مقالې
د کډوالو قاچاق او د ماشومانو په وړاندې بې عدالتي
د ۲۰۰۸ او ۲۰۱۳ میلادي کلونو ترمنځ، کله چې هغه مهال له اندونیزیا څخه استرالیا ته ډیری پناه غوښتونکي تلل، قاچاقبرو ډلو په دغو ناقانونه سفرونو کې کوچني او کم عمره ماشومان چې عمرونه یې آن تر ۱۳ کلونو وه، له ځانه سره په کار ګمارل. د راپورونو په اساس، نه یوازې دا چې یادو ماشومانو د دغه کار په بدل کې کمې پیسې ترلاسه کولې، بلکه هغوی په دې هم نه پوهیده چې کوم کار چې ترسره کوي ناقانونه دی او په مخ کې یې ډیر خطرونه موجود دي. د (انسایډ اندونیشیا) ورځپاڼې د یو راپور په اساس، د ۲۰۰۸ او ۲۰۱۳
ټاکنې که د بسوګۍ واده
اېمل افغان په يوه کلي کې يوې زړې پېغلې ژوندکاوه نو دکلي نورو پېغلو اوځوانانو به ورته ويل چې بسوګۍ کوژده دې څنګه شوه هغه غريبه چې د رنګ او ښايست له پلوه لږ توره هم وه نو دې به ورته ويل چې ما څوک څه کوي ننني ځوانان خو ښو او ښايسته پېغلو پسې ګرځي اوکوښښ کوي چې له هغو سره واده وکړي او خپل ژوند جوړ کړي. خو بله ورځ مه کوه چې د لرې سيمې کوم ځوان را برابر شوی او بسوګۍ ورسره نامزاد شوه او ټول کلی د بسوګۍ په نامزادۍ خبر او خوشحاله شو او هره پېغله او ځوان راځي بسوګۍ ته د مبارکۍ پ
مرد چُست و کار های سُست
(گذاری بر سال اول ریاست جمهوری دکتور غنی) نوشته ی محمد اسماعیل یون برگردان از پشتو به دری افغانی: مصطفی عمرزی یادآوری: هشدار ها، تبیین و موشکافی استاد یون در بررسی سال اول ریاست جمهوری داکتر اشرف غنی، ارزش نوشته ی زیر را بیشتر می کنند. تقریباً
د جنګی جنایتکارانو اتهامنامه؛ قضایی شننه
قضاوتپوه محمد سلیمان د جنګی جنایتکارانو په اتهامنامه کې د مسوول مدعی العموم د وجدان په حکم، بشري احساس او د قانون په ړنا کې د دردیدلي او کړیدلي ولس دردونه په پوره دلایلو سره چي د زړه نه راخوتيږي د قضا لور مقام ته وړاندي کړی ده. د تجربې او مسلک د ښه وړتیا پر بنا، د لاندي ټکو ته د هر حقوقپوه پام راګرځي، او د دعوا د جرم او مجرم
سازمان هاي اجتماعي
از جمله ي ده ها وسيله اي كه امروزه به واسطه ي آن ها، شماري بي سواد، پول به دست مي آورند، سازمان هاي اجتماعي اند. همين حالا تعداد زیاد اتحاديه ها و نهاد هايی وجود دارند كه با نام هاي خيلي بزرگتر از كار، به اصطلاح خودشان مصدر خدمت می شوند. اداراتی با شماري از ماموران تاريخ گذشته ي دولتي كه همه جا را فراگرفته اند، مثل
د ګیرې له برکته!
