مقالې
عیدفطر وعدالت
این خواستۀ طبیعی و تاریخی بشر در طول همۀ زمانها و مکانها وادواربوده واست و اجرای آن نیازمند یک روح بلند فکری و غنی و ارادۀ محکم و تدبیر سالم گامهای ثابت است. لذا اجرای آن، کار هر کس و در واقع کار دنیاپرستان و آلوده به دنیای مادی نیست. اجرای کامل و واقعی آن، تنها از عهدۀ ائمه معصومین برمیآید و ما بهاندازۀ وسعی مان باید در جهت تحقق آن گام برداریم.[لایکلف الله الی وسعها….] از نظر اسلام، عدالت یک اصل انسانی و جهانی و مهمترین رکن جامعۀ اسلامی است که بدون آن دین الهی تحقق نمییابد. افغان
نن مازدیګر هم تېر شو - ادبي ټوټه
د اسمان پهٔ ارته او پراخه سینه کې یې د اوښکو ډکې سترګې ګنډلې وې. د باد پهٔ یخو لاسونو کې یې خپله وروستۍ سلګۍ کېښوده. لمر د ښار د ودانیو لهٔ اوږو او د سرو شګو لهٔ منځه ورو ورو خپل زرین څادر ورټولاوهٔ. او دا دی نن مازدیګر هم لکه د نېمګړې سندرې تېر شو او دې لا هاغسې د چا د راتلو د انتظار شیبې شمارلې. پټه خولهٔ او لهٔ اندیښنو ډک ګوګل سره د بام پر سر ولاړه وه او د تېر وخت دا سندره یې پهٔ ذهن کې تاویده: دعا مې د خؤږ زړهٔ اخله پر بام ولاړه اوسه همداسې پهٔ سکڼي سکڼي ماښام ولاړ
د توپان مرغه!
د توپان مرغه! وايي چې توپان نه مخکې، تل د توپان مرغه په پرواز کې وي. ما هم یو مرغه لیدلی، دا څووم ځل دی چې تر توپان مخکې الوځي او ویجاړونکی توپان ورپسې وي. دې مرغه په ۱۹۸۷ کال خپله ځاله کې وزرې پیدا کړې او په ۱۹۹۲ کال له خپلې ځالې مخ په ختیځ راوالوت ورپسې یوه خونړی توپان راغی چې زموږ ټول هېواد او په تېره بیا کابلښار يي لوټې لوټې کړ. په ۲۰۰۱ کال يی د المان په بن ښار کې تر لږې دمې وروسته، بیا افغانستان ته پرواز وکړ او ورپسې یوه خونړۍ زلزله راغله چې دوه لسیزې يي ټول ه
امنیت یعنی چه؟
الذی احسن کل شئ خلقه: آن خدای را که هرچه آفریده ، نیکو وزیبا آفریده است. امنیت کلیمه ای مجرد نیست بلکه پیچیده و به لحاظ کاربرد از گستردگی نهایت وسیعی وپر اهمیت برخوردار است. از درونیترین افکار عالی و بینش سالم و احساسات بشری گرفته تا مهمترین مسائل وروابط اجتماعی، سیاسی واقتصادی بین دولتها دربرگیرنده مفهوم امنیت است. من بخاطر منافع شخصی وخصومت وانحصار فردی وانسانی هرګز این انتقاد نمی کنم بلکه هدف من این است که ما امنیت چګونه تعریف می کنیم ایا با جامعه ای ما ساز ګار است ونیاز جامعه ما را
د کوميډین تراژيدي!
