ټول افغان څیړنیزې مقالې
فلم «د ثور انقلاب» و نقش حفیظ الله امین
کودتای منحوس هفت ثور، پایه و بنیاد تحولاتی شمرده می شود که در چهل سال اخیر، آرامش و ثبات افغانان را برهم زده است. اثرگذاری این تحول، پیامد ها و روایاتی دارد که در تداعی آن ها، هموطنان بی شماری با تفصیل ماجرا های مختلف، به گونه ای می کوشند در برابر مسایلی هشدار دهند که بر اثر خوانش نادرست از سلوک افراد، احزاب و سازمان ها، محور هایی شکل گرفتند و رشد می یابن
«اُرلُوف» د میراکبر خیبر قاتل و
د پښتو متن د لاندې مې خپل انګریزي لیک یوجرمن پوهاند ته د ۲۰۱۶ د مې میاشتې په لومړۍ نیټه لیـږلی و: منلی پوهاند ډاکتر....! زه یو سیاستـپوه او څيـړونکی یم، او د امریکې د متحدو ایالتونو په کلیفورنیا ایالـت کې اسـتوګن یـم. یـو څه وړانـدې ســتاسې په ډپارټـمـیـنټ کې یـو .... ارشـیف و..... په دې وروسـتیو کې یو معـلوماتمــند افغـان زما سـره د هـغـو ډېـریو(دوسیو) په
قدرت آمریکا با روسیه غیر قابل مقایسه است !
مقایسه قدرت نظامی، سیاسی، استخباراتی و اقتصادی ایالات متحده آمریکا با فدراتیف روسیه همانند این است که ما قدرت نظامی و سیاسی ترکیه را با روسیه مقایسه نماییم. کسانیکه در این مقایسه به نحوه برای گرایش خود با روسیه تلاش دارند روسیه را برازنده بازتاب دهنده یا که در باره ظرفیت نظامی و سیاسی آمریکا اصلاُ مطالعه ندارند و یاهم عمداً بنابر دلایل ویژه چنین کار را انجام می دهند. یک مرور اجمالی بر قدرت نظامی، استخبا
همسایه ی تُرک
در میان جهال ستمی، سقوی و ناقل، کم نیستند کسانی که با تخلص های «خر-آسانی»، همه روزه در انزوای بیشتر قرار می گیرند. فرهنگ دهن گنده گی و هتاکی، آسیب های فراوانی را متوجه آنان کرده است. مردم با تنفر از ساخت آدرس های جعلی تاریخ، از گروه هایی دور می شوند که می بینند توهم آنان در ادعایی پیچیده است که نه فقط به درستی خوانده نمی شود، ب
تراژیدی کابل بانک؛ از زبان فطرت !
نویسنده: ظریف امین یار عبدالقدیر فطرت از ولایت زیبای بدخشان که بعنوان معاون اول و سرپرست بانک مرکزی در رژیم مجاهدین به رهبري استاد ربانی کار کرده است، در کتاب خود زیر عنوان « تراژیدي کابل بانک» که چند روز قبل به زبان انگلیسی در آمریکا به چاپ رسید تلاش کرده است تا اسرار مهم را در ارتباط به بحران کابل بانک افشا کند. من کتاب مذکور را که ۶۵۳۳ صفحه در نرم افزار کیندل&
صدای اعلی حضرت شاه امان الله (رح)
کلپ صوتی 48 ثانیه یی در شبکه ی یوتیوب، اپلود شده است که منسوب به اعلی حضرت شاه امان الله، دانسته اند. در آدرسی که برای این کلپ کوچک صوتی معرفی کرده اند، «آرشیف فرانسه» قید شده است. محتوای این کلپ صوتی، سخنان تعارفی و قسم معمول اند که در برنامه های رسمی، اداء می شوند. ظاهراً اعلی حضرت شاه امان الله (رح) از نقش مدنی فرانسه و
تاریخ مصور جنگ های افغان و انگلیس
وب سایت «نبرد های انگلیس»، حاوی مجموعه ی بزرگی از نقاشی ها و عکس ها از تاریخ نظامی انگلستان است. ارزش تصویری تاریخ، بدون شک با قدرت دید، جای هزاران حرف و کلمه ای را می گیرد که بی نیاز از هنر ترسیم، هرگز و هیچ زبانی، توان انتقال مفاهیم دیداری آن را ندارد. در سلسله عکس های وب سایت «نبرد های انگلی
فاشیستان حقیر
مرگ رییس جمهور اسلام کریموف (رییس جمهور فقید اوزبیکستان)، گویا سدی بود که در برابر شوونیستان و فاشیستان حقیر تاجیکستانی شکسته است. احراز پُست ریاست جمهوری اوزبیکستان از سوی رییس جمهور شوکت میرضیایوف، هرچند نمی تواند فارغ از پرنسیب های ایدیالوژیک باشد، اما رفتار، طرز اندیشه و چه گونه گی شخصیت او می توانند نحوه ی سیاستگذاری های را متغییر کنند.