د ګیرې له برکته! عبدالله وردک انګلستان - دسمبر - ۲۰۱۸ ګرانو او قدرمنو وروڼو او خویندو! السلام علیکم و رحمت الله و برکاته! الله(ج) د وکړي چې ټول روغ او جوړ وئ. ګرانو او قدرمنو لوستونکو! غواړم، چې د ژوند یوه ریښتنۍ کیسه درته وکړم. ځنې وروڼه او خویندې به وایي، چې دغه کیسې به څه وخت خلاصېږي؟! ان شاءالله چې تاسې هم زما په شان سپین ګیري شئ، نو بیا به تاسې هم خپلې ریښتنۍ کیسې کوئ. تر ټولو لومړی، زه غواړم دغه نقطه په ښه توګه واضح کړم چې په دغه لیکنه ک
د ماشومانو د برخلیک دښمن مو وپيژنئ
ژباړه او زیاتونه: محمدالله آرین هر مور او پلار هیله لري چې بچي يي درس ووايي او کله مو هم دا ارمان نه دی کړی چې زموږ بچيان دې درس نيمګړی پريږدي او کار دې وکړي ، خو له دې ټولو سره سره له ځينو تنکيو ځوانانو او ماشومانو درس پاتې شي او کار ته مخه کړي. په افغانستان کې په خاص ډول د کار بازار له ډيرو ستونزو سره مخ دی ماشومان خو څه کوې لويان په کاري چاپيريال کې له ګڼو ستونزو سره مخ دي، بله بدي داده چې زموږ په ټولنه کې ماشومان يوازې شاقه يا سخت کارونه نکوي بلکه نشه يي توکو ته مخه کوي، د م
مکلفیت او د کار قوه
مکلفیت د اجباري کار هغه حالت دی چې د یو هېواد ټول (یا ځینې) وګړي د دولتي دستګاه خدمت ته راځي. عموماً مکلفیت د نظامي خدمت له پاره کارول کېږي. د نړۍ په کچه د مکلفیت تاریخ تر پخوانیو تمدنونو پورې رسېږي. د هامورابي پاچاهي(۱۷۹۱ ق.م – ۱۷۵۰ ق.م) هغه لومړی دولت دی چې د مکلفیت ذکر یې د قانوني موادو په توګه تر موږ رارسېدلی دی. په افغانستان کې د امیر شیرعلي خان د پاچاهۍ پر مهال د افغانستان د منظمې اردو بنسټ کښېښودل شو چې هم تعلیم ورکول کېده، هم یې خپل ځان
قوماندان!؟
صفت منفور «قوماندان» یا به اصطلاح خر-آسانی ها «فرمانده»، در آخرین بروز اجتماعی از درز فاعلی بیرون شد که در مجلس بچه بازی، مصروف تعهد بود. رقابت های مذموم که اعتنایی به اخلاق ندارند، پشتوانه ی رقبایی شده اند که در چهارگوشه ی جغرافیای مورد منازعه ی افغانستان، یکی پی دیگر مسابقه می دهند. ق
د دوکتور فاروق اعظم د سولې وړانديز په اړه زما ياداشتونه
د ۲۰۰۸م کال اوړی و چې ښاغلی دوکتور غلام فاروق اعظم دوبۍ ته راغی. اصلا دوکتور اعظم کابل ته په لاره و او د يو ملګري له لارې خبر شوی و چې زه یې په اماراتو کې مېشتو افغانانو سره ملاقاتونه برابرولی شم. د دوکتور اعظم له نوم سره له پخوا موږ ځکه اشنا و چې په پښتونخوا کې د کډوالۍ پرمهال د اسلامي محاذ د ګوند د مشر پير سيد احمد ګيلاني مرستيال او وروسته بيا په د مجاهدينو په عبوري حکومت کې د ښوونې اوروزنې وزير و. زما کورنۍ هم د اسلامي محاذ د بيرغ لاندې جهاد کاوه او د مجاهدينو د عبوري حکومت په دوره کې
