افغانستان کې د کرونا ویروس ضد واکسین ځنډول شوی بهیر بیا پیل شو
ورځ تر بلې په افغانستان کې د کرونا وبا د درېیمې څپې ګراف مخ پر لوړ روان دی، خو د افغانستان عامې روغتیا وزارت د دې ناروغۍ د مخنیوي په هدف د واکسین ځنډول شوی بهیر بیا پیل کړی. د دې وزارت سرپرست وحید مجروح نن یکشنبه «۱۴۰۰ کال د غبرګولي ۲۳» په کابل کې رسنیو ته وویل، د چین لهخوا مرسته شوی ۷۰۰ زره دوزه واکسین په کابل سربېره، ۱۳ ولایتونو ته استول شوی او تر سبا به ټولو دولتي روغتیايي مرکزونو ته ورسېږي. د ښاغلي مجروح په خبره، دا واکسین به ۳۵۰ زره کسانو ته تطبیق شي، خو هغه کسان چې د هند جوړ شوی واکسینیې اخیستی، په دې ډله کې نهدي. خو د عامې روغتیا سرپرست د کرونا وبا ضد واکسین د وېش په برخه کې په رونټیا ټینګار کوي او خبرداری ورکوي، هغه کسان به مجازات شي چې د کرونا ضد واکسین د وېش پر مهال روڼتیا پام کې نهنیسي. ښاغلی مجروح وايي: "د واکسین د تطبیق په برخه کې که روڼتیا نهوي، له مسؤلانو سره به، تر ټولو جدي او غوڅ چلند وشي. په لومړي پړاو کې یو ملیون دوزه واکسین په ډېر روڼ ډول تطبیق شي." د عامې روغتیا وزارت د شمېرو له مخې، اوسمهال په ټول هېواد کې څه د پاسه ۶۵۰ زره کسانو ته د کرونا ضد واکسین شوی او د دې وړتیا شته چې په ورځني ډول نږدې ۳۰ زره کسانو ته نوی واکسین تطبیق شي. روغتیايي کارکوونکي، امنیتي او دفاعي ځواکونه، ښوونکي، کډوال، د هغو ادارو کارکوونکي چې له خلکو سره زیات اړیکه کې دي او له ۵۵ کلونو زیات عمر لرونکي، په هغو کټهګوریو کې شامل دي چې واکسین به ورته تطبیق شي. خو د چین له مرسته شوي واکسین سربېره، حکومت له هند، متحده ایالاتو او د روغتیا نړیوال سازمان سره په خبرو بوخت دی، څو خپلو ټولو وګړو ته د 'کووېډ-۱۹' ناروغۍ ضد واکسین برابر کړي. د عامې روغتیا سرپرست وزیر د اکسیجن د کمي ستونزه هم مخ په هوارېدو وبلله او ویېویل، ژر به د کرونا لپاره په ځانګړي شویو روغتونونو کې له هغو دستګاوو ګټه پورته شي چې د مصنوعي اکسیجن د تولید لپاره لګول شوي دي. وحید مجروح وویل، د ولایتونو لپاره د یونېسف او اغا خان بنسټ برابرې شوې دستګاوې ورسېدلي او ولایتونو تهیې لېږد پیل شوی دی، خو په کابل کې د کرونا لپاره ځانګړو شویو روغتونو کې د مصنوعي اکسیجن د تولید دستګاوې فعالې شوي او ستونزهیې تر یوه حده حل کړې. له دې ټولو سره سره، د عامې روغتیا وزارت خبرداری ورکوي چې د کرونا وبا درېیمه څپه اوج کې ده او که د دوی سپارښتنو او د قرنطین په عملي کېدو کې ناغېړي وشي، کړکېچن یا بحراني وضعیت به رامنځته شي چې مدیریت بهیې د روغتیايي سکټور له توان پورته وي. بلخوا تېرو ۲۴ ساعتونو کې د کرونا وبا له امله په دغه هېواد کې ۸۵ تنه مړه شوي او ۱،۵۹۷ نور پرې اخته شوي دي. دا افغانستان کې د دې ویروس له خپرېدو تر ننه، یوه شپه او ورځ کې د مړو تر ټولو لوړ رسمي شمېر دی چې ثبتېږي. په دې سره په افغانستان په کرونا د اخته شویو ټولهییز رسمي شمېر ۹۱ زره ۴۵۸ تنو ته او له دې ناروغۍ د مړو شویو شمېر ۳،۶۱۲ ته ورسېد.
د کرونا وبا د ۳مې څپې ګواښ؛ "افغانستان اوس تر ټولو ناوړه حالت تجربه کوي"
افغانستان ته د کرونا وبا د درېیمې څپې ګواښ موجود دی.د عامې روغتیا وزارت د دې ګواښ له کبله په ټول روغتیايي سیسټم د بدې اغېزې خبر ورکوي. د عامې روغتیا سرپرست وزیر وحید مجروح په خپله رسمي فېسبوکپاڼه کې لیکلي: "اوسمهال دوی د تېرو شلو کلونو تر ټولو ناوړه حالت تجربه کوي." د دې وزارت مسوولان وايي، ډېر احتمال شته چې روانه اوونۍ دوی د درېیمې څپې د ګراف لوړې کچې ته ورسېږي. د عامې روغتیا وزارت د ویاند مرستیال میرویس عليزي ازادي راډیو ته وویل: "متاسفانه هغه ډول چې د نوېو پېښو ګراف ته ګورو، ورځ تر بلې شمېرې په لوړېدو دي. څومره چې شمېرې ډېرېږي، هومره د وخیمو ناروغانو فیصدي هم زیاتېږي. د اوس لپاره موږ لوړې کچې ته نږدې کېږو." د افغانستان د عامې روغتیا وزارت داسې مهال د بد وضعیت په اړه خبرداری ورکوي چې له وړاندې په دغه هېواد کې د اکسېجن د کمي غږ پورته شوی دی. خو دغه وزارت وايي، یونیسف پرون جمعه (د غبرګولي ۲۱مه) د اکسېجن د تولید ۱۰ دستګاوې ور سپارلي دي چې په فعالېدو سره به یې تر یوه حده دا ستونزه حل شي. د اکسېجن د تولید دا ۱۰ دستګاوې د ولایتونو لپاره ځانګړي شوي، خو تر ډېره د اکسېجن د کمي ستونزه په کابل کې مطرح ده. له دې سره په خوا کې افغان حکومت د کرونا د ګواښ د کمېدو له کبله د محدویتونو پراخېدا هم پیل کړي. سر له نننه په ټول هېواد کې ښوونیزې او تحصیلې ادارې، د ودونو تالارونه، هوټلونه، حمامونه، ورزشي کلپونه او نور بندېږي. تر دې چې دا محدودیت پر زندانونو هم شته او دې ادارې له ټولو هغو کسانو چې له بندیانو سره ګوري، غوښتي چې تر دوو اوونیو د خپلو بندیانو پوښتنې ته ور نه شي. خو جمهور رییس غني بیا نن شنبه (د غبرګولي ۲۲مه) په ارګ کې ویلي، افغانانو د کرونا وبا د درېیمې څپې پر وړاندې خپله وړتیا او توان وښود. ښاغلي غني د چین لهخوا د ۷ سوه زره ډوزه واکسینونو د مرستې رسېدو په مناسبت غونډې ته خبرو کې ویلي، د هېواد روغتیايي سکټور د کرونا د دویمې څپې پرتله ښه شوی دی. خو د افغانستان د عامې روغتیا وزارت رسمي شمېرې ښيي چې تېرو ۲۴ ساعتونو د کووېډ-۱۹ ناروغۍ له امله د مړینې تر ټولو لوړ شمېر چې ۶۷ تنه کېږي ثبت شوی دی. خو پردې ناروغۍ د نوېو اخته شوېو په شمېر کې د تېرو څو ورځو پرتله لږ څه کموالی راغلی او د هغو ۳۴۴۲ تنو له ډلې چې د کرونا معاینه یې کړې، د ۹۷۳ تنو پایله یې مثبته راوتې. په دې سره په ټول افغانستان کې په کرونا د اخته شوېو رسمي شمېرې ۸۹زره ۸۶۱ ته ورسېدې چې له دې یې ۳۵۲۷ تنه مړه شوي شوي دي.
