دلنګوال په وخت کي د غوا مـراقبـت:
ددې لپاره چې سالـم اوتندرست خوسکى لاسته راوړو د حاملدارۍ په دوره کې غوا ته بايدپه کافي اندازه غـذا ورکړل شي او دامراضو په مقابل کې تداوي يا وقايه وشي.دلنګوال څخه ٢-٣ ورځي وړاندي غوا بايد دګلي څخه بيله کړاى شي اوپه يو بيل ځاي کې چې آرام اومستريـح وې ښه بـيستر په کي خور وې يوړل شي ترڅوغوا پکي په آرام اوراحت سره ولادت وکړي.لنګوال په غوا کي يوه طبعي پـيښه ده په کومه کي چې بچى ديوي معيني مودې دتيرولوڅخه ورسته پيداکيږي. مخکي ددي څخه دلنګوال نـښې بايد وپيژنود لنګوال په رانژدي کيدو سره تيونه اوغولانـځه غټيږي او پوره کيږي.فرج پړسيږي دفرج څخه مايع وځي حيوان نارامـه وي غوا هردوه دقيقې وروسته زور وهي په نورمال حالت کې دبچې دوه مخکني پـښي اوسر راوزي اودبچې څخه وروسته پـيروان پاتي کيږي چې دڅه وخت تيريدوڅخه وروستـه راوزي.په دي وخت کي غوا کومک ته ضرورت لري.دکومک کوونـکي کـس نوکان بايد واړه وي اولاسونه بايد په صابـون وميـنځي اوکه دسکشي موجودي وي نو بايد په لاس شي بيا دي مداخله وکړي دکار په دوران کي حفظ الصحـه مراعـت کول ضروري خبره ده په دي وخت کي بايد غوا د ډيري کلکي پاملرني لاندي ونيول شي. دلنګوال څخه وروسته غـوا دخپل بـچى په څټلو پيل کوي اوخپل بـچى وچوي که چيري غوا ونه کړاى شو چې بـچې وڅټي نو بايد مالدارفوراً دپاکى اوصحي تکي(ټوکر) په واسطه خوسکۍ وچ کړي اودخوسکي دخولي اوپوزي شا او خوا پاکه کړي اوکه خوسکي په تنـفس پيل ونه کړي نو پوښتيوته دفشارورکولو اوخوشي کولو په واسطه په تنـفس کي ورسره مرسته وکړي اويا دي ورته پوزې وتخنول شي .اوکه بيايې هم مشکل درلوده نودخولي د لاري دې ورته مصنوعي تنـفس ورکړل شي.
دوړوخوسکيوسـاتنه اومراقبت :Care of Pregnant Cow
وروسته ترلنګيدو کومي شيدي چې دغوا په واسطه توليديږي داورږو په نوم ياديږي.
چې دعادي شيدو سره فرق لري واړه خوسکيان ٣-٤ ورځو پوري اورږه تـغذيه کوي چې اورږه په کافي مقدارسره پروتين،معدني مواد اوويټامينونه لري چې د وړو خوسکيانودکولمو توررنګه امراض پاکوي.که چيري واړه خوسکيان ونه کړاي شي چې داورږوڅخه استفاده وکړي نود عادي شيدو څخه هم تغـذيه کيداي شي.بايد خوسکي ته دبدن د وزن %١٠ په اندازه په ورځ کي اورږه ورکړل شي اويا په بله مانا که خوسکي دمور سره پاتي نه شو نوپه ورځ کي دري يا څلور ځلي اورږه ورکړل شي. ځکه چې اورږه دخوسکي يوه خاصه غـذا ده اوديوي اونۍ دتيريدو څخه وروسته دخوسکي مخ ته نرمه شفتله يا رشقه بايد واچول شي ترڅوپه نباتاتو عـادت شي. اوددي څخه مخکي دي دخوسکي نوم دپايوډين ياپتاشـيم پرمنګنايت محلول په وسيله پريـمنځل شي اوقطع دي کړاى شي.
