بېلابېلې ټولنيزې ليکنې
در جغرافیای جهان سوم
در جغرافیای جهان سوم (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی تشدید اختلافات فرقه یی، به خصوص قومی در افغانستان، اتهام همیشه گی بر همسایه ی غربی است. سیاسی های مشخص که در مثال هجوم فرهنگی ثابت می شوند، انگشت انتقاد و اتهام را بر همسایه ی غربی ما نیز نشانه می روند، اما در فضای مکدر کنونی، آن چه از قلم می افتد، تبیین شرایط و دشواری هایی ست که همسایه گان ما را درگیر صد ها معضل لاینحل قومی کرده اند. متاسفانه نبود تعمیم این ذهنیت به افکاری منجر شده که حداقل در میان طیف هایی از اقلیت ها، به خصو
استاد بزرگ
استاد بزرگ (به یاد و احترام علامه ناصر پورپیرار/ 1319- 1394) مصطفی عمرزی استاد پورپیرار: «خرد، آدمی را از تعصب دور می دارد و عقل، داور غائی هر برهانی ست. اقوال مرده که از عصر هر نسل دورتر روند، به سنت می گرایند و باور آن ها به مرور دوباره و به تایید عقل زمان موکول است. در این بازبینی، هیچ استثنایی نمی گنجد و هیچ نامی مصئون نیست؛ چنان که نام آوران امروز که در عقل عصر ما موجه می نمایند و ستوده می شوند، بسا که در آینده مقصر و منفور باشند.» خرد نوشتار بال
په روژه کې یوه دعا!
په روژه کې یوه دعا! عبدالله وردک. انګلستان - جون - ۲۰۱۹ ګرانو او قدرمنو وروڼو او خویندو! السلام علیکم و رحمت الله و برکاته! الله(ج) د وکړي، چې ټول روغ او جوړ وئ. تر ټولو لومړی، د الله(ج) لوی او مهربان دربار ته، د عاجزۍ دواړه لاسونه پورته کوم، او دغه لاندې دعا کوم: ۱ - الله(ج) د زمونږه ټولو مسلمانانو روژې، پخپل دربار کې قبولې کړي. آمین یارب العالمین. ۲ - الله(ج) د زمونږه ټولو مسلمانانو، عبادتونه قبول کړي. آمین یارب العالمین. ۳ - الله(ج) د
ښځه، حوره نده !!
ښځه، حوره نده !! ولي الله ملکزی له امیر کروړه رانیولې د شوروي تر یرغله، د پښتو د شعر او هنر په هر ژانر کې د مینې، ښکلا او حسن رنګ غالب وو. د ټپې، چاربیتې، بګتۍ او غزل ډیره برخه د غټو، نازولو او تورو سترګو په صفتونو ډکه ده. اوږدې زلفې، دنګه ونه، نرۍ ملا، رانجه، سلایي، باڼه، وریځې او اننګې یی د نظم تر څنګه، د نثر محوري ټکي ګڼل کیږي. چارګل، نتکۍ، والۍ، پیزوان، اوربل، چپه کاکل، ټیک، پایزیبې، چندړ هار، بنګړي، نکریزې او چمکلي یی د هر ادبي بنډار، نقل او پت
زما شهیدي لورې
زما شهیدې لورې! زما لورې دغه دي پوره دولس کاله له هغې غم لړلي ورځي او پېښي تیر شول چی ته (تانده څانګه) یې زموږد کور د ګلبڼ څخه وریژولي او زه لا تر اوسه په دی هیله شپي او روځي تیروم او په لوڅوسترګوهغه خوبونه وینم چې یوه روځ به پدي بې وفا نړۍ کښې ستا د سپیڅلو وینو سره نیاو وکړم، مګر څه هیله اوڅه خوبونه ؟؟!! اوله چا څخه ؟؟!! له هغوي نه چې د واک په ګدۍ ناست اونشه دي ! نه نه ! د هغوي په شتون کې د داسی خوبونو لیدل لکه د لیونی دخوبونو غوندي دی چی مانا نلری. لورې ! د نړۍ دود اودست
