علمي لیکنې
خشونت- تاو تریخوالی
د تاوتریخوالی په کمښت کې د علمی مراکزو رول او مسئولیت لنډیز تاوتریخوالی یا خشونت(violence )یوه منفی ټولنیزه پدیده ده. تحمل او زغم( tolerance) د بشری ټولنو د مسالمت آمیزه ژوند یو اصل دی. له تاوتریخوالی څخه د پاکی ټولنی د ایجاد لپاره یو شمیر داسی عاطفی او د سالم شخصیت د مناسب او معیاری تکوین چاپیریال ته ضرورت دی، چی په هغه کی د ټولنی راتلونکی نسل له هرډول تاوتریخوالی او ناوړه فزیکی او لفظی چلندونو سره نه پخلا کیدونکی او د تحمل او زغم لرونکی وروزل شی. په دی برخه کی د علمی او تحقیقاتی
افغان ستان یا ! افغانس تان
ازسالیان زیاد به اینسو در فکرو اندیشه اینکه ایا نام افغانستان وامثال ان مانند تاجکستان ،هندوستان ... وغیره کدامین نوع ان درست وکدام شکل انها نادرست است فرو رفته درخود می پیچیدم ، تا شکل اصیل انرا یافته وان را به پژوهشګران زبان ، شعرا ونویسند ګان جهت ترسیم نام درست ، دقیق وصحیح ان به بحث نشینم ! درزمان که ، شاګرد مکتب بودم از استادان ادبیات فارسی ، دری وپشتو وهموطنان مکتبی وچیز فهمم دربحث ها پیرامون نام کشورعزیزمان افغانستان و
د ځینو افغانانو قضاوت ته سلام!؟؟
د ځینو افغانانو قضاوت ته سلام!؟؟ عبدالله وردک انګلستان - سپتمبر - ۲۰۱۹ ګرانو او قدرمنو وروڼو او خویندو! السلام علیکم و رحمت الله و برکاته! الله(ج) د وکړي، چې ټول روغ او جوړ وئ. ګرانو او قدرمنو لوستونکو! داسې فکر کېده، چې د اشغالګرو سره ملاتړي، به یو څه وغندل شي. لېکن، اوس داسې معلومیږي، چې کېدای شي، هغوی ته د غوږ تاوولو پرځای، مکافات ورکړل شي. ځینو افغانانو، د وطن د خدمت تر نامه لاندې، ګران افغانستان له خاورو سره برابر کړ. د افغانستان د چور کولو
ټاکنې
ژباړن : محمدسرور احمدزی ټاکنې دهغوکړنو له مجموعې څخه عبارت دي، چې دواکمنانو دغوراوي يادقدرت دتابع کولو په موخه دڅارونکو دتعين اوټاکلو لپاره ترسره کيږي ،نوپه دې توګه ټاکنې په مختلفو طريقو داستازودټاکلو په معنی دي، ياهغه امکان دی ، چې په وسيله يې دوګړو اراده دسياسي قدرت داداره کونکو په تعين کې اغيز درلودای شي .که څه هم له پخوانيو وختونوڅخه راپه دې خوا دمسؤلينوپه ټاکلوکې دخلکو دارادې دخيلوالي نښې نښانې ترسترگو کيږي، اما بايد ووايو چې دسياسي واک په اداره کې دخلکو د ارادې دخيلوالی او دټاکنې
ایدئولوژی
بعضی از دوستان و علاقمندان سیاست از طریق مسنجر پرسشهای را در مورد ایدئولوژی سیاسی حزب آیندۀ خلق افغانستان (حزبیکه در راه احقاق حقوق و حفاظت منافع طبقات مؤلد، کارگران، زحمتکشان و تهیدستان کشور مبارزه می نماید) در شرایط بعد از فروپاشی سیستم سوسیالیسم عینی مطرح نموده اند. در این مقاله سعی به عمل می آید تا با در نظر داشت سوالات مطروحه، نخست در مورد ایدیولوژی روشنی انداخته شود. در مقالات بعدی در بارۀ انواع و نمونه های عمدۀ ایدئولوژیها در جهان معلومات هدفمند ارائه خواهد گردید. در مورد ایدئولو
معدني (منرالي) شوي ځګ (قف) څخه د تودوخي بندونکې ماده ښه خاصيت لرونکې ده