دچوشک په واسطه دمور دشيدو څخه دخوسکى تغـذيه:
په اوسني عصرکي خوسکيانو ته دشيدو تغـذيه په چوشک لرونـکو سطلونواوشيدو چوشکونو کي زيات رواج لري. ځکه دغه ډول تغذيه دشيدو طبعي ډول تغذيي ته ورته ده اوهمدارنـګه نوموړي ښه طريقه ده خوسکي ښه وده کوي اود خوسکي دهاضمي مشکلات په دي طريقه کي نه ليدل کيږي.ولي اقتصادي نه ده ځکه که چيري
يوخوسکي ٢-٣ مياشتو پوري په دي طريقه کي وروزل شي ٧٥٠-٨٠٠ پاوه شيدي مصرفوي چې البته وروسته له دريمي اونۍ يوه اندازه داني اواعلي بيده هم خوسکي ته تهيه اوورکول کيږي.
دشيدو لوشل :Milking
شيدي يوه طاقتوره غذا ده چې دغولانـځي پوسيله تهيـه کيږي خوڅرنګه چې غوا دهمدي محصول په خاطر ساتل کيږي نوبايد چې دغه محصول په پوره پاملرني سره دغوا څخه واخستل شي.دشيدو لوشل په دوه ډوله دي.
١-دلاس په واسطه دغوا لوشل.
٢-دماشين په واسطه دغوا لوشل.
١-دلاس په واسطه د غوا لوشل:
دشيدولوشونکي شخص نظافت او بدني حالت روغ رمټ وي اوهيڅ ډول خپريدونکي يا ساري ناروغي اخته نه وي . اودشيدو لوشلو څخه مخکي بايد خپل لاسونه په صابون ومينځي اوپاکي سپيني جامي واغوندي دحيوان تيونه پاک او ضدي عفوني شي اوهمدارنګه شيدي دمکروبونو په واسطه ژر ککړيږي نوهغه سامان آلات چې دشيدو سره په تماس کي وي مخکي د شيدو لوشلو څخه دي پاک اوتعقيم شي ددي
لپاره چې پاکي اوصحي شيدي لاسته راوړو.
٢-دماشين په واسطه دغوا لوشل:
په اوسني عصرکې په پرمخ تللي هيوادونو کې نوموړې طريقه ډير مروجه ده
نوموړى ماشين څلور يا دوه خولې لري چې د غوا او اوزو اونورو ورته لوشونکو حيواناتو لپاره استعماليږي اوددي ترڅنـګ په ماشين کي يو جنراتور تړلي وي. چي شکل يي په لاندي ډول دي.
حفظ الصحه(پاکوالي ) :Hygiene
لکه څرنګه چې انسان پاکۍ ته ضرورت لري نوغوا هم پاک ځاي،پاکي غـذا ،او پاک چاپيريال ته اړتيا لري حفظ الصحه دټولو هغوتدابيروپه کار اچول دي چې دصحت دساتنې لپاره ورڅخه کار اخستل کيږي ،که مراعت نه شي نوڅاروي به په بيلا بيلوتکليفونو اخته شي او حيوان به خوار ناتوانه اوممکن مړشي يا هم غـټ مصرف به پري وشي خو دحفظ الصحـه په مراعات سره په ډير کم مصرف سره دغټ تاوان څخه ځان وژغورلاي شو.دشيدو غوا دحفظ الصحي په برخه کي بايد لاندي ټکي په نظر کي ونيول شي.
١-دڅاريولپاره بايد ځاي مناسب پاک اووخت په وخت پاک کړاي شي.
٢-څارويو ته وخت په وخت پاکه غـذا او اوبه ورکړل شي.
٣-دحيوان بدن پاک اود پرازيتو موجوديت ته پکي نظر(پام)وشي.
دمارکيټونو اوکوپراتيفونو جوړول:
دمالدارانو دتشويق اوځيني سهولتونو داسانتيا وو دبرابرولو لپاره لبني محصولاتو په خرڅلاو کي کوپراتيفونه اومارکيټونه ډير خاص رول لري ترڅو مالداران وکړاي شي د خپلي اړتيا وړضروري مواد په مناسب وخت کي ترلاسه اوخپل توليد يي کار ته به په راتلونکي کي په ښه اطمنان سره دوام ورکړي.
