مقالې
د طالبانو ادبي غلا
دطالبانو ادبي غلا لیکوال : حکمت سباوون په عامیانه تفریحي ادبیاتو کی ورته قینچي کړپ او په سنجيده ادبیاتو کی ورته پلیجرست یا ادبي غل وايي . یو ادبي غل دیو نظم یا نثر الفاظ قافیة اویا هم طرز ترنم پټوي او دلږې ډېرې اضافې یا د موضوع په تبدیلولو فکر کوي چې ده کوم ادبي تخليق کړی او فکر کوي چی فقط همدا ډوډۍ خوري اونور خلک ګیا خوري اوګویا که خلک نه پوهیږي. د څه مودې راهسی په أفغانستان کي یو نظم ( له دې کلي کډه وړمه راغلم تنګ له بدامنیو ـ هره ورځ په اوږو وړمه جنازې د ګلالیو ) ډیر
ښاغلی مټیق - د ماشومانو لپاره ناول - اتمه برخه
ښاغلی مټیق ( چونګښه) د ماشومانو لپاره ناول په تېر پسې لیکوال : پاول وان لون پښتو کوونکی : یوسف هېواددوست اتمه برخه تر پښو لاندې کول زده کوونکو په نا آرامۍ سره یو بل ته کتل ،هېڅ چا نه غوښتل د ښاغلي فرانس راز بربنډ کړي .خو د ښاغلي فرانس پوزه بیخي سره شوې وه او دا په دې مانا وه چې سړی ښه سخت په قار و ،سیتا تل داسې فکر کاوه چې د ښاغلي ستوارک پوزه کټ مټ لکه د یو شمېر الوتونکو د پوزو په شان ده په تېره بیا کله چې سره شي .د دنیس په ذهن کې یو ناڅاپه یو فکر پیدا شو
د اسټراليا لومړي وزير پناه غوښتونکو ته خبردارۍ ورکړ
د اسټراليا لومړي وزير سکاټ موریسن يو تازه ويډيويي پيغام خپور کړی چې په هغې کې پناه غوښتونکو ته خبرداری ورکوي ترڅو استراليا ته غير قانوني را نشي. د لومړي وزير دا نوی پيغام به ۱۵ هغو هيوادونو کې خپريږي له کومو څخه چې استرالیا ته د پناه غوښتونکو د راتګ اټکل کيږي. موریسن په دغه پیغام کې قاچاقبرانو ته خبرداری ورکوي چې استرالیا ته په کښتیو کې د کډوالو په قاچاق کولو کې به بریالي نشي او د ده حکومت به یې مخه ونیسي. نوموړی په یاد پیغام کې کډوالو ته وايي، «تیروتنه مه کوئ، استرالی
اندونیزیا کې یو افغان پناه غوښتونکي ځانوژنه کړی
د اندونیزیا د مناډو د کډوالو په توقیف خونه کې ۲۴ کلن افغان پناه غوښتونکي سجاد یعقوب ځانته د اور لګونې په پایله کې تیره اوونۍ د چهارشنبې په ورځ ساه ورکړه. سجاد یوه اوونۍ وړاندې په توقیف خونه کې دننه په خپل اطاق کې پر ځان تیل توی کړي وه او د ځانوژنې هڅه یې کړې وه خو نوموړی د توقیف خونې د مسولینو لخوا هغه مهال ژغورل شوې وه. د توقیف خونې چارواکې وايي له سجاد برسیره دریو نورو افغان پناه غوښتونکو هم د ځانونو د سوځولو هڅه کړی وه خو د هغوی وضیعت مخ په رغیدو دی او په روغتون کې تر درملن
د استرالیا کارګر ګوند وايي د ناقانونه کډوالو پر وړاندې غښتلې پولې غواړي
وروسته له دې چې د استرالیا حکومت ونشو کړای په پارلمان کې د هغه قانون د تصویب مخه ونسي چې له مخې یې د نایرو او مانوس توقیف ځایونو ناروغه کډوال د درملنې لپاره استرالیا ته راوړل کیږي، نو اوس دغه حکومت هڅه کوي د پولو امنیت لا هم تقویه کړي ځکه دوی ویره لري چې قاچاقبر ښايي له دې قانونه د بازار موندنې ګټه پورته کړي. لومړی وزیر سکاټ موریسن وايي، د زیاتو کشفي ګزمو په لار اچول، د اطلاعاتو راټولول، عامه پوهاوی او همداراز د کریسمس ټاپو د توقیف خونې بیا پرانیستل د نوي پلان برخه ده ترڅو استرالیا ته
