عثمان انصاري
ولې د علي رضي الله عنه نوم په قرآن کې نشته؟
لیکوال: محمد باقر سجودي (پخوانی پارسي-ایراني شیعه تبعه) اوس افغان سني متفکر) ژباړن: عثمان منصور انصاري بسم الله الرحمن الرحيم سریزه
د علیت برهان
د علیت برهاند ويکيپېډيا لخواد علیت برهان کينډۍ:انګرېزي چې د لومړي علت برهان ، د سببیت برهان او ستورپوهنه هم ګڼل کېږي، د فلسفې له لرغونو مسئلو څخه ګڼل کېږي. ددې ویي تقریبي مانا د «د یو څیز اغیز په بل څیز باندې» یا د مرتضی مطهری په وینا «د یو واقعیت استناد په بل واقعیت باندې» کولای شو. [1] د بل تعریف په رڼا کې، د دوه څیزونو ترمنځ داسې اړیکه چې یو د بل پنځوونکې (خالق) وي، علیت نومول کېږي.لومړنی کس چې په پراخه توګه یې د علیت مفهوم په خپل
ختیځپوهنه او موخې یې
د سیاستپوهنې په سیند کې د ختیځپوهنې ویي داسې راپېژندل کېږي. پر ختيځو ولسونو د لودیځی ولکی تګلاره، یا د ختیځو ولسونو په احوالو، اوضاعو، ژبو، دود و دوستور، خوی او عادت څېړنیزه مطالعې ته ختیځپوهنه وایي. ختیځپوهنه چې له آره د لودیځو ګرځندویانو (سیاحینو) لخوا د ختیځو هېوادونو له تفرېحي لیدنو کتنو څخه سرچینه اخیستې، او د وخت په تېرېدو سره د نیواکګرو او یرغلګرو هېوادونو لکه انګلستان، امریکې تزاري روس، فرانس، هالېنډ، اېټالیا، اتریش او المان د سیاسي او یرغلګریزو موخو زېږنده شوه، او د بهرینو چارو وزارت
د اشراق او مشاء فلسفې
د اشراق او مشاء فلسفې د اسلامي فلسفې ښوونځي په دوه ډلو وېشل کېږي، لومړی د اشراق فلسفه او دویمه د مشاء فلسفه، چې د اشراق د فلسفې بنسټګر یا سالار شیخ شهاب الدین سهروردي (د شپږمې هجري سپوږمیزی پېړۍ عالم او صوفي) او د مشاء د فلسفې بنسټګر شیخ الریسس ابو علي سینای بلخي ګڼل کېږي. اشراقیان د اپلاتون لارویان او مشاییان د ارستو لارویان ګڼل کېږي. د مشايی او اشراقي تګلارو ترمنځ اصلي او جوهري توپیر دا دی، چ
اپیکوریزم
اپیکورېزم: (Apecurism {E
شکاک یا شکیان (د شکیانو ښوونځی)
د شکیانو (شکاکو یا سوفستایانو) مذهب : Academic Septicism شکیان د فیلسوفانو یو ښوونځی دی، چې د فکر بنسټ یې په شک سره اېښودل شوی، چې هرڅه ته د شک په سترګه ګوري. دوی پدې ګروهه دی، چې انسان د پوهې او آګاهۍ ترلاسه کولو لپاره سمه سرچینه نلري، حس تېروځي او عقل دده (انسان) د تېروتنو د اصلاح توان نلري. ددوي په وینا د اشخاص د جوړښت او مزاج، ذوق، پوهې، زمان و مکان، اوضاع، احوال، روزنې، عادت او داسې نورو ادراکونو په لرلو سره یو له
وحدت الوجود د فلاسفه و او صوفیانو له نظره
عثمان منصور انصاري د Wikipedia لخوا انسان چې د خپل فکري يون کوم یادونه کړې، له هغې څخه په روښانه توګه مالومېږي، چې دې (انسان) تل د [یووالي] په لور یون کړې، او همدا یووالې (وحدت) دده موخه ده. ده تل په ډول، ډول تجلیانو کې د (یو) لټه کړې. انسان ددې نړۍ انواع و اقسامو شیان او ډول، ډول محسوساتو ته خو په ښکاره داسې ګوي چې دا په رنګ، جوړښت او ځانګړتیاوو کې سره بېل
ابو الولید ابن رشداندلسي
د Wikipedia لخوا
سید محمد حسین طباطبایی
د Wikipedia لخوا سید محمد حسین طباطبایی چې په علامه طباطبایی (۱۲۸۱ ه.ل. زوکړې- او ۱۳۶۰ه.ل. مړ) د شلمې پېړۍ له نامتو اسلامي فیلسوفانو، مفسرانو او د اسلامي علومو له پوهانو څخه ګڼل کېږي. دې فیلسوف فلسفه او [حکمت]] ،