مقدمۀ برسیاست نیمه کاری سیاسنگ ـ ق 4
تفاوت نقـد با تهمت زني ! "دزدیهای رحمان بابا از حافظ شیراز" (از داکترصبورالله سیاسنگ) قسمت چهارم ـ فارس و بررسی زبان فارسی در خراسان بزرگ؟ تلخيص و تنقیح : انجینیر: شیرـ ساپی جست و جو در اسناد کهن شرق ميانه‌ی پيش از ظهور داريوش، به قصد يافتن نام و عنوان و سرزمينی برای فارس و فارسيان، مطلقا با ناکامی مواجه است تا آن‌جا که در تنها سند بازمانده از
داکتر غنی اتکای سی ساله را در سه سال از بین برد
افغانستان ازمنظر جیواقتصادی و جیوسیاسی از موقعیت فوق العاده مهمدر قلب آسیا برخوردار است. هرچند افغانستان همواره از همین نکته آسیب پذیر واقع گردیده است و پیوسته در امر استفاده معقول از موقعیت جغرافیایی خود مواجه به شکست شده است اما اکنون بعد از انتظار سالهای متمادی دیده می شود که تیورسن پراگماتیک افغانستان با درک درست از موقعیت و وضعیت افغانستان و با استفاده از کارت های اقتصادی مبتنی بر تیوریهای پراگماتیک تلاش دارد تا حیثیت سیاسی و اقتصادی افغانستان را در منطقه و جهان احیا نماید
دیگر ستیزی در بینشِ «تاجیک زده‌گی»
آنچه در جاریِ روزگار، سود ذاتی زادگاه ما و هستی باهمی افغانها را به دستِ شبخون چند قومباره‌ی مزدبگیر درون و بیرون مرزی سپرده و در رویای خیالپردازی های شاعرانه‌ی افسون برتری جویی قومی، تبار ها و تیره ها را به سنگ بدگمانی و حتی نفرین می بندد، بیشترینه، از درون ناجور آدمها و چهره هایی سرریزه میکند که گستره‌ی آگهی و دید شان در چهاردیواری منافع کوچک ایل و خیل خود شان محصور بوده و زمانِ دگرگون شده‌ی ما را با سنجه‌ی کهنه‌ی سده ها و هزاره های سپری شده تول و ترازو میکنند.
تیورسن که می خواهد فصل ناتمام امان الله خان را تکمیل نماید !