دشيدو اوکوچو لپاره مارکيټ:
يو دډيرو مهمو فکتورونو څخه ديو نژاد په انتخاب کي دهغي څخه موارد نظر محصول دي که چيري مونږ ډيرښه مارکيټ د هغه شيدو لپاره ولرو چه دغوړو فيصدي يې زياته و ي نو هغه نژاد انتخابوؤ چې دشيدو دغوړو فيصدي ئي زياته وي که چيري شيدي يواځي په تازه ډول دمصرف لپاره وي اوهغه څخه دکوچو استحصال دنظر وړنه ؤنو په دې صورت کې هغه نژادونه انتخابوؤ چې دشيدو دغوړو فيصدي يې ټيـټه وي مثلاً دپنير جوړولو لپاره کم غوړلرونکې شيدي استعما ليږي .دشيدو دمقدار اود شيدو دغوړو فيصدۍ ترمينځ دشيدو په غواګانوکي معکوسه رابــطه مـوجوده ده
دغواګانوځني عامي ناروغۍ اودهغوي مخنيوي:
Some Common Disease of Cows and their Preventions:
١-انتراکس(تورټپ): Anthrax
انتراکس يوه دڅارويو ډيره خطرناکه ناروغي ده چې بيلابيل څاروي پري اخته کيږي.په دغه ناروغۍ دټولو څخه زيات غواګاني،پسونه اواوزي اخته کيږي اوآسونه،اوښان خره اونور څاروي هم په دي ناروغۍ اخته کيدلاي شي.انتراکس د باسيلوس انتراسيس بکتريا څخه پيداکيږي. دناروغوڅارويو له پوزي ،خولي اومقعد څخه اکثرا وينه لرونکي افرازات راځي په دغو افرازاتو کي دباسيلوس انتراسيس باکتريا يو غټ مقدارموجود وي دغه باکتريا سپورمنځ ته راوړي چې دمځکي په نيالګيواوخاوره باندي لويږي هغه څاروي چې په دغه ځمکه باندي څريږي په دغه ناروغي باندي اخته کيږي ځکه ددي باکتريا سپورنه تر څوکالونو پوري فعال پاتي کيږي اودباران له کبله چې کله دغه خاوره بي ځايه شي نودغه ناروغي نوروځايونو ته هم خپريږي.په دي ناروغۍ انسانان هم اخته کيدلاي شي ځکه کله چې انسان دناروغوڅارويودپوستکي ،وړيو،هډوکو اويا ويني سره په تماس کي شي دتماس له کبله په دي ناروغۍ اخته کيږي.
علايم : Clinical signs
تبه، ړنګ بنګ کيدنه (کاواکي )،ريږديدنه،اوپه ساه ويستلوکي ستونزه،دخولي ،پوزي اومقعد څخه دوينې لرونکي افرازاتوراتلل دغه افرازت کيداي شي دڅاروي ترمړينې دمخه ونه ليدل شي ،پرځيدنه (لويدنه)،ټکان (تـشنج)اومړينه کله ناکله په رمه کي دڅارويو ناڅاپي مړينه ددي ناروغۍ يو اوزينۍ نـښـه وي.
مخينوى:Prophylaxis
څاروي ته بايد واکسين و شي اوهغه څارو ي چې په انترکس ناروغۍ اخته وي بايد په خاروکې ژور ښخ شي اوياوسوځول شي اوهرهغه څيز چې دناروغوڅارويو افرازات پرې څيڅدلي وي بايد وسوځول شي.
تداوي: Treatment
که څاروي څرګندي نښي وښايي نو تداوي يي ستونـزمنه ده خوبيا هم پنسلينونه او ستريپتو ما يسين يا هم تتراسيکلينونه تر يوې اندازې پوري مؤثردي.
٢-توبرکلوز(نرى رنـځ) :
غواييز تبرکلوزدغواګانو يوه ساري ناروغي ده چې دمايکو بکتريم بويس څخه پيدا کيږي په دې ناروغۍ غواګانې اونور څاروي اخته کيږي اوهمدارنګه دغواوڅخه انسانانوته هم سرايت کوي کله چې انسانانو په واسطه دناروغوغواګانو اومې شيدې وڅـښل شي اويا داوموشيدو څخه جوړ شوي لبنيات وخوړل شي انسانان پري اخته کيږي.کيداى شي چې غواوي په غواييز توبرکلوز اخته وي خودناروغۍ نـښي ترډيرو مياشتو ياکلونو پوري څرګندي نه شي.فشاراوزړښت دناروغو څارويوغواييز توبرکلوتحريکوي چې له امله يې پراخته څاروي دناروغۍ نـښي ښکاره کوي اومري.