کرونا ویروس د افغانستان بله علمي سټه ونړوله؛ پوهاند باوري د ژوند پور پرې کړ
د افغانستان مشهور لرغونپوه، د پوهنتون استاد او د دغه هېواد د اطلاعاتو او فرهنګ وزارت مخکینی مرستیال پوهاند محمد رسول باوري د ۶۴ کلنی په عمر ومړ. د افغانستان د اطلاعاتو او فرهنګ وزارت د نوموړي مړینه تاییدوي او وايي چې ښاغلی باوري په کوویډ- ۱۹ ناروغۍ اخته و. د دغه وزارت ویاند محمد صابر مومند ازادي راډیو ته وویل: "په ډېرې خواشینۍ سره مو خبر ترلاسه کړ چې د هېواد وتلی لرغونپوه، د کابل پوهنتون استاد او د اطلاعاتو او فرهنګ وزارت پخوانی فرهنګي معین پوهاند محمد رسول باوري له دې نړۍ څخه سترګې پټې کړي دي. استاد باوري په تېرو څلور څلورو کلونو کې چې د فرهنګي معین په توګه دنده ترسره کړه، د افغانستان د هنر، فرهنګ او تاریخي ابداتو د رغونې په برخه کې بې شمېره خدمتونه وکړل." خو ښاغلي مومند په دې اړه ډېر جزییات ورنه کړل چې نوموړي کله او چېرې وروستۍ ساه ورکړه. پوهاند محمد رسول باوري د افغانستان له مطرحو فرهنګي څېرو څخه و، مخکې یې د پوهنې وزارت په نصاب برخه کې کار کړی او ګڼ تدریسي کتابونه یې تالیف کړي دي. نوموړی د لرغون پوهنې په برخه کې هم ګڼ اثار لري. افغان فرهنګیان د نوموړي مړینه د افغانستان لپاره یوه ستره علمي او فرهنګي ضایعه بولي. د کلید ګروپ ارشد غړی، ژورنالېست او لیکوال صدیق الله بدر وايي :"پوهاند محمد رسول باوري د افغانستان یو لوی لرغون پېژندوکی، څېړونکی او لیکوال و، د هغه مرګ نه جبرانېدونکې ضایعه ده، استاد هم په پښتو او هم په دري ژبه د لرغون پېژندنې په اړه اثار درلودل او په مرکه یې راته ویلي و چې استاد په انګریزي او هالنډي ژبو هم د لرغون پېژندنې په اړه ځیني اثار لیکلي او په دې وروستیو کې یې غوښتل چې دا کتابونه د چاپ لپاره چمتو کړي." د یادونې وړ ده چې تر ښاغلي باوري درې ورځې مخکې د تېرې چهارشنبې په ورځ په افغانستان کې د کانکور ازموینو ته د چمتوالي مشهور استاد نظر زلمي هم د کووېډ- ۱۹ ناروغۍ له امله د ژوند پور پرې کړ. دا په تېرو څو ورځو کې دوهمه عملي سټه ده چې د کرونا ویروس له امله نړېږي. کرونا ویروس تېرکال هم په افغانستان کې د یو شمېر فرهنګیانو ژوند واخېست چې هغه مهال د ځینو کورنیو دا خبره تايید، خو د ځینو پټه کړه.