د معدنياتو (منرالونو) څخه ساختماني ځګ (قف) بايد د تودوخي بندونکي موادو په حېث ډېره ښه نتيجه ورکړي. په 2017 کال د جون په مياشت کې کوم اور چې د لندن ګرينفېل په برج کې ولګېد، نو بيا د تودوخي ساتنې موادو تهيه کوونه د ټولو خلکو په منځ کې يو خوځښت منځ ته راوړ. د دغې حادثې نه وړاندې هم څېړونکو ته دا يو سوال وو، چې څنګه کېدی شي چې داسې د تودوخي ساتنې مواد تهيه کړي چې نه يواځې د اور په مقابل کې مقاومت وکړی شي، بلکه کمه تودوخي انتقاله کړي، اقتصادي اوسي او اغيزه يې تر ډېر وخت پورې پاتې شي. د
د کاربن څخه کانکرېټ
د کاربن څخه کانکرېټ د کاربن څخه کانکرېت او د ټوکر (کپړی) څخه کانکرېټ لکه د فولاد لرونکي کانکرېټ (اهن کانکرېټ) په شان مصنوعيي ساختماني ماده ده. په خاصه توګه ګډ (ترکيبي) ساختماني ماده ده. دا د دوه ترکيبي اجزأو څخه، چې کانکرېټ او د کاربن څخه د ټغر يا پوزکي او د لرګي يا ميلې په شکل جوړيږي. د فولاد لرونکي کانکرېټ (اهن کانکرټ) په خلاف توپير سره، کوم چې په فولادو مجهز شوی دی،د کاربن کانکرېټ د رسۍ يا لرګي په شکل د کاربن د تارونو څخه جوړيږي. دلته د کاربن څخه مجهز شوې مادې چې کار اخستل کيږي
فعاله اورغورځونکي غرونه (Vulkan) څومره خطرناکه دي؟
فعاله اورغورځونکي غرونه (Vulkan) څومره خطرناکه دي؟ په اوس وخت کې د ځمکې په سر دوه ځايونو کې اورغورځونکي غرونه (Vulkan) غړمبيږي يا غريږي، چې دا يو د اندونيزيا (Indonesien) په اناک کرکاتاو (Anak Krakatau) او بل يې د اټاليا (Italien) سڅيلين (Sizilien) په اېټنا (Ätna) کې دي. ايا کېدی شي چې په ايټاليا کې هم داسې واقعه پېښه شي لکه چې په اندونيزيا کې منځ ته راغلی وو؟ ددې موازي والی يا عېن وخت او فرق. په اناک کرکاتاو (Anak Krakatau) کې څه پېښ شول؟ د ايټاليا په اټنا (Ätna)
جينياتي شننه ښي چې افغانان د بې سارې وراثت خاوندان دي
ژونځوريزه شننه ښي چې افغانان د بې ساري جنياتي وراثت خاوندان دي By principal investigator Pierre Zalloua and Marc Haber, both of Genographic's Middle Eastern regional center. This report published in the Plus One journal Dated March 27, 2012. It was National Geographic project. دا څېړنه ښاي چې د ډېرښته افغانانو( يانې پښتنو) د جينياتي وراثت په رڼا کې ټوله ابادي د يو نيکه اولاد دے چې په ممکنه توګه د کاڼيز دور (Neolithic period) د انقلاب وخت کې لرغون
د اسلامي بانکدارۍ حقیقت!
د اسلامي بانکدارۍ حقیقت! ژباړه: فضل کریم زدراڼ؛ د حافظ ذوالفقار علي (د اوسني دور د مالي معاملاتو شرعي حکم) له کتابه لومړۍ برخه تمهید: د تېرو څو کلونو په دوران کې اسلامي بانکدارۍ غیرعادي پرمختګ کړی دی، اوس مهال د نړۍ په نږدې ۷۵ هېوادونو کې اسلامي بانکونه په کار بوخت دي چې په دې کې ځینې غیر اسلامي هېوادونه هم شامل دي. یوازې په پاکستان کې د مختلفو بانکونو له درې سوه په زیاتو څانګو کې د اسلامي بانکدارۍ په نوم کار روان دی. د دوی له جملې خو یو شمېر یې په بشپړ ډول اسلامي با
د بهرنیو ژبو د ځینو ویینوپه اصلي مانا پوهېدل اسانه کار نه دی !
