مقالې
ځنګلونه
ځنګل يا ( Forest ) : کلیمه د ( Foris ) لاتيني کلیمې څخه اخستل شوې چې له کور څخه د بهر ساحې معنی افاده کوي او هغه ساحه بلل کيږي ، چې د نباتاتو يوه ټولنه وي . په بل عبارت ځنګل هغه حياتي ټولنه ده چې په ترکيب کې يې نباتات ، حيوانات په سترګو نه ليدونکي ژ
زموږ په ملي تفکر کې کمښتونه (شپږمه برخه)
سریزه په دې لیکنې د دې لړۍ د تیرو برخو په دوام دا ځل له درنو دوستانو سره زموږ په سیاسي تفکر کې په ځان، خلکو خلکو او ځاني امکاناتو د تمرکز او پانګونې په ځای بهرنیانو ته سترګې نیول د یوه ملي کمښت په توګه په ګوته کیږي. لکه په تیره یوه برخه کې چې وویل شول موږ هم له نور ګیلې کوو، خپلې ستونزې له هغوی بولو، خو هغوی په موږ هیڅ رحم نه کوي او موږ هم کومې جوړونکې پایلې ته نه رسیږو. له درنو دوستانو هیله ده چې په دې هکله د نورو د ملامتول په ځای ځانته ځیر شي چې څه کوي. باید ومنو چې هر څوک یو
طالب مشران په غم واوختل؛ خپل بادار يې وژني
وروسته له هغې چې وسله والو طالبانو په سږکال جګړو کې ستره ماتې وخوړه، ګڼ شمېر مشران يې ووژل شول او همداراز په ځينو يې مالي سرچينې وچې شوې؛ تيره ورځ رویټرز خبري اژانس د طالبانو د یوه مشر له قوله خبر خپور کړ چې، ملا هیبت الله د ۱۶ ولایتونو لپاره د دوی خيالي والیان د دې لپاره بدل کړي چې د طالبانو پر تحریک خپل کنټرول زیات کړي. رویټرز ويلي چې، د طالبانو ډله په وروستیو کې د داخلي اختلافاتو او د داعش یا اسلامي دولت د وسله والې ډلې د ظهور له کبله کمزورې شوې خو د طالبانو لوی مشران وايي چې د ملا هیبت ال
شېخ فاني: لسمه برخه
انګېرنې له څو ورځو وروسته شيخ فاني ته ورغلم، هغه پر شونډو موسکا ځلوله، راته يې وويل: غيرحاضره ستړی مه شې! دا څو ورځې نه وې، ما ته به ناغه راکوې. لږه شېبه مو سره ټوکې تکالې وکړې، راته يې وويل: نن ستا په خوښه کيسه کوم، ووايه چې کومه کيسه درته وکم. ورته مې وويل: شيخ بابا پخوا به په کور کلي کې ځېنې انګېرنې وې، لکه چرک به چې بې وخته اذان وکړ، نو ويل به یې سر يې غوڅ کړئ، چې د خاوند کورنۍ ته يې کوم مصيبت پيدا نه شي، داسې خبرې پخوا ډېرې وې، که کيسه راته وکړې. شيخ فاني لږه شېبه چوپ و، بي
د مرحوم رهبر ارمان
د افغانستان د روحانیت ، سولې او جهاد ستر لارښود ارواښاد فضیلتمآب پیر سید احمد ګیلا ني له دې فاني دنیا څخه په داسي حالت کي سترګي پټي کړې او رحلت یې وکړ چي د څلورو لسیزو ناخوالو د ختمولو لپاره يې نه ستړې کیدونکې هلې ځلې وکړې او د سرتاسري سولې او ارامي په پار یې په ملي او بین المللي کچه د خپل ولس غږ همیشه وچت ساتلی وو، چې د افغانستان ولس یې لاسته راوړنې او هلې ځلې نه هیریدونکي بولي او د ارواښاد تشه نه ډکیدونکي تشه بولي. جناب پیر صاحب د جهاد له بریالیتوب څخه بیا تر اوسه د جګړې په ښکېل
ارواپوهنه یا "Psychology" څه ده؟ اوهمه برخه
د عمومی اروابوهنې یولسم موضوع: "دژبه تولید، دژبه درک او د ژبه اروا پوهنه": په ادامه. دلته بی ځایه نه ده، چه د موضوع د وضاعت لپاره زموږ د څو محترمو لیکوالانو نظریات په همدی مربوطه ساحه کې، دلته نقل وکړو. مثلأ ښاغلی محترم شریف الله دوست سرواني د ژبې ارواپوهنه په باره کی داسی لیکی: "د ژبې ارواپوهنه د یوه نوي علم نوم دی او د دوو علومو(ارواپوهني او ژبپوهنې) له یوځای کېدو څخه رامنځته سوې دی ، دا علوم په ښوونه او روزنه کي خورا ګټور او بنسټیز ځای لري خو چي پر ځای او سم وکارول سي
