د ټول افغان لخوا خپرې شوې لیکنې
سیاست علم دی که هنر
دا چې د سیاست کلمه یوه ډیره پراخه کلمه ده علماوو او سیاست پوهانو په مختلفو مانا ګانو سره کارولې ده. خو بیا هم تر اوسه د دې کلیمې د مانا او تعریف په اړوند علما او سیاست پوهان په یو واحد تعریف باندي ندي قایل شوي، علماوو او سیاست پوهانو په مختلفو ماناګانو سره کارولې ده خو زموږ په ټولنه کې بیا خلک د سیاست په اړوند متفاوت نظر لري، سیاست د درواغ ویلو مکر او فریب په مانا بولي، په داسې حال کې چې داسي نده، نو په دې لیکنه کې لومړی د سیاست په اړوند لنډ معلومات وړاندي کوم، د سیاست پر لغوي او اصطلاحي مان
حسن البناء څه وکړل چې په مليونونو زړونو پاچاهي کوي؟
زه په جرءت سره ویلي شم چې لسګونه کلونه کېږی چې مسلمانانو دشهید امام حسن البناء په شان سړي هغه څوک چې په یو مهال څو ارزښتمندي ځانګړتیاوی لری نه دی لیدلي داسې څوک چې لوړي او روښانه موخې یې دامت او انسانیت دسوکالې له پاره لرلي.خلکو هغه پېژاند او دهغه په ریښتینولي یې ایمان لرلو او ماهم لکه دخلکو په شان هغه وپیژند که جامع خبره وغواړم دامام البنا اړوند یی وکړم داده چې (هغه په ټول وجو
آزادى فردى و دسپلين سازمانى
رابطه آزادی فردی عضو سازمان سیاسی با دسپلین حزبی از موضوعات مهم و قابل بحث و دقت می باشد. حق آزادی عقیده، وجدان، نظر، بیان، دید سیاسی و عمل در چوکات قانون تدوین شدۀ ملی از جملۀ حقوق اساسی و اولیۀ انسان است که در اعلامیۀ حقوق بشر ملل متحد تسجیل گردیده و تمام کشور های عضو ملل متحد و سازمان های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و کلتوری همان ممالک مکلف به مراعات نمودن آن می باشد. هیچ قانون فرعی داخل کشور، اساسنامۀ سازمانی نهاد های سیاسِی- اجتماعی و طرزالعمل تشبثات اقتصادی نباید مانع و نقض کنندۀ حقوق و آزا
خټک عقیده او دخوشال سیاسي فلسفه
دریمه برخه ( ۱ ) د خوشال په سیاسي فلسفه کې دجنګ مقام: په دې ځای کې دجنګ دتعریف نه تیریږم. ځکه چې جنګ د دوو تنو ترمنځ د لفظي جګړې نه را واخله بیا دهیوادونو تر منځ تروسله والې نښتې پو رې د لاملونو، موخو، تکتیک، ستراتیژۍ او جنګي وسایلو له مخې دومره ډیر ډولونه لري چې په یوه تعریف کې نه ځائیږي اوله بلې خوا دخوشال خان دوخت جنګونه دشلمې او یویشتمې پیړۍ له جنګونو سره ډیر توپیرونه هم لري چې په خپل وار دجنګ په تعریف کې نورې ستونځې رامنځ ته کوي. دخوشال خټک د جنګي وړتیا او مهارت س
چې مشر یې غومبر وي، اختر به یې مازیګر وي
ليکوال و فرهنګپال زموږ د هېواد هغه هستۍ دي چې ددې هېواد د ټولو ناخوالو پر وړاندې لکه سپر داسې هر وخت درېدلي او د هېواد و هېوادوالو دفاع يې خپل مسووليت منلی... د نورې نړۍ د هېوادونو دغه مدافعين پخپلو هېوادونو کې له هر پلوه تر ټولو غوره زندهګي لري، هم په سياسي لحاظ، هم په معنوي لحاظ او هم په مادي لحاظ. زموږ د هېواد تر ټولو ستره بدبختي دا ده چې د واک پر ګدۍ او مسند ناست واکمن ددې قشر هېڅ په کيسه کې نه دي. دوی ته تر ټولو نژدې او غوره خلک يوازې د دوی چاپلوسان غوړه مالان اقا بلی ګا
رابطه جمهوری اسلامی و طالبان