د میانمار پوځ مالیزیا ته تلونکې د روهنګیايی کډوالو کښتۍ درولې
د میانمار پوځ د سه شنبې په ورځ په یو خبر کې ویلي، یوه کښتۍ یې نیولي چې ۹۳ روهنګیايي کډوال یې د دغه هیواد د راخین ایالت د بیځایه شوو وګړو له کمپونو څخه د مالیزیا په لور انتقالول. د میانمار د پوځ په اعلامیه کې راغلي چې له تیرې میاشتې راهیسې د (مانسون) باراني موسم له ختمیدو وروسته دا د روهنګیايي کډوالو دریمه کښتۍ ده چې دوی یې نیسي. په جنوبي میانمار کې د حکومت د دفتر مشر وايي، نوې نیول شوې کښتۍ د ځايي کب نیوونکو لخوا کشف او په هکله یې چارواکو ته خبر ورکړل شوې وه. د میانمار
په استرالیا کې د کډوالو والدینو لپاره نوی ویزه اعلان شوه
د استرالیا فیدرالي حکومت اعلان کړی چې د ۲۰۱۹ کال په لومړۍ نیمايي کې به استرالیا کې د میشتو او قبول شوو کډوالو د والدینو لپاره د نوې ویزې غوښتنلیکونه پرانیزي. د یادې ویزې مسوده او قانوني مراحل تیره اوونۍ د استرالیا د پارلمان او مشرانو جرګې لخوا تصویب شول، چې ورسره سمدستي حکومت هم دا اعلان وکړ چې د ویزې صادرول به راتلونکي میاشت کې پیلوي. د استرالیا حکومت وايي، د کډوالو د والدینو لپاره دغه نوی ویزه یې د کډوالو په غوښتنه رامنځته کړې ترڅو هغوی وکولای شي خپل والدین د ټاکلي وخت لپاره
د فیسبوک ترانه
طنز محمود نظري د فیسبوک ترانه پارلمان کې دغلو اکثریت د خلکو بد ذهنیت ښیي وطنفروشي بیا دهر وکیل مغزي ظرفیت ښيي ایران او پاکستان او روس خرو ته پټي ګوتې ورکوي ځکه بوشه خره ډیرژر د افغان له کلمي سره ضدیت ښیي واوره وروره د فیسبوک یوه طبي ترانه هره ورځ یوشی کړې راته داکسیروخزانه یو لیکي د شوګر لپاره ښه ده دخره اینه سهار ماښام خوره ورسره ډوډۍ اوربوښینه بل لیکي هر ورځ خوره یوه ترخه کړېړه بل لیکي خ
د سميع الحق وژل ورته عبرت شول، مولانا فضل الرحمن حقيقت ویل پيل کړي
وروسته له هغې چې عمران خان له هند سره د دولتونو او ولسونو په کچه د اړیکو د غوړولو او د لارو د پرانیستلو لپاره اقدام وکړ او څو ورځې وړاندې يې له هند سره د کرتارپور پوله پرانيستله؛ د وسله والو طالبانو دویم معنوي پلار او د افغانستان د جنګ جهاد بلونکی مولانا فضل الرحمن له هندوستان د پاکستان پر دوستۍ او له افغانستان پر دښمنۍ نيوکه کړې. فضل الرحمان تېره پنجشنبې د قبایلو د حقونو په نوم یوې غونډې ته ويلي، له افغانستان سره لارې بندې دي او مرکزي حکومت نه غواړي چې له افغانستان سره ترانزیتي او مواصلاتي ل
د زړه ماتول او د هغه درملنه!
