ښايي ډېر لوستونکي به د چارلي چاپلين له نوم سره اشنا وي ، نوموړي هغه مهال چې لا دپرنګي سينما توره سپينه وه د کوميډي فلمونو يو وتلی لوبغاړی او مسخرچي وو . پر دې سربېره نوموړې پروډيوسر لېکوال او د فلمونو ډايريکټر هم وو . چارلي د ١٨٨٩ ميلادي کال د اپريل په ١٦ لندن کې زېږيدلی او په ١٩٧٧ مېلادي کال کې په سويزرلينډ کې ومړ .
د چاپلين له نوم سره په لويدېځه نړی سربېره د ختيځې نړۍ ډېر وګړي هم دده د کوميډي فلمونو له لارې اشنا دي. ويل کېږي چې نوموړي اته اولادونه لرل خو په دې ټولو کې يې يوه لور د (( جارالډين )) په نوم د سينما لوبغاړې ده چې دا مهال د سينمايي هنر په نړی کې ښه شهرت لري .
څو کاله دمخه کله چې جارالډين غوښتل نوي د سينما نړی ته ننوزي ، چاپلين ورته يو ليک ليکلی چې د نړی يو له ښکلو او له شوره ډکو ليکنو نه دی . ددې ليک ژباړه
ستاسو په وړاندې ده . البته دا لیک ښاغلې چارلي ته منسوب شوی ، دا چې ریښتیا د نوموړي لیک دی کنه سپیناوی یې تر اوسه نه دی شوی .
جارالډينې لورکۍ !
دلته شپه ده ، د ژمي او نوي کال يوه شپه . زما په وړه کلا کې ټول بې وسلې ساتونکي ويده دي ، نه دې ورور نه دې خور ان چې مور دې هم نه ده وېښه . په سخته مې وکړی شول پرته له دې چې دا ويده مرغان راپورته شي ، خپل ځان دې وړې نيمه روښانې او د مرګ څخه مخکې د انتظار خونې ته را ورسوم .
زه له تا ډېر لرې يم ، ډېر لرې ......... خو سترګې مې ړندې شه که يوه شېبه به هم ستا انځور زما له سترګو لرې شي .
ستا انځور که هلته په مېز دی ، خو دلته زما د زړه پر سر هم دی . خو ته چېرې يې ؟
هلته په پاريس کې د (( شانزلېزه )) په پرتمينه صحنه کې په جادوګره توګه ناڅي . په دې پوهېږم ، او داسې ده لکه د شپې په دې چوپتيا کې چې ستا د قدمونو اهنګ اورم او د ژمې په دې تيارو کې دې د سترګو ځلا وينم .
اوريدلي مې دي په هغه پرتمينه ننداره کې ستا رول د هغې اېرانۍ شهزادګۍ دی چې د تاتار خان بندېوانه ده . شهزادګۍ اوسه ، ستوری اوسه او وځلېږه !
خو ،
که د نندارچيانو د ستاينې نه ډک شورماشور او دهغو ګلانو د خوشبوی مستۍ چې دراستوي يې درته د اوښيارتيا وخت درکړ نو په يو ګوټ کې کېنه ، زما ليک ولوله او دپلار غږ ته دې غوږ ونيسه ! زه ستا پلاريم . جارالډين ! زه چارلي چاپلين يم .
کله چې وړه وي اوږدې شپې دې سر ته ناست يم او کېسې مې درته کړي دي ، په ځنګل کې د وېدې ښاپېرۍ کېسه ، په صحرا کې د ويښ ښامار کېسه ، بوډيو سترګو ته چې به مې خوب راغی نو په بدو ردو به مې ورته ويل :
- ځه ولاړ شه ! زه مې د خپلې لورکۍ په خوب کې ويده يم . خوب مې لېده جارالډين ....... خوب ....
ستا د سبا خوب ، ستا د نن خوب . د صحنې په منځ کې به مې يو نجلۍ ليدله چې نڅيدله ، لکه داسمان پرښته .
اوريدل مې چې نندارچيانو ويل :
_ نجلۍ ته مو پام دی ؟ دا د هماغه بوډا مسخرچي لور ده . نوم دې په ياد دی ؟
_ چارلي .
