مقالې
د سیاسی بحث د ګډونوالو د پام وړ!
د سیاسی بحث د ګډونوالو د پام وړ! عبدالله وردک انګلستان - آکتوبر - ۲۰۱۹ ګرانو او قدرمنو وروڼو او خویندو! السلام علیکم و رحمت الله و برکاته! الله(ج) د وکړي، چې ټول روغ او جوړ وئ. ګرانو او قدرمنو لوستونکو! د سیاسی بحثونو ګډونوالو ته پکار ده چې په ډېره امانتدارۍ سره خپلو لیدونکو، او اورېدونکو ته حقایق وړاندې کړي. دوی باید هېر نکړي، چې دوی الحمدلله، مسلمانان، او افغانان دي. دوی باید په بل چا پسې هېڅکله دروغ ونه وایي، او هم په هېچا پسې هېڅکله تهمت ونه
د قانوني نیمګړتیاو له امله استرالیا کې زرګونو مهاجر کارګرو ته معاشونه ندي ورکړل شوي
د قانوني نیمګړتیاو له امله استرالیا کې زرګونو مهاجر کارګرو ته معاشونه ندي ورکړل شوي د (فو کانګ) په نوم کډوال چې د مذهبي تاوتریخوالي او د ځورونې له وېرې له چین څـخه استرالیا تللې، وايي، د عدالت او مساواتو په لټه استرالیا ته کډوال شوې خو استرالیا کې هم ترې د قانون په چوکاټ کې د کار ګمارونکو لخوا دوامداره سؤاستفاده شوې. نوموړی وايي، چین کې د یو مذهبي ډلې غړی و او همدارنګه په یوه ښوونځي کې یې دنده هم ترسره کوله چې مذهبي ډله یې د حکومت ضد وبلل شوه او دې اړ شو ترڅو خپل کور پریږدي او
په ناورينونو کې ايسار ولس
منم چې افغانان جنګي فطرت لري او د تاریخ په اوږدو کې له يرغلونو او کورنیو شخړو څخه ډک شاليد لري خو دغه قوم د جګړو په ګرم ډګر کې هم خپل ديني، دوديز او کلتوري ارزښتونه لري او ساتلي يې دي. ددغو ځانګړتياو څخه يې له يرغلګرو سره په جګړه او په کورنیو شخړو کې د خپلو سرونو په بيه دفاع کړې ده. هغوی به وطنونه ورانول، دښمن به يې بي رحمه واژه، خو د دښمن سرتورو، مېرمنو، ماشومانو او سپین ږیرو ته به یې څه نه ویل. د غیرت، عزت او عفت معیارونو به د افغان تاریخ غوښنه برخه جوړوله اوس خو نو يادش لخير! هغه ارز
نشانه های تحمیل سانسور
پس از کودتای منحوس هفت ثور، بخیه زدن دهن مردم(سانسور) نیز یک اصل شمرده می شود؛ هرچند در ریاست جمهوری کودتایی شهید داوود، تمهیداتی داشت، اما با کُل ارزش ها و باور های افغانی، جدل نمی کرد. رژیم های ایدیالوژیک که برای تحمیل، باید بر افکار مردم مهار بزنند تا زمینه ی راحت تطبیق جهالت ایده ها را فراهم آورند، با آزادی های منطقی و اصولی که با تنقید و تبیین، مفاسد را افشاء و نارسای
چرا هنروران ویژه اند؟
زمانی که در مقام دفاع از واحد سیاسی، گفت و گو می کنیم، تکیه بر مجموعه ی داشته های مادی و معنوی، بخش عمده ی ادبیات این گفت و گو می شود؛ اما آیا دقت بر فحوای این موضع، این افاده را عام کرده است که بر ایثار و زحمات چه کسانی، تکیه کرده ایم؟ بسیاری از دارایی هایی تاریخی، مدنی، فکری و فرهنگی که در واحد های سیاسی کنونی، نام های ارزش های کشور های امر
سوله ، تسليمي که مصالحه؟
د حقائقو په هنداره کې خپلو ستونځو ته له کتلو او ژور تحليل څخه وروسته باید ومنو چې حکومت او طالبان دواړه لوري عيني واقعيتونه دي. دريزونه لرى، تګلارې لري، غوښتنې لري، مشروع او غير مشروع اړخونه دريزونه او کړنې لري. که يو لورئ د بل اړخ اغيزمنتوب او په تولنه کې د هغه پراخ او ژور نقش نفى کوي او يا هم د کوم اړخ د محوه کولو، يا بي اهميته کولو هڅه کوي، زمونږ په آند سهوه کوي او لمر په ګوتو پټوي. داهم منو چې دواړه خواوې اړتیاوې لري، ستونځې، تشې او نيمګړتياوې لري. پردي محسنان او مرستندويان لري. هغو
