روانې چارې او بېلابېل
موږ افغانستان کوم لوری ته بیول غواړو؟
کدخدا عراقچی په خلیج هېوادونو کې څومره موقف لری چې افغانستان ته یې دکډوالو او اوبو مهار کولو پلمه سیاسی ذهداف مخ ته وړی.د کومې خواخوږۍ له پیغام سره راغلی وه ! اسلام آباد له اسلامی کنفرانس خو چنده تر لاسه نه کړه. خو داځل ایت الله ګان ډیر ګرم دی دمتحده امارت فاسق امیر النهیان هم سر ښوراوه لکه کربوړی!بد مرغی چېرې ده ؟ افغانستان دسیمې ، ګاونډیو او فرامنطقې رپاره دلنګې غوا میثیت غوره کړی . ۱- زموږ دکتوران وژونکی ته اتل وایی ۲-زموږ پخوانی جامد کوڼ لا نه دی پنچر شوی ۳-زموږ بهر میشتی
نظریات قومگرایانه و راسیستی مردود است
１. مقدمه: مقالهء تحت عنوان (نظریات قوم گرایانه و راسیستی مردود است) را در ۲۴ جنوری سال ۲۰۱۷ یعنی ۸ سال قبل از امروز در رسانههای اجتماعی مجازی و چاپی در داخل افغانستان به نشر سپردم. حالا بار دیگر و هنوز طرح موضوعات اتنیکی جنجالی در بین افغانها در رسانههای جمعی، بخصوص بیرون از کشور، به نظر می رسد و گاه گاهی نه تنها که جوانان یک قوم در مقابل اقوام دیگر جهتگیری می نمایند، بلکه چنان زیر تاثیر روحیهٔ قومی میروند که سمبولهای قومی خویش را بلندتر از نمادهای ملی کل افغانستان قرار میدهند و حت
د پاناما د کانال ستراتېژیک او سوداګریز ارزښت
د دوشنبې په ورځ د امریکا نوي ولسمشر، ډونالډ ټرمپ د ریاستي لوړې د مراسمو په مهمې وینا کې د کورنیو پلانونو او بهرنیو پالیسیو اړوند خپله تګلاره څرګنده کړه چې یوه یې د پاناما د ستراتېژیک او تجارتي کانال موضوع وه. د امریکا د CNBC ټلویزیون او ځینې خبري آژانسونه د ډونالډ ټرمپ له قوله کاږي: « دا کانال موږ پاناما ته ورکړی وو نه چین ته، خو هغوئ په خپلو ژمنو وفا ونکړه. موږ به پرېنږدو چې کانال په غلطو لاسونو کې پرېوځي. که چیرې پاناما د تړون د اخلاقي او قانوني بندونو مراعت ونه کړي، نو موږ به یې پرته له شک
اهداف مشترک برای ایجاد و تداوم اجماع بزرگ ملی
اجماع بزرگ ملی و ائتلافهای تاثیرگزار و سراسری در شرایط کنونی نمی تواند به دور اهداف محدود قومی، مذهبی، ایدیولوژیک، حزبی و طبقاتی تکمیل گردد. برای ایجاد و تداوم اجماع بزرگ ملی و تاثیرگزار به اهداف اساسی، جامع و فراگیر که بر محور منافع ملی و مطالبات عمدهٔ قاطبهٔ ملت استوار باشند؛ ضرورت است. این اهداف باید نه تنها پاسخگوی نیازهای فوری جامعهٔ ما باشند، بلکه واجب است که به عنوان یک چشمانداز بلندمدت و ستراتیژیک برای توسعه و پیشرفت کشور و ساختمان نظام عادلانهٔ رفاه اجتماعی عمل کنند. چنین اهداف
هر وسیله برای رسیدن به هدف مجاز نیست!