تاریخ د هغو مشرانو تل په ښو ټکو یادونه کوي چې په سوله يیزو لارو یې خپل هېوادونه او ملتونه د پرمختګ څوکو ته رسولي ، او تاریخ د هغو مشرانو کیسې هم لري چې د جګړې له کبله یې خپل ملتونه تباه کړی دي. د ۲۰۲۲ کال په فبرورۍ کې روسيه او اوکراین په جګړه کې ښکېل شول ، چې نه یوازې د دواړو هېوادونو لپاره، بلکې د نړۍ په کچه یې ستر بدلونونه رامنځته کړل. ددې جګړې يو حیرانوونکی اړخ دا و چې د اوکراین مشر ولادیمیر زيلينسکي ، یو سیاستوال نه، بلکې یو کوميډین و، چې په سياست کې یې هیڅ مخکینی بکګراونډ نه درلود. ه
د اوکراين شخړو ته يوه ټوليزه کتنه
ما نه غوښتل چې په سياسي او يا نظامي برخو کې مداخله وکړم او يا څه پرې وليکم، مګر د اوکراين د ولسمشر ولاديمير زېلينسکي کړو وړو او يو شمېر څرګندونو او له دونالډ ټرمپ سره يې ښکر په ښکر کېدلو په خوالو رسنيو کې ګڼشمېر غبرګونونه راوپارول، چا له ښاغلي ولاديمير زېلينسکي څخه اتل، بل د شخړو قرباني او چا هم بې تجربې هسې سياسي ډم ترې جوړ کړ، چې په سياسي، ديپلوماسي اونظامي لحاظ يو نا پوه شخص دی. يو څو کاله مخکې د روسيې ولسمشر ښاغلي ولاديمير پوتين هم ورته ياده کړې وه، چې ښه به وی، چې خپلې هنري هڅې يې پر ستې
«ښه نښه» او «ښه ورځ»!
کله چې په میلیونو نجونې له ښوونې او روزنې بې برخې کیږی ، دعلم اومعرفت دروازې بندیږی او دپوهاوی سره مقاومت او سرتمبګی له افراطیت څخه هم اوړی . په دروغو اوپلمو کې پېچل کیږی ایا دلته دبشریت وجدان په خوب کې دی؟ دې ته وایی غلامی او مزدوری. هو داښه نښه وه چې یوژرندګړی دافغانستان ««برخلیک »» په فروعاتو کې دبهرنیو چارو له وزارت څخه یې ولس ته بوږنوی. وایی چرا عاقل کند کارې که عاقبت ارد پشیمانی! ملا متقی به د یوه باتو ر ولس تاکتیک او ستراتیژی څنګه وپېژنی هغه چې په ژوند کې یو خوسکی هم اداره کړی نه وی.
غوړ القابه بد ماشان
په اسلام کې سوله ، عدالت، مساوات ا پرهیز کاری مطرح ده، تعاون ملی ارزښتونو ته احترام اوًدولس سوکالی ته لارې پرانیستل هم په کورنی اوهم بهرنی ډګر کې اړینه دی استخباراتی پټې او ښکاره معاملې دهېواد زعامت ، برخلیک او هویت متضرر کوی او کوږ مزل دی. دومره القاب چې په افغانستان کې دود دې په هیڅ ملک کې نشته دومره وچ سیا ست چې دلته شتون لری په هیڅ کنج ددنیا کې نه لیزدل کیږی داهم شو پخوانی ټېپر …….. مټر ….. نداف او چلو صاف …..زما یو باتور انډیوال وه ډیر زورور، باټو ، ، لافوک ، ګزاف ګوی ،خپلواک ، ګواښن
مفتی منیر شاکر یو حق ویونکی او ریښتینی مبلغ !
ارواښاد مفتی منیر شاکر د مارچ په پنځلسمه د ۲۰۲۵ کال د روژي مبارکی په پنځلسمه په بمی چاودنه کې په خپل جومات کښي شهید کړای شو، پیښه د اورمړ تهاڼې په حدودو کې په پېښور کښي وشوه ، ارواښاد مفتی منیر شاکر یو حق ویونکی او بیداره سړی وو ،چې د ده ویناوي او تبلیغونه ټولي د حق په لاره کښي وي. او د ده ویناوي تل بیدارونکي اړخونه درلودل ، د ده ویناوي او تقریرونه ، د اِمن ، سولي ، یو والي او د کرکي او نفرتونو د لیری کولو له پاره وي . د پنجابی استعمار او ظلمونو سخت مخالف وو.او د پنجاب د پ
مرور سپرلی!
