کما فی السابق هفتاد و پنجمی نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد درشهر نیو یارک برگزارشد: وضعیت بحرانی افغانستان برای دو روز در ارزیابی کار جهانی ساز مان مورد بحث ومداقه برخی از کشورها قرار گرفت. در میان کشورهایی‌که در سخنرانی‌های مختصر خود به آنچه در افغانستان می‌گذ رد متمرکز بود، این کشورها عبارت اند ازقطر٫ ایالات متحده امریکا ، ازبکستان، تاجیکستان و ترکمنستان . ازبکستان با پیشنهادات ایجاد کمیته دایمی سازمان ملل در باره افغانستان با معلومات بیشتر نظر اندازی کرد.
سیاست رییس جمهور ایالات متحده ، دونالد ترمپ در مجمع عمومی سازمان ملل متحد فقط با یک پیشنهاد واحد در مورد افغانستان اشاره کرد وان این بودکه: "ایالات متحده در حال جستجوی برای پایان دادن به مناقشه جنگ وبحران در افغانستان است و ما نیروهای خود را به خانه هر چه زود تر برمی‌گردانیم. آمریکا ظاهرا با پالیسی منطقوی در حال انجام رسالت خود در زمینه بنام صلح است."
رییس جمهور ایران حسن روحانی بالهجه تند از روند صلح امریکا با طالبان در افغانستان صریحا و تلویحا ابراز نارضایتی نمود و گفت: "ما در همه روندهای صلح و سازش با افغانستان سهیم بودیم، چه در کنفرانس منعقده بن و چه ابتکارات منطقه یی نقشی اساسی داشته ایم."
امیر قطر اعلیحضرت شیخ تمیم بن حمد آل ثانی با جزئیات بیشتری در مورد افغانستان یاد اور شد. وی گفت که توافق‌نامۀ صلح و ثبات میان امریکا و طالبان درماه فبروری۲۰۱۹ امضا شد و مذاکرات بین‌الافغانی از۱۲ سپتمبر بدین سو در دوحه ادامه دارد. امیر قطر به نقش کشورش بعنوان میانجی اشاره کرد واظهار داشت که او قاطعانه به روند حل اختلافات طرفین از راه وروش مسالمت امیز پیروی میکند .
امیر قطر گفت: "موفقیت بعدی در مذاکرات بین‌الافغانی اکنون مربوط به برادران افغان هستند. ما سعی خواهیم کرد تا گفتگوها ومذاکرات ادامه یابد و به یک نتیجه مطمن برسد. اگر همه طرف‌ها تصمیم بگیرند که به طور کامل از خشونت دست بردارند و از تنوع، همزیستی ٫همرنگی وسیاست همه گانی و برابری شهروندی در آن کشور استقبال کنند، شکی نیست که صلح و ثبات دایمی به زودی در سراسر افغانستان حاکم خواهد شد.
سران چین، فرانسه٫روسیه و ترکیه از افغانستان نام نبرد. با وجودیکه روسیه وچین همیشه در امور افغانستان دخالت مکنند نوبت به آلمان میزبان کنفرانس بن، کشور هند متخاصم پاکستان ،و پاکستان که با سیاست نو در منطقه دارد بازی میکند تا اکنون نرسیده است.
با این حال، کشورهای آسیای میانه بخصوص ترکمنستان ٫تاجیکستان ازبکستان دربارۀ بحران افغانستان با جزئیات بیشتری صحبت کرده‌اند. آنان گفتند که رفاه و توسعه کل منطقه مستقیماً به ثبات وامن در جمهوری اسلامی افغانستان است و این ثبات وامن ، به نوبه خود بدون جذب واحیای منابع اقتصاد اصلی جهان امکان پذ یر نیست. رهبران آسیای مرکزی بر راهی حل مسالمت‌آمیز و سیاسی بحران کنونی افغانستان تاکید ورزیدند و بر گسترش همکاری‌های منطقوی پافشاری نمودند.
تاجیکستان
رییس‌جمهور تاجیکستان امام علی رحمان یادآور شد که امسال کشورش ریاست قلب آسیا - روند استانبول را برعهده خواهد گرفت که یک چارچوب منطقوی است که از سال ۲۰۱۱شکل گرفته میگیرد و برای ایجاد گفتگوی سیاسی و ادغام افغانستان در پروژه های منطقوی کار میکند.
رحمان خاطرنشان ساخت كه پالیسی شهر دوشنبه به دنبال افزايش نقش روند استانبول است. او بر اهميت نقش کشورهای منطقه در توسعه و بازسازي اقتصادي- اجتماعي افغانستان تأکید کرد و گفت: "ما خطوط برق و شش پل مرزي ساخته‌ايم. ما » برای اجرای بیشتر پروژه‌های اتصال شاهراه‌های بین دو کشور و ساخت خطوط برق به ویژه CASA-1000 تلاش « می‌کنیم. آموزش حرفه یی متخصصان افغان نیز یکی از زمینه‌های همکاری ما است."
امام علی رحمان یاد اور گردید: "ما بارها اعلام کردیم که هیچ راه‌حل نظامی برای بحران افغانستان وجود ندارد. تاجیکستان از روند مذاکرات برای برقراری صلح استقبال میکند و از هرگونه ابتکار عمل با هدف حل بحران سیاسی در این کشور حمایت می کند."
رحمان تأکید کرد: "سرنوشت و آینده افغانستان در درجه اول به دست مردم افغانستان است و ثبات سیاسی در این کشور تنها توسط خود افغان‌ها از طریق مذاکرات صلح‌آمیز حاصل می گردد."
