي اوپه تېرو اداروخصوصاا داشغال په وخت کې يې دټول اولس او په ځانګړي توګه د افغان ښځو سره جفا کړې ده . حال دا چې د افغان نجونو د تعليم او اجتماعي مصيبتباره حالت د بدلولو تمه د ا.ا.ا نه کيږي، څو ددې مظلوم او مجبور قشر(افغان ښځينه قشر) تاريخي عذاب( بې تعليمي، جنسيتي توپيري چلند، د توکو په شان اخستل او خرڅول ،
له اوکراين سره د امریکا او اروپا د ملګرتيا پايله!
له تېرو دوو مياشتو راهيسې په تدريج سره معلومېږي چې د امريکا متحده ايالات او اروپا د اوکراين له مالي او نظامي ملاتړ څخه ورو ورو لاس اخلي او اوکراين د دوو کلونو شديدې جګړې، په ميلياردونو ډالرو مالي تاوانونو او د ميليونونو اوکراینيانو په کډوالو کېدلو او زرګونو په وژل کېدلو سره به په ميدان کې يوازې پاتې شي ځکه چې د امريکا د متحده ايالاتو کانګريس لخوا نظامي بوديجه اوکراین ته تر اوسه نه ده منظوره شوې او تر نيمايي ډېر د امریکا د کانګريس سناتوران د اوکراين د جګړې سره د نظامي او مالي ملاتړ خلاف دي ، ن
آتا ترک عربستان سعودی، ملکه زیبایی عربستان را در آشفته بازار تن فروشی کاپیتالیزم، به حراج گذاشت.
عربستان سعودی زیر سلطه صهیونیست افتخاری، محمد بن سلمان، در مسیر غربی سازی و انحراف از اسلام بخاطر کسب رضایت صهیونیزم و صلیبیزم بین المللی، در مسابقه زیبایی زنان اشتراک نموده و یکی از دختران کشور خود را به نام رومي القحطاني، به بازار حراج گذاشت تا در مسابقه زیبایی سال ۲۰۲۴ م، اشتراک نماید. در این لحظه شاید هر مسلمانی از خود بپرسد که دشمنان جرا این همه تلاش و ولع دارند تا دختران کشور های اسلامی را توسط سگ های قلاده یی حاکم بالای مسلمانان، از خانه بیرون رانده و به تریبون مسابقه زیبایی بک
دبایزيدبسطامي خبري اوپېښي
لومړی به دشیخ بسطامي وژوندلیک ته یوه لنډه کتنه وسي اوبیابه دهغه خبري اوپيښوته ورسو. بایزیدبسطامي: ابویزیدطیفوربن عسی بن ادم بن سروش بسطامي دی. اودی ملقب په سلطان العارفین سره مشهوردی.شیخ بایزید مشهور ووپه بایزید بسطامي سره. دی د اهل تصوف د بزرګانوڅخه وو. د شیخ بایزیدبسطامي نیکه دلوړو «زردشتي» عالمانو څخه وو. خوموراوپلارئې مسلمانان سوي وه. دتاریخ پوهانوله لیدلوري نه دبایزید زوکړه په اټکل اوتخمین سره په کال (۱۶۱ تر۱۸۸هـ ق) ښه یي. اومړينه ئې په کال(۲۳۴ هـ ق)بولي یاني په دې حساب بایزی
که آسمان دې دزمرې په خوله کې ورکړی دزمری په خوله کې مه پرېږده همت !