در میانه انفجار و انتحار و توحش تروریسم اسلامی طالبان علیه مردم بیدفاع و مصیبت دیده افغانستان، هیئتی از دفتر سیاسی طالبان مستقر در قطر به دعوت وزارت امورخارجه جمهوری اسلامی به تهران آمدند. در تمام طول اقامت این هیئت در ایران، در هر گوشه و کنار شهر و روستاهای افغانستان یک لحظه ماشین ترور طالبان از حرکت باز نایستاد. فقط در یک روز در سه منطقه از کابل انفجارهای مرگبار جان چندین نفر را گرفت. در مناطق تحت کنترل این نیروی وحشی اسلامی، صدها نفر بی خانمان شدند و چندین جوان به هر بهانهای بی
طالبانوته د ډاکتراشرف غنی کلّک دپلوماتیک ګذار
د دوحې هوکړه چې د امریکا او طالبانو ترمنځ د تېرمیلادي کال به فبروري کې لاسلیک شوه دسترو سیاسي او حقوقی خلاو ډک یوه هکړه ده، دې تړون نه یواځې افغانستان ته تاوان ورسا وه بلکې امریکې ئې هم زیانمنه کړه ځکه چې د دې تړون سره د امریکا اقتدار او موقف په جهان کې صدمه وليده، دا چې نن په امریکا کې یو نوې منتخب ولسمشر او نوی حزب یعنی د دموکراتانو ګوند چارې په لاس کې اخیستي دي نوی مشرتابه د دې تړون د ارزونې هوډ لري چې ډېرژربه پیل شي، دا کار به د داوړو هېوادو ګټه خوندي کړي، دا صحیح خبر ده چې دا تړون د ام
خبرو کې ځنډ، د حکومتي پلاوی بې حوصلې کېدل
هر ځل چې به امریکایانو له طالبانو سره په اجنډا کې نوی خبره ور زیاته کړه، طالبانو به په ناستو کې ځنډ راوست، امریکایانو له طالبانو سره په ۱۶میاشتو مذاکراتو کې په پرله پسې ډول جدې فشارونه وارد کړل چې طالبان اوربند ته چمتو کړي، مګر طالبانو تر تړون یوه اونۍ وړاندي د جګړې کمېدلو باندي توافق وکړ. په دوحه کې د حکومتي پلاوي په څیر د خلیلزاد ټیم څو ځله تر دي هم ډیر نهیلي شول، مګر هغوی به له بېلابېلو لارو له طالبانو سره د بیا کیناستلو هڅې کولې، چې قطر او ناروي هیواد په دي برخه کې ډیر فعال وو.
د وحيد مژده صاحب وينا
یوازې دوې مسئلې لنډې یادوم، دا پخوانۍ تجربې دي، په کار ده چې بیا ځل تکرار نه شي. دوستانو وویل چې غټ تحول راغلی، رښتیا همداسي ده، یوځل بیا په افغانستان کې لوی قوت "امریکا " ماتې خوړلې ده، او دا لومړی ځل نه دی چې موږ د داسی یو حالت شاهدان و اوسو. دلته پوښتنه پیدا کیږي چې د دې لویو قوتونو "انګلستان، پخواني شوروي اتحاد او امریکا " له ماتولو وروسته زموږ لاسته راوړنه څه ده؟ موږ انګریز ته ماتې ورکړه، حاصل یې په هیواد کې یو ډیکټاټور نظام منځته راتلل و، او د استعمار ځای ډیکټاټو
خلط اوهام
تاریخ نویسی به اثر توهم، جزو شگرد هایی ست که بنیانگذران نهضت جعل و دروغ (شعوبیه)در تاریخ منطقه ی ما کاشته اند. استعانت از این پدیده، پس از آن که عناصر جدید جعل تاریخ چون «آریایی»، وارد تاریخ نویسی های ما می شوند، بیش از همه مردمانی را به توهم انداخته اند که همسویی واقعیت های اجتماعی و تاریخ افتخارات آنان را ناممکن می کنند. در مقوله های نو تاریخی، آن چه به نام مفخره می آید باید با شان مدعا برابر باشد. در مثال های تاریخی واضح، حضور گسترده و فراگیر ترکان از شرق آسیا تا اروپا که به مدنیت
ولې ځينو هغو استراليايي عسکرو چې په افغانستان کې یې ماموريت ترسره کړی و، ځانونه ووژل؟
