مرض خاكسترك تاك انګور
مقدمه:
انگور یکی از پیداوارعمده مملکت ما ا فغانســتان به حساب رفته که در انکشاف اقتصاد ملی کــــشور رول مهم دارد. انگوربه پیمانه زیاد برای تجارت تربیه ميشود. تمام انگورکه درافغانستان وجود داردازنوع (Vitis vinifera) می باشد وافغانستان محل اصلی این نوع انگور بشمار میرود که دارای شرایط اقلیمی مناسب برای تربیه انگور دارد. چون که امراض مختلف بالای این میوه حمله می نماید که باعث خسارات زیاد درتولید آن گردیده وحتئ باعث ازبین رفتن کلی تاک انگور میگردد. بنآ حفاظت ونگهداشت آن ایجاب آنرا مینماید که علیه امراض وآفات بخصوص مرض خاکسترک تاک انگور مبارزه جدی صورت گیرد.
تاریخچه مرض:-
علمائ امراض نباتی به این عقیده اند که این مرض درسال (1834) در امریکا کشف گردید لیکن نظر به معلومات بعدی عقیده به این شده که اصلآ مرض خاکسترک تاک انگور ازجاپان منشاً گرفته است خاکسترک تاک ازسال (1851) بعد به ممالک سواحل مدیترانه مثال اتیالیا،یونان،سوریه،هند وحتی به افغانستان نیز سرایت نمود.
اهمیت اقتصادی مرض:
گرچه این مرض از نقطه نظر اقتصادی دارای چندان اهمیت نمی باشد اما در صورت که کنترول مرض صورت نگیرد وشرایط محیطی مساعد باشد بالای بته های حساس تاک میتواند خسارات هنگفتی را ببار آورد . مرض خاکسترک باعث تقلیل نمو،حاصل وکیفیت میوه ها میگردد. انواع) (Vits vinifera و دورگه های مربوط آن نسبت به انواع امریکائ در مقابل خاکسترک بیشتر حساس اند.
ساحه انتشار مرض:
برای اولین بار این مرض در جاپان دیده شده و حالا در تمام کشور های جهان جایکه تاک انگور موجوداست دیده میشود. و به ممالک که در ایام نموی انگور موسم خشک داشته باشند خساره بیشتر وارد میکند .
درمملکت عزیزما نیز مرض خاکسترک تاک وجود دارد ولی معلوم نیست که بار اول در کدام سال دیده شده است اما این قدر میتوان گفت که از سال (1328) به این طرف علیه
آن در ولایت پروان مجادله شروع شده است و فعلآ در ولایاتی غزنی فاریاب، اورزگان، هرات، کابل،پروان ،بغلان ،جوزجان ،کندز،لوگر، قندهاروفراه به مشاهده رسیده است.
علایم مرض:
مهمترین علایم مرض موجودیت گرد سفید خاکستری بالای برگهای تاک و میوه آن میباشد اما ابتدا داغهای سفید خاکستری کوچک در برگهای جوان در قسمت فوقانی و بعضی اوقات در سطح تحتانی برگها ظاهر گردیده و تدریجآ داغها بزرگ شده و به هم پیوسته بلاآخره قسمت اعظم سطح برگ را فرا میگیرد .
به این ترتیب داغهای پودری آرد مانند بالای ساقه وخوشه های جوان تشکیل شده و قسمت های مصاب رنگ خاکی را به خود گرفته و سرانجام رنگ آنها تاریک میگردد.
برگهای مصاب بد شکل گشته رنگ خود را از دست میدهد بلاآخره تاب خورده گی و خشک شده پاین میرزد
دانه های انگور بدشکل گشته سایزشان کوچک باقی مانده
, سخت و کفیدگی پیدا میکند . تاکهای مریض پژمرده بنظر خورده وقد شان کوتاه باقی میماند.