د کرونا درېیمه څپه؛ سر له نننه ټول افغانستان کې جدي بندیزونه وضع شول
د افغانستان د عامې روغتیا وزارت وایي، د کرونا ویروس درېیمه څپه د اوج کچې ته د رسېدو په حال کې ده او پېښې یې ورځ تر بلې زیاتېږي. دغه وزارت د کووېډ-۱۹ساري ناروغۍ د مهارولو لپاره سر له نننه ( شنبه-د غبرګولي ۲۲مه) په ټول هېواد کې د اړوندو ادارو په همغږۍ جدي بندیزونه اعلان کړل. دا چې دا بندیزونه څه دي د وزارت ویاند دستګیر نظري یې په اړه ازادي راډیو ته وویل: "مونږ په ۳۴ ولایتونو کې ټول ښوونیز او تحصیلي مرکزونه وتړل، پخوا ۱۶ ولایتونو کې وو. په ټول هېواد کې باید د ودونو تالارونه، ورزشي مرکزونه، کلپونو او حوزونه تړلي وي. هغه رسټورانټونه چې سرپټو ځایونو کې دي، باید حد اکثر لس مېلمانه یوه وخت کې ولري. عمومي ځایونو کې د ماسک تړل هم جبري شوي او د دولت هغه مامورین به له کورونو کار کوي چې له ۵۵ کلونو زیات عمر لري." د عامې روغتیا وزارت له ښاروالیو هم غوښتي چې د بازارونو د نوبتي پرانیستو او دغه راز د فزیکي واټن امکانات دې وسنجوي. د جوماتونو له ملا امامانو هم غوښتل شوي چې د لمانځه پر مهال فزیکي واټن ته پام وکړي او که امکان وي، ازاده فضا کې دې لمونځ وکړي. دا او یو لړ نور بندیزونه داسې مهال اعلانېږي چې د مصنوعي اکسیجن کمښت ته اندېښنې ډېرې شوي دي. د ننګرهار اوسیدونکی عمرخان درمل وایي، تره یې د کرونا له کبله روغتون کې بستر شو، خو د اکسیجن د کمښت او سمې نه پاملرنې له کبله یې ساه ورکړه. درمل زیاته کړه: "هلته په کرونا سنټر کې داسې وضعیت و چې د اکسیجن اړتیا به پنځه سوه ډبې وو، دوی به پنځوس ډبې راوړې، هغه به هم د دروازې خوله کې چور کېدې، چاته نه رسېدې. داسې ورځ راغلې چې موږ خپل تره ته د څلورنیم زرو اکسیجن هم اخیستی دی. د اکسیجن د ډبو قیمت هم لوړ شو، لومړی دوه-درې سوه افغانۍ و، بیا ان زرو افغانیو ته وخوت. چا که ډبې درلودې، هغوی پاچاهان و، که نه مریض به یې د اکسیجن په تمه مړ کېده." د بښنې نړیوال سازمان له افغان حکومته غوښتي چې د اکسیجن د کمښت او هم مهاله ورسره د کرونا واکسین د برابرولو لپاره بېړني اقدامات وکړي. دغه سازمان پرون جمعه (د غبرګولي ۲۱مه) په یوه اعلامیه کې له نړیوالې ټولنې هم وغوښتل چې د روغتیایي مرستو په برخه کې د افغانستان لاسنیوی وکړي. په دې سازمان کې د افغانستان د څانګې څېړونکي زمان سلطاني ویلي، مخکې له دې چې ناوخته شي، باید اړوندې ادارې د روغتیایي وسایلو او واکسین لپاره لاس په کار شي. د افغانستان د عامې روغتیا وزارت د اکسیجن د کمښت ستونزه مني، خو وایي، تراوسه هېڅ دولتي روغتون کې کوم ناروغ د اکسیجن د کموالي له کبله نه دی مړ شوی. د وزارت په خبره خصوصي سکټور هره ورځ د اکسیجن شپږنیم زره شااوخوا ډبې تولیدوي، خو په خبره یې دوی شااوخوا پنځو زرو نورو ته هم اړتیا لري چې له بهره باید وارد شي. په همدې حال کې کابل کې د امریکا سفارت اعلان کړی چې د کرونا وبا په مخنیوي کې له افغان حکومت او عامې روغتیا وزارت سره دریږي او خپلو مرستو ته دوام ورکوي. دوی په خپله اعلامیه کې د متحده ایالاتو تازه اعلان شوې ۲۶۶ میلیونه ډالره بشري مرستې ته اشاره کړې چې یوه برخه به یې هغو ۱۸ میلیونه افغانانو ته ورکول کېږي چې کرونا ځپلي دي. دوی ویلي، افغانستان به له هغو ۲۵ میلیونه ډوزه واکسین نه هم برخمن شي چې سپینې ماڼۍ یې له یو شمېر هېوادونو سره د ورکولو ژمنه کړې. امریکا سفارت د کرونا د زیاتوالي له کبله کابل کې خپلې کونسلي چارې هم تر نامعلومې نېټې ځنډولي دي. افغانستان کې د کرونا د رسمي پېښو شمېر نژدې ۸۸ زرو ته رسیدلی او د مړو شوېو شمېر هم له ۳۴۰۰ اوښتی دی. عامې روغتیا وزارت د چهارشنبې او پنجشنبې په ورځو په ۲۴ ساعتونو کې له اتلس سوو زیاتې پېښې ثبت کړې چې د وبا له پيله لوړ شمېر ښيي،خو اندېښنې دا دي چې نارسمي شمېرې د دې څو برابره زیاتې دي.
روغتیا وزارت د کابل ۲ روغتونونو کې د اکسېجن د تولید دستګاوې فعالې کړې
په کابل کې پر کرونا وبا د اخته شوېو کسانو لپاره د اکسېجن پر کمي د نیوکو وروسته، د عامې روغتیا وزارت د دې ښار په دوو روغتونونو کې د اکسېجن د تولید دستګاوو د فعالېدو خبر ورکوي. د دې وزارت د ویاند مرستیال میرویس عاليزي ازادي راډیو ته وویل، دا دوه دستګاوې د افغان ـ جاپان او قصبې په روغتونونو کې پر کووېډ-۱۹ ناروغۍ د اخته شوېو کسانو لپاره ځانګړې شوې، لګېدلي او فعالیت یې پیل کړی دی. "د قصبې په روغتون کې د اکسېجن د تولیدونکي دستګاه په ۲۴ ساعتونو ۱۰۰ او په افغان – جاپان روغتون کې بیا دا دستګاه په همدومره موده کې د ۲۸۰ ګازي ډبو د تولید وړتیا لري." بل لور ته د افغانستان د عامې روغتیا سرپرست وزیر وايي، که د اکسېجن د تولید دستګاوو د لګولو اجازه ورکړل شي، چارې به چټکې شي. ښاغلي مجروح په خپله رسمي فېسبوکپاڼه کې لیکلي: "که د نړیوالو موسساتو پر ځای د اکسېجن د تولید د دستګاوو د لګېدو او مونتاژ واک وزارت ته ورکړل شوي، په هرو دوو شپو کې به په یوه ولایت کې د اکسېجن د تولید دستګاه تر لګېدو وروسته شي." د افغانستان دعامې روغتیا وزارت خبرداری ورکوي چې د کرونا وبا درېیمه څپه لا هم اوس هم روانه ده او خلک باید روغتیايي او ټولنیزو سپارښتنو ته پام وکړي. دا په داسې حال چې د عامې روغتیا وزارت وايي،تېرو ۲۴ ساعتونو د کرونا له شکمنو ۲۹۴۸ تنو د ۱۰۲۴ تنو معاینه مثبته ختلې. په همدې موده کې بیا پر کووېډ-۱۹ ناروغۍ ۳۷ تنه اخته شوي مړه شوي، خو ۳۱۶ نور بیا رغېدلي دي. د افغانستان د عامې روغتیا وزارت د رسمي شمېرو له مخې، د کرونا وبا له پیل تر اوسه په دې هېواد کې ۸۸زره او ۷۴۰ تنه پر کووېډ-۱۹ ناروغۍ اخته شوي چې له دې شمېر ۳زره ۴۴۹مړه شوي دي.
