آيا دود يا لوګی حافظې ته زيان رسوي؟
که چېرې وګورو ځينې عملي (معتاد) وګړي وايي، چې سګريټ څښول د دوی د حواس او فکر تمرکزيت ساتي او د دوی سره د ځينو غمونو په هېرولو کې مرسته کوي، ښايي د مغز د بې سده کولو وروسته ېې د لږ مهال لپاره فکر غلط او غم يې هېر شيو خو د ډېرو پوهانو په انده اوږد مهاله او پرله پسې دود او ګرد د حافظې لپاره زيانمن ده او په ځانګړې توګه هغه کسان چې عملي دي دوی به د د (۴۰) کلنۍ څخه وروسته د حافظې دکمزورتيا څخه د نورو هغو وګړو په پرتله چې عملي نه دي، ډېر ځوريږي، نو پر دې بنسټ موږ فکر کوو، چې زموږ د دريم اصل پايله د دودونو—سيګريټ او نورو څښلولو څخه دې ډډه وشي.
او بالاخره د الکولو (شرابو) د څښلو دې په کلکه ډډه وشي:
که چېرې تاسو د خپلې حافظې د پياوړې کېدو سره مينه لرﺉ، نو د الکولو د څښلو څخه په کلکه ډډه وکړﺉ. په منظم ډول د شرابو څښل د حافظې د کمزورتيا لامل کيږي.
خو کوم شی چې بايد په پام کې ونيسو هغه دا چې په تصادفي او ناڅاپي ډول د لږو شرابو او الکولو څښل هم د انسان ځينې يادښتونه د حافظې څخه ورکيږي او په پرله پسې ډول د شرابو څښل خو د حافظې د ډېرې کمزورۍ سبب کيږي.
ټول پوهېږو کوم مهال چې څوک په مستۍ کې وي، له هغو پېښو څخه چې د ده په څنګ او چاپيريال کې پېښيږي کابو هېڅ يې په ياد نه پاتې کيږي. بايد په هر وخت کې خو په ځانګړې توکه بايد د لوستنې، په کوم پروګرام کې د ګډون کولو او يا هم چېرته د وينا کولو څخه مخکې د الکولو حتا د وربشو د اوبو او نورو د څښلو څخه دې هم په کلکه ډډه وشي، نو زموږ د څلورم اصل پايله داده چې د الکولو او الکولي څښاکو (مشروباتو) د څښلو څخه ځان وژغورﺉ. په لنډ ډول ويلای شو، چې دغه لانديني څلور اصله د مغز د ښه ساتلو لپاره په ياد وساتی:
۱- خپلې وينې ته په ښه او پوره ډول اکسيجن ورکړﺉ.
۲- په کافي اندازه او آرام ډول ويده شی.
۳- دود او يا لوګۍ مه کاروﺉ.
۴- د الکولو څښلو څخه ځان وژغورﺉ.
دويم (۲) تمرين
دا هماغه لومړني تمرين ته ورته تمرين دی، خو د (۲۰) شلو کلمو يا نومونو د نوم لړ سره:
ځلا، ډيوه، سندلۍ، کښتۍ، مينه، زده کړه، پخته، لرګی، توره تخته، لوښی، نښه، ملګرتيا، توپ، لوبه، سيند، بوټ، پوښ، ليک، کتاب او قلم.
پورتنی نوم لړ د يوې نيمې دقيقې لپاره ولولی او بيا د دغه نوم لړ کاغذ له سترګو پناه کړﺉ او کوښښ وکړﺉ، تر څو پورتني ټول په ترتيب سره ولولی او هغه څه مو چې په ياد دي هغه وشمېرﺉ.
که چېرته ستاسو د (۱۸ – ۲۰ ) پورې نومونه په ياد پاتې وو، نو افرين او مبارک مو شه ستاسو حافظه ډېره زياته ښه ده، که چېرې مو د (۱۵ – ۱۷) پورې نومونه په ياد پاتې وو، ستاسو حافظه بيا هم ډېره ښه ده، که چېرې مو د (۱۰ – ۱۴( پورې نومونه په ياد پاتې وو، نو ستاسو حافظه منځنۍ (متوسطه) ده او که چېرې د )۱۰( څخه لږ وي، ستاسو د کمزورې حافظې ښکارندويي کوي او دا په ډاګه کوي، چې تاسو د خپلې حافظې په کارولو نه پوهېږﺉ، په داسې حال کې مه وارخطا کيږﺉ، ځکه چې په راتلونکو تمرينونو کې به داسې ځانګړې درسونه تاسو ته د همداسې نوم لړونو (لستونو) د يادولو په اړه وړاندې کړو.
ګرانو لوستونکو اوسنۍ پايله د خپل يادښت په کتابچه کې وليکی، ځکه چې په دې درسونو کې د پرمختګ څخه وروسته يې د همدغې پايلې سره يې پرتله کړﺉ.
دريم (۳) تمرين
دا تمرين ډېر آسانه دی، په دې تمرين کې تاسو کولای شی د خپلې تېرې ورځې څرنګوالی او څنګه والی په انځوريز ډول وليکی او د تېرې ورځې د کارونو په اړه هم وليکی، تر څو موږ ته ستاسو د تېرې ورځې بشپړ تصويري کلام په لاس راشي، که چېرې د ستړيا احساس کوﺉ، نو په يو بل کار پيل وکړﺉ او وروسته د )۱۵( پنځلسو دقيقو يا نيم ساعت څخه بيا په دې کار بوخت شی.
په راتلونکو درسونو کې به د يو شي د هېرېدلو او اړوندې موضوع په اړه خبرې وشي، ځکه چې زموږ ټولنه کې ډېری وګړي د همدې کمزورﺉ څخه ځوريږي