مړ وجدان
د شاه دوشمشیره د زیارت سره څومره بیروبار دي، د غرمي دوي بجي روژه او دا بیروبار خو بیخي ما وژني خیر باید ځان د خیاط دوکان ته ورسوم چه دا د توشکي پوښ يي لنډ کړي دي او اوس که بله ټوټه پسي واچوي هم بد ښکاري، سړي له دي خیاطانوسره څه وکړي. چشم نه داري حال در این سوراخ میفتي فکرت بگي. نژدي وو چه د سړک په سر په لوي سوري کي لویدلاي وم، پښه مي ونیوله او سوري ته مي چه د فرخندي څلي ته نژدي وو پام شو. که ګورم په سوري کي پوډریان ننوتلي دي او ښه په خوند نشه کوي. په تور حجاب کي ورته ولاړه و
د ثواب په نیت
يو_کوچي (صحرائي) سړي #درسول_الله(صلی الله عليه وسلم) څخه ( 22 ) پوښتني وکړې او هغه مبارک داسي جوابونه ورکړل. 1. پوښتنه : غواړم چي مالداره شم؟ جــواب : قناعت غوره کړه مالداره به شى، 2. پوښتنه : غواړم چي لوي عالم سم ؟ جــواب : تقوی او پرهيزگاري غوره کړه عالم به سې ، 3. پوښتنه : غواړم چي عزتمند سم ؟ جــواب : خلګو ته لاس مه نيسه عزتمند به سې ، 4. پوښتنه : غواړم چي لوی سړی سم ؟ جــواب : له خلګو سره مرسته کوه ، 5. پوښتنه : غواړم چي عادل سم ؟
د خطر وروستني زنک دي
موږ د ظاهر شاه په وخت کي محصلین وو، چپي او راستي ګوندونو او ډلو موږ د شاه په ضد تحریکولو، مظاهري مو کولي او هر ځاي به مو لاري او سړکونه بند کړي وو. مرګ په ظاهرشاه، ظاهر خاین دي، غل دي، موږ ازادي غواړي، خپلواکي غواړي. یو ورځ مو لاره بنده کړي وه او چیغي مو وهلي چه مرګ په ظاهرشاه، موږ داخاین نه غواړي. د باچا د موټرو کاروان په لاره تیریده او کله چه موږ ته را ورسید ظاهر شاه په خپله له موټرڅخه کښته شو او زموږ خواته راغي. پوښتنه يي وکړه چه څه غواړي ولي چیغي وهي ولي مظاهري کوي، ولي خلکو ته تکلیف ورکو
ښاغلی مټیق - د ماشومانو لپاره ناول - نهمه برخه. ژباړونکی : یوسف هېواددوست
ښاغلی مټیق ( چونګښه) د ماشومانو لپاره ناول په تېر پسې لیکوال : پاول وان لون پښتو کوونکی : یوسف هېواددوست نهمه برخه د مټېق مچول ټول زده کوونکي د کړکۍ څنګ ته راټول شول ، دنیس له کړکۍ ځان ځوړند کړ او د شنو بوټو خوا ته یې لاس ور اوږد کړ .دا نورو په داسې حال کې چې د کړکۍ پر هیندارو خپلې پوزې نښلولې وې ، د باندې یې کتل .یو ناڅاپه دنیس وویل : (( ښه نو ، دا دی را و مې نیو ، بیخي په هماغه ځای کې چې ما کېښود همالته و )).او هغه یې په ټول پام سره د خپل مېز پر سر کېښود
په هدیره کې ځما میشتې مورې !