هو زه چارلي يم ، زه له يو بوډا مسخرچي پرته نور څه نه يم ، نن ورځ ستا وار دی ونڅېږه ! زه له خپل هغه پراخ او شکېدلي کميس سره نڅيدم او ته د شهزادګانو جامو کې وناڅه .
دا نڅاوې او تر دې زيات د نندارچيانو د چک چکو غږونه به کله ناکله تا اسمان ته يوسي . ولاړه شه ، هلته ولاړه شه ، خو کله ځمکې ته هم راځه او د خلکو د ژوند ننداره وکړه .
د تيارو کوڅو په ګوټونو کې هغه کوڅه ډبې نڅا ګرې وګوره چې په وږي نس ناڅي او پښې يې له بينوايۍ لړزېږي .
جارالډين ، زه يو له همدوی نه وم .
په هغو شپو کې ، ستا د کوچنيوالي په هغو افسانوي شپو کې به مې چې ته په الاهو ويده شوي ، زه به ويښ پاتې وم او ستا څېرې ته به مې کتل ، ستا د زړه درزا به مې شمېرله . له خپله ځانه به مې پوښتل: چارلي! ايا د پيشونګوری به يو وخت تا وپېژني ؟
................خو اوس ته ما نه پېژني . هماغه اوږدې شپې وې او بس
تا ته مې ډېرې کېسې ويلي دې . خو خپله کېسه مې درته کله هم نه ده ويلې ، دا هم د اوريدو وړ يو داستان دی .
د هغه وږي مسخرچي داستان چې د لندن تر ټولو پستو او خيرنو کوڅو کې يې سندرې ويلي، نڅيدلو او خيرات يې ټولوه ، دا زما داستان دی . ما د لوږې مزه څکلې ده . ما د بې کوری درد ليدلی دی او تر دې ډېر ما د هغه کوڅه ډب مسخرچي رنځ ګاللی چې د غرور سمندر يې په زړه کې څپې وهلي خو د يو ځان خوښي لاروي د يوې سکې خيرات دا سمندر وچوه .
خو له دې هر څه سره سره زه ژوندي يم . او د ژونديو په اړه مخکې له هغې چې مړ شي بايد خبري ونه شي . زما داستان ستا په درد نه خوري ، له تا نه به وغږيږو :
په تا پسې زما نوم دی . چاپلين . په همدې نوم مې د څلويښتو کلونو نه ډېرد مځکې د سر وګړي خندولي دي خو د هغوی له خندا څو چنده زيات مې خپله ژړلي .
جارالډين ! په هغه نړۍ کې چې ته ژوند کوي ېوازې په کې رقص او موسيقي نه ده .
نيمه شپه کله چې د تياتر له پرتمين تالار نه د باندې راووزې نو هاغه ستا بډای ستايونکي له يوې مخې هېر کړه . خو د هغه ټيکسي چلونکي حال و پوښته چې تا تر کوره رسوي ، پوښتنه ترې وکړه ، او د ښځې د حال پوښتنه يې هم وکړه او که د ښځې په نس يې بچی و او د جامو اخيستلو لپاره يې پيسې نه لرلې ، چک را وباسه او په پټه يې د مېړه جيب کې ورته کېږده . د پاريس په بانګ کې مې خپل استازي ته ويلي چې ېوازې ستا دا ټول لګښتونه پرته له ولې ؟ او څه لپاره ؟ ومني خو د نورو لګښتونو لپاره بايد له خپلې بانګي شمېرې کار واخلې .
کله نه کله په ښاري بس يا ميټرو کې هم ګرځه ، خلک وګوره او لږ تر لږ ه يو ځل له خپل ځان سره ووايه (( زه هم يوه له همدوی نه يم )) ته يوه له همدوی نه يې لورکۍ ! او ترې ښه نه يې .
هنر مخکې له دې چې يو چاته د الوت دوه وزرې ورکړي ډېر کله يې دوه پښې هم ور ماتوي . .........
