مقالې
دپښتوژبي د ول یا«وول» کړنځي«مصدر»ځانګړیتیا
د «ول» کړنځی یامصدرد دنیا په ټولوژبوکي یوځانګړی ځای لري اودغسي هم په پښتوژبه کي خپل ځانګړی ځای لري. د «ول» کړنځی یامصدر یوعام ربطې، مرستندویي،لازمي او قوي بې قاعدې مصدر دی. عام ربطي په دې مانا دی، چي کړنه(عمل) یا یوکارنه ښه يي. بلکي شتون یاني موجودیت دکس یاد شي ښه يي. لکه: ګل ښایسته دی. ګل مسندالیه، ښایسته مسند اودی ئې اړیکه یا ربط دئ. دلته په ویینه کي کوم عمل يا کارنه لېده کیږي. مرستندویي کړنځی په دې مانا، چي دټولو خاصو کړنځیو په نږدې تېرمهال(ماضي قریب) او لیري تېرمهال (ماضي بعید
ددېپلو ماسی منافقت
پوښتنه داده چې موږ ولې له امریکایانو سره دماشومانو قطریانو چې دامریکا خپلوان دی مذاکرات ، دسولې په نوم خبرې اترې کولی شوې خو له همدې اماتورو ، فاسدو ، لوټمارو ، خودخواهو رهزنو او غلوسره مو سوله روغه او جوړه ونه شوی کړای ! امریکایان دموږ په ګټه ول او که همدا خپل بنجاره مو چې لارې ته سم شوی وای . افغانستان زموږ ګډ کور وه کله چې په کور کې یو څوک بی حیاکیږی نو لازمه ده چې له کوره وشړل شی؟ له امریکا سره موږ هيڅ مشترکات نه لرل. په دې هم پو هیږو چې همدغه قشر باندې یې وځغلو لو، ووژلو ، مړه کړو او
( له کرکې، کرکه ) اثر ته یوه لنډه کتنه
( له کرکې، کرکه ) اثر ته یوه لنډه کتنه عبدالباري جهاني د پورتني عنوان لاندې کتاب د لیکوال، ولي الله ملکزي د قلم او لیکوالۍ سره له ډیرې مودې آشنا یم؛ او له ده سره شخصاً له څه باندې یوه کال راهیسې پیژنم. ښاغلی ملګزی زیاتره پر مذهبي مسایلو باندې روښانوونکې لیکنې کوي او په دې برخه کي یې زیار نه دی سپمولی او زه یې لږ ترلږه دوه نور چاپ شوي کتابونه راسره لرم. (له کرکې، کرکه) چې ډېر ښه نوم یې ورته انتخاب کړی دی او سړی له ورایه پوهیږي چي ښاغلی ملکزی هم د نورو منورو او دردېدلو افغانانو
دکلتوری خدمتونو یوه بله او نوی بیلگه
وطن ادب د کلتوري خدماتو(Cultural Services) یوه په زړه پورې او له نوښت ډکه برخه زموږ معاصر ادبیات او په دې برخه کی څېړنه او د پنځول شویو آثارو بیلګې دي. له نیکه مرغه په دې برخه کې “وطن ادب” انستیتیوت لویه پازه په غاړه اخیستې او زموږ د ویړهڅوب ډېره برخه یې خپله لمن کې خوندي کړه. “وطن ادب” د افغانستان د معاصرو ادبیاتو انستیتوت یوه څېړنیزه- علمی خپلواکه موسسه ده. دغې موسسې له تېر یو نیم کال راهیسې د پښتو، دري او اُزبکې ژبو د معاصرې دورې ادب او زموږ د ټول ملی فرهنک د بېلابیلو ارزښتونو
دافغانستان د اقتصاد ظرفیت