استرالیا کې د کډوالو د درملنې د نوي تصویب شوي قانون په هکله یو شمیر حقایق
د اسټراليا پارلمان هغه قانون تصويب کړ د کوم له مخه چې ناروغه کډوال او پناه غوښتونکي له نایرو او مانوس ټاپو څخه اسټراليا ته د درملني لپاره راوستل کيږي. دا قانون داسې مهال د اسټراليا د پارلمان لخوا تصويب شو چې د اسټراليا حکومت ددې قانون مخالفت کاوه او د تصويب مخه يې نيوله. دا له ۸۰ کلونو وروسته لومړی ځل دی چې حکومت خپل جوړ شوي قانون کې ماتې خوري او پارلمان يې اړ کوي ترڅو پکې بدلون راولي. د نوي قانون له مخه به دوه ډاکټران د ناروغه کډوال حالت معلوموي او له هغې وروسته به يې
د غني او کرزي عمده توپیر
د لاس د ګوتو په څېر د انسانانو خویونه، ،ښېګڼې او وړتیاوې هم سره متفاوتې وي او د همدغو ځانګړنو له امله ځینې انسانان د نورو زړونو ته رسا لاره کوي، مګر ځینې بیا د ډېرو هلو ځلو باوجود هم د خلکو له سترګو لوېږي. ډاکټر غني او حامدکرزی یې ښې بېلګې دي. ډاکټر غني هره شیبه د وطن د ابادۍ او سرلوړۍ په فکر کې دی او له وطن سره بې کچې مینه لري او خپلې دغې موخې ته د رسېد لپاره هیڅ ډول مصلحت پ
د دښمن تعریف واضح دی
ولسمشر غني په کورنیو چارو وزارت کې د پولیسو د ځانګړو قطعاتو منسوبینو ته په خطاب کې وویل، هر هغه څوک چې د دولت پر وړاندې وسله پورته کوي، دښمن دی او له منځه یې یوسئ. هغه زیاته کړه، زه له هغو کسانو څخه نه یم چې یو ساعت یې دوست بولي او بل ساعت دښمن ورته وایي. په وروستیو څلورو کالو کې چې د امنیتي او دفاعي ځواکونو په عملیاتو کې کوم پرمختګونه وشول او زموږ ځواکونه په مېړانه او عالي مورال وجنګېدل یو مهم علت یې همدا دی، ځکه د ولسمشر کرزي په وخت کې به امنیتي او دفاعي ځواکونو جنګ کاوه،
ډاکټر مجاور احمد زیارد علومو اکاډمي مشاور ټاکل شوى
دافغانستان د علومو اکاډمۍ د خبر پاڼې له مخې پوهاند ډاکټر مجاور احمد زیارد علومو اکاډمي د مشاور توګه ټاکل شوى او د روان کال د سلواغې په ۳۰ مه نېټه د علومو اکاډمي د مشاور په توګه د ولسمشر سلاکار لعل پاچا آزمون لخوا وروپيژندل شو. په دې اړه غونډه کې د افغانستان د علومو اکاډمي د عمومي ریس په ګډون د اکاډمي علمي غړو او یو لړ نورو فرهنګیانو ګډون وکړ. د افغانستان د علومو اکاډمۍ د خبر پاڼه وايي د هېواد پياوړی ژبپوه پوهاند دوکتور مجاور احمد زيار د افغانستان په علومو اکاډمي کې د ژبپوهنې د سلا
قومي سوداګر؛ د شخصي ګټو په لټه