په هدیره کې ځما میشتې مورې ! ولي الله ملکزی خوږې مورې! ځما دنیاګۍ ډیره وړه او په هغې کې داسې ژبه نشته چې ستا د مینې لمانځنه او ستاینه پری وشي نیازبینې مورې! ځما په بدن کې داسې سترګې نشته چې ستا له ښکلا پورته، د بلې ښکلا ننداره پری وشي نازولې مورې! ته هغه هستي یی چې جنتونه ستا له قدمونو لاندی دي قدرمنې مورې! ستا یادونه تل تازه او خاطرې دې تر ټولو خوږې دي پتمنې مورې ! ته د نهیلیو په تورې ترږمۍ کې، ځما د رڼا څلی او ځما د زمانې غږ یې درنې مورې! ته د هر بچي د
توهم سیاسی
شاید یکی از بدبختی های بزرگ مردم ما، توهم سیاسی افراد و اشخاصی باشد که به نحوی در مقدرات ما به نام رهبر، رییس، امیر یا قهرمان داخل شده اند. افزون بر بیماری کیش شخصیت، ساخت شخصیت از افراد و اشخاصی که پس از هفت و هشت ثور معروف شدند، این ذهنیت منفی را زاده است که گویا حلال مشکلات استند. امرالله صالح در پُستی در فیس بوک، از این که صفت قهرمان ملی افغانستان برای مسعود
سیاسي ګوندونو ته یوه کتنه! - اوومه برخه
سیاسي ګوندونو ته یوه کتنه! - اوومه برخه عبدالله وردک. انګلستان - اپریل - ۲۰۱۹ ګرانو او قدرمنو وروڼو او خویندو! السلام علیکم و رحمت الله و برکاته! الله(ج) د وکړي، چې ټول روغ او جوړ وئ. ګرانو او قدرمنو لوستونکو! کله چې حفیظ الله امین، قدرت تر لاسه کړ، نو کېدای شي، چې روسانو به هغه ته پوره اطمنان ورکړی وي، چې هغوی به د ده ملاتړ کوي، او الله(ج) ته به معلومه وي، چې ده به دغه د روسانو ملاتړ، د زړه له کومي منلی وي، او کنه؟ د یادونې وړ ده، چې د خلق د
فرض عین
فرض عین: یو موټرسایکل والا يي درولي وو او ورسره جنجال يي وو. ما هم له چیک پاینټ (د تلاشي پوسته) سره موټر کرار کړ هنداره مي کښته کړه. سلام علیکم عسکرجان وعلیکم سلام خوب هستین.اینمي نفر بود که دیروز سر وزارت مخابرات حمله کرده بود؟ موټرسایکل ولا وخندل او عسکر له شرمه سر ټیټ کړ، هیڅ يي ونه ویل زه هم په خپله لاره روان شوم. د غلطیو تکرار، تکرار او بیا هم تکرار اشتبا نه بلل کیږي. نو څه شي بلل کیږي؟ قصدي عمل بلل کیږي، ځکه له اشتباهاتو زده کړ
د سردارداودخان اووه کلن اقتصادي پلان او دثور کودتا اغيزې
د افغانستان معاصر سياسي تاريخ د نفوسو له لږوالي سره سره د پېښو او واقعاتو له پلوه يو ډک او شتمن سياسي تاريخ دى، چې د ګاونډيو هيوادونو له سياسي تاريخ سره کاملاً توپير لري. دتاريخ او جغرافيې پوهانو افغانستان د استعمارګرو ځواکونو د تګ او راتګ ستراتيژيک پُل، د ورېښمو د لارې د تقاطع ځاى، د نړۍ بام، د هنـد د دروازې، د اسلامي نړۍ دختيځې دروازې، د تمدنونو څلورلارې، دنړيــوالې سوداګرۍ دلويې لارې او ځينو نورو د آسيا دزړه په نومونو سره نومولى دى. دا چې تل افغانستان د جيوپوليټيک ارزښت څخه برخمن ؤ؛
په ژبه کې باید انارښي (ګډوډي) واکمنه نه وي