د نړۍ ۷ ستر صنعتي هېوادونه د کرونا وبا پرضد د واکسین ستره مرسته اعلانوي
تمه کېږي چې د اوو سترو شمتنو صنعتي هېوادونو مشران به نن جمعه(د غبرګولي ۲۱مه) په بریتانیا کې په خپله درې ورځنۍ سرمشریزه کې د نړۍ له بې وزلو هېوادونو سره د یو میلیارد ډوزه کرونا ضد واکسین مرستې ژمنه وکړي. د بریتانیا صدراعظم بورېس جانسن پرون چهارشنبه(د غبرګولي ۲۰مه) دا ژمنه اعلان کړه، خو په دې اړه یې څه ونه ویل چې هر هېواد به له بې وزلوهېوادونو سره د مرستې لپاره د کرونا ویرس څومره واکسین په غاړه واخلي، خو د دوی هدف دا دی چې تر ۲۰۲۲ میلادي کاله پورې په نړۍ کې ټولو انسانانو ته واکسین ورسېږي او دا وبا ختمه شي. تر دې وړاندې د امریکا ولسمشر جو بایډن ژمنه کړې وه چې هېواد به یې راتلونکی کال ۵۰۰ میلیون ډوزه فایزر واکسین کوواکس پروګرام ته وسپاري چې د نړۍ ۹۲ کم عایدو یا د متوسط عاید هېوادونو ته یې ورکړي. بریتانیا وايي، سل میلیونه ډوزه اضافي واکسین به راتلونکی کال نورو هېوادونو ته ورکړي. د بریتانیا د صدراعظم دفتر په یوه بیان کې وویل: "توقع ده چې په سرمشریزه کې به مشران اعلان وکړي چې دوی په ګډه د کووېډ-۱۹ لږ تر لږه یو میلیارد ډوزه واکسین نورو هېوادونو ته ورکوي او د واکسین جوړولو فابریکو ته پلان جوړوي چې د دغه هدف د پوره کولو لپاره واکسین مهیا کړي." د اوو سترو صنعتي هېوادونو په نننۍ سرمشریزه کې په نړۍ کې د کرونا وبا د مخنیوي لپاره د هلوځلو چټکتیا د دوی د بحث یوه موضوع ده. په دې سرمشریزه کې د امریکا، بریتانیا، فرانسې، جرمني، کاناډا، جاپان او ایټالیا مشران ګډون کوي. د امریکا په متحدو ایالاتونو، اروپايي هېوادونو او یو شمېر نورو هېوادونو کې د کرونا پرضد د خلکو د واکسین کولو چارې ښې پر مخ تللي، خو ګڼ نور هېوادونه د واکسین د کموالي له ستونزو سره مخامخ دي چې له کبله یې د دغو هېوادونو کمزوری اقتصاد نور هم کمزوری کېږي. د روغتیا د نړیوالې ادارې یو چارواکی وايي، نژدې په سلو کې ۹۰ افریقايي هېوادونه د واکسین د هغه هدف په ترلاسه کولو کې پاتې راځي چې پر اساس یې باید تر سېپټمبر میاشتې پورې د دغو هېوادونو په سلو کې ۱۰ وګړي واکسین شي. په هند کې لا هم د کرونا وبا شدت کم شوی نه دی. دغه هېواد ویلي چې په یوه ورځ کې د کرونا ویروس له کبله د مړینو شمېر تر ۶ زرو لوړ دی.
افغانستان له چینه واکسینونه ترلاسه کړل؛ "زیان منونکو ته لومړیتوب ورکول کېږي"
په داسې حال کې چې په افغانستان کې کرونا ویروس ورځ تر بلې د پراختیا په حال کې دی، د چین له لوري د دغه ویروس پر وړاندې مرسته شوی واکسین نن پنجشنبه (د غبرګولي ۲۰مه) افغان حکومت ته وسپارل شول. د افغانستان د عامې روغتیا وزارت مرستیال ویاند میرویس علي زي د پنجشنې په ورځ ازادي راډیو ته وویل: "چین له افغانستان سره د ۷۰۰ زرو او ۲۰۰ډوزونو کرونا واکسین د مرستې ژمنه کړې وه چې له نېکه مرغه دغه اندازه واکسین به کابل ته انتقال شي او رسماً به د عامې روغتیا وزارت هغه تر لاسه کړي." ښاغلی علي زی وایي، دا اندازه واکسینونو تطبیق کې د ټولنې زیان منونکو وګړو ته لومړیتوب ورکړل شي. دا په داسې حال کې ده چې چین وړاندې هم د سلګونو زرو ډوزونو واکسینونو ترڅنګ د کرونا ویروس د مخنیوي او تشخیص لپاره له افغانستان سره د نورو روغتیایي اسانتیاوو مرستې کړي دي. د افغانستان د عامې روغتیا وزارت پلان لري چې تر ۲۰۲۲ میلادي کال پورې د هېواد ۶۰ سلنه هغو وګړو ته یاد واکسینونونه ورسوي چې تر ۱۸ کلنۍ لوړ عمرونه لري. دا واکسین داسې مهال افغانستان ته سپارل کېږي چې له دې وړاندې د هند له لوري مرسته شوي واکسین تمام شوي دي. د عامې روغتیا وزارت په خبره، تردې دمه په ټول هېواد کې تر ۶۵۵ زره وګړو د کرونا ضد واکسین تطبیق شوی دی. چین په داسې وخت کې د کرونا ضد واکسینونو مرسته وکړه چې په افغانستان کې په دې وروستیو د دغه ویروس د مثبتو پېښو ثبتېدو او لا خپراوي شدت موندلی دی. د افغانستان د عامې روغتیا وزارت د معلوماتو له مخې، په تېرو ۲۴ ساعتونو کې ۵۳۴۳ د مشکوکو کسانو ټېسټونه شوي دي چې له دې شمېره ۱۸۲۲ مثبت تشخیص شوي، په همدې موده کې۵۶کسان د دغه ویروس له امله مړه شوي او ۹ کسان بېرته رغېدلي دي. په دې سره د کرونا ویروس د خپرېدو له پیله تر دې دمه د دغه ویروس د مثبتو پېښو شمېر ۸۷۷۱۶ ته رسېدلی دی.