د افغانستان د اقتصاد ظرفیت؛ کرنه، کوچني کاروبارونه او کلیوالي تشبثات (زموږ هغه قوی پوتانسیل چې بې استفادې پاتی دی) د اقتصاد پوهنځیو کې مو تیوریکي برخو کې ډېر ضروري مضامین ځای پرځای او مفردات مو ورته وسنجول. موږ لویو کنسرسیومونو، فراملیتی شرکتونو، دصنایعوغول او متکاثف صنعت باندې هم بحث پکې شامل کړ، دنن ورځې د لویو صنعتی هیوادو د پانګونې یادونه هم کوو، خو د دې بحثونو په پای کې به مې تل ویل چې موږ لاهم د خپل اقتصاد د په پښو درولو لپاره کليو(محلاتو) او لرې پرتو سیمو کې منابعو(بشري اوپنځیز
کلتوری خدمتونه
د افغانستان د تاریخ او بشری علومو ټولنې لنډه پېژندنه ( یوبل کلتوری خدمت) څو ورځې مخکې راقم الحروف د ملي کلتور، کلتوري خدماتو او تر دې هم مهمه داچې د کلتوری وروسته والي د اندېښنې په اړه لیکنه خپره کړه. ډېر معزز مشر او نامتو ملی شاعر او عالم لیکوال ښاغلي جهانی صاحب زما لیکنه وستایله او اشاره یې کړې وه چې دغو لیکنو ته دوام ورکړم، یعنې هغه لیکنه یې مختصره ګڼلې وه. راقم الحروف کلتوري وروسته والی تعریف کړ، خو د کلتوری خدماتو( Cultural Services) بحث باید وغځوو او دا هم باید ومومو چې ایا موږ
ظلم هیڅکله پایدار نه شي پاتې کیدای!
د خطبې عنوان دی ( ظلم هیڅکله پایدار نه شي پاتې کیدای!) ژباړن: متقاعد ډاکټر حمید الله زړور ساپی محترمو مسلمانانو!لوی رب مو فرمایی: (خبردار!داسې مه ګڼئ چې الله ج. د ظالمینو له احواله خبر نه دی! الله ج.، هغوی هغه ورځې ته ځڼډوي چې په هغې کښې له ډار او یرې نه،سترګې ټېغې بیرون ته راوځي )ابراهیم /۴۲ یو مبارک حدیث کی پیغمبر ص فرمایلي: "" څوک چې کومه بدي یا ناحقتوب وګوري ، هغه دې پخپل لاس سمه کړي ؛که دیته ې زور نه رسیږي په ژبې(خبرې) دې سم کړي او که بیا د دې توان هم ونلري نو
نن د افغان میرمنو په اړه د اروپایې ټولنې عالي محکمې مهمه پرېکړه
نن د افغان میرمنو په اړه د اروپایې ټولنې عالي محکمې مهمه پرېکړه: اروپا کې یوازې یوه افغان مېرمن اوسیدل په خپله د سیاسي پناه اخیستلو لپاره کافي دلایل کېدلي شي. جنسېت او اصلیت د کډوالۍ د وضعیت لپاره کافي ثبوت دي:—————————————————افغان ښځې په بنسټیزه توګه ځورول کیږي. د اروپایې ټولنې محکمې (EuGH) نن د جمعې په ورځ د افغان مېرمنو لپاره یو مهم حکم صادر کړ، چې له مخې په افغانستان کې د طالبانو رژیم له خوا له افغان مېرمنو سره چلند د تاوتریخوالي یا اذېتولو په توګه شمیرل کیږي.د ا
دکلتوری خدمتونو یوه نوط بیلگه
