مقالې
ډاکټر مجاور احمد زیارد علومو اکاډمي مشاور ټاکل شوى
دافغانستان د علومو اکاډمۍ د خبر پاڼې له مخې پوهاند ډاکټر مجاور احمد زیارد علومو اکاډمي د مشاور توګه ټاکل شوى او د روان کال د سلواغې په ۳۰ مه نېټه د علومو اکاډمي د مشاور په توګه د ولسمشر سلاکار لعل پاچا آزمون لخوا وروپيژندل شو. په دې اړه غونډه کې د افغانستان د علومو اکاډمي د عمومي ریس په ګډون د اکاډمي علمي غړو او یو لړ نورو فرهنګیانو ګډون وکړ. د افغانستان د علومو اکاډمۍ د خبر پاڼه وايي د هېواد پياوړی ژبپوه پوهاند دوکتور مجاور احمد زيار د افغانستان په علومو اکاډمي کې د ژبپوهنې د سلا
قومي سوداګر؛ د شخصي ګټو په لټه
زمونږ ولس ته لکه د لمر په شان څرګنده شوه چې ملي خاینینو تر پرونه پورې دا کړیدلی ولس او د افغانستان سپیڅلې خاوره خپلو بادرانو په مرسته ټوټې ټوټې کړه او په میلونونو بی ګناه کسانې شهیدان کړل او اوس دوی د واک د ترلاسه کولو په موخه یو د بل تر څنګ ناست دي او یوه ورځ هم د هغه ریښتینو مجاهدو، د کورنیو، ماشومانو، کنډوښځو، د میندو او پلرو پوښتنه چا ونه کړه چې څه حال لرئ، آیا تاسو کور، خواړه اوبه لرئ او کنه؟ د هغوی د ماشومانو لپاره د ژوند نورې آسانتیاوې لکه ښوونځي ته تګ، د لوبې، او د ژوندانه نور فرصتونه
لاسوهنه
یو پر بل برلاسی، غلبه، عجله، هوس، ځان ښودنه، د مقابل لوري کم راوستل، خپله خبره میره او د بل بابیزه ګڼل او د نورو په چارو کې لاسوهنه، د انساني فطرت یوه داسی نا اشنا غریزه ده چې له آدمه تر دی دمه ځموږ په وینه کې ځغلي راځغلي. کله چې موږ د مداخلې نوم اخلو یا یی خبره کوو، نو نیغ په نیغه او په لاشعوري توګه مو په ذهن او زړه کې د شورويانو یرغل انځور کیږي. مازی درې ورځې وړاندی ددغه خونړي تاړاک دیرش کاله پوره شول، د ګورباچوف په وینا هغه داسی ناسور دی چې زموږ او د دوئ له ټپونو څخه اوس هم وین
سوء استفاده های رسمی
هراس از بسیج مردمی که بدون شک آرای پاک را وارد محور های ملی، چون «صلح و اعتدال» می کند، دولت را به تکاپو انداخته است. از قبل نیز گمان هایی به یقین مبدل شده بودند که زعامت کنونی به گونه ی اجندایی از امکانات دولتی برای تداوم حاکمیت ضعیف خویش، استفاده می کند. خارج کردن اکثر پروژه های عام المنفعه به بهانه ی بستر ستیز مناطق روستایی و استفاده ی دوباره آن ها در اوان کمپاین های انتخاباتی، بدون این که ضامنتی وجود داشته باشد که آن
پښتو چاربیته
