مقالې
غزه، د سړې دنيا، تود زخم
غزه، د سړې دنيا، تود زخم محمدسليم سليمان د فلسطين او اسرايلو ترمنځ شخړه تقريبا د پای ته رسېدو پر لور ده ، په مصر کې د ښکېلو غاړو لخوا د تړون لاسليک کېدل يو مثبت ګام دی خو دا تړون د هغه تريخ حقيقت مخه نه شي نيولی ، کوم چې د تېرو دوو کلونو په موده کې د غزې په ميليونونو وګړي بې کوره، ښارونه وران، په لسګونه زره ووژل شول او غزه په کنډواله بدله شوه ،دې دوه کلنې جګړې په غزه کې له انساني او بشري اړخونو څخه په نړۍ کې تر ټولو ستر ناورين یې رامنځ ته کړی دی. د ۲۰۲۳ کال د اکتوبر او
په کابل د پنجاب برید: اسلام اباد څه ستراتیژیک هدف لري؟
وروستي بریدونه او د پاکستان او افغانستان ترمنځ سرحدي شخړې د ډیورند لاین سره نږدې زاړه زخمونه تازه کړې او د سیمې امنیتي او سیاسي وضعیت یې له خطر سره یو ځل بیا مخ کړی. اسلام اباد دا کړنې د ترهګرۍ ضد عملیاتو په نوم بیانوي، خو ددې بریدونو تر شا ډیر ستراتیژیک اهداف پراته دي. یو دلیل چې شنونکي یې یادوي د پنجاب د فوج داخلی سیاست پوری اړه لري چې پنجابي جنرالان غواړي د جګړې بوج په د پښتونخوا په لیکو کې د پنجاب فوج کی په خپلو پښتنو سرتیرو او سیمه ایزو کسانو واچوي، پداسې حال کې چې د پنجاب اکثریت پوځ
زمونږ د وخت د مکتب استاذان !
زمونږ د وخت د مکتب استاذان د دې له پاره چې خپله ټیټه معلوماتی سویه و پوښي ،نو په صنف کې به یې وهل او ټکول زیات کول ،او زمونږ ډیر وخت د درس به هم په همدې کې ضایع شو ، او دا به د دې لامل وګرځیده ،چې د شاګردانو زړونه د ښوونځي څخه تور شي ،ځینواستاذانو به صنف ته د راننوتو سره سم وهل او ټکول پیل کړل ، د تش سبق د نه زده کولو په بهانه، او یا په یوه بله بهانه ، په همدې رازمونږ به تل وهل خوړل ،چې دا به د زده کونکو روحی مورال او جرأت هم کموو ،او د بلي خوا به ډیری زده کونکي به د هغی مضمون څخه خوابدی شول
زموږ په ګران هیواد د پاکستان هوايي تیری د غندلو وړ دی!
زموږ د ګران وطن پر خاوره یو ځل بیا د پاکستان لخوا بېرحمانه هوايي بریدونه وشول. د کابل او پکتیکا پر بېګناه خلکو دا بمبارۍ نه یوازې د افغانستان پر حاکمیت ښکاره تیری دی، بلکې د سیمې د سولې او ثبات په وړاندې څرګند سپکاوی او بېپروايي ده. بریدونه بېقیده او بې له کومه شرطه د نړیوالو قوانینو او بشري اصولو خلاف دي او موږ یې په کلکو ټکو غندو او غواړو چې پاکستان سمدستي د افغانستان د هوايي فضا بشپړ درناوی وکړي او له هر ډول پوځي تیري لاس واخلي. د حق، انصاف او د خلکو د ژوند د خونديتوب غوښتنه ز
ثمرهٔ بیست سال موجودیت جامعهٔ جهانی: حاکمیت طالبان و فقر و تنگدستی مردم
اختصار امارت اسلامی افغانستان، بهمثابه نظام سیاسی مستقر پس از ۲۰۲۱م، پدیدهای ناگهانی و غیرمنتظره نبود. برعکس، ریشههای ظهور مجدد آن را باید در بیست سال حضور نظامی، سیاسی و استخباراتی «جامعهٔ جهانی» در افغانستان و حاکمیت عُمال دست نشاندهگان بیکاره و فاسد شان جستوجو کرد؛ حضوری که در کنار فساد گسترده، وابستگی سیاسی، و ناتوانی ساختاری نظام جمهوری، زمینهٔ بازتولید طالبان و فروپاشی نظم نوپای پس از ۲۰۰۱م را فراهم ساخت. این مقاله با رویکردی تحلیلی و انتقادی، علل ساختاری، سیاسی و اجتما