Effektivität , Effizienz د لیکوال (زما ) یو څو مخکنۍ خبرې ـــ کله ناکله په الماني ژبه زما د خوښې وړ مسلکي کتابونو د لوستلو په ترڅ کې له یوشمېر داسې لغاتونو (کلېمو ) سره مخ کېږم ، چې که په پښتو ، انګلیسي ، روسي او یا نورو ژبو اړوند منابعو کې یې ماناوې ولټول شي ، سره یو شان او ورته مانا شوي وي . خو که چېرې داشان لغاتونه د یوې موضوع په منځپانګه کې څوڅو ځلې راغلي وي نو بیا په هر ځانګړې غونډله کې د موضوع د څرنګندوالي او اړتیا له مخې په جلا بڼه کارول کیږي . په تېره بیا که دا رنګه وییون
هغه فکتورونه چې د نړۍ اقتصاد ته وده کوي
ژباړه : ۱ ــ جغرافیائي فکتورونه : اومه مواد او د خاورې موسمي حالت؛ ۲ ــ د تولیدونکو ځواکونو وده : چې په پراختیا کې یې د بېلابېلو هیوادونو د تولیدي شرکتونو همکاری رول لوبوي . ترټولو د صنایع په هغه سکتورونو کې پراخه شوې ، په کومو کې چې د لوړې کچې ځانګړتیاوې (تخصص ) شتون لري : د موټرو، الوتکو ، راکټونو او دې ته ورته د نوروشیانو جوړونه ؛ ۳ ــ علمي ـــ تخنیکي پرمختګ : د علم او تکنالوژۍ ( scientific and technological progress ) خورا چټک پرمختګ د هېوادونو ترمنځ د علمي او تخنیکي
شعوبیه؛ فاجعه ی تاریخی
تاریخ نویسی فارسی، مخطوطاتی به مصداق مثنوی هفتاد من کاغذ دارد. معمول ترین شیوه ی این تاریخ نویسی، سبک افسانه یی است. اکثر کتب تاریخی فارسی که عموماً سر و کله ی آن ها از قرن چهارم هجری پیدا شده اند، تا قرن ششم هجری که از التهاب تاریخ نگاری های افتخاراتی کاسته می شود، با چند پیام عمده خلاصه می شوند: اسلام ستیز
د وینې د لوړ فشار ناروغې
د وینې د لوړ فشار ناروغې (hypertension). د وینې د لوړ فشار ناروغې (hypertension) سره مبارزه ضرور باید وشې! په ټوله نړۍ کی د دوینې فشار ناروغۍ دانسان د مرګ اساسې علت دی، د نړیوال روغتیایی سازمان له قوله د دغۍ ناروغۍ څخه هرکال په نړۍ کې ۱۷،۳ میلیونه خلک مری. دغه ناروغۍ د مرګ اساسې خطرناک عامل بلل کیږې. دوینې فشار څه ته وایی؟ د وینې فشار د زړه هغې قوی ته ویل کیږې چې د هغی په وسیله وینه په رګونو کی حرکت پیدا کوې. د وینې نورمال فشار ۸۰/۱۲۰ اټکل شوې دې د وینې لوړ فشار یوه مز
هُومُونېمي ګړي :
هومونېم (Homonym) یوناني اولاتیني لغت دی،چي مانائې ده: هغه ګړي چي یوډول ږغونه اویوډول لیکل کیږي؛خو مانا ئې سره جلاوي . دغسي ګړو ته په ادبیاتو کي هومونېم(متجانس)یاهم ډوله وایي . اودقافیې په علم کي وهومونېمو ګړو ته چي په شعرکي راسي متجانس ردیف وایي . لکه په دغه شعر کي متجانس ردیف : یوشاعر وايي : ستاله خیاله مي زړګی شوویني ویني* * زه سوی یم هجران الله مي ویني د لومړي نیم بیت په پای کي «ویني» اوبړن (سره کره ویات) دي په رګونو کي دانسان او ددوېم نیم بیت په پای کي «ویني» ددرې
کوچنيان د هيواد راتلونکی جوړوي
