تيره ورځ د غور ولايت تيورې ولسوالي د طالبانو په لاس سقوط او د دولت له کنټروله ووتله. د غور والي وايي، وسله وال طالبان د دغه ولایت د تیورې ولسوالۍ له نیولو وروسته د ولسوالۍ روغتون ته ننوتي او پر ناروغانو یې له یو مخې دزې کړي دي. طالبان د تيورې ولسوالۍ له نيولو وروسته د يادې ولسوالۍ يو روغتون نه ننوتل او په کې شته ټول ناروغان، ډاکټران او نرسان يې قتل عام کړل. دوی د خلکو په قتل عام هم بسنه ونه کړه او په دغه ولسوالۍ کې عام المنفعه او دولتي تاسيساتو ته يې هم اور ورته کړ. د ريپوټونو له مخې ويل کيږي طالبانو پر روغتون د بريد په ترڅ کې ۸۵ ناروغان، ۱۳ ډاکټران او ۸ نرسان وژلي دي.
دا په داسې حال کې ده چې څو ورځې وړاندې د ايران ولسمشر حسن روحاني د تهران چاپېريال ککړتيا په ناسته کې چې د افغانستان په ګډون د نړۍ ٣٤ هېوادونو استازو په کې ګډون کړى و، افغانستان کې د يو شمېر بندونو جوړولو په اړه نيوکه وکړه، او ويې ويل چې تهران ته د زغم وړ نه ده چې د کجکي، کمال خان، سلما په څېر بندونو جوړولو پر وړاندې چې د ايران پر خراسان، سيستان او بلوچستان ولايتونو اغېز کوي، چوپ پاتې شي.
که څه هم د وسله والو طالبانو په لاس د ولسواليو سقوط او له سقوط وروسته پر عامو خلکو ظلم او وحشت او عام المنفعه ځايونه سوزول او ويجاړول کومه نوې خبره نه ده خو پوښتنه دلته پيدا کيږي چې د غور ولايت د تيورې ولسوالۍ سقوط د ايران د ولسمشر حسن روحاني له وروستيو څرګندونو سره څه اړيکه لري؟
وسله والو طالبانو ته د غور ولايت تيورې ولسوالۍ کوم ارزښت درلود چې د سقوط لپاره يې ورته له هلمنده څه د پاسه ۲۰۰۰ اورپکي راوستلي و؟
او د روغتون له ډاکټرانو، نرسانو او ناروغانو سره طالبانو څه دښمني درلودله چې ټول يې پر يو مخ قتل عام کړل؟
د دغو ټولو پوښتنو ځواب په څو کرښو کې ويلای شو.
تيوره د غور ولايت په سویل لودیځ کې پرته ولسوالۍ ده چې د هلمند له شماللي سیمو او د هرات له ختیځو برخو سره ګډه پوله لري. دغلته شاوخوا اتیا زره کسان اوسییږي، ډیری یي بي وزلي دي، د سړکونو حالت يې ښه نه دی او ډیری لاري يي د ژمي پر مهال د تګ راتګ وړ نه وي. دا واضيحه ده چې وسله والو طالبانو ته د غور ولايت د تيورې ولسوالۍ سقوط هيڅ ارزښت نه درلود. ځکه که يې ارزښت درلودلی نو په وروستيو ناامنو حالاتو کې به يې ورته سقوط ورکړی و. کابو څو کاله کيږي چې طالبانو په دغه ولسوالي کوم د پام وړ حرکت نه و ترسره کړی. خو دا چې ولې طالبانو يو دم تيوره ولسوالي خپل هدف وګرځوله؛ مستقيماً د ايران د ولسمشر حس روحاني روستيو څرګندونو سره ارتباط لري.
روحاني ويلي و چې په افغانستان کې د بندونو جوړول ورته د زغم وړ نه ده. ايران له هماغې ورځې د سلما بند نړولو او يا کم تر کمه د بند محافظت تر اغېز لاندې راوستلو په تکل کې شو. د دغې ولسوالۍ سقوط ځکه د طالبانو لپاره ستراتيژيک اهميت پيدا کړ چې په هرات ولايت کې د سلمان بند د نړولو لپاره يې له ايرانه دستور واخيست. ايران د دغې بند د سبوتاژ په موخه د تيرې چنګاښ مياشتې په اتمه نېټه هم د طالبانو پر مټ د هرات ولايت په چشت شريف کې د سلما بند د ساتونکو پر پوستې بريد کړی و چې په کې يې لس ته پوليسان په شهادت رسولي و. تيورې ولسوالي د هرات او هلمند ولایتونو سره په خوا کې په واقع کیدو اوس مهال لوی اقتصادي اړخ لري. د همدې بند د نړولو لپاره ايران له طالبانو سره معامله وکړه او ويل کيږي چې د ولسوالۍ په سقوط کې هم ايران له طالبانو سره پراخ ملاتړ کړی دی.
پر دغې کرغيړن عمل سره ايران يو ځل بيا له افغانستان سره خپله دښمني او طالب وسله وال خپله غلامي او ګوډاګيتوب ثابت کړ. له ايرانه خو ځکه ګيله په کار نه ده چې پردی دی او تل يې د افغانستان د بربادۍ لپاره تر خپلې وسې هڅه کړې ده. خو دا چې طالب وسله وال چې ځان ته افغان هم وايې او د مسلمانۍ دعوه هم کوي، د سلما بند د ويجاړولو لپاره له ايران سره معاملې يې د دوی خيانت او ګوډاګيتوب ثابت کړ. طالبانو هم يو ځل بيا وښودله چې دوی ته خپلې جنګي ګټې مهمې دي او د څو پيسو او شخصي ګټو لپاره حتی له خپلې خاورې، او افغانی غرور نه هم تير دي. ځکه خاوره او ملي هويت د يو انسان د ابرو او ناموس حيثيت لري او طالبانو چې د سلما بند د ويجاوړلو په خاطر له ايران سره معامله کړې نو همدا ثابتوي چې دوی د پرديو ګټو د خوندي کولو يوه وسيله دي او د نورو د ګټو په مقابل کې له خپل هر څه څخه تير دي.