علايم :Clinical sign
کمزورتيا ،ډنګرتيا ،دلمفاوي دغوټي لويدل (پړسيدل)،ټوخى اوپه ځينو څارويوکي ترڅو چې حلال نه شي اوپه سږو اود بدن په نورو غړوکې يې ټپونه ونه ليدل شي دناروغۍ هيڅ ډول نـښې نه څرګندوي .په څړځايونو کي دتوبرکلوز تشخيصول ګران اوستونزمن کاردي.
Prophylaxis : مخنيوى
څاروي عمومآ دهغه غاز اومايع دتنفس کولوله امله،کوم چې دناروغه څارويو دټوخي يا ساه اخستلوله امله په هواکښې خپاره شوي وي،پردي ناروغۍ اخته کيږي.
دتوبرکلوزڅخه دخپلوڅارويودساتنې لپاره بايد ټول ناروغه څاروي اوهغه څاروي چې په ناروغۍ اخته څارويو ته ورنږدي شوي وي مړه اوجسدونه يى بايد ښـخ ياوسوځول شي.اوټول هغه ځايونه چې په ناروغۍ اخته څاروي پکي ساتل شوي يا ګرځيدلي وي بايد پاک اوضدعفوني کړۍ شي.اوهمدارنګه هغه غواګاني چې په توبرکلوز ناروغۍ اخته وي دهغوي داوموشيدو دڅـښلواودهغوي دلبنياتوڅخه بايد ځان وساتل شي.ځکه دخوړو له امله انسانان هم په دې ناروغۍ اخته کيږي.
تداوي: Treatment
نوموړې ناروغي يوه اوږده ناروغي ده چې تداوي يې اقتصادي نه بريـښي خو دناروغۍ دمخنيوي لپاره بايد ځيني دواګانې استعمال کړاى شي او يا دسختى ناروغۍ په صورت کي حيوان حلال اوژور ښخ کړاى شي.د ناروغۍ دتداوۍ لپاره بايدلاندي پينسلينونه دوترنر ډاکتر دهدايت يا لارښونې سره سم استعمال کړاي شي او دهغه سره پري مشوره وکړاي شي.
١-استرپتومايسين ٢-پنسلين ويال( ٢ )ميلونه ٣- تابليټ ايزونيازيد اوداسي نور.
Brucellosis ٣-بروسلوزيـس:
بروسلوزيس يوه ساري ناروغي ده چې اکثره غواګاني ،پسونه اواوزي پري اخته کيږي
بروسلوزيس دبروسيلادکورنۍ له ډول ډول بکترياو څخه پيدا کيږي اوپه مختلفو نومونو لکه څپه ييزې تبې ،دساري نقصان (دحمل زيانول )،اودبنګ د ناروغيوپه نومونو سره ياديږي.نوموړې ناروغي په غواګانو.پسونو اواوزو کي دنازيږيدلوبـچو (حمل)دزيان (سقط)يادمړه بچي د زيږيدني سبب ګرځي اودڅارويو څخه انسانانو ته هم انـتقاليداى شي اوهغوي په تبه،سرخوږي اودشپـې په خوله کيدواوستومانۍ اخته کوي.
Clinical sign علايم:
دبلاربوالي په اخره مرحله کي غوابـچي زيږوي اوکه نر غوايي پرې اخته شي نو خصيي يا هگۍ يې پړسيږي.په غواووکي زياتره پلاسينتا ياپيروان بند پاتي کيږي خوپه غواوو کي مشخصي نـښي نه ترسترګو کيږي.
Prophylaxis مخنيوي:
دبروسيلا باکتريا دناروغوحيواناتو په شيدو،وينه اوبولو(ميتازو)کي هم موجود وي.