لغمان کې څه تیریږئ ؟
دلغمان امنیت یادوم .امنیت دهېواد په کچه ښه نه دی تقریباً هره ورځ دناامنۍ کڼ خبرونه د رسنیو سرټکي جوړوي. دملي دفاع وزارت د ۲۴ ساعته راپور پراساس چې یوازې نن يې ځواکونو د نورو کوچنیو عملیاتونو ترڅنګ په شپږ ولایتونوکې لوی عملیات لرل. خو پوهیږئ چې د شپږو ولایتونو په عملیاتو کې د ۲۴ ساعتونو په اوږدوکې ددښمن تلفات څومره وه؟یوازې ۲ تنه . دابېخې د نه منلو ده چې ددومره قوت، مصارفو،تجهیزاتو،امکانانو،وسایطو،ټانکونو،توپونو او هوايي ځواک دي پر کلاشینکوف ،پيکاه ا
جمعیت او د پنجشیر واکمنه کړۍ
جمعیت او د پنجشیر واکمنه کړۍ اسلامي جمعیت چې د سمت، اندیښنو او موخو له امله د بېلابېلو نامتجانسو ډلو ګډوله ده، په منخ کې يي د پنجشیر ډلګۍ نه یوازې په تنظیم کې د واکونو او پریکړو عام وتام اختیار لري، بلکې نورهغه څه هم چې دوی يي د جهاد او مقاومت په نوم راپېژني او هرځل يي د نورو جهادیانو پرمخ باسي، هم برمته کړي او میم زر ما، ټوله زما! نظارشورا چې د احمد شا مسعود په سرخېلۍ د جمعیت وسلواله ډله ګڼل کېده، په واکونو او پریکړو کې يي غوړه برخه د پنجشیریانو وه. نن هم په جمعیت کې د پنجشیر وا
صلح آفرینی در افغانستان از جمله ای وظایف سازمان ملل متحد نیز می باشد!
در قدم اول باید مسولیت نماینده گی افغانستان در سازمان ملل متحد را یک افغان صلح دوست و صلح آفرینی، البته با یک تیم کاری فعال، صلح دوست و صلح آفرین به دوش گیرند! در قدم دوم سازمان ملل متحد باید کوشش های همه جانبه اش را به خرچ دهد، تا آنکه توافقنامه ای صلح را بین دولت افغانستان و تحریک طالبان اجرا و طرفین درگیر را از شروع دوباره مخاصمات بازدارند. حافظان صلح سازمان ملل متحد به مناطق مختلفی جهان، در ممالک مختلف جهان موفق شده اند که توافقنامههای صلح را اجرا و طرفین درگیر را از شرو
سیاسي صفا – مروة ، او نړیواله شُرطه
محمد انور ولید : ۱۳۹۵ لمریزکال ـ د سلواغې ۶ مه د افغانستان سیاسی نظام له کورنیو ، سیمه ئیزو او نړیوالو ستونزو سره سره دری کلن شو . د امریکا د متحده ایالاتو د سیاسي نظام سره له کورنیو او نړیوالو غبرګونونو درې ورځې پوره شوې . په کابینه کې یې هم تردې مهاله دوه تنه وزیران نومول شوي . خوپارلمان یې هاغه د نړۍ ل
سندروم فیس بوک
در طبابت، به مجموعه ای از علایم که باعث تشخیص مرض شوند، «سندروم» می گویند. انکشاف شبکه های اجتماعی در نوعی که گسترده گی را در اشکال استفاده ی عام، از قید خاص بیرون می کند، در زمان تبارز استفاده کننده گان، تنوع تعریف فکری، فرهنگی، اجتماعی و انواع گرایش ها را در انبوهی باعث شده است که گاه با جاذبه ی چوکات نوشته ها و بیانی که منتقل می شود، پذیرفته شده ترین تعاریف علمی، دچار چالش می شوند. بدون شک، استمرار حیات بشری با دستاویز های علمی که رونق شتابان دستاورد های تخنیکی را در پی می آورد
افغانستان، ناسور زخم او ډونالډ ټرمپ!