سکال بیا هم سپرلی زموږ مالت ته نه راځي. په باغونو او دښتو کې به ګلان نه ټوکیږي، غوټیو به خپلې خولې ګنډلې نېولې وي او پرانیستلو ته به يي زړه نه کیږي. چمن به هم له شینوالي لاس په سر وي او د سپرلي نسیم به په کورونو د ګلانو عطر نه ویشي. اسمان به د مرغیو له سیالونو خالي وي، زاڼې به د عسکري پیاده نظام پشان په یوه ستوي لیکه کې په مارش نه لېدل کیږي، بلبلې به ځنډېدلې وي او کارغان به لا د ونو پر سرونو اتڼ کوي. د سپرلي ورېځې به هسک کې د اوښانو کتارونه نه جوړوي او د غرونو پر سر به له نڅا نهیل
شعرونه
له ګیډې فتوي!
چــور او تا لا کې ،له کورنو دروازې وباســـــئ په بی رحمۍ له هرې کلي جــــــــــنازې وباسئ همدا ادعـــــا کوئ، چـــې ملا مــو ده تړلې دکار مونږ دا دی وینو چې د خلکو نه جــــامې وباسئ پټ په خلوت کې ، له کارو نه مو خبر دي خلک چې په ورو ورو کې له تســبو ځیني دانې وباسئ د موسیــــقۍ له کیـــــفیت نه، بی خـــــــــبره ډلو د انســــانیت له باغ و بڼ ځیني نغـــــــمې وباسئ د معرفت له ساز و سرُ نه مو خوند وا نه خیستو له خپل ځــانه په خپل رســـــــم، ترانې وباســـــئ
د سولې او د امن ترانې
زما په خیــــالو کې،راحـــــــــــــتونه دي بـــیده خوبو کې د هــــوس می، تعـــــبیرونه دي بـیده رقیبه په ظاهر صــورت می تیر نه شـي ته بیا په دې ورانه بــــیدیا کــې بهـــــارونه دي بـیده تل ګرځــم، کهکشان کې، د خـــیالونو په اوږو زمــا په تصــور کـــــې، جـهـــانونه دي بــیده تیریږي ســـتا له غــمه، دا زمــا ټوله ژوندون زما ســـوی ګوګل کې، ســــتا غمــونه دي بیده دا ستا د سترګو یاد،په هر ځای راسره مل وي شوخۍ کې ستا د ســــترګو، آفــــــتونه دي بیده رسا
د معرفت جنازې
یو څوک می لوړ پرواز، او الـوتو ته نه پریږدي قلم له لاســـــه اخــــــــلي، کــتابو ته نه پریږدي بمونه راته کیږدي، محـــراب او په منـــــبر کې د میني خـــورولو، پــــــیغامــــــو ته نه پریږدي زهرجنه په هـر خـــوا کړي، فضـــا می د وطن د ســولي فلســــــفی، او خـــــیالو ته نه پریږدي و باســـي له وطـــــنه، جـــــنازې د مـــــعرفت انجوني مو تعـلیم، او مکــــــتبو ته، نه پریږدي تړي راته هـــر لوري ، دروازې د مــــــعرفت ځوانان مــــو د پوهنـــــې، ارادو ته نه
د ژوند فلسفه
د هیڅنا (۱ ) د واکمنۍ په یوه ګوټ کې یو څراغ د هستۍ بل شو په تورتم کې د هستۍ په معرفت کې وخت راپیل شو د هیڅنا د عجایبو په شکم کې ژوند هم وټوکید وختونو په بهیر کې یو څو نښې يي ښکاره شوې زموږ چم کې هر بڅري کې انځور د جهان پروت دی نندارتون دی د رازونو هرقدم کې مرادزی د جهان هیڅ ګوټ کې ونه لید کوم ښایست چې دی هست شوی په ادم کې یادوونه: (۱ ) هیڅنا = تشیال، لامکان سرلوڅ مرادزی
بې شعوره قوم