امان الله خان برای اکثریت نخبه های افغانستان به الگوی مدرنیته، روشنگری و وطن دوستی مبدل شده است. امان الله خان بنیادگذار مدرنیته و روشنگری و محصل استرداد استقلال افغانستان بود که در زمان خود با جهل، نادانی، بی سوادي و عناصر خارجی مبارزه کرد و یک دوره فوق العاده مؤفق را در تاریخ افغانستان از خود بجا گذاشت. او هرچند در امر عملی کردن رویاهای خود بصورت کامل موفق نشد اما بنیاد مدرنیته و روشنفکری و آزادی طلبی را در افغانستان نهاد
دری یا فارسي لغاتونه د معادلو خارجي لغاتونو لپاره
لیکوال: دکتور نور احمد خالدی ژباړونکی: نثار احمد الکوزی د بي بي سي فارسي د ګزارش له مخي په دي وروستیو کې د ایران د اسلامي جمهوریت د فارسي ژبي او ادبیاتو د کلتورتون رئیس غلام علي حداد ویلي دي چي دا کلتورتون حاضر دئ د افغانستان د حکومت سره په دې هیواد کې د فارسي ژبي د کلماتو د بډایولو او ځای په ځای کولو لپاره مرسته وکړي. د بي بي سي له قوله ښاغلي حداد چي په تهران کې ئې د ایران او افغانستان د فرهنګي خبرو اترو په لومړۍ غونډه کې وینا کول داسي وویل: په
ټاپي د چا اړتیا او د چا امتیاز؟
د ترکمنستان، افغانستان، پاکستان او هند شریکې پروژې (TAPI) دویم فاز د جمعې په ورځ (۳ سمبر ۲۰۱۸) د ولسمشر غني، د ترکمنستان او پاکستان ولسمشرانو او په بهرنیو چارو کې د هند د دولت وزیر په حضور کې پرانیستل شوه. دغه غونډه په هرات ولایت کې جوړه شوې وه او په دغه ولایت کې رسماً په افغانستان کې د دغه پروژې چارې پيل شوې، اټکل کېږي چې د ګازو نللیکې دغه پروژه به تر ۲۰۱۹ پورې بشپړه شي او په ۲۰۲۰ کال کې به د ګازو لومړی جریان ورخوشې ش
مقدمۀ برسیاست نیمه کاری سیاسنگ ـ 3
مقدمۀ برسیاست نیمه کاری سیاسنگ ـ 3 نقـد یا تهمت زني ! ("دزدیهای رحمان بابا از حافظ شیراز" از داکترصبورالله سیاسنگ) قسمت سوم : شناخت جغرافیای عالم ــ زمان عبور آدمی از مانع اوقیانوس ها تلخيص و تنقیح : انجینیر ـ شیر. ساپی درک مفهوم جغرافیایی جهان و آشنایی با محدوده و گستردگی آن، یک پدیده جدید چند صد ساله است ، زیرا باز شدن جاده های دریایی، کشف اجزاء
ده مورد از ناکامی های بانک مرکزی افغانستان !
بانک مرکزی (Central Bank) ستون فقرات نظام بانکداری و مالی کشورها تلقی می گردد. بانکهای مرکزی نقش بسیار مهم وحیاتی در اقتصاد کشورها دارند و موفقیت آنها یکی از اولویت های امور حکومتداری خوب (Good Governance) در سراسر جهان بشمار می رود. هرچند این نوشته مبتنی بر تحقیق کیمی نیست به آنهم می تواند برای باز کردن یک گفتمان تازه در مورد کارکرد بانک مرکزی کشور مؤثر واقع
خان عبدالغفار خان؛ په سولېدلو کليشو کې د پېړۍ تجربه!
نه پوهېږم ولې؟ خو سره له دې چې د باچاخان او لارويانو ضد ټولنه کې يې رالويېدم، په دغه ټوله محدوده کې مې باچاخان بدې نه راتلو، په زړه کې مې شکونه ضرور وو، خو په شکونو کې مې د ښو ګومانونو خوندي خواوې هم لږې نه وې. د تحريکونو او شخصيتونو د پېژندنې او تحليل لپاره پر تنظيمي او کورني موقف بسنه نه ده په کار، کله چې مونږ غواړو د مهمو قضيو په اړه ژور او دقيق نظر ولرو نو اړينه ده چې د نوموړو تحريکونو او شخصيتونو د لومړي لاس سرچينو ته ورشو، د خان عبدالغفار خان په اړه تنظيمي ليد يو سوليدلی او کليشه
د څېړنیزې پروژې مدیریت
.... د «تحقیق میتودولوژي» تر عنوان لاندې د تیرې مقالې په دوام، په دې مقاله کې په خپلواکه توګه د څېړنیزې پروژې پر مدیریت، پړاوونو او ګامونو بحث کوو. دا مقاله د څېړونکي سره د تحقیق د عمومي مرحلو په پیژندلو کې مرسته کوي. هغه محصلین او څېړونکي چې د څېړنو تجربه لري، د دې مقالې له موضوعاتو سره به پوره بلدتیا ولري خو تازه او بې تجربې څېړونکو او محصلینو لپاره یې لوستل خورا مهم دي. په
شکست استاد نور قطعي شد!