عامل و دوران حیات مرض
عامل مرض خاکـــسترک تاک یکــــــــــنوع قــــــــارچ
بنام(Uncinula necator) میباشد .
اینکه عامل مرض مذکور چطور زمستانگذرانی می نماید معلومات کامل وجود ندارد.
اما بعضی ازعلمای امراض نباتات به این عقیده است که عامل مذکور زمستان خود را بشکل سپور در داخل ساختمان های پرتشیا سپری می نماید. ودر اوایل بهار ساختمان های باردهی مذکورمیکفد و بالای تاکهای انگور می افتد .پر تشیا امکان دارد بالای برگها و نوده های کهنه که قبلآ مصاب بوده موجود باشد .اما بعضی علما از این نظر برخلاف است ومیگوید که اگر پرتشیا باشد یا نباشد سپور ها در زمستان زنده می ماند ودر بهار همرای نمو تاکها به فعالیت خود آغاز میکند وقتیکه سپور ها به نباتات سالم بالای برگها . نوده ها توسط باد انتقال یا فت در آنجا نمو و تکثر میکند و بسیا ر به آسانی از نبات مصاب به نبات سالم انتقال میکند عامل مذکور در حرارت (21الی 27) درجه سانتی گراد خوب فعالیت میکند اما اگردرجه حرارت از این درجه بالا یا پاین باشد از رشد و انکشاف می ماند.
Classification of grape powdery mildew
Kingdom: Fungi
Division: Ascomycota
Class: Leotiomycetes
Order: Erysiphales
Family: Erysiphaceae
Genuns: Uncinula
Species: U :necator\
کنترول مرض:
کنترول مرض بدوطریقه صورت می گیرد.
1- طریقه ميخانیکی :
انتخاب محل برای کشت انگور رول مهم دارد یعنی در جای کشت شود که درآن منطقه جریان هوا موجود باشد .
زمین باید از گیاه هرزه پاک باشد . زمین باید قبل ازکشت به عمق(25) سانتی متر قلبه شود. قلمه های سالم وعاری از مرض باید غرس گردد.
شاخه های قطع شده از باغ جمع آوری وسوختانده شود .سامان آلات شاخه بری قبل از استعمال باید پاک گردد تابته های سالم آلوده به مرض نگردد و فاصله لازمه بین تاک های انگور صورت گیردد.
کنترول کیمیاوی:
1 – زمانیکه تاک در دوره استراحت قرار دارد باید تمام تاک توسط (لایم سلفر ) دواپاشی گردد البته قبل از آن شاخه بری شده باشد.
2 - زمانیکه تاک سبز شد اولین شاخه ها آن به اندازه 20 سانتی نمو كرده باشد پودرپاشی شود.
3- 15 روز بعد از پودر پاشی دوره فوق پودر پاشی دیگر عملی گردد.
نتیجه گیری :
چون انگور یکی از پیداوار عمده مملکت عزیز ما افغانستان بحساب رفته که در انکشاف اقتصاد ملی کشور رول ارزنده دارد بنآ اگر بتاریخ امراض نباتات نظر انداخته شود مرض خاکسترک تاک یکی از امراض بسیار خطرناک برای تاک بحساب میرود که نه تنها باعث تقلیل در حاصل مگردد بلکه باعث از بین بردن یکتعداد جمعیت زیادی تاکستان ها میگردد
که برای مجادله با این مرض باید از طریقه های کار گرفت که مرض مذکور را کنترول و یا از بین ببرد.
نکات اساسی اینکه باید در وقت احداث باغ ویا استعمال مرکبات کیمیا وی در نظر گرفته شود که قرار ذیل می باشد در وقت احداث باغ باید کوشش شود که از نوده های یکساله استفاده شود .در وقت شاخه بری شاخه های مصاب به مرض قطع و سوختانده شود سامان آلات شاخه بری قبل از استعمال باید پاک گردد.
http://www.tolafghan.com/petawona لومړى مخ