شيدې بايد وايشول شي اوغوښـه مخکې له خوړلو څخه بايد ښـه پخـه شي.دبروسلوزيس دناروغۍ څخه دخپلو څارويو دساتني لپاره بايد هغه ټول ځايونه چې ناروغه څاروي په کي ساتل شوي ،ګرځيدلي يا پکــي دهغوي وينـه ،بولي(ميتازي) ياکومه بله مايـع څڅيدلي وي پاک اوضد ې عفوني کړئي اوپه دې ناروغۍ اخته څاروي بايد له نوروڅارويو څخه لرې وساتل شي.
Treatment تداوي:
تداوي يي کاميابه نه ده.
Food Moth Disease F.M.D٤-دافتوزتبه (طبق):
دافتوزتـبه په غواګانو،پسونواوزو اوهغوڅارويو کي چې همدغه شان پـښې لري يوه ډيره ساري ناروغۍ ده دافتوز دتبي له ويروس څخه پيداکيږي طبق دايف –ايم –ډي اوفايبرافتوسا په نومونو سره ياديږي.نوموړي ناروغي په اسانۍ سره په ټوله رمه ياډله کي خپريږي په دي ناروغۍ اخته څاروي خپل وزن له لاسه ورکوي،په روانيدلو کي ستونزه لري اودشيدو توليد يې کميږي.اوپه اسانى سره په سيمه کې خپريدلاى شي اوکيداى شي دغه ويروس په انسانانوکر هم موجودوي اوله انسانانو څخه څارويو ته انـتقال شي.
Clinical sign علايم:
په دې ناروغۍ اخته څاروي تبه، خوله ،ژبه،دغولانځوپه څوکو،اودپـښوپه منځ کې تڼاکې اوتوږنې،دخولې څخه دډيرو لاړوتلل،په ګرځيدلوکې ستونزه لرل،وزن بايلل اودشيدوپه توليد کې کموالى.غواګانې نسـبت پسونواواوزوته دناروغۍ نـښې ژرڅرګنده وي.
Prophylaxis مخنيوي
دافتوزيا طبق له تبې څخه دخپلوڅارويودساتنې لپاره بايد ټول ناروغه څاروي له نوروڅارويوڅخه لري وساتل شي اوهغه ټول ځايونه چې ناروغه څاروي پکي ساتل شوي ياګرځيدلي وي ښـه پاک اوضدې عفوني کړى دطبق دتبې ويروس ډير ډولونه لري دښې نتيجي لپاره دواکسين ډول بايد دطبق دتبې دويروس دډول سره توافق ولري.که چيري دواکسين ډول اودناروغۍ دويروس ډول توپير ولري نوواکسين شوي څاروي به له ناروغۍ ونه وژغورل شي ددې دمخنيوي لپاره بايد لابراتواري آزموينې ترسره شي.اووروسته دهغې څخه دې ورته واکسين و شي .دواکسين دتطبيق ښه وخت دجوزا مياشت ده اودويم ځل دي دحوت په مياشت کې واکسين شي.
Treatment تداوي:
تداوي نه لري خو دنوروميکروبونودمداخلي څخه د مخنيوي په خاطرانتي بيوتيکونه ورکولاى شو.خوله اوپـښې دې دپوتاشيم پرمنګنات په محلول ومينځل شي دزخمونو دمينځلولپاره د مالګې څخه هم کاراخيستلاى شو.
P.P.R ٥-رينډرپـيسټ (وبا):
وبادغواګانو يوويروسي ساري ناروغي ده ،چې درينډرپيسټ يا وبا په نوم ياديږي، اوپه غونډه ډله کې په چابکۍ سره خپريږي په دي ناروغۍ داخته څارويو ډيره جګه يا لوړه تبه وي اووزن يي کميږي اواکثره څاروي سمدلاسه ورڅخه مري اودنوموړې ناروغۍ ويروس په انسانانوڅه اثرنه کوي.
Clinical sign علايم:
په يادي شويې ناروغۍ اخته څاروي جګـه تبه لري،له پوزي اوسترګوڅخه داوبولرونکوافراز توراتلل،دڅارويو په خوله کي ډيرځلي ټيونه ليدل کيږي اوپه اسهال اخته وي.
Prophylaxis مخنيوى
درينډرپـيسټ ياوبا له ناروغۍ څخه دخپلوڅارويود ساتنې لپاره بايدټول ناروغه څاروي اوهغوى ته ورنږدې شوي څاروي مړه اوجسدونـه يې ښـخ ياوسوځول شي.