زمونږ ولس ته لکه د لمر په شان څرګنده شوه چې ملي خاینینو تر پرونه پورې دا کړیدلی ولس او د افغانستان سپیڅلې خاوره خپلو بادرانو په مرسته ټوټې ټوټې کړه او په میلونونو بی ګناه کسانې شهیدان کړل او اوس دوی د واک د ترلاسه کولو په موخه یو د بل تر څنګ ناست دي او یوه ورځ هم د هغه ریښتینو مجاهدو، د کورنیو، ماشومانو، کنډوښځو، د میندو او پلرو پوښتنه چا ونه کړه چې څه حال لرئ، آیا تاسو کور، خواړه اوبه لرئ او کنه؟ د هغوی د ماشومانو لپاره د ژوند نورې آسانتیاوې لکه ښوونځي ته تګ، د لوبې، او د ژوندانه نور فرصتونه
لاسوهنه
یو پر بل برلاسی، غلبه، عجله، هوس، ځان ښودنه، د مقابل لوري کم راوستل، خپله خبره میره او د بل بابیزه ګڼل او د نورو په چارو کې لاسوهنه، د انساني فطرت یوه داسی نا اشنا غریزه ده چې له آدمه تر دی دمه ځموږ په وینه کې ځغلي راځغلي. کله چې موږ د مداخلې نوم اخلو یا یی خبره کوو، نو نیغ په نیغه او په لاشعوري توګه مو په ذهن او زړه کې د شورويانو یرغل انځور کیږي. مازی درې ورځې وړاندی ددغه خونړي تاړاک دیرش کاله پوره شول، د ګورباچوف په وینا هغه داسی ناسور دی چې زموږ او د دوئ له ټپونو څخه اوس هم وین
سوء استفاده های رسمی
هراس از بسیج مردمی که بدون شک آرای پاک را وارد محور های ملی، چون «صلح و اعتدال» می کند، دولت را به تکاپو انداخته است. از قبل نیز گمان هایی به یقین مبدل شده بودند که زعامت کنونی به گونه ی اجندایی از امکانات دولتی برای تداوم حاکمیت ضعیف خویش، استفاده می کند. خارج کردن اکثر پروژه های عام المنفعه به بهانه ی بستر ستیز مناطق روستایی و استفاده ی دوباره آن ها در اوان کمپاین های انتخاباتی، بدون این که ضامنتی وجود داشته باشد که آن
پښتو چاربیته
پښتو چاربیته دا يوه ريښتينې خبره ده، چې ولسونه ادبيات زېږوي او ادبيات بيا د همدې ولسونو د روزلو دنده پرغاړه لري په ادبياتو کې لومړى ولسي ادب د ولسونو له خوا رامنځته کيږي، چې دا يوازې ادب نه بلکې د همدې ټولنو او پرگنو ټولنیز ژوند د ټولو مادي او معنوي ارزښتونو ريالستيکه او ريښتينې هنداره گرځي او د دوى د عاطفيزو غږونو بشپړه انگازه ترې اوريدل کېږي. ولسي ادب چې فلکلوريک ادب يې هم گڼو د پرگنو د ميتولوژيکې ايډيالوژۍ ، اخلاقي معيارونه ، عنعنيز اړخونه او د سيمه ايزو بديعي او هنري ادبياتو
په روښاني تصوف کې د وحدت الوجود برخه
په روښاني تصوف کې د وحدت الوجود برخه لومړی به پيرروښان وپيژنو، چې څوک ؤ؟ پيرروښان: پيرروښان په ميا روښان، بايزيد انصاري، او بايزيد مسکين سره مشهور دی، همدا رنګه د ده مخالفينو لکه اخوند درويزه او د هغه استاد ملا محمد چې په ملا زنګي مشهور و، پيرروښان يې په پيرتاريک سره هم ياد کړی دی، پير روښان د عبدالله زوی او د شيخ محمد لمسۍ دی، د مور نوم يې ځينو ماخذونو بيبڼ یاد کړی؛ خو په حالنامه نومي اثر او ځينو نورو يې د مور نوم آمنه ذکر کړی او د پلار نوم يې ابابکر ذکر کړی دی غالباً دغه روايت
زبان بازی
وقتي اصرار زبان بازان براي اصل شمردن عادت تکلم در هويت تباری را مي بينیم و از جانب ديگر، شاهد مي شويم كه بعضی ما در كنار مخالفان و گروه های انباشته از موتلفان ضد افغان، تا مرز خيانت آشكار به جامعه ي تباری و ايثار مردم براي اشتراك در تحولات انتخابات، با همزبانی، فرياد مخالفت سر می دهند،&