پوهاند محمد بشیر دودیال د کلتوری خدمتونو یوه نوې بېلګه (د تاریخ اوافغانستان پیژندنې مینه والوته زیری) څو ورځې مخکې راقم الحروف د ملي کلتور، کلتوري خدماتو او تر دې هم مهمه داچې د کلتوری وروسته والي(Cultural lag) د اندېښنې په اړه لیکنه خپره کړه. ډېر معزز مشر او نامتو ملی شاعر او عالم لیکوال ښاغلي جهانی صاحب زما لیکنه وستایله او اشاره یې کړې وه چې دغو لیکنو ته دوام ورکړم، یعنې هغه لیکنه یې مختصره ګڼلې وه. راقم الحروف کلتوري وروسته والی تعریف کړ، خو د کلتوری خدماتو( Cultural Services)
افغانستان او کړکېچنې رسنۍ
پخوانې له دې سورکی او له هغه سورکی…….. دغه خلک یاپه بل عبارت پخوانی ولس مشر داکتر او کمپودر ، انجنیر او مهندس ،سفیر، استازی، وزیر ، رئس ، دپارلمان غړی،، کوټوال، مفتی، ملا او مولوی تور اوسور بانجڼ حتی چړی چیرته ول ؟ هیچا ونه ویل چې پخوانی چپراسی، نداف، خانه سامان ، ټټار او نجار یا کلال دغه نومونه یا القاب څوک نه اخلی ولې ؟بی بی سی ، دامریکې غږ ، دوچه ویلې، نور غټ او واړه چینلو څخه هم نه اوریدل کیږی . څه چې ډیر اوریدل کیږی دیوشمیر لافوکانو لافې باټې دی چې رسنۍ یې بیخی چکړ او پیکه کړی . خټې
شعرونه
د خیبر جرګه ــ ۵ د خیبر چیغه:
د خیبر جرګه ــ ۵ د خیبر چیغه: راز د بري ښکاري پښتنو ته په جرګو کې دا دود به ژوندی وي تر ابده پښتنو کې بوختسه تل د ستونزو په جرګو سره حل شوې ده ځکه جرګه ځای لري ولسونو ته په زړو کې اوس به خیبر خوښ وي چې شو بیا د ټولېدو جوګه لار د روښاني غورځنګ(۱) به لار شي پرګنو کې روح د الايي او جلاله به شي الهام ولس ته (۲) ودرېږي ولس به د منظور سره صفو کې ورځې د جرګې خو پښتنو ته لکه جشن وي درومۍ پښتنو دغې جرګې ته اتڼو کې پرېږدۍ د جرګې خوښي یو داغ شي د دښمن په ز
د خیبر جرګه ــ ۴
د خیبر جرګه ــ ۴ زیرمه چې په سیمه کې پنجاب وي، د فساد شرم دی ملا ته د پښتون په کور جهاد سیمې ته اسلام د پښتنو په مټ راغلی هڅه او دعوه د پنجابي ده بې بنیاد حال د اسلام ګوره د هېرا په منډه يي کې هسې تور پنجاب کړي د اسلام اسلام فریاد وڅېړې تاریخ که د پنجاب په منطقه کې ټوله کارنامه ده د قصاب او د جلاد پوځ د پنجابي دی ملیشه د نیابتي جګړې نه دي په تصمیم کې د انګریز له لاس ازاد ښه ده چې خیبر جرګه کې ټول پښتون شي جمع وکړي فیصله د خپل اختیار او خپل هېواد
د خیبر جرګه ــ ۳
د خیبر جرګه ــ ۳ اڅکزي ته: په سیاست کې چې سړی یو ځلې خام شي جامعه کې ملامت د خاص و عام شي عبادت يي د ټول عمر اوبه یوسي که په نیک نوم مشهوره وي بدنام شي غلامۍ نه په دنیا کې ټيټ څه نشته بده دا ده چې غلام د بل غلام شي که د قام دوکه کې هر څونه ماهر شي هر ماهر مرغه بند دوه ځلې په دام شي مرګ په داسې حال بهتر دی تر ژوندونه چې دښمنه سره مل او بېل له قام شي د خیبر جرګه فرصت دی اڅکزي ته په جرګه کې دې منظور سره همګام شي ګلخانان نور هم که وغواړي ځان
غبرګوني حرموني!