ډاکتر ماخان میږی شینواری په ژبه کې باید انارښي (ګډوډي) واکمنه نه وي دا تر اوسه ماته تجربو ښوولې، چې ناسم څه ټولنه زر خپلوي، ځکه چې نوي وي اود دې په هکله بیا هرڅومره هلې ځلې چې وشی، ډېر یې ډېرې ستونځمنې بیرته سمیږي. په پښتو لیکل اوکه پښتو سوچه کول. هر څه چې شونتیا لري، باید په پښتو شي او په انډوله پښتو، که نه د یو څه له پاره باید د پښتو یو نامناسب ناانډول پیدا نه کړو، چې دا کار مو په لیکنو کې ډېر کیږي او ما لیکنې هم پرې کړي. زه په دې ډول لیکنوکې سوچبوچ ځانله یم او
سیاسي ګوندونوته یوه کتنه! - شپږمه برخه
سیاسي ګوندونوته یوه کتنه! - شپږمه برخه عبدالله وردک انګلستان - اپریل - ۲۰۱۹ ګرانو او قدرمنو وروڼو او خویندو! السلام علیکم و رحمت الله و برکاته! الله(ج) د وکړي، چې ټول روغ او جوړ وئ. ګرانو او قدرمنو لوستونکو! له بده مرغه، ځینو افغانانو، هر وخت د بهرنیو په مټو، خپل ځانونه واک ته رسولي، او بیا یې د هغوی په مرسته خپل بېچاره ولس، له خاورو سره برابر کړیدی. د خلق ګوند، هم د روسانو په مټو، خپل وطنوال، بندیان، او شهیدان کړل، او نور یې ډله ایز مهاجرت ته مجبو
مناقشه
مناقشه: د ښوونځي دوران هم ډیر ښه دوران دي، دولس کاله ډیر وخت دي. ملګري او ټولګیوال دومره ډیر وخت یو ځاي سره تیروي لکه د یوي کورني غړي او وروڼه. په دي دوره کي ټوکي، خنداوي، خوشحالي خفګان او ډیرنور خواږه ترخه ښه پریمانه وي. د ټولګیوالو ترمنځ ښه په درز رقابت روان وي کله د نمرو په سر سرونه هم سره ماتیږي او کله بیا ښکلیو نجونو په سر هلکان یوبل ته ګواښونه کوي- دا عشق هم ډیره لویه بلا ده تر مرګه سړي نه پریږدي. دا جهان دي خداي له عشقه پیدا کړي- د جمله وو مخلوقاتو پلار دي دا (رحمان بابا)
سیاسی ګوندونو ته یوه کتنه! - پنځمه برخه
سیاسی ګوندونو ته یوه کتنه! (پنځمه برخه) عبدالله وردک انګلستان - اپرېل - ۲۰۱۹ ګرانو او قدرمنو وروڼو او خویندو! السلام علیکم و رحمت الله و برکاته! الله(ج) د وکړي، چې ټول روغ او جوړ وئ. ګرانو او قدرمنو لوستونکو! کله چې د خلق ګوند په ټول ملک کې خپل کنترول ترلاسه کړ، نو بیایې سمدلاسه، په ټولو مهمو حکومتي ادارو کې د خپل ګوند غړي وګومارل. د خلق ګوند په نسبي توګه زیات پوه او مسلکي کدرونه نلرل، او د دوی مقررۍ ډېرې بې انصافه وې. دوی ته ګوندي سابقه، او
سیاسي ګوندونو ته یوه کتنه! - څلورمه برخه
سیاسي ګوندونو ته یوه کتنه! - څلورمه برخه عبدالله وردک انګلستان - اپرېل - ۲۰۱۹ ګرانو او قدرمنو وروڼو او خویندو! السلام علیکم و رحمت الله و برکاته! الله(ج) د وکړي، چې ټول روغ او جوړ وئ. ګرانو او قدرمنو لوستونکو! د ثور د کودتا څخه وروسته محمود سوما، د عالي تحصیلاتو د وزیر په حیث تعین شو. کله چې محمود سوما د کابل د پوهنتون په انګړ کې د وزیر په حیث معرفي کېده، نو د پوهنتون ټول استادان یې ورغوښتي و. هغه استاد چې د علی احمد خرم د مرګ په قضیه کې بندي شوی و،
پدیده ی ناشناس
سقوط یک شبه ی هنرمندی که یک عمر محترم بود، نوع جدید نیست. در جریان ستیز سیاسی چهل سال اخیر، نگاه منفی به گذشته ی تاریخی ما، به ویژه از سوی کسانی که از خلقی و پرچمی به اخوانی، تنظیمی، طالبانی و بالاخره به اصطلاح فراملیتی ها ردیف شدند، تحمیق آشکار بود تا در زمینه ی نامشروع سیاسی، قبول شوند. هفت ثور با مدعیات نو نمی توانست در زمینه ای قوام