در تویتر محترم امرالله صالح یک جمله را خواندم که به نظر وی « هر وسیلهای برای رسیدن به هدف مشروع است». در فکر من دفعتاً این سوال خطور کرد که آیا راستی هم «هر وسیلهای برای رسیدن به هدف مشروع است؟» فکر می کنم که رابطهٔ هدف با وسیلهٔ تحقق آن یکی از موضوعات مهم و پیچیده در اخلاق، فلسفه، و سیاست است. پاسخ به این سوال به دیدگاههای اخلاقی، فرهنگی، و اعتقادی افراد بستگی دارد. سعی میکنم که بطور غیر جانبدارانه در این باره به چند رویکرد نظر اندازم: ۱. از زاویهٔ دید نتیجهگرایانه ((Consequenti
په دېپلوماتیکو برخو کې دمعادلې دوه اړخیزه لوری
که تور او سپین لوری هم وی باید متناسب وی ! تاسې ګورۍ چې په ټولنیزه شبکو کې د کومې ډلې برګ اتڼوڼه دی؟ چا په نړیواله کچه په له همدې بېوزلی ولس په میلیاردونو دالر ه په رڼا ورځ اختلاس کړل او څنګه یې په سیاسی مؤلفو کې پټ کړل ؟ ولې یو ه مسلمان په غیر اخلاقی دسیپلین کې ملی شتمنۍ غلا کړلې؟ چا بیا بشری ، انسانی، زمکنی ، قانونی ، ڼړیوا کنوانسیونونه نړیوال اهمیت نقض کړل ؟ څوک ول چې د بن پرېکړه کې یې خپل سرې ،نا اهله او بی کفایته اداره رامنځ ته کړه څه ډول انتریم حکومت وه؟همدغو فساد ګرو ته څنګه او
د ملي ګټو په وړاندې د ځوانانو مسئولیتونه
１. مقدمه: د (شخصي ګټې، ګروپي ګټې او عامې ملي ګټې) تر سرلیک لاندې می په ۲۰۱۰م کال کې یوه اوږده مقاله په فیسبوک، ويبپاڼو او ورځپاڼو کې خپره کړه. وروسته بیا د ځینو ضرورتونو له کبله څو وارې مکرره چاپ شوه چې وروستۍ ځل یې ۲۰۲۰م کال و. د هغې د نشر د لومړۍ نیټې څخه د هغو د موضوع په اړه د راپورته شوو سوالونو په رابطه مې یو څو نورې لنډې او اوږدې لیکنې هم وکړې چې د ملي ګټو په اړه یې توضیحات ورکول او له ګروپي ګټو او شخصي ګټو سره یې د هغو په اړوندتوب او اړیکو بحثونه کول. د روانې جنوری د میاشتې په
ملي ځواکونه
ما د ملي، دموکراتو او ولسي ځواکونو په اړه څو کاله د مخه او څو وارې مفصلې لیکنې کړې او نشر کړې دي چې ورپکې د هغوی په ماهیت، ورته والي او ځانګړنو باندې تماس نیول شوی. اوس دادي بیا دا مسئله د افغانستان د سیاسي ټولنیزو فعالینو ترمنځ را پورته شوې چې د هیواد اوسنیو ستونځو ته په کتو د هر څه تر مخه د ملی ځواکونو اتحاد او غښتلتیا ته اړه لیدل کیږی. په دې خاطر لازمه ګڼم چې د سیاست د مینه والو ځوانانو او خپلو ځوانو ملګرو له پاره په دې لیکنه کې د ملي ځواکونو په اړه لنډ تیوریکي معلومات ولیکم. د نورو دوو اص
دهندوانو اړیکی
دهند اړیکی له طالبانو سره داړیکو دپیاوړتیا خطر خپله دطالبانو یو شمیر هغه مداحان دی چې نه خپل ځان پېژنی او نه طالبان . داډله کنج وکناره کې ډیر بېرحمه خلک دی. دا نغاره چیان مستعار القابی چاپلو سان خو له ډیره پخوا په دې نا پایه کړکیچ کې بلد شوی او مهارت لری چې څه ډول طالب تیر باسی! ایا رښتیا دغه کوټوالان خلک دباور وړ دی؟او که همدغه کړکیچن ، سرتمبه، بیسواده، له حکومتولی او ملت سازی بې خبره په نړیواله کچه منزوی دی فکتو کرغېړنه اداره غوږونه لری او که ځانونه یې کاڼه اچوی ؟ دا د Indian Expres
د لاس انجلس د اور لمبې او د ځواکمنو بېوسي