په اروپا کې د کډوالو پر وړاندې د کرکې زیاتوالی
داسې ښکاري چې د کډوالو لپاره نور د اروپايي هېوادونو د مېلمهپالنې او ښه راغلاست دوره پای ته رسېږي. دا هغه دوره وه چې يو وخت اروپا د ازادۍ، برابري او ورورولۍ شمعه ګڼل کېده، خو اوس د بربنډې کرکې او سياسي لوبو تر سيوري لاندې دا شمعه تته او مړه کېږي. په اروپا کې کډوالو ته نور هغه تود هرکلی نه شته چې يو وخت د نړۍ له بېوزلو او جګړهځپلو خلکو سره وو. اوس دلته د هغو کسانو لپاره ځای نه دی پاتې، چې له جګړې، لوږې او بېکارۍ څخه د خلاصون په لټه کې دې لويې وچې ته ورکډه شوي دي. په ځانګړي ډول د سوريې ،
څوک دی؟ څه دی؟ چېرې دی؟
اړیکی غواړی دا درې واړه پوښتنې په هره مرکه یا پوښتنه اوځواب او یا مناظره کې یو دبل سره تړاو لری او مهمې هم دی.دغه پوښتنې د cohesive devices په نوم یادې شوی یعنی څوک ، څه او چېرې په انګریزی ژبه کې د Who ,What,Where په کلیمو کې را څرګندیږی. داین بحث روز په پروګرام کې ما خاطره صافۍ دیو څو دقیقو لپاره ولیده چې د ماسکو دفورمټ غونډې په هکله یې له میلمنو څخه پوښتنې درلودلې . میلمانه ډیر ماهر او تکړه کسان ول هغوی پوهېدل چې دخاطرې پوښتنو ته بې له کوم عکس العمل ، برخورد ، خود سازی او مص
سیاست تعامل تخنیکی آلمان با طالبان: واقعگرایی دیپلماتیک و مسئولیت بشردوستانه
در این روزها در رسانه های اجتماعی و بخصوص از جانب فعالین زنان انتقادات شدید متوجه سیاست آلمان در تعامل با حاکمان کنونی افغانستان است. من می خواهم در مورد تحلیل و نظر خویش را به طور فشرده بر مبنای اساسات علمی پیشکش خوانندگان گرامی نمایم. پس از بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان در اگست۲۰۲۱، «جامعه جهانی» در برابر پرسشی بنیادین قرار گرفت: آیا باید با این گروه تعامل کرد یا آن را به انزوا کشاند؟ دولت فدرال آلمان در سالهای اخیر مسیر تعامل تخنیکی محدود و هدفمند با طالبان را برگزیده است. در این
د پاکستان تر کنټرول لاندې کشمیر کې څه روان دي؟
د پاکستان تر کنټرول لاندې کشمیر، د اوږدې مودې راهیسې د اقتصادي، سیاسي او ټولنیزو ستونزو سره مخ دی. په دې وروستیو کې، په دې سیمه کې پراخ احتجاجونه رامنځته شول چې د خلکو د غوښتنو او حکومتي غبرګونونو په اړه یې پراخ بحثونه راپورته کړل. د خلکو غوښتنه دا وه چې د برېښنا او اوړو په بیو کې تخفیف راشي او د ژوند معیار یې لوړ شي. حکومتي چارواکو لپاره ځانګړي امتیازات ختم او د حکومتي ادارو په فعالیتونو کې شفافیت رامنځته شي. د خلکو د بشري او مدني حقونو درناوی وشي او د هغوی غږ واورېدل شي. خلک وایې زم
3 اکتوبر د جرمنیانو د یووالي ورځ
