ګرانو اوخوږو لوستوونکو د ) پا اچا يي / پشايې / آريک ( ژبې ويوونکو اوعالقمندانو !
دادی دنوموړې ژبې ادبي اغيز په )عربي( ژبه کښی تر مطالعې الندی راولو . ددغه کار لپاره د)عربي (ژبې داسالم په ديانت کښی
د ) دين( دکليمې نوم اوريښی يې په پشايې ژبې سره په مقايسه کښی وينو او ګورو.
د ) دين( نوم چی په انګرېزۍ کښی ورته ) religion )وايې اوپه هره ژبه کښی د) دين( نوم ځانته خپل خپل نوم لري .
اوس نو، د ) دين( دکليمې په ريښه ، مصدر او افعالو چی ، په )پا چايې / پشايې( ژبه کښی يې ريښه يې شتون څه ډول دی تر
مطالعې اوڅيړنې الندی راولو او بيا د اسالم د دين پوهانو او ژب څېړونکو ته دهغوی دعلمي نظر دښکاره کولو په خاطر چی، د )
دين( کلمه دکومې ژبې اصلي مال اودادب برخه يې ده وړاندی کوو ،هغه هم په دی هيله چی،ښاغلي دنظر خاوندان په دی اړوند
خپل جوړوونکې اوالرښودې الرښونې د راتلوونکي څيړنيز کار دښه تر سره کولو په خاطرراسره شريک کاندي .
دين:
په )پشايې / پا چا ايې (لرغونې اريايې ) آريک/ پا چا ايې( ژبه کښی ، د) ديک= ورکول= دادن( له مصدر څخه د نوموړي مصدر
دګردان څخه په الندي ډول سره الس ته راځي.
ديک = ورکول= دادن
پاچايې ضميرونه ـ پښتو ضميرونه
آ ـ ديم. زه ـ درکوم
توـ دييي. ته ـ ورکوی
سی ـ ديګا. هغه ـ ورکوي
آمو ـ ديس . مونږـ ورکوو
ايمو ـ دېدا . تاسی ـ ورکوئ
تی ـ دين . هغوی ـ ورکوي
اوس چی، مونږ د ) دين = ورکوي/ ميدهند( کلمه په پاچايې ژبه کښی دپشايې دمصدر دګردان څخه په الس راوړله ، چی په پښتو
او دري فارسي ژبو کښی هريو خپله معني لري خو، په پشايې ژبه کښی يې شکل ) دين = ورکوي( چی، داسالم د دين دنامه سره
کټ مټ يوشانته او ديوې طاليې سکې دوه مخه دي الس ته راوړله ، چی هډو يودبل څخه توپير نلري. خو، هغه څه چی، زمونږ
داليل را تقويه کوي ، هغه په پا اچا ايې / پشايې ژبه کښی دمصدر شتون دی اودهغې څخه دمنظمو افعالو الس ته راوړل دي چی،
د) دين( کلمه اودهغې ريښه زمونږ باور دپا چايې ژبې په ادبي قوت ال زياتوي اودا را ته په ګوته کوي چی، نوموړې د ) دين( کلمه
يانوم دپا اچا ايې / پشايې ژبې دادب دکهول څخه دعربي ژبې دادب په کور دخپل هغه ادبې اومفهومي هر اړخيز ارزښت له مخې
چی، په خپل ذات او وجود کښی لري ورننوتې اونفوذ يې ورکښی کړی دی .
اوس نو ، دستاسی دښاغلو ژب پوهانو ، ليکواالنو، شاعرانو او دادب دکور دانايانو نظر ته سترګي په الر يم، چی خپل نظر د )
دين( دښکلې کليمې په اړوند دلوستوونکو اوعالقمندانو سره شريک کړئ، چی د) دين( دلوړو ګرداني داليلو په نظر کښی نيولو سره
چی، دا د ) دين( نوم دکومې ژبې پورې اړوند دی.
يادونه:
زما په پوره باور سره ، ماته داسی ښکاري ، چی داسالم د مقدس دين دراټوکيدو څخه ال دمخه آريائيانو په خاص ډول دوخت
لرغونو پشايانو / پاچايانو خپل ) دين( اونني مروج اوډيرنور په اصطالح عربي نومونه لکه :
هللا، ال اله هللا ،ايمان ، دين، لمونځ ، اذان، مسجد، مزدک ، الهام ، زکات، اوپخپله دپرون، نن سبا اودبل سبا اود ترتله د) ال اله هللا(
مفرد اوجمع اوډير نور عربي نومونه ، چی دژوند او امکان په صورت کښی به په ورو ورو سره يودبل پسی په توضيح اوتشريح
پيل وکړم تر څو ، خپله ادعا په علمي اوڅيړنيز بنياد سره عالقمندانو ته دجر اوبحث لپاره وړاندی کړالی شم.
په دی هيله چی، دڅېړنې په الر کښی دانشمندان خپلې علمي او الرښودې مرستې راڅخه دراتلونکو څيړنو په خاطر ونه
سپموي.ترڅو وکوالی شو دتير تاريخ تورتم اړخونه داصلي آريايې ژبې اودهغې دپيدايښت د اصلي سيمې اوجغرافيوي او ژبني ادبي
اړخ په اړوند
څه نا څه مکمل اوبشپړ کړای شو.
په درناوي.
ماڼو احمدجان.
۲۰۲۰ جون دنمارک اودنسه.