پښتو چاربیته دا يوه ريښتينې خبره ده، چې ولسونه ادبيات زېږوي او ادبيات بيا د همدې ولسونو د روزلو دنده پرغاړه لري په ادبياتو کې لومړى ولسي ادب د ولسونو له خوا رامنځته کيږي، چې دا يوازې ادب نه بلکې د همدې ټولنو او پرگنو ټولنیز ژوند د ټولو مادي او معنوي ارزښتونو ريالستيکه او ريښتينې هنداره گرځي او د دوى د عاطفيزو غږونو بشپړه انگازه ترې اوريدل کېږي. ولسي ادب چې فلکلوريک ادب يې هم گڼو د پرگنو د ميتولوژيکې ايډيالوژۍ ، اخلاقي معيارونه ، عنعنيز اړخونه او د سيمه ايزو بديعي او هنري ادبياتو
په روښاني تصوف کې د وحدت الوجود برخه
په روښاني تصوف کې د وحدت الوجود برخه لومړی به پيرروښان وپيژنو، چې څوک ؤ؟ پيرروښان: پيرروښان په ميا روښان، بايزيد انصاري، او بايزيد مسکين سره مشهور دی، همدا رنګه د ده مخالفينو لکه اخوند درويزه او د هغه استاد ملا محمد چې په ملا زنګي مشهور و، پيرروښان يې په پيرتاريک سره هم ياد کړی دی، پير روښان د عبدالله زوی او د شيخ محمد لمسۍ دی، د مور نوم يې ځينو ماخذونو بيبڼ یاد کړی؛ خو په حالنامه نومي اثر او ځينو نورو يې د مور نوم آمنه ذکر کړی او د پلار نوم يې ابابکر ذکر کړی دی غالباً دغه روايت
زبان بازی
وقتي اصرار زبان بازان براي اصل شمردن عادت تکلم در هويت تباری را مي بينیم و از جانب ديگر، شاهد مي شويم كه بعضی ما در كنار مخالفان و گروه های انباشته از موتلفان ضد افغان، تا مرز خيانت آشكار به جامعه ي تباری و ايثار مردم براي اشتراك در تحولات انتخابات، با همزبانی، فرياد مخالفت سر می دهند،&
افتخارات مذموم
مثل اين كه عقده ي حقارت قومی از بيماري هاي مهم و رواني مردم ما شده است. شماري با تلقين ميراث بقاياي حاكميت هاي كمونيستي و تنظيمي كه در عقب، ميراث هاي ارتجاعی عتیقه نيز دارد، وقتي چيزي براي ابراز وجود نيافتند، بدون انديشه بر اين كه حالا اين مساله ي قوم هرچه باشد يا نباشد، انساني هايی كه از حيثيت و شان اجتماي برخودار اند، آن ها را مديون تحصيل، دانش&
نمايشي او فرمايشي جرګې مشکل نه شي حل کوي
په افغانستان کې جرګه که د کلي او قوم په سطحه وه او ګه په ملي کچه يوه درنه او معتبره منبع د ناڅاپي سختو او بغرنجو مسايلو د حل د پاره وه . تصميم او فيصله يې موافقو او مخالفو ته قابل د قبول او مرعي الاجرا وه .خو داشان جرګې د اولس د صادقو ، پاکو ، بې جرمه او صالحو اشخاصو او شخصيتونو نه تشکيلېدې ، چې شخصي ، ګروپي او تنطيمي غرضونه او مخصدونه په کې نه وو مطرح ، بلکې د عمومي او ملي خير اوصلاح هدف به په کې نغښتئ و .همدا وجهه وه چې بې له چون اوچرا به يې پرېکړو ته لبیک ويل کيدلو او ستونزه به حل ش
د نوي رپوټ موندنې ښیي د استرالیا حکومت د کډوالو روغتیا ته جدي پاملرنه نده کړې