د لمر د زرينو وړانګو ټغر ورو ورو په ټوليدو وو او د مازديګر سيورې خپله لمن شيبه په شيبه غزوله ، ګورم چې کله کوچنی او کوچنۍ د دينې او پښتو ژبې د ليک لوست خونې ته ننوزي او څيرو کې يې د زده کړو سره مينه او خوښي برښې . دغه کوچنيانو ته د هڅاند او هيواد پاله ځوانانوهر يو پيکام ماموند او زلمي حبيب له خوا زده کړې ورکول کيږي هغوې وایې : کوچنيان د هر مور او پلار د هيلو نړۍ ده او د هيواد راتلونکی ددوۍ پور تړلی دی ، دوۍ د سبا ورځې مشران دې ، د ګلانو په شان دې
آيا پښتانه خويندو ته په ميراث کې حق ورکوي؟
له کډوالى مجلې څخه په مننه ترجمه: د سړي لپاره د دوو ښځو په اندازه برخه ده. (القرآن) په پښتنو کې دا خبره مشهوره ده چې پښتانه خپلو خويندو ته په ميراث کې حق نه ورکوي. کيداى شي په ځينو سيمو کې دا خبره سمه هم وي خو په زياتره سيمو کې دا خبره تر خولې پورې ده او تر ډېره دا خبره يوازې تر نيوکو پورې ده چې حقيقت نه لري. پښتانه تل د خپلو خويندو درنښت کوي او حق يې مني او ورکوي يې هم. پښتانه چې په ځينو مهالونو کې ښکاره د خويندو په ميراث يا حق سترګې پټوي. خو په ارکې ورکوي. تل يې دا چ
د پښتو لپاره ځينې نــِــويزونه
مرحوم پلار صاحب مې ويلي يې وو چې يوِه پښتون ملګري يې ويل چې دا اِنګليسي ژبه خو پښتو ته وَرته ده ، مونږ وايو «هورې دورې» دوي وايي here there . دِ اِنګليسي ژبې اَهميت (آندراوړتيا یا «اِيـمـپـوړټــَــنس» importance چې کوم څوک يې په آند کښې راوړي يعني چې «په قصه کښې يې کېدا») چې مــُــهــِــمه «آندراوړانده» يا «اِيـمـپـوړټــَــنټ» important ژبه ده ، ستاسې پښتنو د عاليقدرو حضورو ته به بهتره معلومه وي مګر شايد چې بيا هم و نه غواړئ چې
pylori H څنګه د معدې ټپ رامنځته کوي؟
Helicobacter pylori يا (H. pylori) د بکتريا يو ډول دی. دغه ميکروب د انسان وجود ته ننوځي او د هاضمي سيستم داخل په معده کې ژوند پېلوي. کله چې يې په معده کې ځای ونيولو؛ څو کاله وروسته بيا په معده يا کوچنيو کولمو کې د ټپ سبب کيږي. په ځينو کسانو کې آن د معدې د سرطان سبب کيږي. په H. Pylori اخته کېدل په ټوله نړۍ کې عام دي، کابو د نړۍ د نفوس ۲۳مه&n
د برونر اکتشافي زده کړې نظريه
جروم برونر د هاروارډ او اکسفورډ د پوهنتونونو استاد د يوه ارواپوه او د ښوونې او روزنې د متخصص په توګه د روزنيزې ارواپوهنې په برخه کې د دوو نظرونو څرګندولو پواسطه ډير زيات شهرت وموندلو. لومړی داچې هغه مدعي دی چې، « هر شی په هر سن کې کولی شو هرکس ته ورزده کړو» دغه عبارت هغه ادعا ده چې په ظاهر کې د پياژه د نظريې مخالف ده هغه باور درولودو چې په هر عمر ياسن کې خاص مطالب د هرشخص د عقلي رشد مرحلې مطابق کولی شو چې زده کړه ورکړو، خود برونر منظور له دې عبارت څخه دادی که چيرته وکړای شو د خپل
د افغانستان په لوړو زده کړو کي د ګډو پولو د اوبو یا Transboundary Waters د پوهي د نه شتون ستونزه او هغه ته د حل لاري
