اسپند
په پښتو سپیلنی که نام علمی ان
Peganum Harmala (L.)
Syrian Rue (En.)
Harmal (Fr.)
اسپند در دشت بكوا و مزار شريف ننګرهار به وفرت پيدا ميشود. .
مردم ما اكثر آنرا برای، دفع بدبوئی خانه بكار ميبرند، و هم در محيط ما شكل عنعنوی ديگری دارد كه آنرا برای دفع نظر بد دود مينمايند، و روغن آنرا ضد سياتيك استعمال ميكنند.
اسپند از جمله نباتات كاملا طبی بوده، و دود آن انتی سپتيك ميباشد، و بهترين دوا در طب يونانی محسوب شده است.
اسپند دارای الكالوئيدهای مانند هارمین(Harmine) ميباشد. پوست اسپند جهت صرع (میرگی)، فلج، عرق النسا (سیاتیک) نافع بوده استعمال ميشود، همچنان برای جنون وساير امراض بارده دماغ و اعصاب، رفع استسقا، يرقان بكار ميرود. هرگاه قدری اسپند را بين آب جوشانده وصاف نمايند و آب آنرا باعسل وروغن كنجد مخلوط نمايند و محلول مذكور در مواقع زهريت غذا در معده، استعمال نمایند قی آور خوب ا ست.
در حدود يك مثقال اسپند هرگاه پانزده شب متواتر خورده شود مريضی عرق النساء را تداوی خواهد كرد.
دانه های اسپند خواب آور، معرق، ضد كرم وكرم كدو دانه، قاعده آور، ضد باد امعا، نرم كننده سينه، زياد كننده شير مادران شيرده، زياد كننده ادرار، مسهل سودا و بلغم ميباشد. بر علاوه جهت صرع وهستری، فلج، جنون وساير امراض دماغی و عصبی خوردن دانه های آن مفيد است
۲۵ گرام اسپند در (۱۲۰) ملی لیتر آب جوش داده بعد از صاف نمودن با يكصد گرام عسل و (۷۰) گرام روغن كنجد مخلوط نموده روزانه سه قاشق خورده شود و اين عمل مدت يكماه دوام كند نفس تنگی ضيق النفس را در مان مينمايد، علاوتاً سرفه خشك و مرطوب را علاج خوبی است.
تقريباً مقدار (۲۰) گرام اسپند بداخل يك ليتر آب انگور جوش داده شود، تا (۱۵۰) گرام آب آن باقی بماند، اگر اين محلول روزانه ۱۵ گرام در مدت يكماه خورده شود، جهت مرض هستری مفيد ثابت ميشود.
دود اسپند ضد مكروب و ضد حساسيت است، آنانيكه آنرا دود ميكنند به غلط نرفته اند.
اسپند در سایر کشورها نیز طرفدار دارد؛ مردم یونان از اسپند به عنوان قاعده‌آور، کرم‌کش، مسکن و خواب‌آور استفاده می‌کنند.
در گذشته در هند برای سفلیس و در آفریقا نیز برای تب از اسپند استفاده می‌کردند، گرچه مصرف خوراکی این گیاه می‌تواند مسموم‌کننده باشد، اما بعضی از افراد محلی در این کشورها هنوز از آن برای درمان آسم، کولیک، تب، سنگ‌های صفراوی، سکسکه، زردی، مالاریا، دردهای عصبی، پارکینسون، افتادگی رحم، روماتیسم و بیماری‌های ادراری تناسلی استفاده می‌کنند.
اسپند برای افراد گرم مزاج مضر است و اگر افرادی که مزاج گرم و خشک دارند، حتی مقادیر کمی از آن را بخورند دچار مشکل خواهند شد.
اگر جوشانده اسپند را صاف‌کرده با عسل و روغن کنجد بنوشید، به شدت حالت تهوع ایجاد می‌کند.
این گیاه در افراد گرم مزاج باعث سردرد و حالت تهوع می‌شود.
عوارض جانبی
معمولاً از گیاه اسپند بیشتر به عنوان خوشبوکننده هوا استفاده می‌شود و شکل خوراکی آن کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد، چرا که مصرف ناصحیح آن باعث عوارضی چون تشنج، تهوع، سکسکه، ترشح بیش از حد بزاق و تضعیف سیستم اعصاب مرکزی می‌شود.
سمی بودن این گیاه به اندازه‌ای است که حتی حیوانات هم با مصرف آن دچار مسمومیت می‌شوند و مواردی از مرگ و میر حیوانات نیز گزارش شده است.
در قدیم برای کاهش تأثیر میزان سم گیاه اسپند آن را چند بار در آب تریا خیس می‌کردند.
یک شعر اسپندیان است
اسپند بلابند به برکت شاه نقشبند یک دانه اسپند هزارها افت ها راکند بند