اوهغه ځايونه چې ناروغه څاروي پـه کي ساتل شوي يا ګرځيدلي وي بايد پاک اوضدى عفوني شي ددې لپاره چې څرګنده شي آيا څاروي درينډرپـيست يا وبا په ناروغۍ اخته دي اوکه نه؟ بايد لابراتواري آزمويني ترسره شي.
Treatment تداوي:
رينډرپـيسټ يا وبا دتداوي لپاره بايدله واکسين څخه کار واخستل شي.
٦-دغولانځي پړسوب:
که چيري دغولانځي يوه برخه دبلي په پرتله لويه شي دغه پـيښي ته دغولانځې پړسوب وايي.
Clinical sign علايم:
پړسيدلي برخه توده سوررنګ لري يا هم شين رنګ غوره کوي دشيدو توليديې کميږي،په شيدوکې اوبه ياوينـه ليدل کيږي اوکه ډيروخت پرې تـيـرشي ممکن په شيدوکي زوه وليدل شي .زياتره غواګانې تبه هم ورسره لري.
Prophylaxis مخنيوى
دغه ناروغي زياتره دغولانځې سره دناپاکه ځاى اوناپاکه لاسونودتماس په وسيله پيدا کيږي نوبايد حفظ الصحه مراعات شي.دلوشلو په وخت کې لاسونه په صابون ومينځل شي اودغولانځي پريمينځل په پاکوګرمـواوبواو په پاکه ټوټه وچول يي مؤثردي .په غوجل کې دزياتوڅارويوتړل دناروغۍخپريدو لپاره زمينه بــرابـروي.
Treatment تداوي:
مختلف انتي بيوتيکونه دتي له لاري دملهم يا محلول په شکل ياهم په پيچکارۍ (زرقي) شکل دتتراسيکلينو،سلفانامايدونو اودپنسلينونو تطبيق دتداوۍ لپاره په کار وړل کيږي .
Black Lag Disease ٧-بليک ليـګ ياتورلينګي:
دعضلاتو يوډول پړسوب دى چې دګاز توليدونکو باکتريا وو په وسيله منځته راځي.
Clinical sign علايم:
څاروي په پـښه ګوډوالي ښا يي او په پړسيدلي عضلاتو کي يي دترق تروق يا کړپ اوکړوپ اواز د فشار ورکولوپه وخت کي اوريدل کيږي کيداى شي څاروي ١٢-٢٤ ساعته په اوږدو کي له مينځه ولاړ شي.
Prophylaxis مخنيوى:
دناروغۍ په مقابل کي دي دحمل او ثور په مياشتو کي واکسين و شي.
Treatment تداوي:
دوترنر ډاکتر دهدايت يا لارښونې سره سم دي پنسلينونو ،ياهم تتراسکلينونو استعمال کړاي شي.
٨- په غواګانو کي داخلي پرازيتونه:
داخلي پرازيتونه عبارت دهغه پرازيتونوڅخه دي چې دحيوان په داخل کي ژوند کوي او دحيوان په هاضمې سيستم، ځګر اوسږو باندې خپل ژوند سرته رسوي او دهغوى وده اوصحت زيامن کوي.
دځگر چينـجى:
داچينـجي په ځګر اودصفر ا په ناليو کي ژوند کوي چې دپلنو چنـچيانو په نامه سره ياديږي دحيوان ځگر( ينـه) خرابوي.
Clinical sign علايم:
که په ډيرتعداد سره دغه چيـنجي دحيوان بدن ته داخل شي نوکيداى شي حيوان له مينځه يو سي که نه نو دوينې کموالىاومخاطي غشاوو کم رنګـه کيدل ،يا ژيړوالى ،دپوستکي خړوالى اسهال اود شيدوپه حيوان کې کمښت ليدل کيږي.
Prophylaxis مخنيوي
نوموړې مرض په هغوځايونوکي پيدا کيږي چې جبه زارې يا زيم ناکې ځمکې وي دمرض دمخنيوي لپاره بايدهلته څاروي ونه څرول شي.
Treatment تداوي:
ترايکلوبندازول ٢٥٠ملي ګرامه بولسونه.