اوس ډیره ناوخته ده تاسې وګوری،وڅېړی. قضاوت وکړی چې حمدا لله اوس په ګونګوسیو کې د ملاتړ او قومندې خبرې کوی . زه حمدالله نه پېژنم اونه کومه شخصی ستونزه ورسره لرم خو دهېواد په ملی او اسلامی برخلیک کې دهغه دغه زنانه ډوله ګېلې او ګزارې،په سترګو کې ننوتل، وایی بیګرش که نګیردت نه ېوازې بې غیرتی او بې ایمانی بولم بلکې په رسنیو کې یو ستر شرم او بې حیایی نه اخوا دتاریخ توره تباهی اوسفاکی ګڼم.. داڅومره بې غیرتی ده نوموړی دخپل موقف ، مسئولیت ، رسالت او امتیاز په اهمیت نه پوهیږی ځان یو مامور بولی
ډاکټر حمد الله محب: د هغه مقاومت ملاتړ نه کوم چې پیسه او قومنده یې د بل چا وي
ولي الله ملکزی / سټاکټن، کالیفورنیا ( زما د سیاسي ژوند یوه له سترو تیروتنو همدا ده چې عسکرو مو مورال بایللی وو، خو موږ په مورچل کې د هغوئ په فزیکي شتون باندې محاسبه کوله). دغه ټکی بیګاه د پرځول شوي ولسمشر د ملي امنیت مشاور، ډاکټر حمدالله محب له ماسره د یوې ځانګړې مرکې په ترڅ کې څرګند کړ. نوموړی وايي: (له ولسمشر، امرالله صالح او زما پرته، د نظام ګڼ شمیر مطرحو شخصیتونو له طالبانو سره تارونه غزولي وو. البته له خلیل الرحمان حقاني سره زما لومړنۍ او وروستۍ رابطه د نظام د سقوط په درشل کې وه چې
ایا برخه ، برخوال، برخه جوړونکی هم ملګری دی ؟
افغانستان لږ او زیات هر چاته دلنګې غو ا مفهوم لری په تېره بیا د ګاونډیو هېوادونو د اوږده اکو بکو لپار، دفرا منطقې ، منځنۍ اسیا هېوادونو او په ټوله کې دلویدیځ او ختیځ زبر ځواکونو داټکلی سیالیو او ماشومانه لوبو لپاره ملګری ملتونه سر باری ور باندې . دادبهرنی سیاست کوډګر او سم شیطانان دی او هیڅ شک په کې نشته. دکورنی سیاست بخیل اړخ : موږ دزاړه کلتور او فرهنګ په حساب خپله ملامتی نه منو ، خپله ناپوهی نه وینو ، سرتمبګی او منفی بافی مو تر اخره سرحده پورې شتون لری، خپله نه پوهیږو بل چاته غوږ نیول ر
قیام سوم حوت سال 1358، الگوی زنده برای جهاد و مبارزه علیه قاتلان مسلمانان در غزه
در ماه حوت سال 1399 نگاشته بودم که : ( این حکومت مزدور و شکل گرفته از جعل و تزویر و تقلب، اکنون دیگر تصلب شرایین گرفته که نتیجه حتمی آن سکته مغزی و یا سکته قلبی است و این رژیم با همچو سرنوشت حتما سردچار خواهد شد. اکنون دیگر، فاصله میان این رژیم مزدور و مردم مجاهد افغانستان را، دریای خون و خرمن های آتش تشکیل می دهد. دریای خون و خرمن های آتش که این سکولار های یاغی و این تکنوکرات های افسارگسیخته، هر روز در کابل و دیگر ولایات، راه می اندازند. این طرف یک مردم گرسنه
ملګری ملتونه باید دروغې جوړې فرهنګ ته مخه کړی
داسې ښکاری چې ملګری ملتونه غونډې نیسی خپلې انتر نیټی مقالې دکاغذ له مخې په شور او ځوګ لولی ولې دافغانستان دلانجې په تفاهم ، فرهنګ ،صورت حال ، بن بست او خشونت ، کمی او کیفی وضعیت لا نه پو هیږی . وایی غوټه چې په لاس خلاصیږی خولې ته ضرورت نشته! خو دلته دنړۍ ټولو نا بلد و ملکونو د بسوګۍ واده راپیل کړی. دملامت او ناملامت دالقاعده او بې قاعده ، دمسلمان او غیر مسلمان دراشی او مرتشی ، دجاسوس او نامخبر،دحق او باطل ترمنځ دوچ سیاست په نوم انډوخر جوړ دی. ملګری ملتونه هم دې اتڼ کې ورسره ملګرې شوی . نو ځکه