د لوړو زده کړو سیستمونه تقریبا په هر هیواد کي یو د بل څخه توپیر لري چي هر هیواد نوموړی سیستم نظر خپل اصولو، قوانینو او د ټولني اړتیاوو ته جوړوي. پوهنتونونه تر ډیره حده خپل په چارو کي خپلواکه وي او هر پوهنتون د پوهنځی او حتی ډیپارټمنټ تر سویې پوري خپل د درسی نصاب یا کریکولم په ترتیبولو او په هغه کي د تغیر راوستلو پوره واک او اختیار لري. په نړۍ کي هیوادونه په لومړي ګام کي خپل د ټولني د سیاسي، اقتصادي او اجتماعي اړتیا او پرمختګ لپاره د لوړو زده کړو کریکولم جوړوي تر څو وکولای سي خپل ټول ضرورتونه
لابراتواري خوندیتوب (Laboratory safety)
سریزه: غوښتل مو د لابراتوارې خوندیتوب په اړه معلومات پیدا کړم خو په ګوګل کې له ډېرو پلټنو سره سره مې په پښتو او درې ژبه هیڅ ونه موندل حال داچې په هېواد کې هره ورځ د انساني، حیواني، نباتي، اوبو، خاورې، کیمياوې سرو، سیمنټو،میوو ،منرالونو او د ژوند په نورو برخو کې د تشخیص لپاره په لسګونو لابراتورونه جوړېږي نو ما غوره وګڼله چې ددغې تشي دیوې کمې اندازې د ډکولو لپاره مې د انګلیسي له بیلابیلو مقالو څخه یو څه راټول او ژباړلې دي نو هیله ده چې دعامو لوستونکو او په ځانګړې توګه د زده کوونکو یو څه تنده پر
دمسلکي روزنپوهني بنسټ
مسلکي روزنپوهنه (vocationle education ) په اروپا کي دنولسمي پېړۍ په پای کي او دشلمي پړۍ په سرکي په ډېر جنجال او نیوکوسره په ورو ورو د ټولنیز روزنپوهني ( general pedagogy)څخه راجلا او ځانګړې پوهنه سوه . دځانګړي کېدوآري لامیلونه اوثبوتونه دنورو بنسټي شیانو تر څنګ داوه،چي مسلکي روزنپوهنه په طبعیت کي شتون لري . ثبوت ئې دهغه فلمونو له مخه کېده،چي ژوندپوهانو [ Biologec] له ډول ډول ژوو څخه اخستي وه . په دغه فلمونوکي ژوي ښوول کېده چي دخپل ورځني خوراک لپاره له «اوزار» نه کار اخلي . دبولګي
اقتصاد
هر هغه علم چي ژوره څېړنه پکښي وسي هتمن دپخواني یونان دعلومو دتاریخ او فلسفوپاڼو ته ګرځي او دهغه وخت فلسفي او علمي عقایدو او نظریاتو ته دمبداء په بڼه کتل کیږي، دا ځکه چي یونان لومړی هغه مځکه وه چي هلته د طبیعت له مخه پوړونی ایسته کیږي او دهغه مځکي انسانانو دتفکر دقدرت په زور دطبیعت او دهغه دحوادثو او پېږندلو څخه بحث او څېړني کړي دي، اجتماعي مکتبونه یې پرانیستلي او پر ډول ډول مؤسساتو د انسانانو دپیدایښت او د کائناتو دڅرنګوالي په باره کي یې نظریې ورکړي دي. د اقتصاد مفهوم هم ل
د قهر او غضب علاج
دکتور محمد سعید « سعید افغنی » (کال:1354 هجری شمسی ) تدوین او اهتمام : امین الدین سعیدی «سعید افغانی » بسم الله الرحمن الرحیم مقدمه: عالم شهیر افغانستان و منطقه دکتور محمد سعید « سعید افغانی » در رساله علمی هذا که تحت عنوان « د قهر او غضب علاج » به نشر میرسید با زیبای خاص می فرماید : «حقیقت دادی چه غضب دیو ساعت لیونتوب دی.» واقعاً هم غضب وقهر نوعی از دیوانګی و حالت غیر نورمال روانی