شاوخوا ۴۰ زره استراليايي عسکرو په افغانستان کې د متحدينو له راتګ سره تر اوسه پورې په دوره يي ډول دنده ترسره کړې ده ، چې په نورو ځايونو سربېره یې زياتره په ارزګان او هلمند ولايتونو کې مېشت وو او هلته یې جګړيز ماموريتونه پرمخ وړل.دې سرتېرو هلته وخت پروخت له طالبانو سره په جګړو سربېره په جنګي جنايتونو او د بې ګناه خلکو په وژلو هم لاس پورې کړی و ، دوی يا تورن او بې وسلې کسان په ډېر بې رحمه ډول وژلي دي او يا یې شکنجه کړي دي او يا یې نور ډول ډول ستونزې او مشکلات پرې راوستلي دي. د دوی ددې ظلمون
افغانستان د سړې جګړې قرباني
ایا د افغان په پا که خاوره د وخت زبر ځوا ک شوروي اتحاد د پوځي یرغل د رد نا که پیښه ،چې ټو ل نړیوال سوسیالستي سیستم یې له بیخه لړزان او کاواک کړ،د شوروي دولت له خوا د فارس خلیج نفتي زیرمو او د تودو اوبو سمندري بندرونو په لور د وړاندې تګ ، مخکې له مخکې تدوین شوی ستراتیژیکي پلان وُ او که د موجودې وضعې تر آغیز لاندې ،د شوروي دولتي مشرانو د عاجلې غوښتنې او پریکړې محصول ؟... شوروي لښکرکښي د نړیوال سوسیالیستي او پانګوالي سیستمونو ترمنځ ،د نړۍ ویش په سر، د اوږدې ،سړې جګړې د ډګر د ګڼ شمیر نښتو څخه
تجربیات سیاسی سیاه
يكي از ويژه گي هايی كه مي توان به راحتي به كنه ي روح و روان تبعه ی افغان پي بُرد، عنصر «سياست» است. سياستزده گي در بستري از تحولات ناخواسته، جامعه ي افغاني را به نمادي از بازار سياسي نيز مبدل ساخته است. از هنگام تاسيس جمهوريت كه به گونه اي فهرست طولاني از مفاهیم و واژه گان سياسي و سيستمي را وارد فرهنگ سياست و اداره ي افغانستان كرد، تا پس از كودتاي كمونيستي، تجاوز روسان، حاكميت تنظيمي، طالباني و حكومت های پس از طالبان كه تنوع شگفتي به مقوله ي سياسی داده اند، سياست و پرداختن به آن، بحثی
دو روی یک سکه
در میان آثاری که «انجمن شعرا و نویسنده گان» حکومت های کمونیستی، چاپ می کردند، کمتر موردی یافت می شد که به خواندن بیارزد. با حمله بر نخبه گان افغان که پس از هفت ثور، وحشیانه دنبال می شد، آن چه به نام بقایای آنان مانده بود، در حد وابسته گانی که با لحاظ کمیت، هرگز به درستی تنقید نشدند چه قدر کار های پُرمایه داشته اند، تنی چند بیش از همه سر زبان ها افتیده بودند که با سقوط حکومت به اصطلاح خلقی، روی دیگر سکه ی شان هم نمایان شد. بسیاری از کسانی که در حاکمیت کمونیستی به نام نخبه، به ویژه فره
نتیجه ی سهل انگاری ها
در نزدیک به 20 سال اخیر که نوع حاکمیت در افغانستان در زمینه ی تنازع گروهک ها نیز تعریف شد، فرهنگ سازی به منظور تضعیف اکثریت، بیش از همه در آن، جلوه داشته است. این که چه گونه ناعاقبت اندیشی طالبان، نه تنها آنان را به حاشیه کشاند، بل پشتون های دخیل در حاکمیت های پساطالبانی را با دشواری ها مواجه کرد، یک مساله ی درون قومی نیز است که باید سوا از دیگران، تجزیه و تحلیل کنیم، اما ضعف های آشکار یا توجیهات بی جا که به منظور تحفظ مادیات باد آورده، صورت می گرفتند، به معنی خیانت های بی حد و حصر،
حماسه ی سومین پیروزی