بغلان کې د ماین پاکۍ پر دفتر وسلهوال برید ۱۰ تنه ووژل او ۱۸ نور ټپیان دي
د پلخمري ولایتي روغتون چارواکي وايي چې د پېښې له ځایه ۱۰ مړي او ١٨ ټپیان دې روغتون ته وروړل شوي چې د یو شمېر ټپيانو روغتیايي حالت نازک دی. افغان چارواکو د جوزا په ۱۹مه د چهارشنبې په ورځ دا حمله تأیید کړه. امریکا او بریتانیا د هلو ټرسټ ماین پاکۍ مؤسسې مالي ملاتړ کوي.
افغانستان کې د اکسیجن د کمښت ستونزه؛ روغتیا وزارت: د اکسیجن کارولو کې اسراف کېږي
د افغانستان عامې روغتیا وزیر وايي، په افغانستان کې د کرونا درېیمه څپه د لومړۍ او دوهمې په پرتله جدي او د پراختیا په حال کې ده. د عامې روغتیا سرپرست وزیر وحید مجروح د چهارشنبې په ورځ «۱۴۰۰ کال د غبرګولي ۱۹» یوې خبري غونډې ته وویل، په کرونا ویروس د اخته کسانو او له املهیې د مړینې شمېرې د اندېښنې وړ دي. ښاغلي مجروح وویل چې تر اوسه په 'کووېډ-۱۹' اخته کوم ناروغ بېاکسیجنه نهدی پاتې، خو انتقاد يې وکړ چې په ډېری روغتیايي مرکزونو کې د اکسیجن په کارولو کې اسراف کېږي. ښاغلی مجروح زیاتوي: "په کابل کې اووه خصوصي شرکتونه اکسیجن تولیدوي چې په ۲۴ ساعتونو کې ۳،۸۵۰ بالونه اکسیجن تولیدوي، له دې بالونونو ۲۰۰ تر ۳۰۰یې افغان جاپان روغتون ته ورکول کېږي، نور په پرچون ډول خرڅېږي، یا احتکار کېږي یا خصوصي روغتونونو باندې خرڅېږي، په خصوصي روغتونونو کې یې په مصرف کې اسراف کېږي." ښاغلي مجروح وویل، د اکسیجن د تولید څلور دستګاوې چې له استرالیا او متحده عربي اماراتو راغلي تر سبا به کابل کې فعالې شي او په لغمان او کونړ ولایتونو کې به هم تر دوه ورځو دوه دستګاوې فعالې شي. نوموړی وايي، په غزني او دایکندي کې هم دوه دستګاوې فعاله شوې دي. د عامې روغتیا د سرپرست په خبره، په تېره اوونۍ کې ۶،۲۸۲ کسان په افغانستان کې په کرونا ویروس اخته شوي دي، په داسې حال کې چې په وینا یې په وروستۍ اوونۍ کې دا شمېر ۱۰،۰۲۴ ته لوړ شو. ښاغلي مجروح وویل، ټاکل شوې چې یونېسف، نړیوال پانک او د اسیا پراختیايي بانک په مرسته سبا د اکسیجن د تولید ۱۰ دستګاوې له ترکیې کابل ته راوړل شي او تر راتلونکو دوو میاشتو فعالې شي. په ورته وخت کې د بشر حقونو او رسنیو د څار بنسټ مشر عزتالله اکبري وايي چې اوسمهال په افغانستان کې د اکسیجن کمښت یوه جدي ستونزه ده او په دغه هېواد کې د اکسیجن د تولید له ۳۰ فابریکو ۱۵یې فعالې دي. ښاغلی اکبري وايي: "هغه خصوصي فابریکې چې اکسیجن تولیدوي، ویلي چې د برېښنا نشتوالی، ناسم ځای او د حکومت لازمه نههمکاري یې د دوی اساسي ستونزې دي، اکسیجن ته د «کووېډ-۱۹» ناروغانو او روعتیايي خدمتونو ته د خلکو لاسرسی د دوی بشري حق دی او د کرونا په دې بحراني وضعیت کې باید دوی سره مرسته وشي." دا په داسې حال کې ده چې د افغانستان عامې روغتیا وزارت او سره صلیب کمېتې ترمنځ د شوې هوکړې پر بنسټ، دغه کمېتې ویلي چې به ټول افغانستان کې به په روغتیايي برخو په ځانګړي ډول د اکسیجن چمتو کولو او کرونا واکسین په برخه کې همکاري وکړي. د افغانستان د عامې روغتیا وزارت د شمېرو له مخې، په تېرو ۲۴ ساعتونو کې په دغه هېواد کې ۱،۸۴۳ کسان په دغه ویروس اخته شوي او ۵۱ ترې مړه شوي دي. خو د عامې روغتیا وزارت سرپرست وزیر وايي، د افغانستان د ۵ ولایتونو په ښوونځیو او پوهنتونونو کې د چټک ازمیښت په ترڅ کې چې نورو هېوادونو کې هم کېږي، معلومه شوې چې له ۲۸ تر ۳۲ سلنه زدهکوونکي او محصلان په دې ویروس اخته دي. د نوموړي په خبره نا رسمي شمېرې تر رسمي شمېرو په مراتبو لوړې دي.