د څلور نیم میلیونه نفوس په درلودلو سره، لاس انجلس له نیویارک څخه وروسته د امریکا د متحدو ایالتونو دوهم او د کلېفورنیا لومړنی ستر ښار دی. البته که د نښتو وړو ښارګوټو وګړي ورسره وشمارل شي چې ميټرو پالټن بلل کېږي، نو بیا یې نفوس لس نیم میلیونو ته رسي. د لاس انجلس ښار د ۲۰۲۴م کال بودیجه دیارلس میلیارده ډالره وه چې د افغانستان له ټولې کلنۍ بوديجې څخه څلور چنده زیاته ده. د متحدو ایالتونو څلورم مصروف ترین هوايي ډګر (LAX) په لاس انجلس کې دی چې تیرکال ۷۵ میلیونه بهرنیو او کورنیو مسافرو له دې لارې
داخبرې ، هغه خبرې او داټولې ګډې وډې القاعده او بیقاعده خبرې
ټول چینلونه نارې وهی چې مرواری لیلا یې وېوړه! ترمپ لا خبر نه دی خو دافغانانو په مېډیا کې هره شېبه او ګړۍ سکن کیږی . کله کته اوکله پورته ځې که موږ دومره باو ر په ترمپ کوو نوبیا دموږ دادومره هوښیارې دڅه لپاره؟ شل کاله ددالرو تور فرهنګ ، تور بازار ، حرص او آذ، ناوړه سیالی او بې ثباتی، رنج او محنت ، غلیظ افراط او تفریط چا دې لیوزلې ټولنې ته راووړ او څنګه یې راووړ؟ یوشمیر ددوه خرو داوربشو په وېش نه پوهیږی خو په تلویژیون دیوه هیواد په مستقبل باندې ګړیږی ما تر اوسه دا خبره دهېڅ افغان له خولې
لوږه او جګړه
لوږه، فساد، جنگونه او په نړۍ کې اقليمي تغییرات لامل شوي دي چې په نړۍ کې ډېر خلک د لوږې له بحران او مړينې سره مخ شي. همدا اوس د نړۍ د نفوس ۱۱ فيصده د لوږې سره مخامخ دي او هره شپه له اته سوه ميليونه ډېر کسان وږي ويده کېږي او د (ايف اي او) سازمان د شمېرو له مخې که چېرته امريکا متحده ايالات د خپلې نظامي کلنۍ بوديجې يوازې دوه فيصده هم مصرف کړي په نړۍ کې روانه د سوء تغذيې ستونزه چې هرکال ۱۷ ميليونه ماشومان په نړۍ کې سوء تغذيې نړۍ ته راځي تر ډېره حل کېږي او د ميليونونو ماشومانو ژوند ژغورلی کېدلای شي
محسن داوړ پاکستان ته!
که طالبان هوښیاردي ، نو خپل حکومت ورته وروسپارئ ، د پښتون ژغورنۍ مخکښ غړی د طالبانو په اړه د پاکستانی د چارواکو وروستیو څرګندونو ته په غبر ګون کې وییلي :چې که طالبان په رښتیا هم هوښیار او ځیرک دي ، نو پاکستان دي ورته د خپل حکومت واک وروسپاري ، څه موده وړاندی د پاکستان بهرنیو او کورنیو چارو وزیرانو یو شمیر رسنیو سره په خبرو کې طالبان هوښیار خلک یاد کړي ،او ویلي يې دي چې دغه ډله تر پخوا ډیر ښه شوي ، بل ځای په خپل فیسبوک پاڼه کې محسن داوړ لیکلي : ترهګر طالبان د پاکستان په بیلو بیلو ښ
تودې خبرې،ترخې خبرې، کږې خبرې
داخبرې دافغانستان په درد نه خوری داهسې دوخت سوزول، ځان ښودنه او ماشومانه حماقت دی . وایی ږیره دما اوواک یې دملا!یوشمېر کار پوهانو ، سیاستوالو ، شننونکو، خمیره کونکو، مطالعاتو او مذاکراتو تش په نوم تیر ویستونکو دغه مجهوله لوبه دومره بې ارزښته کړې چې له ګونګوسیو هم ټیټه برخه کې کاغ ! کاغ! کاغ! نارې وهی لنډه داچې دوی بسترې همدغو چینلو کې اچولی څوک اند وایی، څوک فلهذا، څوک تک تک څًوک تنش او څوک بیا دګوړې حلوا…….نو قطری بغلاوه، دشلمو ، عصریه ، قهوه او لویديځ ستایله منیو ته نوبت هم نه رسیږی . م
د افغانستان او سوریې ترمنځ ؛ پېوندونه او پېغورونه
له هرڅه وړاندې، د زړه له تل څخه دعا کوم چې د کون او کائناتو ستر واکمن دې ۲۰۲۵ میلادي کال زموږ د نړېوال کلي د اته میلیارده انسانانو لپاره د سولې د وږمو، ترانو او نغمو کال وګرځوي. درې اونۍ وړاندې په سوریې کې د حافظ الاسد او بشار الاسد د خونکاري رژیم ۵۴ کلنه اوسپنیزه واکمني د تاریخ په تورې تاخچې کې مهرو لاک شوه. په دمشق کې د صیدنایا زندان چې په بشري مسلخ سره شهرت لري، د نړېوالو خبري آژانسونو د راپورونو له مخې په ټولې دنیا کې دریم خطرناک زندان وپېژندل شو. دلته په تیرو دیارلسو کلونو کې له یولک څخه