افتخارات مذموم
مثل اين كه عقده ي حقارت قومی از بيماري هاي مهم و رواني مردم ما شده است. شماري با تلقين ميراث بقاياي حاكميت هاي كمونيستي و تنظيمي كه در عقب، ميراث هاي ارتجاعی عتیقه نيز دارد، وقتي چيزي براي ابراز وجود نيافتند، بدون انديشه بر اين كه حالا اين مساله ي قوم هرچه باشد يا نباشد، انساني هايی كه از حيثيت و شان اجتماي برخودار اند، آن ها را مديون تحصيل، دانش&
نمايشي او فرمايشي جرګې مشکل نه شي حل کوي
په افغانستان کې جرګه که د کلي او قوم په سطحه وه او ګه په ملي کچه يوه درنه او معتبره منبع د ناڅاپي سختو او بغرنجو مسايلو د حل د پاره وه . تصميم او فيصله يې موافقو او مخالفو ته قابل د قبول او مرعي الاجرا وه .خو داشان جرګې د اولس د صادقو ، پاکو ، بې جرمه او صالحو اشخاصو او شخصيتونو نه تشکيلېدې ، چې شخصي ، ګروپي او تنطيمي غرضونه او مخصدونه په کې نه وو مطرح ، بلکې د عمومي او ملي خير اوصلاح هدف به په کې نغښتئ و .همدا وجهه وه چې بې له چون اوچرا به يې پرېکړو ته لبیک ويل کيدلو او ستونزه به حل ش
د نوي رپوټ موندنې ښیي د استرالیا حکومت د کډوالو روغتیا ته جدي پاملرنه نده کړې
د استرالیا حکومت په تیرو پنځو کلونو کې له خپلو سمندري توقیف خونو د ناروغه کډوالو استرالیا ته د لیږدولو مشورې چې د ډاکټرانو لخوا ورکړل شوي وې له نظره غورځولي او د کډوالو روغتیا ته یې کومه جدي پاملرنه نه ده کړې. د یوه نوي رپوټ موندنې ښیي چې په سمندري توقیف خونو کې کډوالو او پناه غوښتونکو آن تر پنځو کلونو انتظار ویستې ترڅو استرالیا ته د درملنې لپاره یوړل شي. دغه رپوټ وايي، دا په داسې حال کې ده چې د ډیری دغو ناروغو کډوالو په هکله په توقیف خونو کې د استرالیا د حکومت لخوا موظف شوو ق
توسعه ی حاکمیت ملی
گذر سیاسی 18 سال اخیر، درک فراز و فرود نو بود که با تنوع جناحی و تباری، خواسته ها و آرمان های مختلف را تبیین می کرد. روسای جمهور افغانستان در دو دور انتخابی حامد کرزی، موفق به تامین ثباتی شدند که پس از مُعضل حاکمیت منقسم (به اصطلاح وحدت ملی)، ایجاب می کند در گستره ی فرهنگی «صلح و اعتدال»، دوباره افغان ها را بسیج کند. متاسفانه تحولی که با چرخش مدیریتی نو توام شد، نتوانست به تداومی بیانجامد که شعار می دادند. توبیخ شعور مردم با ارائه ی برنامه ه
اشتباهاتی که نباید تکرار شوند
سناریوی فعلی حاکمیت، نه فقط در دستور مشکل دارد، بل درگیر ذهنیت ارتجاعی انحصار قدرت است. گسترش جغرافیای مشکلات به معنی ارقامی که به حد بیش از 50 درصد، حاکمیت ملی را می کاهند، پرسش های زیادی را طرح می کند که چرا ثباتی که در حاکمیت قبلی به وجود آمده بود، به معنی واقعی از تحول ماند و تداوم نیافت. پرخاشگری دولتی که شعور همه را مصادره می کند، هاله ی قراردادی خودی است که با تجربیات مدیری