د شاه دوشمشېره جومات څه وخت جوړ او اوسنی حالت یې څه ډول دی؟
د ازادي راډیو اوونیز 'ژوند په شېبو کې ' پروګرام د شاه دوشمشېرې تاریخچې ته ځانکړی شوی دی، په پیل کې به واورئ چې: د شاه دوشمشېره جومات څه وخت جوړ شو؟ اوسنی حالت یې څه ډول دی؟ دا پروګرام د ازادي راډیو خبریاله فرشته مرسل جوړوي چې د لاندې لېنک په کېکاږلو سره یې اورېدلی شئ:
افغانستان کې قرنطین وغځید؛ د کرونا ۳مه څپه ښايي هره شېبه فاجعه رامنځته کړي
د هرات په ولایت کې د شهید بېسیم روغتون دهلیز دې ورځو کې د پخوا پرتله ډېر بوخت دی،۲۳ کلن عبد الفتاح له خپل پلار سره د کرونا له امله روغتون ته راغلي. دواړه د تنفس کمښت لري او د اکسیجن په مرسته ساه اخلي، مګر د زوی وضعیت یې د زاړه پلار په نسبت ښه دی. عبدالفتاح وايي، مخکې له دې چې هغه د کرونا په ویروس اخته شي، کرونا یې جدي نه نیوله: "اوس مهال زه او زما حاجي اغا دلته په روغتون کې بستر شوي یو. دلته د ناروغانو شمېر دومره ډېر شوی چې دا روغتون کې بې اندازې بېروبار دی." په هېواد کې د کرونا ویروس درېیمه څپه ممکن په هره شېبه کې فاجعه له ځان سره ولري. د رسمي احصایو له مخې یوازې په تېرو ۲۴ ساعتونو کې ۵۴ تنه مړه شوي او ۱۷۲۴ کسان په دې ناروغۍ تازه اخته شوي دي. د عامې روغتیا وزارت چارواکو همدارنګه خبرداری ورکړی چې که وضعیت لا پسې خراب شي، نو روغتونونه به د اکسیجن له کموالي سره مخ شي. د عامې روغتیا وزارت د ویاند مرستیال عثمان طاهري ازادي راډیو ته وویل چې د کابل په ګډون په ۱۶ ولایتونو کې دوه اوونۍ بندیزونه به د راتلونکي شنبې ورځې څخه نور هم وغځول شي. طاهري زیاته کړه: "د لوړو زده کړو او پوهنې وزارت قرنطین غځول به سر له شنبې د جوزا له ۲۲ څخه پیل شي، دغه قرنطین چې په ۱۶ ولایتونو کې دی، په کې ټول دولتي او خصوصي تعلیمي مراکز، د لامبو حوزونه، ورزشي کلبونه او د ودونو سالونونه شامل دي او هغه کسان چې د همدې ویروس له ګواښ سره مخ دي او د ۵۵ څخه ډیر عمر لري، دوی به له کوره کار کوي." دا په داسې حال کې ده چې ځیني لوی ولایتونه لکه هرات لا هم په دې بندیزونو کې نه دی شامل شوی. د هرات پوهنتون استاد فیصل کریمي وایي چې د هغه دوه زده کوونکي د دوشنبې په ورځ په ټولګي کې بې هوشه شول او روغتون ته مو یوړل. هغه په دغه ولایت کې په تعلیمي مراکزو کې د کرونا د پراخې خپریدو خبره کوي: "هره ورځ ځیني زده کوونکي له ناسم صحي حالت سره مخ کېږي. موږ ان یو یا دوه له دوی څخه روغتون ته لېږدوو. یو شمېر زده کوونکي ناروغه دي او د کووېډ- ۱۹ ناروغۍ نښې لري. د کرونا پراخه خپرېدل او د تودوخي شدت د زده کوونکو پر روغتیا اغېزه کوي او دا د زدکړو په کیفیت مستقیمه اغېزه لري." یو له هغو خلکو څخه چې په دې وروستیو کې د دې ناروغۍ له امله مړ شوی، په کابل کې د کانکور آزموینې ښوونکی نظر زلمی دی. هغه د کلونو په اوږدو کې د کابل په ښوونځیو کې په زرګونو زده کونکو ته تدریس کاوه. په افغانستان کې د کرونا ویروس له پیل راهیسې په وروستیو ورځو کې د دې ناروغۍ د تلفاتو د شمېر په اړه د روغتیا وزارت رسمي احصائیې بې ساري دي. د دغه وزارت د احصایو له مخې د کرونا ناروغۍ له پیل راهیسې بیا تر دې دمه، ۸۴۰۵۰کسان د کووېډ - ۱۹ ناروغۍ باندې اخته شوي او ۳۳۰۵کسان مړه شوي دي. په افغانستان کې روغتیایي چارواکو خبرداری ورکړی چې د روغتیایي مشورو نه مراعت کول، به د دغې ناروغۍ د پېښو او مړینو شمېر ډېر کړي.
د ارزګان یو شمېر مېرمنې په دې ولایت کې ښځو ته پارک یا مېله ځای غواړي
په ارزګان ولایت کې ښځې د کلتوري محدیتونو له کبله نه یوازې دا چې له کوره بهر د کارکولو اجازه نه لري بلکې د تفریح لپاره هم فرصت نه لري. په دغه ولایت کې په کال کې دوه ځلي د ساعت تیري موقع رامنځته کېږي چې دوه اخترونه دي، خو ښځې نه شي کولای په دغو ورځو هم تفریح وکړي. یوازې د ځینو کورنیو ښځې دا فرصت لري چې د اختر په ورځو کې تفریح وکړي، خو په ټوله کې داسې ځای یا پارک نشته چې ښځې پرته له وېرې د تفریح لپاره ورشي. نور بي بي د ارزګان ولایت مرکز ترینکوټ اوسیدونکې ده دې ازادي راډيو ته یې وویل چې ځينې خلک د ښځو له تفریح سره مخالفت کوي، ځکه د ښځو لپاره ځانګړی پارک نشته: "د ارزګان ښځې ډېرې خوارې دي، د اختر په درېیو ورځو کې، د دوه یا درېیو کلیو ښځې له کوره راووځي، هغه د کلي په منځ کې چې لږ پراخه ساحه ولري، په خاورو کې ناستې وي، پارک او یا هم کوم بل ځای نه لري چې ورشي، ټوله ورځ سره لمر ته ناستې وي، په نورو ولایتونو کې ښځو ته ښه پارکونه جوړ شوي، خو په ارزګان ولایت کې ښځو ته هېڅ کار نه دی شوی." نور بي بي زیاتوي، د دغه ولایت خلک په خپله ځمکه ښځو ته د میلې اجازه نه ورکوي. د ارزګان بله اوسیدونکې اقصا بهار له دولته غواړي چې په ارزګان کې دې ښځو ته پارک جوړ کړي: "زموږ غوښتنه له دولته دا ده چې موږ ته ولې پارک نه جوړوي، تېر کوچنۍ اختر موږ میلې په دې خاطر ونه کړي چې خلکو پر خپلو ځمکو اجازه نه راکول، موږ څه وکړو، چېري لاړې شو، موږ په دې ټولنه کې د ژوند کولو حق نه لرو؟ غوښتنه مو دا ده چې یو پارک راته جوړ کړي." د ترینکوټ ښاروال نعمت الله بختیار هم د ښځو دا خبره تاییدوي خو وايي، دوی اوس په ترینکوټ ښار کې د ښځو لپاره ځانګړی مارکیټ جوړوي. بختیار وايي، دغه مارکیټ چې شااوخوا دیوال ۴۰ دوکانونه، شنه ساحه او څوکۍ لري، لویه برخه چارې يې بشپړې شوي او تر لوی اختر پورې به ګټې اخېستنې ته وسپارل شي: "د ښځو لپاره دغه مارکیټ په ترینکوټ ښار کې په درې جریبه ځمکه کې جوړیږي، په یاد مارکیټ کې موږ ښځو ته دوکانونه په لومړي ځل د ۶ میاشتو لپاره وړیا ورکوو او کرایه نه ترې اخلو، دې مارکیټ د ورتګ لپاره یوازې ښځې ورتلای شي او هلته به د ښځو د ژوند د ضرورت وړ ټول توکي موجود وي او څوکيدارانې به یې هم ښځې وي، خو زموږ له خویندو غوښتنه دا ده چې راشي دوکانونه پرانیزي." په ارزګان ولایت د ښځو لپاره د دې مارکیټ جوړول په دغه ولایت کې د ښځو لپاره ښايي ښځو ته د خوب لیدل وي، ځکه په دغه ولایت کې ښځې د بېلابېلو حقوقو بې برخي دي او دا به د دولت له لوري لومړنی اقدام وي چې د ښځو لپاره ترسره کېږي چې نه یوازې به د ښځو لپاره تفریح یا د مېلې کولو لپاره ځای وي، بلکې د ښځو لپاره د کاراوبار هم ښه ځای وي. د ارزګان ولایت د ولایتي روغتون د معلوماتو پر اساس دغه ولایت کې ډېری ښځې د تفریح فرصتونو د نشتوالي له کبله چې هر انسان د روغتیا له پلوه ورته اړتیا لري، په بېلابېلو ناروغیو اخته دي.
د کرونا چټک خپراوی؛ ځینو نړیوالو سازمانونو افغانستان ته د همکارۍ ډاډ ورکړی
د افغانستان روغتیا وزارت پرون سې شنبه (د غبرګولي ۱۸مه) په افغانستان کې په کرونا ویروس د ۱۷۲۴ کسانو اخته کېدل او ۵۴ کسانو مړینه ثبت کړله چې دا تر ټولو لوړ شمېر ګڼل کېږي. خو اټکل دا دی چې واقعي شمېر ښايي تردې څو برابره زیات وي، ځکه زیات کسان ټېسټ نه کوي، یا د ټېسټ کولو امکانات نه لري. د کرونا وبا د درېیمې څپې چټک خپراوي، روغتیا وزارت او نور نړیوال سازمانونه اندېښمن کړي دي. د روغتیا وزارت مرستیال ویاند، میرویس علیزي ازادي راډیو سره په خبرو کې وویل، نړیوال خیریه او روغتیايي سازمانونه له وزارت سره په بېلابېلو برخو کې همکاري کولای شي. علیزی زیاتوي: "نړیوالې ادارې له روغتیايي سکټور سره په بېلابېلو برخو کې مرستې کولی شي، خصوصاً د وینټلانټور، سیبک ماشینونو، د اکسیجن دستګاوو نصبولو په برخه کې. په مرکز او ولایتونو کې ځینې وخت د اکسیجن دستګاوو دا سهولت نه شته. بله مهمه مساله د واکسین د تطبیق په برخه کې دوی کولی شي له افغانستان او په ځانګړي ډول روغتیا وزارت سره مرستې وکړي." په وروستیو ورځو کې ځینو نړیوالو سازمانونو د دستګاوو او نورو اسانتیاوو په برخه کې د خپلو همکاریو خبر ورکړی دی. په افغانستان کې د روغتیا نړیوال سازمان 'WHO' پرون سې شنبه (د غبرګولي ۱۸مه) په یوه ټویټ کې د افغان جاپان له روغتون سره د کوویډـ۱۹ ناروغۍ یا کرونا ویروس د تشخیص د ظرفیت لوړولو په هدف د PCR معایناتو د یوې بلې دستګاه د ورکولو خبر ورکړ. بل خوا په افغانستان کې د ماشومانو لپاره د ملګرو ملتونو د ملاتړ ادارې 'یونېسف' ویاند، فریدون ارین ازادي راډیو ته وویل چې په وروستیو کې دې ادارې هم د همکاریو هڅې چټکې کړي دي: "یونېسف په دې ویاړي چې توانېدلی د کووېډ-۱۹ پر وړاندې د مبارزې لپاره په مختلف ډول مرستې او خپل ملاتړ وکړي. یونېسف توانېدلی د پېچکاریو لویه محموله برابره کړي، په عین وخت کې د خوندیتوب بکسې برابرې کړي. د واکسین د غوښتنې لپاره مثبت کارونه وکړي. خلکو ته عامه پوهاوی ورکړي. له روغتیا وزارت سره له نږدې کار وکړي، تر څو هغه واکسینونه چې یونیسف یې د کوواکس پروګرام له لارې روغتیا وزارت او افغانانو ته ورکوي، د کیفیت تضمین یې وکړي." په افغانستان کې د کرونا ویروس د درېیمې څپې له کبله د پوهنې وزارت هم د کابل په ګډون په ۱۶ ولایتونو کې د لګول شوېو محدودیتونو موده پرون سې شنبه (د غبرګولي ۱۸مه) د دوو اوونیو لپاره وغځوله. وزارت وايي، د ښوونیزو او تحصیلي مرکزونو تر څنګ به د ودونو سالونونه، سپورټي کلبونه او د لامبو حوضونه تړلي وي. په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د مرستو د همغږۍ ادارې اوچا پرون سې شنبه (د غبرګولي ۱۸مه) ویلي، د روغتیايي منابعو د کموالي، د خلکو له خوا د ټېسټ نه کولو او په کرونا ویروس د مړو د نه راجسټر کولو له کبله ښايي په افغانستان کې په کرونا ویروس د اخته او مړو شمېر خورا زیات وي. روغتیا وزارت په وار- وار خلکو ته سپارښتنه کړې چې په کرونا ویروس د نه اخته کېدو لپاره ماسک وکاروي، له یو بله دوه متره فاصله وساتي، لاسونه په وار- وار په صابون ومینځي او د ګڼه ګوڼې ځایونو ته له تګ څخه ډډه وکړي.