در سیاست معاصر ۵ چیز برای موفقیت پایدار در کنار مهارت های دیگر سیاسی حایز اهمیت حیاتی است : درک وضعیت و موضعگیری لازم براساس اقتضای زمان: درک ضعیت و موضعگیری لازم براساس اقتضای زمان یکی از اساس ترین اصل برای پیروانان تیوری وضعی و اقتضایی
د مـلالـې د پـلار ویـنـا او د موسی شفیق وژنه
«پـښـتون سوشل دموکرات ګوند» د ۲۰۱۶ په مې کې د جرمني په فرانکفورت/ماین ښار کې سمینار جوړ کړی و. ډېرو افغانانو پکې ګډون کړی و. له انګلیستان او افغانستان نه راغلو افغانانـو هم پکې ګټورې ویناګانې واورولې. ما په اینټرنیټ کې واورېدلې. په دغه ملي غوڼـډه کې د لرافغانستان د سوات دګلالۍ درې د منلې او مبارزې ملالې یوسفزۍ منور پلار ضیاالدین یوس
د شاهي کورنۍ واکمنان او د واکمنۍ پر مهال د افغانستان وضیعت
د محمد نادر خان واکمني (۱۹۲۹م – ۱۹۳۳م ) محمد نادر خان د سردار محمد يوسف خان زوي د يحيي خان لمسي د هند په ديره دون کې زيږيدلي دي او د امير حبيب الله کلکاني څخه وروسته په ۱۵ د اکتوبر ۱۹۲۹م کال کې په ډير لوړ شان او شوکت سره کابل ته ننوت او د خپلو طرفدارانو لخوا د افغانستان د پاچا په توګه اعلان شو. دده دوره هم له ستونزو ډکه دوره وه په دې دوره کې ړنګ شوي دولتي نظام بيرته په پښو ودرول شو. اجرائيه، مقننه او قضائيه قواوې د قوانيو په اساس بيرته فعالې شوې، کابينه جوړه شوه، ملي شورا او
دامير حبيب الله خان واکمني او د افغانستان وضعيت
امیرحبیب الله خان د امیرعبدالرحمن خان مشر زوی اود محمد افضل خان لمسۍ وو کله چې امیرعبدالرحمن د بخارا په طرف د تیښتې په حال وو چې د سمرقند په سیمه کې په ۱۸۷۲م کال يې سترګې دې نړې ته وغړولې مور يې د بدخشان یو سیمیز رهبر لور وه او په ۱۸۸۰م کال کې يې چې پلار کابل ته را دننه شو او د حکومت مشري يې ونیوله نو حبیب الله خان او نصرالله خان ته يې چې د هغه څخه دوه کاله کوچنی وو یو ښوونکی ورته مقرر کړو، حبیب الله خان په ۱۸کلنۍ کې د پلار لخوا په ۱۸۹۰م کال کې سردار کلان وټاکل شو، د وخت په تیریدو سره يې غیر
اعلیحضرت محمد نادرشاه
مقدمه: اعلیحضرت محمدنادرشاه د سردارمحمدیوسف خان زوی او د سردارغلام یحیی خان لمسی، د ۱۲۶۲ هجري شمسي( ۱۸۸۳) د حمل د میاشتي په یوویشتمه د هند په دېره دون کي زېږېدلی دی. خپلي زده کړي یې په هند کي بشپړي کړي او په ۱۹۰۱ میلادي کال کي د امیر حبیب الله خان په غوښتنه د خپل پلار سردارمحمد یوسف خان، کاکا سردارمحمدآصف خان او څلورو وروڼو سردارمحمدهاشم خان، سردارشاه محمو
بازگشت سقوی
در سینما، فلم هایی که ظاهراً جلب توجه می کنند، بدون اهمیت مساله ی محتوا، هدفمندی و پیام سازنده، به وسایل مولد برای سرمایه هایی مبدل می شوند که بیشترینه از مدرک پوچی، بی هوده گی و گاه ابتذال، اوقات مخاطب را هدر می دهند و تا چند قسمت بعدی عددی، نمونه های زیاد دارند. در تکرار مکررات تاریخی، سیاسی و اجتماعی ما، شباهت های&nbs
بخارای مفلوک
(معرفی کتاب «یادداشت یک مسافر») اهمیت بازنگری به تاریخ یک صد سال اخیر، نباید همان تفسیری شود که در چند سال اخیر، می کوشند در واقعیت های همسان جغرافیای آفت زده و استعمار شده ی آسیای میانه، وقتی به مباحث نقد و انتقاد داخل می شویم، فقط افغانستان و زعمای آن را سوژه بسازند. دیدگاه منفی بر تاریخ معاصر، زیر تاثیر با