افغانستان در قرن نوزده، آماج تجاوز امپراتوری استعماری انگلیس نیز قرار گرفت؛ هرچند محاسبه ی استعمارگران، اشتباه از آب درآمد که فکر می کردند به امتداد اشغال سراسر هند، می توانند جغرافیایی را درنوردند که از قبل در زمینه ی «تفرقه بیانداز و حکومت کن!»(شعار معروف انگلیسی) از وحدتی بازمانده بود که افغان های سلحشور، اما متحد گذشته، از هند تا آمو و از کشمیر تا اصفهان را اشغال کرده بودند. جنگ های تعیین کننده ی اول و دوم افغان و انگلیس، به شدت به حیثیت جهانی بریتانیای کبیر، آسیب زدند. پس زدن هج
المتوکل علی الله (خرد سیاسی افغانستان)
آرامش های دوران سلطنت اعلی شاه محمد ظاهر(رح) حتی در نوستالژی آن ها حس می شوند. در سال های اخیر، بعضی از فرهنگیان ما کوشیده اند با ردیف تاریخ تصویری دوران اعلی حضرت شاه محمد ظاهر(رح) احساسی را به مردم، به ویژه به جوانان ما القا کنند که از دوران آرامش های افغانستان، به خاطر داشتند. با کاهش طوفان حوادث، اکثراً در مرکز شهر ها، فرصت های زیادی میسر شدند تا مردم ما به مسایلی هم توجه کنند که در پیوند به گذشته ی شان، برانگیزه بودند/ هستند. در این میان، فعالیت های گسترده ی فرهنگی، مدنی و رسانه
محمد عثمان روستار تره کی چې ما ليدلی
د دغه ليکنې انګېزه په رسنيو او د افغانانو په ټولنيز ژوند کې د ښاغلي پوهاند محمدعثمان روستار تره کي په اړه د يو شمېر څرګندونو په اړه ما ته پيدا شوه، چې لاندې څو کرښې پرې تورې کړم. په دې هيله چې دغه څو کرښې د درنو افغانانو او په تېره بيا د رسنيز ډګر د فعالينو خوا پرې بده نه شي، ځکه زه دغه څو کرښې د خپل شخصي ليدلوري په اړوند ليکم، چې نه کتابي خبرې دي او نه هم کومه ځانګړې څېړنه ده. څو کاله مخکې له ښاغلي آصف وردګ سره په يوه فاتحه کې مخامخ شوم، چې وروسته له فاتحې مو د افغانستان، خپل ګاونډ
ته د رحمت سمبول او د انسانیت معراج یې
د سپیرو غرونو، شګلنو دښتو او وچو ناوونو په متن کې، د تهذیب او اخلاقي معیارونو په نوم هیڅ هم نه وو. کیږدۍ په کیږدۍ د میکدو، ساقي او کړنګیدلو جامونو راج وو. د بدلمنو ښځو په جونګړو به سرې جنډې رپیدې، خاوندانو به خپلې ښځې له یارانو سره د یوې اونۍ او حتی یوې شپې لپاره یو بل ته لیږلې را لیږلې. د عربي ټاپو وزمې په ختیز کې فارس او په شمال کې د روم امپراطورۍ وې، او په لویدیز کې د حبشو ټولواک واکمن وو، خو عربان د جاهلیت او ځان ځانۍ تورې بلا پخپلې غیږې کې ټینګ نیولی وو. د خلیل په سپینه ږیزه او د ذبیح پ
مرز منفور (معرفی کتاب نفرین دیورند)
وقوع دیورند در تاریخ افغانستان، واقعی ترین معنی یک مرز منفور است. راجع به این تراژیدی، آثار، کتب و مباحث زیادی ارائه شده اند که اگر جلو آگاهان آن ها قرار داده شوند، نو نیستند؛ اما این، به معنی ختم مقال نیست. عموماً آشکارایی پیرامون خط دیورند در سایه ی تقابل افغانستان و استعمار انگلیس، روابط دیپلوماتیک و تلاش های مایل اتحاد شوروی به ابحار گرم، صورت گرفته است. یعنی خلط بیش از حد سیاسی، گونه ای از تلقی رسمی این خط را دامن می زند. بنا بر این، ادعای جاگزینی پاکستان به معنی طرف اصلی، ادامه