د بدخشان په لاریونونو کې درې تنه وژل شوي او ۴۶ نور ټپیان دي
د بدخشان عامې روغتیا ریاست وايي چې د ډزو او تیږو د ویشتلو پر مهال ۴۶ لاریون کوونکي ټپيان او درې نور وژل شوي دي. د بدخشان ولایت سلګونه اوسېدونکو نن دغه ولایت کې د نا امنۍ، د څښاک اوبو د نشتوالي او د شورابک برښنا بند د پرانیستلو په اعتراض لاریون وکړ او دغه لاریون کې دولتي تأسیساتو ته اور اچول شوی دی.
ډاکتران: غزني کې په ښځو کې رواني ناروغي زیاته شوې
د غزني روغتیا چارواکي وايي په دې وروستیو کې د رواني ناروغیو په شمېر کې زیاتوالی راغلی دی. دوی وايي د ورځې له ۴۰ تر ۵۰ پورې د دغه ناروغیو ناروغان له ولسوالیو پرته یوازې د غزني په ملکي روغتون کې ورته مراجع کوي چې زیاته برخهیې ښځې دي. فقر، بېوزلي، کډوالي، سختې جګړې، کورنی تاوتریخوالی، ناسمه پوهه، کم علمي، ښځو ته په ښه سترګه نهکتل، بېسوادي او داسې نور هغه څه دي چې روغتیاپالان وايي، په افغانستان په ځانګړې توګه په غزني کې یې ډېری ښځې په رواني ناروغیو اخته کړې دي. دوی وايي، تر څو پورې چې په ټولنه کې دغه ستونزې موجودې وي، همداسې به دغه ښځې ورڅخه کړېږي. د غزني ښار د نواباد سیمې چمن ګله هم یوه له دغه ښځو څخه ده چې رواني ناروغي لري. دا تقریباً څلوېښت کلنه ده. چمن ګله وايي، ډېر ځله ډاکترانو ته تللې ده، درملیې خوړلي، خو بیا هم نهده ښه شوې. چمن ګله هم د ځینو نورو مېرمنو په رنګ له غربت څخه کړېږي او وايي دا او خاوند یې دواړه بېروزګاره او څلور ماشومان ورپسې دي. نوموړې وايي، خوب مې تښتېدلی، سر مې ګرځي، ګنکسه یمه، ارام نهلرم، خوشکه هم راځي او کله کله له ځان سره ژاړم. نوموړې زیاتوي: "درې کاله وشول چې په دغه رنځ اخته یمه، که هر رنګه درملنه مې وکړه، خو بیا هم نهیمه روغه شوې، کاشکې روغه شوې وی، درې کاله کېږي چې ډاکترانو ته ځم، څوک وايي ناروغي دې اعصابي ده، څوک څه وايي څوک څه وايي." چمن ګله ارمان کوي چې کاشکې یې سواد درلودی چې د ډاکتر په خبره سمه پوهه شوې وی. دا یوازې چمن ګله نهده چې په ذهني ناروغۍ اخته ده، بلکې د غزني د ملکي روغتون چارواکي وايي، هره ورځ د دوی روغتون ته د ورځې تر ۴۰ زیات کسان د رواني ناروغیو د درملنې په هدف مراجع کوي چې زیاترهیې ښځې وي. د یاد روغتون سرطبیب ډاکتر عبدالبصیر رامکي ازادي راډیو ته وویل، دوی د غزني په ملکي او حوزوي رغتونونو کې دوه د رواني ناروغیو د مشورې ورکولو ځانګې لري او یادو کسانو ته له ذهني او رواني ناروغیو د خلاصون لارې چارې ښيي. ښاغلی رامکي زیاتوي: "هره ورځ له ۴۰ تر ۵۰ پورې رواني ناروغان د رواني ناروغیو د مشورې لپاره زموږ شفاخانې ته مراجع کوي، ډېری مراجعین ښځې دي چې علتیې کورنی تاوتریخوالی، جګړې، غریبي، بېوزلي او لسګونه داسې نور دي، موږ د غزني په ملکي روغتون کې یوازې د رواني ناروغیو د مشورو یوه ځانګه لرو چې رواني ناروغانو ته مشورې ورکوي." ډاکتر رامکي زیاتوي، په ټولهییزه توګه په افغانستان په ځانګړې توګه په غزني کې د خلکو رواني وضعیت خراب دی، دلته جګړې دي، غریبي ده، خلک په بد حالت کې ژوند کوي. د غزني ولایت د روغتیا رئيس ډاکتر ظاهر شاه نېکمل بیا وايي چې دوی د ولایت د مرکزي روغتونونو ترڅنګ د ولسوالیو په روغتونونو کې هم د ذهني ناروغیو مشاورین لري، ترڅو په دغه ناروغۍ اخته کسانو ته د خلاصون په هدف مشورې ورکړي. ډاکتر نېکمل وايي: "سره له دې چې له موږ سره کره شمېره د ښځو د رواني ناروغیو په اړه نهشته، خو له موږ سره راپورونه موجود دي، رواني ناروغي، لکه ژور خپګان، انزایيټي، وېره، اضطراب، ګوشهنشیني، بېخوبي او داسې نور ټول د سړو په پرتله په ښځو کې زیات وي، د دې لاملونه کېدای شي، زموږ او ستاسو سیمهییزې او ټولنیزې ستونزې وي." ښاغلی نېکمل د روغتیا له نړیوال سازمان څخه غواړي چې په دغه برخه کې افغانستان ته د مرستو لاس وغځوي، ترڅو د دغه ناروغیو مخنیوی وشي. دی وايي که په دې برخه کې فنډ کمېږي، نو ستونزې به زیاتېږي چې له امله بهیې په ځانګړې برخه اغېزه زیاته شي. نوموړی په روغتونونو کې دغه ناروغانو ته یوازې مشورې ورکول کافي نهګڼي او وايي، د دغه ناروغیو لپاره دې د روغتیا په برخه کې لازم امکانات برابر شي. دا په داسې حال کې ده چې د افغانستان د ډېری سیمو ترڅنګ په غزني کې هم د ښځو په وړاندې روان وضعیت د اندېښنې وړ دی چې له دې املهیې ډېری برخه په رواني ناروغیو اخته کېږي.