اقتصادی محصولاتی دېپلو ماسی
یوازې وچ سیاست دټولو نورو مسائیلو سبب کیدای نه شی په دې مقدماتی بحث کې مخکې له دې چې اقتصادی ترمینالوژی باندی رڼا واچوو دافغانستان ملی محصولات ، کیفیت او کمیت ، اهمیت او امتیاز دافغانستان لپاره مطمنه، مناسبه او سیمه ایزه باور منه دېپلوماسی رامنځ ته کولی شی. دکمونیزم فرهنګ ځپلی ترکمنستان ، تاجیکستان ، ازبکستان ، قزاقستان ، او حتی چین اوهند پاکستان دافغا نستان په اقتصادی اوجغرافیاوی موقعیت ښه پوهیږی. دغو هېوادونو دافغانستان په نوم یوشمیر غونډې هم ترسره کړې . دوی په لومړی سرکې دامریکا ملګری
د سوله اییزې مبارزې دوه اړخه
د پښتنو لومړی سیاسي ولسي غورځنګ چې د عدم تشدد لاره یې غوره کړه د خان عبدالغفار خان په مشرۍ د خدایي خدمتګارو نهضت وُ. دا غورځنګ د سوله اییزې مبارزې د تراژیدیو ډک ژوند او ناکامو هلوځلو سره سره تر ننه پورې په لره پښتونخوا کې پلویان لري. اما ددې لارې زیاتره پیروان د مسألې ماهیت ته زیات پام نه اړوي. خدایي خدمتګارو د عدم تشدد لاره مخکې له دې چې د هند د کانګرس ګوند د عدم تشدد سیاسي کړنلارې سره یوځای شي، غوره کړې وه، دقیقاٌ هغه کړنلاره چې د کانګرس د بریالیتوب او د خدایي خدمتګارو او ورسره د ټولو پښتنو
افسانه بابا نوئل، خرافات دیگری از مسیحیت تحریف شده!
آئین مسخره مسیحیت غرب آدم کش و فرهنگ افسانه پرست و مرتجع این شرارت پیشگان، با تنیدن افسانه بابا نوئل برای کودکان شان، کودکان خود را از همان مرحله خرد سالی، با افسانه گویی و خرافات پرستی و وابستگی با جهان اوهام و خرافات و تخیلات، تربیه نموده و ذهنیت شان را برای پذیرش هر گونه چرندیات و یاوه سرایی و بذله گویی، آماده می کنند، تا در آینده به هر اندازه یاوه سرایی، چرندیات، بذله گویی، خرافات، أوهام، افسانه گویی، شرک، جعل، تزویر، دروغ، تحریف، تبدیل، ارتجاع، تناقض گویی و ... که تروریزم صلیبی و مسیحیت
پاکستان ته د افغان مهاجرو د اوسیدو نه اوس څه ګټه نشته!
د جهاد له پیله څخه چې مهاجر د افغانستان څخه پاکستان ته په اصطلاح رامات شول ،او ډله ډله راغلل ،نو له یوه خوا خو افغانان ډیری تعداد سره د پښتنو په سیمه کې دیره شول ،دا ځکه چې ژبه کلتور او زمونږ هر څه شریک ول ،په لمړي سرکې په خپله پشتونخواه کې د مهاجرو ډیر قدر کیده ،د پاکستان عوام پښتنو او بلوڅو د افغانانو ډیر قدر کاوه ، خو پوځ خپلې ګټې په دي کې ځان ته له هماغه وخته لیدی ،او دا ګټې یې د لمړي سر نه ځان ته په کې لیدی ، چې هماغه ګټي ورته ورسیدی ،د دوی غوا لنګه شوه ، د ټولي دنیا نه مرستي وشوي ، او د
مبانی میتودیک طرح و تدوین اساسنامهٔ سازمانهای مدنی
شاید همه خوانندگان محترم روش تحریر و طُرق تدوین اساسنامه ها را به یاد داشته باشند، زیرا که اکثراً با آن سرو کار داشته و دارای تجارب غنی اند. علی الٌرغم آن امروز در فکر نکات ضروری و ابتدایی در مورد تدوین اساسنامهٔ سازمانهای اجتماعی- مدنی و غیر انتفاعی افتادم و خواستم که بطور عاجل چند نکتهٔ زیرین در اینجا (با مثال یک سازمان) یاد آور شوم. شاید برای جوانانیکه من بعد در این عرصه دست به کار می شوند، مفید واقع شود. شرایط ایجاد و سازماندهی فعالیت سازمانهای عام المنفعه و نهاد های مدنی وجوهات مشترک
د پنجاب د خود سره پوځ او کړنو په وړاندی د پښتنو دریځونه!