يو بولس په ٢٥کيلوژوندي وزن باندي.
دمني اوپسرلي په وخت کې دچيـنجيوضد دواګانو استعمال.
دسږو چيـنجيان:
نوموړي چينـجيان په سږو کي ژوند کوي چې په نتيـجه کې په حيواناتو کې تنفسي ستونزي پيداکيږي.
Clinical sign علايم:
په حيواناتوکي ټوخى،وزن له لاسه ورکول اوکيداي شي نورې تنفسي ستونزې هم ورته پيدا شي.
Treatment تداوي:
دوترنر ډاکترد هدايت سره سم يادحيوان ديو کيلو وزن په اندازه ٥.٧ګرامه ليواميزول استعمال شي.
٩-په غواګانو کې خارجي پرازيتونه:
دا هغه پرازيتونه دي چې دحيوان په پوستکي او يا د پوستکي لاندې ژوند کوي په دغه ډله کې کونې، کنې، سپږې او جرب پم د ناروغۍ عامل شامل دي .
کنې: Tick
داهغه پرازيت دى چې د يو حيوان څخه بل حيوان ته ناروغي انتقالوى.اودا پرازيت د حيوان څخه وينه زبيښي.
نښې:Clinical sign
زياتره دغه پرازيتونه د حيوان په هغه ساحو کي وي چي ويښتان نه وي لکه د غوږونو داخلي برخه تخرګونه د لکۍ لاندې برخه کې ليدل کيږي حيوان نارامه وي او دوينې کموالى په کې ليدل کيږي.
درملنه :Treatment
تراي کلوروفان(١٥ )ګرامه په لس ليتره اوبو کې د سپرې په شکل دي استعمال کړاى شي.
مخنيوي :Prophylaxis
د غواګانو داوسيدو په ځاى کې بايد ذکرشوي دوا وپاشل شي اودغوجل چاوونه دې بند کړاى شي.
سپږې: Lice
دا هغه پرازيت دى چې د څارويو او مرغانو په پو ستکي باندې ژوند کوي او ځيني يې په جلد يا پوستکي خوله لګوي او وينه يي زبـيښي.
نښې : Clinical sign
زياتره څاروي ځان ګروي اوبدن يې خارښت کوي .ويښتان يې له منځه ځي اشتهايي کميږي دونې په ډډ يا ديوال پسې ځان مښي او په خوسکيوکې د کم خونۍ سبب ګرځي .
درملنه:Treatment
نيګوان پوډر( ١٥) ګرامه په لس ليتره اوبو کي د سپري په شکل استعماليږي.او د درې اوينو په فاصلې سره بايد استعمال کړاى شي.
مخنيوى :Prophylaxis
په منظم ډول د حشراتوضد دوا استعمالول.
پم ياګرک ناروغي:
واړه پرازيتونه دي چې دپوستکي په داخل کې ژوند کوي دپوستکي دپړسوب او
خارښت سبب ګرځي په سترګونه ليدل کيږي.
نښې : Clinical sign
دبدن خارښـت ،دويښتانوله مينځه تلل ،جلدي پړسوب اودبڼي بدليدل يې څرگندي نـښي دي .
درملنه:Treatment
نيګوان پوډر ١٥ګرامه په لس ليتره اوبوکې ددوو اونېو په فاصله دسپرې په شکل استعما ل کړاي شي.
دخارجي پرازيتونو په مقابل کې دلتامترين په ټاکلي مقدار سره هم استعمالولي شو.
.
ماخذونه : References
١-احمد بايردرمل،عزيزاحمد کاکړ.د څارويو د روزني لنډ لارښود
٢-په افغانستان کي دڅاروودغټو(مهمو)ناروغيوپيژندل اوراپورورکونه.
٣-تيم استادان مرکز تربيوي وترنري چاريکار،کورس ريفريشر تشخيص تفريقي امراض-امراض فوق العاده ساري وزونوز( ١٣٨٦ )هـ ش.
٤-خوشدل معروف،چيـپـټر نوټ.(١٣٨٥) هـ ش.
٥-داکترمحمد جواد ضميري ،پرورش ګاو شيري (١٣٨٣) هـ ش.
کال :١٣٨٧هـ ش