د استرالیا حکومت په تیرو پنځو کلونو کې له خپلو سمندري توقیف خونو د ناروغه کډوالو استرالیا ته د لیږدولو مشورې چې د ډاکټرانو لخوا ورکړل شوي وې له نظره غورځولي او د کډوالو روغتیا ته یې کومه جدي پاملرنه نه ده کړې. د یوه نوي رپوټ موندنې ښیي چې په سمندري توقیف خونو کې کډوالو او پناه غوښتونکو آن تر پنځو کلونو انتظار ویستې ترڅو استرالیا ته د درملنې لپاره یوړل شي. دغه رپوټ وايي، دا په داسې حال کې ده چې د ډیری دغو ناروغو کډوالو په هکله په توقیف خونو کې د استرالیا د حکومت لخوا موظف شوو ق
توسعه ی حاکمیت ملی
گذر سیاسی 18 سال اخیر، درک فراز و فرود نو بود که با تنوع جناحی و تباری، خواسته ها و آرمان های مختلف را تبیین می کرد. روسای جمهور افغانستان در دو دور انتخابی حامد کرزی، موفق به تامین ثباتی شدند که پس از مُعضل حاکمیت منقسم (به اصطلاح وحدت ملی)، ایجاب می کند در گستره ی فرهنگی «صلح و اعتدال»، دوباره افغان ها را بسیج کند. متاسفانه تحولی که با چرخش مدیریتی نو توام شد، نتوانست به تداومی بیانجامد که شعار می دادند. توبیخ شعور مردم با ارائه ی برنامه ه
اشتباهاتی که نباید تکرار شوند
سناریوی فعلی حاکمیت، نه فقط در دستور مشکل دارد، بل درگیر ذهنیت ارتجاعی انحصار قدرت است. گسترش جغرافیای مشکلات به معنی ارقامی که به حد بیش از 50 درصد، حاکمیت ملی را می کاهند، پرسش های زیادی را طرح می کند که چرا ثباتی که در حاکمیت قبلی به وجود آمده بود، به معنی واقعی از تحول ماند و تداوم نیافت. پرخاشگری دولتی که شعور همه را مصادره می کند، هاله ی قراردادی خودی است که با تجربیات مدیری
سوء استفاده های رسمی
هراس از بسیج مردمی که بدون شک آرای پاک را وارد محور های ملی، چون «صلح و اعتدال» می کند، دولت را به تکاپو انداخته است. از قبل نیز گمان هایی به یقین مبدل شده بودند که زعامت کنونی به گونه ی اجندایی از امکانات دولتی برای تداوم حاکمیت ضعیف خویش، استفاده می کند. خارج کردن اکثر پروژه های عام المنفعه به بهانه ی بستر ستیز مناطق روستایی و استفاده ی دوباره آن ها در اوان کمپاین های انتخاباتی، بدون این که ضامنتی وجود داشته باشد که آن
ټاکنې او د ولس ریښتینی غمشریک
وایی یوه ورځ ښاغلي سیاف یو عرب شتمن مېلمه کړ . کله چې عرب د استاد دربار ته حضور راووړ، ګوري چې استاد په یوه کوشنۍ خاورینه کوټه کې پر پوزي پروت وو، پر خښته یې سر ایښی وو او تسبېح یې اړولې۔ کله چې عرب دا حالت ولید، زښته ډیر یې ورته وژړل او د ډالرو څو ډک بکسونه یې استاد ته ورکړل۔ په دې کیسه حکمتیار خبر شو . د دې لپاره چې استاد سیاف یې شرمولی وي، نو چل يې ورته جوړ کړ۔ استاد ته یې وویل چې یوه مېلمستیا وکړه۔ کله چې استاد ښه توده او غوړه مېلمستیا وکړه، حکمتیار همدا عرب هم ورسره بوتله . خو دا ځل مېلم
اې مسلمان افغانه!
