اعٌقِلٌها وَتَوَکَّلٌ عَلَی اللهِ ــــ ژباړه: خپل له عقله کارواخله نو پرالله توکل وکړه.
یوشاعر وايي:
وگرچه بی اجل مرگ نخواهدبود++مگرتومرودرداهانی آژدهارها
بل شاعروایي:
دیوانه گیست قصه تقدیرو بخت نیست++ازبام سرنیگون شدن گفتن این قضاست
الٌکَاسَبٌ حبیب الله ـــــ ژباړه: کاسب عامه اصطلاح ده. لکه: معماري، ترکاڼي، آهنګري ډاکتري اودغسي نور، چي خلک کارکوي خپل حلال رزق له دغه لیاري پیداکوي دوست دالله دی.
مولانا رومی بلخي وايي:
گفت آری گرتوکل رهبراست++این سبب هم سنت پیغمبرست
گفت پیغمبربه آوازی بلند++باتوکل زانوی اشتربی بند رمزالکاسب حبیب الله شنو++ازتوکل درسبب کاهل مشو اطلب العلم ولوکان فی الصین ــــ ژباړه: طلب د علم کوه که څه هم په چین کي وي یاني که څه هم ډېر لیري وي پسې ورځه؛ غوښتنه ئې وکه.
سعدی علیه رحمه وایي:
چوشمع ازپی علم باید گداخت++که بی علم نتــوان خــداراشــناخت خــردمــندباشد طلب گارعلم++ که گرم است پیوسته بازری علم
طلب کردنِ علم شدبرتوفرض++وگــرواجــبست قــطعِ ارض
خَیّرِکُلِّ امُوَرُها اوسَط ـــــ ژباړه: ترټولوښه کارمیانه روي ده. الله تعلی افراط اوتفریط نه خوښه وي. په خپل کلام کي وایي : وَلَاتُسٌرِفُوً اِنَّهُ لاَیُحِبُّ الٌمُسٌرِفِیٌنَ • سورة الانعام ۱۴۱تم ایات الله جل جلاله په هرشي کي میانه روي اواعتدال خوښه وي.اسلام دین د اعتدال دی.
اِنَّماَالٌاعٌمَالُ بِالنَّیاتِ ــــــ ژباړه: بېشکه چي دهرچا عمل پرخپل نیت دی. کې څوک سخته پرځان نسې سخته پرتېریږي کې اسانه نسي اسانه پرتېریږي.
لِیّ کُلِّ فَنّا رِجَالُنٌ ـــــ ژباړه: درهر مسلک یا فن لپاره خداتعلی یو انسان پیدا کړی دی.
اَلٌخَائن خَایَفّن ـــــ ژباړه: هر خيانت کار بېریږي په وهم کي وي. دی تل په دې وېره کي وي چي څوک به راخبر وي. کسه ده وايي: (امیرعبدالحمن خان پاچا) ته سړی راغی ورته وېویل چي غلا مي سوې پاچاخلک راوغوښتل، چي خبري ورسره وکي. پاچا په خبرو کي وویل (دوزد به کلای خود پردارد.) نابوبره یوه سړي خپل پرسرلاس تېرکی.غل مالوم سو.دغه عمل غله د خپل ویري څخه وکی.
کُلِّ شَئٍ یَرٌجَعَهَ اِلَی اَصٌلِهِ ـــــ ژباړه: هرشی بېرته وخپل اصل ته ورګرځي.ټول فوسیل چي لیدل کیږي پخوا حیه وه یا شجر؛په تېرېدو سره دوخت فوسیل شوي. انسان له خاورو جوړشوی بېرته خاوري کیږي.
دغه پورته حدیثونه هریو ځانله یوه فلسفه ده؛ خودلته ئې تشریح ډېره لنډه شوي. حدیثونه له بخاري اونورو حدیثونو نه اخستل سوي.