غبرګوني حرموني! که د کرځمکه بلاربه شي، ښه حاصل ورکوي. که وریځ بلاربه شي، باران اوري چې د خوږو اوبو زیرمه ده. که ټولنه بلاربه شي، انقلاب زیږوي چې د بدلون نښه ده. که اوضاع بلاربه شي، د ښېګټې او بدګڼې دواړو چانسونه شته. خو که انګریزه بلاربه شي، غبرګوني دوه زامن زیږوي چې د یو نوم يي پاکستان او د بل نوم يي اسرائیل دی! د ۲۰۲۴ کال د سيپټمبر ۱۹ مه سرلوڅ مرادزی
د خیبر جرګه ــ ۲
د خیبر جرګه ــ ۲ پښتانه چې په خیبر سره جرګه شي پنجابی به پېښوره څخه تښتي پنجابي له ځانګړتیاوو بله دا ده چې په جنګ کې له ډګره څخه تښتي د پنجاب په غلامۍ کې به څه خوند وي ګلخانی چې خپل ټبره څخه تښتي د حالاتو د بهیر ژباړه دا ښۍ چې دښمن(۱) له لروبره څخه تښتي چې شېدې د پښتنې مور يي رودلې په کوم مخ به له سنګره څخه تښتي بده ورځ چې په چا راشي مرادزیه باخبر له بېخبره څخه تښتي یادوونه: (۱ ) له دښمن څخه دلته موخه امریکا ده. د ۲۰۲۴ کال د سیپټمبر
غزل
تازهغزل ګلخان نجونيپرلارځيکهمارانتيريږي دزړهپهکورکيمېګمانتيريږي شرنګدبنګړويېځيپرټولهلاره داپهصحيحماناکاروانتيريږي دچالورکۍسيوړيپهزورهغهبه ترشرافتدخپل خاندانتيريږي زموږپرآسمانتلدمرميوباران دلتهبهڅرنګهمرغانتيريږي دګوزارېدجماعتامامخو بسکلهکلهتراذانتيريږي غرب تهزموږداځيني ځيني مشران ترخپلشيرينګبينايمانتيريږي پهخپلحريمکي مې ماجريادوي مختهمېهغهدهګلخان
د واټن باور
د واټن باور ځینې باور لري: د رڼا او تیارې، ځمکې او اسمان، پوهې او جهل، ترمنځ واټن دومره زیات دی چې اندازه کول يي ناشوني دي. خو حقیقت کې، دواړه لکه د یوې پاڼې دوه مخونه سره نښتي او بېلول يي ناشونې دي! د ۲۰۲۴ کال د سېپټمبر ۱۱ مه سرلوڅ مرادزی
د خیبر جرګه
د خیبر جرګه چیغه د پاڅون ده په افغان د لروبر جوړه چې جرګه د پښتنو شي په خیبر ستونزې پښتنو تل په جرګو سره حل کړې دي زیری د بري دی د افغان په لوی ټبر نه وینمه تاب يي هیڅ د سیمې حریفانو کې کله چې ولس ټول شي د افغان په یو ټغر کرښه د بېلتون د پښتنو په منځ کې حذف بوله ځکه غوغا جوړه په پنجاب ده په لاهور ګډ يي برخلیک ګډ يي تاریخ یو يي منزل دی نه شي بېلېدلای له کابله پېښور تن دی یو وجود دی یوه وینه یوه سا ده بر مې د زړه سر دی کوز ټوټه ده د ځیګر یادوو
دصوفي اوملاشخړه
صوفي اوملادرلود پخپل کړوکي لوی توپیر یـوباطـن بـالـه بــل ظاهــــربـــالـه عزیـر صوفي وایي دی یقین په زړه نه په قول دبنده چي په زړه ئې باورنه ووبندګي نه ده په تقریر ملاوایي په باور د زړه پوهـيـږي څـوک اقـرارئې د خـولي اروي په شرعه دل پذیـر غـزالي ئې جـوړه وکـړه دظـاهراودباطن ایمان: ویل په خـوله منل په زړه دي دحقـیر مـلااوصـوفي دواړودغـزالي خـبره ومنل پـرظاهراوپرباطن سوه سره جوړبېله توپیـر عزیرمانا(صحیح)او(ښه)
کفاره
کفاره د یو جام نیشه به څه وي که نیشه غواړي ټول خم څښه که دې کیف د میو خوښ وي په ملتیا يي د صنم څښه له غروب څخه يي پیل کړه تر سهاره يي پیهم څښه که ماښام در نه قضا شول کفاره يي صحبدم څښه د میخورو په دستور يي په شعار د ټول عالم څښه کله کله په ماښام کې «مرادزي» سره پیک هم څښه د ۲۰۲۴ کال د اګست ۲۲ مه مرادزی