د “تهافت الفلاسفه” او “تهافت التهافه” تحقيقي څېړنه
د Wikipedia لخوا “تهافت الفلاسفه” او تهافت التهافت د مسلمانې فلسفې له ځانګړو او مهمو كتابونو څخه ګڼل كېږي. لدې
ابو منصور ماتریدي
د امام صېب د ژون حالات څه زیات روښانه نه دي، هغه په دې مانا چې دده په ژوند پوره رڼا نده اچول شوې، مګر دده آند و آند (افکار)، نظریات دده له لیکنو څخه په روښانه ډول ترلاسه کېدای شي. دده نظریات له ده څخه وروسته راغلیو شننونکو او لیکوالو په ښه توګه سره شاربلي او روښانه کړي یې دي. دده په لارویانو کې زیاتره حنفي مذهبه دي، او د امام اشعري زیاتره لارویان د شافعي رحمه الله د فقهې لارویان ول، او په غالب ګومان د احمد امین
محمد قاسم نانوتوي
له Wikipedia څخه حضرت محمد قاسم نانوتوي رحمه الله دهند د نیمې وچې له نامتو اسلامي پوهانو څخه دی، چې په ۱۲۴۸هجري قمري کال زېږېدلې. اصلی نوم یې خورشېد حسن ؤ، د پلار نوم یې اسد علي او د نیکه نوم یې غلام شاه ؤ. د نسب لړۍ یې حضرت ابوبکر صیق رضی الله عنه ته رسېږي. محمد قاسم بن اسد علي بن غلام شاه بن محمد بخش بن علاو الدین بن فتح محمد بن ممد مفتي بن عبدالسمیع بن مولوي هاشم نانوتوي. مولوي محمد هاشم د
د کايناتو حجم (د ساینس او فلسفې په رڼا کې)
یه پوښټنه چې زیاتره وخت په عامه ذهنونو کې ګرځي راګرځي، هغه دا چې د کايناتو حجم څه دی؟ که چېرې دا محدود وي، نو ترکوم بریده محدود دی، او د هغه حد څخه وراخوا بیا څه دي؟ او که چېرې لامحدود وي، نو ولې!!؟؟ زیاتره وخت همداسې نظریات او ساینسي اصطلاحات د بحث موضوع وي. د ساینس د ارتقا د نظریې له مخې دا کاينات ورځ په ورځ مخ په پراخېدو دي.
اتيزم
اتيزم د انګرېزۍ (athiesm) يا زموږ په ژبه الحاد ته وايي. الحاد په څښتن ګروهه نه لرل، او لادينيت ته وايي. څښتن تعالى چې كوم اسماني لارښوونه دې نړۍ ته رالېږلې هغه په بنسټيزه توګه په درې عقايدو ولاړه ده: د څښتن يووالې، نبوت و رسالت او اخرت. ددې خبرې لنډيز دا دى، چې دا كائنات يو څښتن پيدا كړي، او ددې له پيداېښت څخه وروسته هغه (څښتن تعالى) ددې كائناتو له پيداېښت څخه بې پروا نه دى، بلكه دا كائنات هغه په خپله اداره كوي. هغ
انېكزېمنډر (Anaximander)
له تېلېز څڅه وروسته د ايونيا دويم فېلسوف انېكزېمنډر ؤ. انېكزېمنډر د تېلېز وطندار او زده كوونكې ؤ. دې له تېلېز څخه تقريبا ۴۰ كاله وروسته زېږېدلې ؤ (نو پدې ډول دده د فكر و نظر وخت بايد چې له ۵۴۰مخزېږد كال څخه پيل شي). دده په اړه چې كوم مالومات نن سبا ترلاسه كېږي د هغو مفكرينو څخه دي، چې له ده څخه وروسته زوكړو فېلسوفانو څخه ترلاسه شوي دي. د لرغونيو پيرونو رواياتو مطابق ده يو كتابګوټې وليكله، مګر له بدقسمتۍ څخه يې هغه كتابګوټې ضايع شو.دې يو ذ
څښتن تعالى (په هغه ډول چې اسلام يې راپېژني)
د اسلامي دعوت بنسټيزه ستن په يو لمانځنه ولاړه ده، او د رېښتوني څښتن او د نړۍ پينځوونكي په پېژندنه كې، چې هغه ډول يې ولمانځو، او ويې پېژنو، هغه څښتن چې له هر ډول خرافاتو، موهوماتو، له هرډول افسانو، خيالي كيسو او اساطيرو له هر ډول ككړتيا او ناتوانۍ څخه پاك، ساده، او ټولو ته د پوهېدو وړ. دا په اصل كې د بشري فكر و نظر لپاره يو ستر خدمت دى، د خلكو د عقل و پوهې د لارښوونې او د انسانانو څښتن ترلاسه كوونې فطرت ته لارښوونه..... او له دې څخه پرته دا به هم وګورو چې سپېڅلې يووالې د