افغانستان، ناسور زخم او ډونالډ ټرمپ! اوباما چې ۸ کلونه یا دوه دورې په امریکا کې ولسمشر پاتې شو، د افغانستان په اړه يي دریځ او تګلار نه یوازې کړکېچنه او بې ګټې وه، بلکې په ډېرو برخو کې د افغانستان لپاره ویجاړوونکې او زیانمنه هم وه! په بهرنۍ تګلار کې اوباما او دیموکراتانو د امریکا نوي ولسمشرډونالډ ټرمپ(Donald Trump) ته یو داسې افغانستان په میراث پریښود چې امریکا ته د ناسور زخم ګڼل کېدای شی داسې ناسور زخم چې تېر ځل هم د شلمې پېړۍ په پای کې د پخواني شوروي مشرانو خپله بهرنۍ تګلار کې د
ميراثي حکومتولي؛ دلته قحط الرجال راغلی
هسې خو هم افغانستان د نادراتو هيواد دی. يو له دغو نادراتو دا ده چې حکومتولي په کې ميراثي پاتې ده. دا ميراثي حکومتولي په د دولت په ډيری برخو او ارګانونو کې شتون لري. په داسې حال کې چې ورځ تر بلې د امنيت خرابوالی، اقتصادي ځوړ، اداري فساد، د ځوانانو او په ځانګړې توګه د لوستو کسانو بې روزګاري په افغانستان کې د ولس اساسي ستونزې دي؛ بله بدبختي يعنې په امتيازاتو د رهبرانو ناندرۍ هم پوره اوج ته رسېدلي دي. لا مو هم په دولتي دستګاه کې ميراثي حکومتولي حاکمه ده. دلته په افغانستان کې يواځې څو کورنۍ
د فضيلتماب پير سيد احمد ګيلاني وياړلی شخصيت ،کړنې او دځينې فيسبوکي مزدورانو اندونه
د فضيلتماب پير سيد احمد ګيلاني وياړلی شخصيت ،کړنې او دځينې فيسبوکي مزدورانو اندونه په ځينو فيسبوکونو او خواله رسنيوکې بعضي بې مسؤوليته اشخاص د افغانستان د ملي اسلامي محاذ بنسټ ايښودونکي ،مشر او دسولې عالي شورا رئيس فضيلتماب پير سيد احمد ګيلاني پسې دروغجن او له فساده ډک تبيلغات کوي چې دا زما په اند اصلاً خپل ځانته توهين کول دی،کله چې په يو چاکې څه نه وي او موږ يې ورپسې ووايو نو دېته بهتان وايي اوکه په چاکې څه وي او پسې شا يې ورپسې وايو نو بيا موغيبت کړی دی، چې دواړه لويې ګناوې لري او دال
د بهسودو پل که د بسوګۍ واده درې واليانو يو پل جوړ نه کړ
د ۱۳۹۳ کال د غبرګولې په مياشت کې په ننګرهار ولایت کې د درې ميليونه او ۴۳ زره امريکايي ډالرو په لګښت د ۳۵۰ مترو په اوږدوالي سره د بهسودو د پله د جوړېدو چارې پيل شوې. خو له کابو درې کاله تيریدو وروسته لا هم د بهسودو پل بې سرنوشته لکه د زانګو په څېر ټالۍ وهي. د دغه پله چارې د فوايد عامې وزارت په مالي لګښت سره د الينګار الکوزي شرکت ته ورکړل شوې دي. دغه پل د بهسودو د پخواني پله سره په څنګ کې جوړېږي، چې پرې به د ننګرهار ولایت د بهسودو، کامې، ګوشتې، دره نور او کوزکونړ سربېره د کونړ او نورستان خلک هم
انکشاف یوه نه ختمیدونکې پروسه ده