کله چې هغې پړاو ته ورسېدې چې ځان دې د خپلې نڅا د نندارچيانو نه لوړ وګاڼه . په هماغه شېبه صحنه پرېږده او خپل ځان د پاريس يو ګوټ ته ورسوه ، زه هغه ځای ډېر ښه پېژنم له پېړيو راهېسې هغه د چينګړيانو د پسرلني راټو ليدو زانګو ده ، هلته به د خپل ځان په شان نڅاګرې وګورې ، تر تا ښکلې ، تر تا چالاکه او مغرورې . هلته د (( شانزليزه )) د تياتر په شان د رڼا شيندونکيو څراغونو هيڅ درک نه شته ، د چينګړي نڅا ګرو رڼا شيدونکي څراغ يوازې د سپوږمۍ رڼا ده . وګوره ، ښه ورته وګوره ! ايا له تا نه ښې نه نڅېږي ؟
لورکۍ دا ومنه تل داسې څوک شته چې تر تا ښه نڅېږي ، همېشه څوک شته چې تر تا ځان ښه بولي ، او په دې پوه شه چې د چارلي په کورنۍ کې تر اوښه دومره خپل سری څوک نه دی پيدا شوی چې يو ټيکسي چلونکي او يا يو عمر خوړلي سوالګري ته بد ووايي .
زه ښايي مړ شم او ته ښايي ژوند وکړي ، زما هيله داده چې هيڅکله په بې وزلی کې ژوند ونه کړې . ددې ليک سره مې يو سپين چک دراستولی دی هر څومره پيسې چې دې په کار وي ويې ليکه او وايې خله . خو تل کله چې دوه فرانکه لګوي ، له ځان سره ووايه : (( دويمه سکه زما نه ده دا د يو نومورکي چا ده چې نن شپه يو فرانک ته اړتيا لري .))
ډېره لټون ته اړتيا نه شته دا نومورکي کسان که هر چېرې وغواړي موندل کېږي .
که د پيسو او سکو په اړه له تا سره غږېږم ددې لپاره چې د شيطان ددې بچيانو له ځواک ، جادو او تيرويستنې ښه خبر يم ، ما اوږد عمر په لوږه تېر کړی دی . تل او هره شېبه مې په رسۍ د ګرځيدونکيو بند بازانو په شان چې په نري پړي روان وي انديښنه کړې ده . خو لورکۍ دا يو شی تا ته وايم :
د مځکې د سر استواره وګړي د نرې پړي د پاسه د روانو بند بازانو نه ډېر بې ټيکاوه را پرېوزي .
ښايي يوه شپه ددې نړۍ تر ټولو د ګران بيه الماس ځلا تا تېر باسي . هاغه شپه به همدا الماس ستا لپاره هماغه بې ټيکاوه پړی وي . او پرېوتنه به دې حتمي وي .
ښايي يوه ورځ د يو شهزاده ښکلي څېره تا راماته کړي . په هغه ورځ به نو ته نابلده بندبازه يې او نابلده بندبازان تل لوېږي .
زړه په زرو او زيورو پورې مه تړه ، ځکه ددې نړۍ تر ټولو لوی الماس لمر دی او له نيکه مرغه لمر د هر چا په غاړه ځلېږي .
خو که کله دې زړه د يو سړي په لمرينه څېره پورې وتاړه ، له هغه سره يو زړه واوسه ، مور ته مې دې ويلي دي چې په دې اړه درته ليک وليکي ، هغه عشق له مانه ډېر ښه پېژني ، او د يوزړوالي د تعريف لپاره له مانه هغه غوره ده . ستا کار ستونزمن دی ، په دې پوهېږم .
په ننداره کې د يونازک ټوکر پرته څه شی نه شته چې ستا تن پټ کړي . د هنر لپاره کولای شي لوڅه اوبربنډه صحنې ته ورشې او تر هغې پټه او تر هغې باکره بيرته راستنه شې خو:
خو په دې نړی کې هيڅ شی او هيڅ څوک نه شته چې ددې وړ واوسي څو يوه نجلۍ د هغه په خاطر د خپلې پښې يو نوک هم لوڅ کړي .
بربنډوالی زموږ د زمانې ناروغي ده ، يا زه بوډا يم او ښايي خندونکي خبرې کوم . خو زما په ګومان ستا بربنډ بدن بايد د هغه چاوي چې بربنډ روح سره يې مينه ولرې .
بده نه ده که په دې اړه ستا باور د لسو کلونو مخکې باور وي ، هغه د پټوالي د دورې باور وېرېږه مه دا لس کاله به تا نه زړوي ........
چارلي چاپلين