اې مسلمان افغانه! عبدالله وردک انګلستان - فبروری - ۲۰۱۹ ګرانو او قدرمنو وروڼو او خویندو! السلام علیکم و رحمت الله و برکاته! الله(ج) د وکړي، چې ټول روغ او جوړ وئ. ګرانو او قدرمنو لوستونکو! د پارلمان دپاره نیږدې ۴ میاشتې مخکې، انتخابات تر سره شول، او د هغو آخري نتیجه تر اوسه پورې، په سمه توګه نده اعلان شوې. اې مسلمان افغانه! آیا، تا په ریښتیا سره خپله رأیه، یوه پاک مسلمان افغان ته اچولې وه، او کنه؟! که چېرې، تا د خپلې شخصي ګټې په خا
سوله د ملت غوښتنه ده
سوله د ملت غوښتنه ده ، سوله کې خیراوعزت دي، نبي كریم صلی علیه وسلم د خپلو اشدو دښمنانو سره چې مشرکین وو او مبارک یی د اصحابو سره له مکې معظمې مدیني ته په هجرت مجبور کړي ووسوله وکړه هغه هم په داسې حال کې چې اصحابو ورسره په شروع کې مخالفت وکړ خو نبي كریم صلی علیه وسلم د خپلې ښځې مشوره و منله چې باید د مکې له مشرکانو سره سوله وکړي او د همغه سولی په نتیجه کې د مکې مشرکانو ایمان راوړ او مکه پرته له جګړې فتحه شوه . د وروستي ځل لپاره وروسته د بن د غونډې اکثریت مطرح افغا
اندونیزیا کې زرګونه کډوال بې برخلیکه او ناهیلې ژوند تیروي
اندونیزیا کې د پناه غوښتونکو او کډوالو ژوند ورځ تر بله له ډیرو ستونزو او کړاونو سره مخ کیږي. په دغه هیواد کې زرګونه میشت پناه غوښتونکې د راتلونکې لپاره هیلې او امیدونه لري خو په پوره کیدو یې باور نلري. د راپورونو په اساس اندونیزیا کې اوسمهال له ۱۴ زرو زیات کډوال چې پکې ګڼ شمیر افغانان هم شامل دي په ډیرو ناوړو او بدو شرایطو کې ژوند تیروي. دغه کډوال چې له جنګ ځپلو هیوادونو لکه افغانستان، سوډان او سومالیا څخه اندونیزیا ته راغلي د پناه لپاره هیڅ کوم ځای نلري او په سړکونو،
چرا عبدالسلام حنفی معاون دفتر سیاسی طالبان درنشست مسکو بیشتر به غم همسایه های افغانستان بود؟
ارسالی: جواد فروتن "در نشست دوروزه ای مسکو معاون دفتر سیاسی طالبان در قطر در حاشیه نشست صلح مسکو در مصاحبه های مختلف اش بار بار به خواسته های کشور های همسایه افغانستان اشاراتی متواتری داشته است و حتی استراتیژی را در مصاحبه های جانبی اش با ژورنالیستان مختلف به نام استراتیژی طالبان درباره کشورهای همسایه و منطقه اعلام نموده است. معاون دفتر سیاسی طالبان مولوی حنفی اظهار داشت که این گروه خواستار صلح و ثبات در افغانستان، کشورهای همسایه، منطقه و فرامنطقهای است و در ارتباط آینده این
رهبران وهي په بډه ؟!
نن اتمه ورځ ده چې د امریکا په ټولو مهمو رسنیو کې د ویرجنیا ایالت ګورنر، ډاکټر رالف نارتم نوم دومره ښکته پورته کیږي لکه په ګرده نړۍ کې چې د ویلو او لیکلو لپاره نه کوم خبر شته او نه ناغیړه. په ۱۹۸۴ کال کې چې هغه لا د طب محصل وو پخپل کلني کتاب کې یی دوه داسی انځورونه چاپ کړي وو چې د تعصب او اپارتاید څرک پکې له ورایه ښکاري. په یو تصویر کې یو سپین پوستی سړی ښکاري چې مخ یی قصدا تور کړی او په دوهم تصویر کې بل سړي ولاړ دی چې د متعصبو سپین پوستو د سازمان (کی کی کی) ځانګړی لباس یی په
نظریات برخی از هموطنان درد دیدۀ ما در قبال نشست مسکو
ارسالی: خیر محمد صادقی " طالبان جهت سهیم شدن در قدرت دولتی و برخی از میلیونران غیر قانونی افغانستان که در هژده سال گذشته از راه های مقام های بلند دولتی و فساد اداری خودشانرا به ثروت های غیر قانونی و غصب دارائی های رسانیده اند، با لفاظی های محیلانه در نشستی در مسکو حضور به رسانیده و هر یک خودش را نمایندۀ مردم خوانده، یکی از ترس از دست دادن ثروت های غیر قانونی و دیگری جهت سهیم شدن در قدرت خود شانرا مشروعیت می بخشند. برخی ازتبصره های هموطنان عزیز ما در این باره چنین میباشد:
