مقالې
دین که انسانیت؟
انسانیت او نېک اخلاق د بشري ژوندانه له ضروریاتو څخه دي او پرته له دې به په بشري ټولنه کې ژوند له ستونزو ډک وي او شونې ده چې پرته له اخلاقو په ټولنه کې ژوند ناشونی او بې اخلاقي د ټولنې جرړې وباسي. په دې اساس هیڅوک د هغه اړتیا نه شي نفي کولای او حتی هغه کسان چې له دین سره په مقابل کې دي هم پر دې اند دي چې اخلاق باید شتون ولري او د انسانیت چیغې وهي. په دې ځای کې باید څو ټکو ته پاملرنه وشي: ۱-دینداري له نېکو اخلاقو سره په ټکر کې نه ده، بلکې واقعي دیندار خامخا د نېکو اخلاقو لرونکی دی،
ګوګلي ډاکتران !
ګوګلي ډاکتران ! عبدالله - وردک انګلستان - مارچ - ۲۰۲۰ ګرانو او قدرمنو لوستونکو السلام عليکم و رحمت الله وبرکاته! الله(ج) د وکړي، چې ټول روغ، جوړ، او په نېکو کارونو بوخت وئ. ګرانو او قدرمنو لوستونکو! له تاسې ټولو نه په ډېره درناوۍ هیله کوم، چې زما لیکنه تر آخره پورې په ډېر غور سره ولولئ، او خپل نظرونه له ما سره شریک کړئ. ګرانو او قدرمنو لوستونکو! نن سبا، د کورونا د وایرس په هکله، ټولې مجازي پاڼې ډکې دي، او هرڅوک چې هرځای، یو معلومات پیدا کړي، نو هغه سمدلاسه،
سپینه کودتا!
د امریکا بهرنیو چارو وزیر پمپیو د روان عیسوي کال په ۲۳ مه، په نارسمي او بیړني سفر کابل ته لاړ او هلته يي د ولسمشر اشرف غني او پخواني اجراییه رییس عبدالله سره تر کتني او خبرو اترو وروسته، په یوه خپره شوې اعلامیه کې د دوی تر منځ اختلاف چې اعلامیه کې په سیاسي شخړه یادشوی ،«غیرمسولانه» بللی او هغه يي د امریکا ګټو ته مستقیم ګواښ ګڼلی دی. په دې اعلامیه کې ولسمشر غني چې د ۱۳۹۸ کال ټاکنې يي ګټلې او د رایو ۵۰٪۶۴ يي وړې او عبدالله عبدالله چې ټاکنې يي بایللي او ۳۹٪۵۲ رايي په برخه شوی، یوشان «غیر مسو
(له پښتنو نه دعلمي لیکني په هیله ) په جواب کي !!
ستاسو نه به اول تشکر وکړم چه زما لیکنه دي ولوستل ، او په دیانت درته وایم چه خوشحاله سوم ، او کله چه ما دا لیکنه لیکل نو مطلب او غایه مي هم دغه وه چه: که مي یو نفس وښوراوه یا وخوروښاوه نو ما به ستر کار کړی وي ، الحمدالله که ځوان يي نو زویه ! او که تر اویا اوښتی يي نو وروره ! سلامونه مي ومنه ! ((زما په ګماندالیکوالان د روشنفکری ادعا به هم لری)) نه نه هیڅکله !! د روشنفکرۍ ادعا نه لرم ، روشنفکري دي ستاوي زه نه غواړم چه په روش فکرانو کي حساب سم ! زه د روشفکرۍ په لغوي او اصطلاحي ا
د اِکسيل اساسي فورمولې او فنکشنونه - لنډه یادونه
يوویشتمه پېړۍ د چټکتيا پېړۍ ګڼله کېږي، یوه داسي پېړۍ چي په لنډ وخت کي يې ډېر هغه څه ممکنه کړل، چي پخوا به افسانې ښکارېدې. هو افسانې! پخوا به خلګو ویل چي پر ځای به ناست يې او خپل چهارطرفه به وينې، د ورځو سفرونه به ساعتونو او ساعتونو هغې به په دقیقو کي کیږي دا او دې ته ورته، چي په اورېدو به يې انسان هېښ سو. زما ښه په ياد دي، پلار به مي له هرات څخه کوټي(پښتونخوا) ته ټلیفون کاوه، سهار وختي به د مخابراتو په یو لوی صف کي په نوبت ولاړ وو، چي وخت به يې را ورسېد وربه غی او د کوټي والا
افغان ملت نور جګړه نه غواړي
افغان ولس کوښښ کوي چې له روانې جګړې څخه په خپله خاوره او کورنۍ کې ځان خلاص کړي او غواړي خپل کار او شته بحراني سياستونه په ښه توګه مخ په وړاندې بوزي ولې جګړه مارې ډلې د دې چانس په لاس نه ورکوي چې دغه پرمختګ دې په ښه توګه مخ په وړاندې لاړ شي ځکه چې د دې برياليتوب په رامنځ ته کولو سره څرګنده خبره ده د دې خلکو ګټې البته د جنګياليو له خطر سره مخ کېږي نو همدغه علت دی چې په ملک کې سياسي چارواکو اور بل کړی او خپلې ګټې يې په نتيجه کې خوندي کړې دي او افغان ملت يې په لوی سيند لاهو کړی دی. له کوم وخت
قرنطین یا Quarantine
در ین روز های که وایرس( ) در عده ی زیادی از کشور ها شایع شد، تعدادی زیادی از کشور ها دست به اقدامات احتیاطی برده و از آن جمله به قرنطین پرداختند واصطلاح قرنتین زیا شنیده میشد، یکتعداد هموطنان ما درمورد این اصطلاح در تشویش اند و معنای آن را نمیدانند، از همین رو آن را با اشکال مختلف قیاس مینمایند. یکعده فکر می کنند شاید این یک عمل مجازاتی، یا اقدام زندانی ساختن ویا عمل توهین آمیز باشد، غافل از آنکه این فقط یک تدبیر احتیاطی است که در آن هیچ نوع اهانت و یا اقدام به زندانی ساختن نیست ونه هم منشای
پښتو باید سمه ولیکو
په ویبپاڼو کي مي کتل څو «وییني» مي تر سترګه سوي،چي داباید سمي ولیکو. ترمخ تردې چي «وییني» وګورو دپښتو ژبي یوڅوستایني دنامه سره ګورو. لکه: پراخه یوه ستاینه ده،دنامه سره راځي. پراخ ملک،پراخ هېواد، پراخ تندی ... خو پراخه مړینه، پراخ مېړه، پراخ سړي ناسمه لیکنه ده. ډېرمړه،ډېرسړي،ډېره مړینه،ښه مېړه ... ښکلې سندر غاړې او ښه آواز ئې، که و وایوچي ښه سندرغاړې ده؛خودښکلاستاینه نه کوو،بلکي د«آواز» یائې د ټولنیز حالت ښه یو.د«ستاینو»سم پکاروړل دنامه سره دایو ډېراوږدپښویزاوادبي بحث دی؛پردغه څوبولګو
معرفی قاموس کبیر افغانستان
قاموس کبیر افغانستان یک گنجینه ی علمی و اکادمیک قاموس( Dictionary)، لغتنامه(Glossary)سالنامه های احصائیویStatistical yearbook))، دایره المعارفها( Encyclopedia) و کتب درسی پوهتونهاTextbook)) در هر کشور کُتب مرجع وماخذ های معتبر و دارایی معنوی(intellectual property) شمرده میشوند. این آثار گرانبها در جوامع پیشرفته، متمدن و دارای فرهنگ عالی دستاورد بزرګ نخبگان علمی (Elitism) بوده، در خدمت جامعه و مراکز علمی قرار میداشته باشند. ارزشدهی فوق العاده به چنین اثار در نظامهای نخبه سالار( Scientific
کرونا او زموږ پنځه زره کلن تاریخ
کرونا او زموږ پنځه زره کلن تاریخ بابا څنګه ده کرونا؟ هیڅ شی نشته دا د کافرو دسیسه ده په مسلمانانو تاثیر نه کوي. نو بیا د کعبی طواف ولی بند شو؟ په سعودی عرب، مصر او نور اسلامی هیوادونو کی مسجدونه ولی بند شول؟ په مسجد نبي کی ولی د لمونځ کوونکی شمېر کم شو؟ دا خو ټول مسلمانان دي. دا هم د کفار دسیسه ده تا تیره شپه په تلویزون کی ونه لیدل چی کوترو د کعبې طواف کاوه؟ د خدای د کور طواف هیڅوک نه شی بندولای. ماته د بابک (پخوانی ولسمشر) کیسه را په یاد شوه، چا ورته ویلی وو چی ښځه دی
نا لیدلی کرونا او د ځواکمنو بی وسي!
نژدی سل ورځې وړاندی، د کرونا په نوم یو نا لیدلي، چالاکه او بی رحمه دښمن، د چين په ووهان کې سر را پورته کړ. د همالیا له دنګو څوکو را واوښت او تورې افریقا ته یی پرته له کومې دمې سر ورښکاره کړ. خو هلته هم تم نشو، د رومن امپراطورۍ جارغالی (ایټالیا) یې سخت وځپلو، د غرناطې، قرطبې او مدرید کوڅې یی تر شا خالي پریښودې او د اقیانوس د پراخه سمندر د پاسه یی ځان د امریکا پخو مورچلو ته ورسولو. زه (ملکزی) ډاکټر نه یم چې ددی تور ښامار د درمل او مخنیوي په باره کې څه ووایم. ځینی خلک دی شیشکې بلا ته د کرونا وا
کرونا ویروس: استرالیا کې د بېړني وضیعت قانون پلي شو
د اسټراليا لومړي وزير سکاټ موريسن لخوا اسټراليا کې د بايو سکيوريټي تر نامه لاندې بيړنۍ حالت اعلان شو کوم چې حکومت ته واک ورکوي ترڅو د کرونا کنټرول لپاره له بيلابيلو لارو کار واخلي. اسټراليا کې دا مهال پر کرونا وايروس د مبتلا کسانو شمير ۵۶۵ تنو ته ورسيد، يواځې د اسټراليا د نيو ساوت ويلز ايالت کې ۳۰۷ کسان پر کرونا مبتلا شوي. د دې ناروغۍ د خپریدو له امله د اسټراليا حکومت ته
په جنوب ختیځه آسیا کې د چین پرمختګونه ـ د استرالیا او هند اندیښنې
لس کاله دمخه دا ناشونې وه چې دا انګېرنه شوې وای چې د استرالیا او هند حکومتونه به خپله ګډه همکاري له اقتصادي راکړې ورکړې سربیره په نظامي چارو کې هم پراخه کړي. خو د چین ګړندي پرمختګونو او په ځانګړي ډول په جنوب ختیځه آسیا کې یې مخ په زیاتیدونکي نظامي نفوذ دا دوه هیوادونو اړ ایستي چې دې برخه کې د پام وړ بریا ترلاسه کړي او له یو بل سره د اقتصادي همکارۍ سربیره په نظامي برخه کې هم خپلې هڅې ګړندۍ کړي. په تیرو لسو کلونو کې په
د زابل جنایت، پټ لاسونه او مخنیوی یې
د طالب او امریکا د سولې له تړون وروسته، طالب سړیخور هېڅ شرعي دک او دلیل نه لري چې له افغان دولت سره خپله جګړه روا یا جهاد وبللای شي، ځکه چې له تړون وروسته طالبان ان د کافر وژلو ته فتوا نه لري او شریعت یې مخه نیسي۔ له همدې امله په زابل کې د دېرشو سرتېرو وژن نه یوازې یو وحشت دی، بلکې غیر اسلامي، غیر شرعي او یو غیر انساني کړن دی۔ ان شاالله چې طالب سړیخواره به تر دې نور هم ذلیل او په آخرت کې به ځواب ته راکش شي چې په کومه ګنا مو مؤمنین ووژل۔ که طالب د خپلې ځناورۍ د توجیه کولو لپاره کوم شر
بې شموله او ټولشموله شعار
سیاست مخ او څټ نه لری! خو په افغانستان کې هرڅه لری یو ښکرنه لری هغه په دې مانا چې په دوه سری دملی وحدت حکومت په سیاست کې دجان کری په زورټاکل شوی اماتور پخوانی اجرایه ریس اودلا اودلا ډنډورې لا دوام لری اومرور شوی چیغی دی او نارې ، ګواښ دی او ځواک پک مې لیدلی وه خو نه ماغزه وتلی ! عبالله عبالله باید دا ومنی چې سوله دملت حق دی ،دعدالت برکت او دعلم فضیلت.سوله کې انحصار نشته داظهاراتو سمون ور سره خوندی کیږی وایې چې یوخل دقریشود دو قبیلو ترمنخ اخ اوډب شو ابو سفیان خبر شو اوهغو ته لاړباکفایته م
تا که دیر نشده، باید به خود امد!