د زړه ماتول او د هغه درملنه! عبدالله وردک انګلستان - دسمبر- ۲۰۱۸ ګرانو او قدرمنو وروڼو او خویندو، السلام علیکم و رحمت الله و برکاته! الله(ج) د وکړي، چې ټول روغ او جوړ وئ. ګرانو او قدرمنو لوستونکو! د زړه ماتول، یوه ډېره پېچلې موضوع ده، چې هغه ښې هر اړخیزې، څېړنې ته اړتیا لري. کنه، کېدای شي چې د زړه ماتول، د نورو شیانو سره غلط، او اشتباه شي. غواړم، ګرانو او قدرمنو لوستونکو ته، هغه څه ولیکم، چې د زما په نیمګړي ذهن کې راګرځي. زه له ټولو لوستونکو، او په
د کوچنیانو لپاره یوه لنډه کیسه
کدو ډیر دروند دی عمران د مکتب له همصنفیانو سره له ښوونځی بهر یو لنډ سفر درلود. په لاره کی ورته ښوونکي ووییل چی موږ او تاسو به نن د کدوانو یو پټی ووینو. زده کوونکي ډیر خوشحاله شول او په لاره کی چی کله ښوونکي ورته ووییل چی دوی کولای شی له ځانه سره یو یو کدو کورته هم راوړي، نور هم خوشحاله شول. عمران او رسول چی ډیر نږدي ملګري وول له ځانه سره هود وکړ چی دوی به یو غټ کدو له ځانه سره کورته یوسي چی ټول خوشحاله کړي. وروسته له نیم ساعته دوی پټیو ته ورسیدل او عمران منډه
د پنجابي پوځ الحاد ولې پښتانه تباه کړل
زه غواړم تا ووژنم. ته مړ شوې. زما او ستا د کورنۍ يا قوم دښمني شوه. هغوی ما وژني يا مې نېږدې د کورنۍ غړی. زه نه غواړم زه يا مې عزيز ووژل شي نو تا نه وژنم. زه غواړم ستا په ناموس تېری وکړم; مال درنه واخلم . . بيا هم پورته کيسه! دا ځل زه پوليس يم; عسکر يم . . . ستا د وژلو حکم را سره دی. که تا ووژنم نو زما کورنۍ او ماته مسوليت ندی راجع. هو که ما حکم جعلي جوړ کړی وي بيا به حکومت سپيناوی وکړي. تاته او حکومت ته مجرم يم. دا هم ونشوه ! دا ځل تا وژنم. مال او هر څه د
د وطن د ټولو لانجو دايمي د حل طرحه
څه کول پکار دي چې مسوليت ولس ته راجع او په په پرېکړو کې دخيل شي . - ولايتونه, والي او د ولايت اړوندې ادارې دې لغوه شي. - ولسوال او د ولسوالۍ ښاروال دې د رايو له لارې وټاکل شي. د ټاکلو معيارونه دې ورته مرکزي حکومت وټاکي. - د ولسواليو شمېر دې 249 وي چې د ولسي جرګې د وکيلانو له شمېر سره سم وي. - هره ولسوالي به لکه يو فدرالي ايالت داخلي خود مختاري لري. - د تجزيې وېرې نشته ځکه يوه ولسوالي ځان په بېل هېواد نشي بدلولی. د مرکزي حکومت زور پرې بر وي. - پدې
د افغانستان اوبه او د پاکستان زهر
له څه مودې راهیسې پاکستانۍ رسنۍ په افغانستان کې د اوبو د مهارولو هڅې (لکه د شاه توت پروژه چې هند یې د ۲۳۶ ملیونه ډالرو په ارزښت د کابل په سیمه کې د ۱۴۶ ملیونه مکعب متره اوبو د ذخیره کولو په موخه د پلي کولو نیت لري) د افغانستان او پاکستان په روابطو کې د هند د لاس وهنې د یوې بېلګې په توګه عامه اذهانو ته وروپېژني. د پاکستاني رسنیو دغه په اصطلاح اندېښنې په یو شمېر معتبرو نړۍوالو رسنیو کې هم انعکاس مومي او په افغانستان کې یې هم د جنجالي خبرونو تږي ژورنالستان او رسنۍ په غبرګولو کې ناغېړي نه کوي (دي
مؤقت حکومت، د کرزیانو او د نظاریانو دسرچوک اوازه
د موئقت حکومت پیشنهاد د لمړي وار لپاره ابوالفساد حامد کرزی هغه وخت مطرح کړ چی د داکتر اشرف غنی او عبدهللا تر مابین دوړونکي او بایلونکي ناندري روانې وې او غوښتل یی یو وار بیا د خپلې شرمیدلې سیطره لپاره یو مجوز پیدا کړي خو جان کري خپل ماډل حکومت چی په هیڅ ملک کی چا نه ولیدلي افغانانو ته جوړ کړ او منفي تاثیرات یی افغانان په پوست او هډکیو تر نن پوري لمس کوی ، بیا وروسته کله چی اشرف غني مفتخواره ، مفسد ، ناکاره شمالي لومپنان له ارګ څخه وشړل هر یوه یی د مؤقت حکومت غوښت