دا څو کرخي د کوم شاعر دي نه پوهیږم خو محسن داور تل او همیشه تکراری کړی او ويلی یې دي . چې پوره یو حقیقت هم دی ، چې د پنجابی حکومت او یا د پنجاب د انګلیس مشربه حکومت پالیسی چې د شاعر په دي څو کرخو کې ښه څرګندیږي او د پوځي حکومت ټول ماهیت او اصلیت یې څرګند کړی . چې وایی : څه د جلوس ، څه دجلسی څه د غزا شهیدان ، مونږ بی هنره پښتنو سره بلا شهیدان او په میدان ما جنګوي ماله شاباسۍ راکوی او بیا د میدان په ویش کې نه منی زما شهیدان مونږ د یو جنګه خبر نه شو چې چا و ګټه مونږ ل
انګربز ، روس ، امریکا او چین په سیمه کې څه غواړی؟
موږ نه شو کولای دیو ه داسې ولس قلمرو ، سیاست، اقتصاد ، مدنی حالت او دژوند برخلیک په ببولالو ، بن بست ، ګونګوسیو او دپیتاوی اوصندلۍ په منا ظرو کې سهار او مازیګر درسنیو په دې الکترونیکی مارکیټ کې دالف زبر ا ا الف زبر اې الف پېښ او کې که رالنډه کړو . ط البان ښه دې او که بد دا به اوس پرېږدو بحث بلې خواته ځې! زموږ زاړه سیاستوال دبی بی سۍ په ترمینالوژی دومره مین دی چې دکا رغه کیسه ترې جوړه شوې ده. هغه داسې وه چې کوم ځوان نوې کوژدن کړې وه خو نه پوهېده چې دخسرګنۍ کره به څنګه خبرې اترې کوی . مور ی
دولتونه څنګه د ډېرو پورونو (قرضونو) له امله سقوط کوي؟
مخکې له دې چې په اصلي موضوع ته راشو لومړی به دا اصطلاح چې يو هېواد، يوه اداره او يا يوه ډله هېوادونه څنګه بل هېواد د پور يا قرض په دام او جال کې راښکېل کوي او څنګه یې بيا د خپلو اوامرو او خپلو اهدافو لپاره کاروي او څنګه پوروړی هېواد د ځان مجبوروي؟ په دې اړه به د د هېوادونو تر منځ پور يا قرض په اړه د (د پور دام ډيپلوماسي Debt-trap diplomacy ) باندې لږ رڼا واچوو . د پور دام (Debt-trap diplomacy) یوه اصطلاح ده چې د د دوو هېوادونو ، ادارې او هېواد او هېوادونو تر منځ نړیوالې مالي اړیکې تشریح ک
په سوریه کې د عَلوي اقلیت د نیمې پېړۍ واکمني
په ۱۹۷۰م کال کې د سوریې د هوايي ځواکونو ۵۴ کلن تورن جنرال حافظ الاسد د خپل ګوند (البَعثُ العَرَبِي الاِشْتِرَاکِي) د مشرتابه په ضد، د یوشمېر منصبدارانو په مرسته بریالۍ عسکري کودتا وکړه. د بَعث د سوسیالیست ګوند انقلابي کنګرې نوموړی د صدراعظم او دفاع د وزیر په توګه وټاکلو. یو کال وروسته، حافظ الاسد خپل ځان ولسمشر اعلان کړ او ۲۹ کاله یې د اور او اوسپنې حکومت وکړ؛ ترڅو په ۲۰۰۰م کال کې د وینې د سرطان له امله ومړ. د مرګ په سبانۍ ورځ یې ۳۵ کلن ځوئ، بشار الاسد چې د سترګو ډاکټر دی او هغه مهال په لندن
د قطر او عربی امارات وچې
قطر او عربی امارات دخپلواکی همزولی دی دواړو له انګرېز څخه په یوه کال کې یعنی 1971 م کال کې آزادی اخیستې ده . افغانستان پنځه زره کلن تاریخ لری دې کې شک نشته خو جاپان او افغانستان دخپلواکی په هکله همزولی دی او داوړو په 1919 کې خپه خپولاکی له انګریزانو تر للسه کړې ده نو په دې حساب موږ له دواړو وچو 52 کاله مخکې یو . دایوعینی حقیقت دی. له پاکستان موږ 26 کاله مخکې یوً. له حقیقت څخه تېر نه شو موږ دیوه پراخ ، هر اړاخیزه ، متمدن ، او ملی ارزښتونو ستر هېواد یو افغانان سره له دې کړکېچونو سره بیاهم ک