حوادث روزهای اخیر باید آنهای را متوجه و به خود آورد که نمیگذارند کشتی توفان زده کشور از تلاطم هیبتناک به ساحل برسد. آنهایکه در قصرهای غرب کابل، منازل لُکس و محاط به سیم خاردار وزیراکبرخان، هوتل های مسکو و اسلام آباد با هم جمع میشوند، به نامهای (سیاسیون) وغیره هنوز هم اشتیاق زراندوزی هرچه بیشتر، تجمل پرستی و فساد را در سر دارند؛ آنان شایستگی، توانایی و لیاقت رهبریت کشور راندارند. کشوری مانند افغانستان وملت نجیب و باهمت، ولی زجر دیده ی چون مردم باعزت ما ضرورت به چنان زعامت و حکومتی دارد، که شای
د امريکا د ونډو بازارغورځیدلی؛ پړه يې پر چا ده؟
د امريکا د ونډو بازارغورځیدلی؛ پړه يې پر چا ده؟ د ناول کورونا ویروس د خپرېدو له امله د نړۍ په لر او بر کې اندېښنې مخ پر زیاتېدو دي او د ونډو پر بازار يې هم سيوری غوړلی دی. په دې وروستيو ورځو کې د امريکا د ونډو بازار بې کچې ډېرغورځېدلی او د اسهامو بازار شاخصونه يې د مارچ له ۹مې نېټې څخه تر ۱۸ مې نېتې پورې څلور ځله له ټاکلې اندازې څخه ټيټ شوي دي. د امريکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ په خپله ټويټرپاڼه کې وويل ،هغه ويروس چې له چين څخه راغلی، د امريکا پر اقتصاد يې منفي اغېزه کړې ده. په
عبدالله به د ټاکنو پایلې مني، بله لار نه لري
ځیني افغان شنونکي په دې اند دي چې دوستم، محقق، کریم خلیلي، فضل احمد معنوي او د دې ډلې څو نور کسان عبدالله لمسوي چې د ټاکنو د پایلو له منلو انکار ته ادامه ورکړي او د دوی په باور، ښای له دې لارې به د ولسمشر غني په مشرۍ دولت ساز ټیم چې ټاکنې يي ګټلي، اړباسي چې له اساسي قانون او د ټاکنو له اصولو او قوانینو وراخوا د ۲۰۱۴ کال د ټاکنو په شان دوه سره حکومت چې نوم به یي د «ملي یووالي حکومت» پر ځای «ټولشموله دولت» او په پلي کولو کې به يي خلیلزاد د جان کیري رول لوبوي، ومني. ځیني نور افغان څېړونکي وا
کورنا؛ د عبادت له ادا کول د ژوند تر مصوونیته
ژباړه، لیکنه او تصرف: عبدالرحمن فرقانی کورنا باید د الله تعالی پر تقدیر باندې د کلک ایمان ترڅنگ جدی ونیسو. د کورنا سره باید د احساساتي برخورد پرځای منطقی برخورد وکړو، تر څو ځان په خپل لاس هلاکت ته ورنه کړو. په دې برخه کې د نقل(وحې) لارښونه عقل ته چې د وحې پر احکامو د پوهېدو لپاره تر ټولو مهمه وسیله ده، دا ده، [ولا تلقوا بایدیکم الی التهلکه..] یعنې پخپله ځان د مرگ خولې ته مه اچوئ! یا په بل عبارت پخپل لاس ځان مه وژنئ!. په کار ده، چې د نړیوالو صحي سییستمونو او نظامونو وقایوي لارښ
له پښتنو نه د علمی لیکنی په هیله
سلامونه او د نوی ورځی په هیله د پښتنو دښمنان پښتنو ته افغان غول وایی. که څه هم دا د هغوی نادانی ښیی خو متاسفانه ځینی پښتانه لیکوالان د خپلو لیکنو د کم علمی په خاطر هغوی ته ښه سند ورکوی. زما په ګمان دا لیکوالان د روشنفکری ادعا به هم لری خو روشنفکره د ستری علمی پانګی نه ورسته د خپلو زده کړو په هکله فکر کوی او بیا يوی اصیلی نظریی ته رسیږی. ډیره د خپګان ځای ده چه په همدی پاڼه کی ځینی پښتانه یا کم علمه مقالی لیکی او یا خو بی بنیاده نظریی ورکوی. اول. څوک چه په اسلام او یا