فرض او حرام
فرض او حرام په بیړنیو حالاتو کي د لمړیتوبونو (Priorities) ټاکل ډیر مهم دي او حیاتي ارزښت لري. ښه مدیر (Manager ) پوهیږي چه کوم کار باید لمړي ترسره شي او کوم يي باید دوهم ځاي ونیسي. فرصتونه او چانسونه (Chances and Opportunities ) کله کله سړي ته په لاس ورځي او کله کله بیا دا چانسونه او فرصتونه بیخي د طلا غوندي وي خو د استفادي وخت يي محدود وي. ښه مدیر همدي ډول فرصتونو ته ګوري هغوي ته لمړیتوب ورکوي او ورڅخه ګټه اخلي. بیا دي د اداري او مدیریت لکچر شروع کړي خو نه پوهیږم چه خپله یې زده
پوهیدل او پوهول
پوهیدل هنر دي خو پوهول بیا دوه هنره بللاي شو. ځيني کسان خپله پوهیږي خو بل څوک نه شي پوهولاي- خداي مو له داسي استادانو وساته چه لایقه وي تعلیم لري خو معلم نه وي. ماغزه به دي در شړومبي کړي، خپله ژبه به هم وچه کړي خو اصلي هدف به نه شي رسولاي. په افهام او تفهیم (Communication) کي بیا اوریدل تر ږغیدلو مهم بلل شویدي هغوي چه ښه اوریدونکي دي او ښه غوږ نیسي نظر هغو کسانو ته چه ډیري خبري کوي زیات معلومات تر لاسه کوي او په خلکو کي د ښه اوریدونکي باور هم له هغو کسانو څخه چه ډیر ږغیږي زیات دي. نو ته
په کوپړي کي دي ماغزه ښکاري جانانه
په جماعت کي مي له مولوي صاحب څخه تفسیر وایه او زده کړه يي ښه په خوند روانه وه. زما د ترور زوي راغي راته یي وویل: اکبره یوه پوښتنه لرم. وایه! که سړي حج وکړي بیا کافر سي نو څه کیږي؟ څنګه څه کیږي؟ حج يي ځي که نه ځي (باطل کیږی که نه ). زه نه پوهیږم دا څه لیوني پوښتنه ده. پوښتنه به ولي لیوني وي ستا يي ځواب نه دي زده څه له پاره دا غټ غټ کتابونه (جلالین تفسیر او هدایه) وايي چه د یوي وړي پوښتني ځواب دي نه دي زده؟ زه هم خړ (خجالت) غوندي شوم او له ځان سر
چاپیریال ساتنه
چاپیریال ساتنه: موږ نه یوازي له ځمکنيو غمونو څخه کړیږو بلکه طبیعت او اسمان هم راته په قهر دي. کله وچکالي راته خلک وژلي وي، کله سیلابونو د اکړیدلي خلک تر خاور لاندي کړي وي او کله زلزلو کورونه راباندي نړولي وي. د خداي په کارونو کار مه لره درته په قهر به شي، عاجز بنده يي زما او ستا یي له دي کارونو سره څه؟ ښه نو اوس خپل ګناهونه هم په خداي تاوان کړو؟ دا څه وايي؟ ښه وایم زه درخته قطع کوم، ځنګلونه له منځه وړم، زراعتي مځکو کي بیلډینګونه جوړم او د اقلیم د تغیر سبب هم زه
سیاسي ګوندونو ته یوه کتنه-درېیمه برخه
سیاسي ګوندونو ته یوه کتنه-درېیمه برخه عبدالله وردک انګلستان - مارچ - ۲۰۱۹ ګرانو او قدرمنو وروڼو او خویندو! السلام علیکم و رحمت الله و برکاته! الله(ج) د وکړي، چې ټول روغ او جوړ وئ. ګرانو او قدرمنو لوستونکو! پدغه لیکنه کې غواړم، د ثور د کودتا په هکله، هغه څه ولیکم، چې پخپلو سترګو مې لیدلي، او په خپلو غوږونو مې اورېدلي دي. د یادولو وړ ده، چې د ثور د کودتا څخه یو څو ورځې مخکې، د داود خان حکومت، ښاغلی حکمتیار، دده په غیاب کې په اعدام محکوم کړ، او د