بې شعوره قوم د بې ننګو ښار کې مړ شوې بې ننګ لاړې ننګیالیه هر څه دي له خپله لاسه ګیله نشته له پردیه ـــــــــــــــــــــــــــــــــ دلته بلې سیارې نه موجودات ناشنا کوز شوي خونړۍ او وحشي سترګې خېټې يي لاندې بهېدلي ټول په یو قد و لباس دي جوج ماجوج پشان نتلي یا دېوان، پیریان کوز شوي له کوه قاف راکوچېدلي دلته دي د څه په لټه کوم هدف پسې راغلي د هر څه لري غوښتنه د حال مه کوه پوښتنه ـــــــــــــــــــــــــــــــ دا مالت د
لمر و لویید
لمر و لویید ...................... لمر په لوییدو شو څانګې زیړې شوې خو زه تود نه شوم لا زړه می یخ دی د صبا لمر ته به څنګه ګورم ولی به صبرکوم غیږ کی می ونیسه او تود می که اوس او همدا اوس یی وکړه صبا اوس چا لیدلئ ؟ پای مونتری، کالیفورنیا سمیع الله خالد سهاک فبروری ۱۸، ۲۰۲۵
ګوهریني ټکي
په دي غمـجن ماحـــول کې ګرځم، یو انســان لټوم چې په ریښـــتني وي انســـــان، داسي جانان لــټوم چې ورته وســپړې، د زړه او د ضـــــمیر رازونه د زړه په درد داسـي آشــــــنا، او راز دان لـــــټوم چې معـــنویت په کـــتو وویني ،دردونه زمـــــونږ په رمــــوزاتو باندی پـــــوهه، دانایان لـــــــــــټوم چې یې عالم ته نیت، له بڼې او تندي نه ښــــکاری داسي دردمن داسي غمخوار، په زړه روښـان لتوم چې د انســان له یو خبری ،ټول مضـــمون ولولي له دردمن زړونــــــو با خــــــ
د علم په وزرونو
څوک په قطرې کې، د خلــــقت لـوی دریابونه ویني څــوک په خپل پوهـه، په ذرې کې جــــهانونه ویني څوک دي سپیرو خـاورو ته تل، په تغافل کړي نظر خــــــاوند د عــــــــقل په کې واړه، اندامـــونه ویني ځکه تیر شوي په دي خاورو دي ،مغرور تاجداران چې دعــــبرت خاوند په کې ، ښـــکلي مخونه ویني د عبرت بین نظر له پاره، د عــــبرت نــــــښي دي خـاوند د حــــال د لته په روڼ نظر، حــــالونه ویني په دي چـــمن کې ، د عـــــــبرت او انـتباه خاوندان په هره پاڼه کې اســــــرار، او
دچمن انګړ
سحـرګاه وه ګل چمـن کي په مـوسکاشو دجمن مرغه له دغه هال په غوغا شو ټول مرغانوپه چمن کي دافضا کړه ننداره هـرمـرغه جلا جلا ځان ته په چڼا شو هـرمـرغه پخپله ژبه دسنـدروچـوڼهارکړ داسي ښکارېده تابه ویل ذکرې ربناشو سحرپاڅي په چمن کي داږغونه واروېده دی هـم ذاکـرالله ته د بښي پـه وینا شو پایـله ګـوره، انګړ ګـوره اوهـال وګـوره انسان اومـرغـه هریـو الله ته په ثـناشو
تنوع
ماښام لاړمه ستومانه میکدې ته په تلوار وم د ساقي سره وعدې ته یو پیله کې چې تسکین د چا حاصل شي څه تاوان رسۍ د نوروعقيدې ته چې ارزو دې نږدې ځای کې پوره کېږي ضرورت د تللو څه به وي کعبې ته دمه ځای که دې جلا وي څه پروا کړي د چا خوښه ځي جومات که میخانې ته خپل عمل د هر سړي د لارې مل دی څه اړتیا ده د ملا او پیر فتوې ته د بل چا په باب دې خپل قضاوت پرېږده تر تا زیات ګوري نور هم خپلې فایدې ته تنوع که له ژوند لیرې شي، ژوند څه دی چا يی کله فکر کړی نتېجې ت