3 اکتوبر د جرمنیانو د یووالي ورځ لیک: نصیر ستوری لومړنۍ نړیواله جګړه، چې څلورکاله ئې دوام وکړ، میلونونو انسانانو او نژدې 1773700 جرمنیانو پکې هم خپل ژوند له لاسه ورکړ، داجګړه د 1918ع کال دنوامبرپه 11 مه نېټه د ولادمیر ایلیچ لینن سره د اوربند او سولې د یو تړون په لاسلیک کولو سره پائې ته ورسیده. په دویېمې نړیوالې جګړې (1945 ـ 1939) کې د اډولف هیټلر او د ملاتړو (جاپان او ایټالیا) د پوځونو د ماتې وروسته امريکا، پخوانی شوروي اتحاد، فرانسې او بریتانیا جرمني ونیوه او په څلورو برخو ئې
شعرونه
سیال
چې ټول قوم مې په علم سمبال نه شي دی نړې سره به هيڅکله سيال نه شي چې سالار د پښتنو مينځ کې پيدا شي ياغدار شي يا رټلې خوشحال خان شي بيا ترې تمه د پښتو او پښتون مه کړه چې غلام ابن غلام په خيال روان شي دا افسوس دې سل افسوس پښتنو کښې پښتنې ميندې رالوی کړي پردي پال شي
حقیرمي مه بوله
که خـواریم که غـریب یم حقـیرمي مه بـوله په تاریخ کي مي لټه بیا مي هـلته وتـوله په سترګو وینې په زوی لوړې جګړه غواړې بیاسره معلوم یو په جګړه کي سـره ټوله څه مهال ترمخ وه په لسګون ځواک دلته حاکم دغه خوارغریب ملت کړه د دوی کمبله ټوله دالاپي شــاپي نــه دي دتاریــخ زرغونه پــاڼه الله مــوکــړه په برخه دا وشـړه سـوه ټوله راځۍ چــي ســـره یوســولاسونه ســره ورکو خپل ملک مودی آزادسره جوړبېکو په سوله
د اندیښنو سفر!
داندیښنو سفر } زه په ژړا او اندیښنو دا ، ســـــــتا له ښاره ځمه په خپل غمـــــــو او په سلګو ، له دې دیاره څمه عمرونه سترګی زما ستړي ستا په لاره کې شوی اوس په سفر له تریــــــــــــــخوالي د انتظاره ځمه داستـــا په غم کې می آرام و صبر ورکړ له لاس زه د دردونو طـــــــــــــوفانو کې ، ناقراره ځمه لـــــــکه کشتی چې شی راګیره د طو فان په څپو زه ړنګه بنګه ستـــــــا غمو کې ، پدې لاره څمه هر چا سره وي په دې بڼ کې ، له خزان هم امید زه بد نصـــــــــــــیب
"زما سهار ... د مور غږ"
په بی بی سی می ولوست د یو افغان د زړه حال چی خپل سهار یی د مور په غږ پیلوهء هغه به هر سهار خپلې مور ته زنګ وهلو، چی حال او احوال یی واخلي هغه ويیل مور می ناروغه ده، که زما خبرې واوري نو ممکن روغه به شي... د هغې د غږ په اورېدو به مې زړه خوشاله شو، خو اوس يې غږ نه اورم. او هغه هم غږ می نه اوري مخابرات نور بند شول او د مور غږ به اوس څنګه اورم دلیل یی دا دی چی حرام دي دا ټول اوس د مور غږ هم حرام دی؟ حرام دی؟ زه ډی
د ژوند حق
د ژوند حق خپل وختونه دې خوښۍ، میلو کې تېر کړه د دنیا غمونه څو شېبو ته هېر کړه د جمعې ماښام ساقي خواته مدام ځه د جومات ملا، کوڅه کې تېروبېر کړه محتسب که له ګواښونو څخه نه اوړي کلي خوا کې یې د سپیو منځ کې ګېر کړه د دوزخ واعظ له کلي نه رخصت کړه په دنیا کې ژوند کول، جنت په څېر کړه موسیقۍ محفل کې غبرګ اتڼ کې ګډ شه خپله غېږه دې له خوښې شخص چاپېر کړه هغه زړه چې محرومیت نه ټپي شوی د مستیو په محفل کې یې کوشېر کړه چې غوښتنې دې په پټه له دنیا وړې د
نثار باز ته ډالۍ !