سياست څه ته وائي ؟
سیاست د انسانانو له پیدایښت سره سم رامنځته شوی ، لومړنې انسان چې د ځمکې په سر را څرګند شو هغه ابوالبشر ( دانسانانو پلار ) حضرت آدم (ع) وه ، چې الله (ج) د انسانې ټولنې لپاره د لومړني خلیفه ، حاکم او سیاستوال په توګه راوليږه تر څو الهي احکام په ټولو انسانانو عملي کړي په همدې اړه الله (ج) په قرانکریم کې فرمایلې : (ژباړه : او یاد کړه ( محمده ! ) هغه وخت چې پروردګار پرښتوته وویل بیشکه زه په ځمکه کې د یو خلیفه ګرځوونکې یم ، حضرت آدم (ع) الله (ج) خپل خلیفه په ځمکه کې مقرر کړی) (البقره ۳۰
تاثیر هجرت بر ادبیات مهاجر
غربت به مفهوم تنهایی، زنده گی در محیطی خوانده می شود که بیگانه گی و نا آشنایی، از ویژه گی های آن است. تاثیری که از این موضوع نشات می کند، با میزان و رنگ های متفاوت، نوع بشر را عاطفی می سازد. نویسنده گان، هر یک با طرز تفکری در مقابل این کنش، واکنش دارند
فساد بچه ی غازی
منظور های خاص از تاریخ، به ویژه در تاریخ نگاری یک قرن اخیر در منطقه ی ما، گذشته را به گونه ای تعریف کرده اند که برآورد امیال قومی از آن، اجازه نمی دهد با نگرش انسانی، درهم آمیزی خوب و بد را کنار بگذاریم. نام های زیادی وجود دارند که منسوب به افراد اند یا منسوب به اماکن. در هزاره ای که گذشت، سلسله
ناگزیری های ارائه ی پاسخ
گاهی امثال این قلم، متهم می شوند که در شیوه ی تنقید، تند استند. بلی، نه فقط گاهی، بل هرازگاهی که نیاز باشد، پاسخ می گویم؛ اما وجداناً در کشوری که این همه رابطه ی قومی و خویشی، حتی یک واحد کامل کلیت متجانس نمی گذارد، خیلی دشوار است در صورتی تبارز کنیم که اگر ناگزیری های ارائه ی پاسخ نباشد، تنها عدم رعایت نزاکت های اجتماعی برخورد عادی با هموطنان که
له نسل وژنې وتښتیدلم خو اوس د استرالیا له مهاجرت تګلارو نشم تښتیدلې
له نسل وژنې وتښتیدلم خو اوس د استرالیا له مهاجرت تګلارو نشم تښتیدلې د جنید په نوم یو روهنګیايي پناه غوښتونکي د استرالیا له SBS ورځپاڼې سره په مرکه کې ویلي، کله چې زه میانمار کې وم، حکومت ماته یو سپین کارت راکړې وه. له دغه کارته په استفادې ما کولی شول یوازې د خپل ښار دننه سفر وکړم خو نورو ښارونو ته د تګ اجازه مې نه درلوده. ما په خپل هیواد میانمار کې چې زه پکې زیږیدلې یم، د اوسیدنې موقتي جواز درلوده. زه او زما په څیر نورو روهنګیايي وګړو یوازې یو پوهنتون کې د ګډون اجازه درلوده چې
له مهاجرت توقیف خونې تر ازادۍ ـ د یو سوډاني پناه غوښتونکي کیسه
۲۵ کلن عبدالعزیز محمد په ۲۰۱۳ کې له سوډان هیواده وتښتیده او استرالیا ته لاړو، مګر هلته استرالیايي چارواکو نوموړی استرالیا ته په کښتیو کې د ناقانونه مهاجرت په جرم وینوه او هغه یې د پاپوا نیوګینا هیواد د مانوس ټاپو د کډوالو توقیف خونې ته واستوو. په یاده توقیف خونه کې د نږدې شپږ کلونو تیرولو په جریان کې، عبدالعزیز تل د استرالیا د مهاجرت پر پالیسۍ نیوکې کولې او د دې غندنه یې کوله چې د استرالیا حکومت پرته له محکمې کډوال او پناه غوښتونکي د نامعلومې مودې لپاره په سمندري توقیف خونو کې ساتي.
ټاکنې او له ټاکنو وروسته اړتیاوي!