د چیني ــ پښتو قاموس لیکلو لپاره درې لسېزې مبارزه
له درېو لسیزو او ډیرو نورو ورکو کلونو ورسته بالاخره چینایي ژبپوه د چیني ــ پښتو قاموس بشپړ ولیکلو. افغان ولسمشر اشرف غني د خپلې ولسمشرۍ پرمهال چینایي پوهاند ته د درنښت کولو له امله د سید جمال الدین افغان مډال د چیني ــ پښتو ژبې لومړنۍ قاموس لیکوال او زموږ مورنۍ ژبې ته د ستر تاریخي خدمت په لړ کې ورته ډالۍ کړ.ښاغلی چې هونګ څاي له دې امله ډير خوشاله و، چې د چین او افغانستان په کولتوري، سیاسي او ادبي اړیکو کې مهم رول لوبولي دی. اصلي خبره دا ده چې خلک د بهرني ژبې زده کړه د خپلو هیواد په ملي ګټ
زموږ یوه لویه ستونزه او حللاره
زموږ یوه لویه ستونزه او دهغې حل (میشتېدل اومیشت کولsettlement) څو ورځې مخکې یو ځل بیا د غره د ښوېیدو او د یو شمېر هیواوالو د وفات خبر نشر شو. دا څویم ځل دی چی بیلابیلو ځایونو کې یا دغرونو او غونډیود ښوېیدو یا د سیلاو له امله ناوړه پېښې رامنځته کیږي. له دې ډول ناوړه پېښو برعلاوه؛ د نفوسو د اسکان لپاره د حکومتی پالیسی دنشتوالي له امله له لاندې ستونزو سره مخ یاستو: • ځینو سیمو کې دنفوسو بیځآیه زیات تراکم، • د ډیرو ښو حاصل ورکوونوکو زمکو له لاسه وتل او زراعتی استعمال په رهایشي بدل
په نړۍ کې د ۲۰۲۴ کال ټولټاکنې
حميدالله بسيا د نړۍ په معاصر تاريخ کې سږ ۲۰۲۴ هغه کال دی چې په زياتره هېوادونو کې انتخابات کېږي او دا د نړۍ په تاريخ کې یو ريکارډ دی. له شپېتو څخه تر شپږاويا هېوادونه به په ۲۰۲۴ کې انتخابات لري چې د نړۍ د نفوس شاوخوا ۴ زره ميليونه نفوس کېږي. د اسيا له لرې ختيځ او د نړۍ له شمالي منجمد بحر څخه نيولې بيا د لاتينې امريکا تر سواحلو پورې په بېلابېلو هېوادونو کې د شمېرو له مخې شاوخوا ۴ ميليارده د نړۍ نفوس په ۲۰۲۴ کال کې د رايو ورکولو لپاره خپل ولسمشران او رهبران وټآکي، چې د امريکا متحده
پر ځوانانو او تنکیو ځوانانو د ټولنیزو رسنیو اغیزې!
ټولنیز رسنۍ زموږ د ژوند یوه نه جلاکیدونکې برخه ګرځیدلې ده او کارول یې په انټرنیټ کې تر ټولو مشهور فعالیت دی. نږدې هرڅوک په فسبوک، ټویټر، انسټاګرام او یا کومه بله کې یوه شمیره لري. دا یو حقیقت دی چې نږدې هرڅوک او د هر عمر لرونکي په ټولنیزو رسنیو کې فعال دي. همدارنګه د دی رسنیو منفي اغیزې یوازې پر ځوانانو هم نه دي، لویان هم اغیزمنولای شي. خو ځوانان او تنکي ځوانان چې د رسنیو سرلیکونه یې د سترګو په وړاندی اوړي را اوړي او یا یې غوږونو ته اوازونه ور رسیږي ، نو د ځان په هکله تصور کوي یا خپ
ورزش د نړيوال سياست په لومه کې
کله چې په ورزش او لوبو په مسلکي او له نړيوال انده غږېږو، نو لومړۍ پوښتنې مو چې ذهن ته راځي هغه دادي چې: ايا رښتيا هم لوبې له سياست څخه بېلې دي ؟ ايا رښتيا هم سياست له ورزش، او ورزش له سياست څخه نه قرباني کېږي؟ او ايا رښتيا هم نړۍ د دواړو تر منځ په جلاوالي قايله ده اوکه نه؟ لومړی به په دې اړه د ورزش څخه د سياسي استفادې په تاريخ غږېږو، په لومړي ځل په نړيوال ورزش کې د نړۍ د مشهورو او تر ټولو جذابو لوبو (اولمپيک) لوبې چې د نړۍ تقريبا ټول هېوادونه یې ګډونوال دي او هر څلور کاله وروسته په ډېر شو