شاعر: سید عبیدالله نادر د بری پښتونخواه د آزادۍ او بیداری د لارې یو تن علمبردار او سپه سالار نثار باز ته ډالۍ !نثار باز ته د خیبر د غرونو بازه نثار بازه د خوارانو د زړه رازه نثار بازه د نهضت علمبر دار یې ته دي دَور کښي د قامونو یې سر بازه نثار بازه د جرأت دي مثال نشته دی ،په دي وخت خدای دي ساته له غمازه نثار بازه له وینا نه دي ، قومی دردونه اورو ته خبر له سوزاو سازه نثار بازه د غمجنو سترګي ستا په لور کږې دي د دردمن زړونو آوازه
کنره!
ددنګو غرونو دنګه مورچله دتاریخ او خپلواکۍ سنګره دڅپاندو سیندونو یورشګره دلوړو ژورو تالار یاغی انګړه! داڅه درباندې پېښ شوې ؟ ناببره بې خبره بې تدبیره دروستیو شېبو ، تپه تیارو په آفت ککًًړه اې دنښترو په پوښ پوښلې کنره په خواږه خوب ویده دزلزلې له ټکانو اوپېښېدو بې خبره کنره سکون وه ، شور اوځوګ وه ، واویلا او ها ها د چاپېر یال وه طبیعی ښکلا کې دې طبیعی آفت را پرځیدلی وه ستر بلا وه کنره زمانه اوشېبه وه درنه تېره، دسترګو رپ کې هره لحظه وه درنه هیره کنره خ
کابل
کابل پروت دغروپه زړو کي ښکلی ښاردی لندن پاریس ګوته په غاښ ورته په څاردی دنګ دنګ غرونه ئې اوچت پرخـواووشادي فخـرافغان زړه د اِشـیا دســولي یــوآثاردی حال دتاریخ ئې پرغرواوغونډیوباندي ښکاري دلته مات سوی بایلل سوی جهاني لوړسـردمـداردی دکابل منـځ کي بهـیـږي اوتـېـریږي کابل سنـد تـېـرسوی تکـرارسوی هال په پټه خوله اظهاردی راځۍ چي ځــوکابل تــه په سیــل اوپه مېــله پغمان قرغه ئې ښه ګلبڼ ځای د بانډاردی
بیرته نه راځي
تيره چې ځواني شي بيرته نه راځي خاوری چې کاکل شی بيرته نه راځي ډير فهم و دقت دی په خبرو کړه وتلی خولی خبره بيرته نه راځي هيڅ کله غرور په حسن ونه کړې وار د حسن تير شي بيرته نه راځي هر څومره ارمان ېي د راتلو وکړې مړه چې مور او پلار شي بيرته نه راځي څومره سفارش ېې حسن زی وکړي مات چې اعتماد شي بيرته نه راځي
د محبت له خونده نشو خبر :
لکه پتنګ په سرو لمبو کې شـــــو ورک د نیمو شـــپو ،په تیارو کې شــــــو،ورک څوک مو ضـمیر له حـــــاله، نه شو خبر لکه نســـیم هره ورشــــــو کې شو ورک د زړه له کـــــومی ،چـــا ونه پـــــیژاندو لکه وږمه ، په ګـــــلابو کې شـــو ورک د عاجــــــــزۍ لاره ، دنــــیا کړه خـــپله مونږ د خپل ځان په نندارو کې شو ورک جهـــــــان عمـــــل کې ، تحـــول راوړی مونږه په تشــــو خیالو کې شـــــو ورک لاړې فــضــــــــا ته، مدنــــــیت انګازې مونږ د وحشت په ځنـګلو ک