د سولې هڅې او ولسمشریزې ټولټاکنې په روان کال کې د افغانستان په دوو مهمو او سترو لومړیتوبونو کې شميرل کيدې. داسې لومړیتوبونه چې هریو پرخپل ځای ځانګړئ ارزښت درلود. مونږ افغانانو ته سوله د ژوند دوهم نوم ده. هغه ژوند او هغه نوم چې متاسفانه مونږ له تېرو څلوېښتو کالو راپدېخوا ورپسې لالهانده ګرځو، ټاکنې د ولسواکئ مهم اصل، دواک پر سر د جګړو تر ټولو غوره او د عمل وړ لاره ده. مونږ په تيرو څو لسيزو کې د واک په سر د جګړو اوږد تاریخ او ګڼې بېلګې لرو. ځینې یې دومره وحشیانه او بوږنونکې دي چې ا
مدیون و مقروض
همیشه از این بابت گلایه داشته ایم که جانب مقابل(مخالف) را از حیث ارزشمندی، طرح نمی
کمی بخندیم! (گزیده هایی از کتاب «عقاید و رسوم عامهء مردم خراسان»)
معمولاً در واکنش به تحریکات مغرضانه، با انتقاد و واکنش های تند، برخورد می کنیم. این مامول را بیشتر در برابر افغان ستیزانی اعمال می کنیم که بدون توجه به هزاران حفره ی ادعای فرهنگی، تاریخی و اجتماعی شان، سعی می کنند خود را در جای ما قرار دهند و مهترنمایی کنند
قرن نوزده و عامل سیاه استعمار
در تاریخ معاصر افغانستان، قرن نوزده، بسیار مکدر است. پس از وفات اعلی حضرت تیمور شاه ابدالی، شاه زمان، نظر به مقتضیات سیاسی، سعی کرد با توسعه ی ارضی در هند، فرصت های تنفس بیشتر تجمع ملت در افغانستان، فراهم شوند، اما تقابل او با نوع جدید عناد که از آگاهی های عظیم جهانی برخوردار بود(استعمار غربی) ستیز ر
د برګې نیکټایي امام !!
د برګې نیکټایي امام !! ولي الله ملکزی که څوک د پټکي په قدسیت کې شک لري نو شاید په ایمان کې به یی اوربشه وي او څوک چې زموږ په ټولنه کې د شملې په قدر نه پوهیږي، هغه ته په کليواله ژبه کې کوږ لرګې ویل کیږي. خو داسی بریښي چې د لونګۍ سنت یواځې د افغانستان ملا صاحبانو او ولسي خلکو، د ایران اخوندانو او د پاکستان نقشبندیانو او بریلیانو ته ورپاتې دی. کنه نو ما پرون د ګوګل نړیوال جال ته بیا بیا سر ورښکاره کړ، خو نه می د حرمینو شریفینو د کوم امام په سر درې ګزۍ پګړۍ ولیده، نه مې
روهنګیايي کډوال مالیزیا کې له غریبۍ او بی کارۍ سرټکوي
د شهر ملوک په نوم روهنګیايي کډوال چې په ۲۰۱۶ زیږدیز کال کې د میانمار د رخاین ایالت د جګړو او مذهبي تاوتریخوالو مالیزیا تښتیدلې، وايي ژوند یې مالیزیا کې د امنیت له پلوه خوندې دی خو کار نشي کولی او د خوراک لپاره څه نلري، خیرات راټولوي او د سرکونه په غاړه شپې ورځې تیروي. نوموړی وايي، کومې پیسې چې درلودې هغه یې قاچاقبرو ته ورکړلې ترڅو دی له میانماره وباسي. اووه ورځې یې په یوه کښتۍ کې له ګڼ شمیر نورو روهنګیايي کډوالو سره سفر وکړ ترڅو تایلینډ ته ورسیږي. خو تایلینډ ته په رسیدو قاچاقب
د تامیل کورنۍ اخراجول استرالیا کې جنجالي شوي
استرالیا کې د کډوالو پلویان وايي، هغه تامیل کورنۍ چې حکومت یې سریلانکا ته د بیرته ستنولو پلان لري، له جدي رواني فشار سره مخ ده او دا مهال په بشپړه انزوا کې قرار لري. پریا او نادیس او د دوی دوه لوڼې چې دواړه په استرالیا کې زیږیدلي، دا مهال د استرالیا په کریسمس ټاپو کې د مهاجرت په توقیف خونه کې بندیان دي. د استرالیا پر فیدرالي حکومت دا مهال د ځينو مخالفو سیاستوالو برسیره د کډوالو او پناه غوښتونکو د ګڼ شمیر پلویانو فشارونه شتون لري ترڅو د دغه کورنۍ سریلانکا ته له بیرته ګرځولو څخه
ټاکنې يوه ملي پروسه ده
ټاکنې د ډيموکراسۍ يو اساسي اصل او د مېشتو ولسونو مشروع حق دی، چې د یو هېواد د آبادۍ، هوساينې، ښېګڼې او آرامۍ لپاره ترسره کېږي؛ټاکنو کې ولسونه پخپلې پاکې ادارې سره راتلونکي لپاره خپل مشر ټاکي، هر هغه وګړی، چې په ټاکنو کې برخه اخلي، له یوه طرفه يې انساني او بل لوري ته اسلامي وجیبه ترسره کوي. رايه ورکوونکي، جنس، ژبې، ټبر او مذهب ته له پاملرنې پرته ټول هغه افغانان دي، چې د رايې ورکولو سن (١٨ کلني) يې پو