سریزه په دې لیکنه کې د پراختیا یا انکشاف په هکله یو لند بحث کول غواړم. پرمختګ، پراختیا (انکشاف) ډول ډول اړخونه لري، خو زه یې په دې لیکنه کې یوازې په دوو اړخونو چې، د انکشاف لپاره د سازمانونو وده او د رغنده بحث او نظریاتو شریکول دي تمرکز کوم. په دې لیکنه کې موږ دې ته ګوته نیسو چې څنګه، یو سازمان، شورا او ټولنه پوخوالي ته رسیږي، تلپاتې کیدای شي او څنګه ښه خدمتونه وړاندې کولای شي. همدارنګه، څنګه زموږ بحثونه رغنده او جوړونکي کیدای شي تر څو ورڅخه زده کړه وکړ
د سولې په اړه يوڅوخبرې
درنولوستونکو! غواړم په دې ځای کې د خپلوهېوادوالو د راتلونکي ژوند، سولې او بهرني ناوړه سياست په اړه چې پرموږ تپل شوی د خپلوګټو په خوندي کولو يوڅه وليکم چې د افغانستان بهرنی سياست د نړۍ له ولسونوسره د دوستۍ اوهمکارۍ په اساس ولاړ يوسياست دی چې په دې کې موږ کولای شو برياليتوب اوخپلې ګټې په کې تامين کړو. کله چې موږ د خپلوګټو په اړه خبرې کول غواړوپه دې هېوادکې د ټولنيزعدالت ټينګول اود بشري حقوقو احترام د افغانستان د سولې يوازينۍ وسيله ګرځېدای شي، په دې بدو اوناوړه حالاتوکې چې نن په
اموال غیر منقول سیاسی
غصب قدرت با تحکیم موضع سیاسی، منافع گروهی و شخصی، بخشی از روایت تاریخ معاصر افغانستان از 7 ثور تاکنون است. حاکمیت های افراطی با استبداد گروهی، فردی و حزبی، زمانی که در مسیر انحصار سمتی، زبانی و قومی، معضلات حاد می شوند، یکی روی دیگر رجز خوانده اند و بی خیال از درس های تاریخ، از پایشی دم می زدند که روزی ببرک کارمل «انقلاب برگشت ناپذیر ثور» می خواند. آن رویداد شوم، بر حسب عادت تاریخ، هرگز بازنگشت، اما تکرار تاریخ، سیمای دیگری از «می آید» ترسیم می کند که در دهمین ر
فلتر ناقص پارلمان و وزارت عدلیه
اخیراً با یک دوستم که در وزارت عدلیه در یک پست اداری وظیفه دارد ملاقات داشتم، گفتم خوب وزیر فعال دارید، گفت همان ضرب المثل است که " بیرونش مردم را کشت و درونش ما را" از وضعیت وزارت عدلیه تعریف خوبی نکرد. او از وزیر عدلیه و حلقه نزدیک به او که هیچ کدام شان مسلکی در امور عدلی و حقوقی نیست بسیار بد تعریف کرد. به گفته او از زمان آمدن وزیر عد
ارواپوهنه یا "Psychology" څه ده؟ شپږمه برخه
د "عمومی ارواپوهنه" موضوعات کومی دی؟ په تیری برخه کې د "عمومی ارواپوهنه" له محوری او مهمو مباحثو له مینځ څخه، پر لس موضوعاتو باندی لږ اشارات صورت اخیست، نو بیا اوس راځو " یولسم موضوع" ته. یولسم موضوع: "دژبه تولید، دژبه درک او د ژبه اروا پوهنه": دژبه د تولید موضوع: "دژبه تولید" موضوع دلته د بيان د توليد موضوع، د "ژبنیز اظهار تولید" ته ، د "غږیدل تولید" ته، د ګفتار د تولید موضوع ته اشارات لری. یعنی: مثلا په عمومی توګه د ټولو انسانانو "غږ" په یو دول نه، ،خ