ترکمنستان
قربان قلی بردی محمدوف، رییس جمهور ترکمنستان نیز گفت که "هیچ گزینه دیگری برای روند مذاکره [در افغانستان] وجود ندارد". وی گفت: "تمام تجربیات قبلی نشان داده است كه روش‌های اجباری چشم اندازی ندارند و نمی‌توانند به توافق و سازش منجر شوند." "کشور ما به عنوان یک کشور بی‌طرف و همسایه مستقیم افغانستان آماده است تا در قلمرو خود شرایط سیاسی و سازمانی لازم را برای برقراری گفتگوی مسالمت آمیز بین دولت افغانستان و همه طرف های علاقه مند به حل و فصل سیاسی اوضاع فراهم کند."
وی از جامعه بین المللی خواست تا در پروژه‌های منطقه یی که به ثبات سیاسی ، بازسازی اقتصادی و اجتماعی افغانستان کمک میکند، فعالانه شرکت کنند. رییس جمهور ترکمنستان پروژههایی را که عشق آباد بیشتر به آنها علاقه مند است عنوان کرد: خط لوله گاز TAPI (ترکمنستان - افغانستان - پاکستان - هند) و همچنین ساخت شاخه‌های راه آهن و خطوط ارتباطی فیبر نوری با توامیت به خاک افغانستان.
استراتژی ازبکستان برای افغانستان
با این حال، سخنان رهبر ازبکستان بیشترین تمرکز را در مورد افغانستان داشت. رییس‌جمهور شوکت میرضیایف برای ایجاد قالب جدیدی برای همکاری بین‌الملل با پیشنهاد تشکیل کمیته دائمی در افغانستان در سازمان ملل متحد، ابتکار عمل را به دست گرفت.
در اعلامیه وزارت خارجه ازبکستان در مورد کمیته دایمی گفته شده که نقش تاشکند در حل و فصل بحران سیاسی افغانستان بسیار بالا است. کنفرانس تاشکند ۲۰۱۸ توجه جهانیان را دوباره به بحران افغانستان جلب کرد. روشن شد که چه صلح در این کشور تنها از طریق مذاکره حاصل می‌شود و پس از این کنفرانس، جامعه جهانی به جستجوی راه هایی برای آغاز روند صلح بین دولت افغانستان و طالبان آغاز کرد. ازبکستان یکی از اولین کشورهایی بود که گفتگوی مستقیم با طالبان برقرار کرد و آنها را به عنوان بخش جداییناپذیر جامعه افغانستان شناخت.
سیاست ازبکستان در قبال افغانستان بر عدم مداخله در امور داخلی این کشور استوار است. به گفته تاشکند ، تمام فرایندهای سیاسی باید فقط توسط مردم افغانستان و تحت هدایت مستقیم آنها انجام شود.
در این سند آمده: ازبکستان با اجرای پروژه‌های مشترک در زمینه‌های حمل و نقل، اقتصاد، انرژی و آموزش در بازسازی اقتصادی افغانستان شرکت میکند. از این رو ، ازبکستان کار احداث خط آهن مزارشریف-پیشاور ، خط برق سورخون-پلخمری را آغاز کرده و یک مرکز آموزشی برای جوانان افغان در ترمز ساخته است.
تاشکند ضرورت ایجاد کمیته دائمی سازمان ملل در مورد افغانستان را به دلایل زیر حایز اهمیت میداند وتاکید می ورزد که سازمان ملل با یدعملا به ا همیت ارزشمند مواد ذیل توجه نماید که عبارت است از:
۱- درگیری افغانستان چهار دهه سابقه دارد؛ اما تاکنون هیچ استراتیژی بین المللی برای حل آن ارایه نداشته است.سازمان ملل اصلا فاقد یک ستراتیژی مشخص برا ی این کشور است.
۲-افغانستان باید به سکویی برای همکاری منطقوی تبدیل شود، نه مرکز رقابت جیوپولیتیک. ایجاد کمیته دایمی سازمان ملل متحد به تقویت اجماع منطقوی و بین‌المللی برای حل بحران در افغانستان کمک خواهد کرد. گفتگوی منظم به نزدیك كردن مواضع كشورهای برجسته منطقوی و قدرت‌های جهانی كمك می‌كند و همچنین می‌تواند نقاط تماس مشترك در جهت افغانستان را پیدا كند.
۳- ایجاد کمیته دایمی سازمان ملل متحد امکان جمع‌آوری بودجه از جامعه بین المللی را برای اجرای زیرساخت‌ها و پروژه های اقتصادی - اجتماعی در افغانستان فراهم میکند. در این چارچوب، کشورهای اهدا کننده قادر خواهند بود تعهدات خود را پیگری و نظارت کنند. امروز بیش از ۷۵درصد بودجه دولت افغانستان توسط کشورهای خارجی تأمین می‌شود. کمکهای بین المللی تقریباً ۲۰٪ از درآمد ناخالص ملی افغانستان را تشکیل می‌دهد.
۴- ایجاد کمیته امکان دادن اولویت و توجه به بحران افغانستان را فراهم میکند که این امر باعث افزایش اثربخشی همکاری های بین المللی می‌شود. در شرایط کنونی توجه به امور بشردوستانه ضروری است. زیرا اوضاع اجتماعی- معیشتی مردم به دلیل جنگ و کرونا رو به بحران است. بیکاری حدود ۴۰ درصد و فقر هفتاد درصد رو به افزایش است. یک سوم جمعیت افغانستان ، شامل۷.۳ میلیون کودک با کمبود غذا روبرو هستند.
۵- امروز حدود ۲۰گروه تروریستی منطقوی و بین المللی در افغانستان وکشورهای همجوار فعالیت دارند. ایجاد کمیته دایمی سازمان ملل باعث افزایش اثربخشی مبارزه با تروریسم و افراط‌گرایی و تبادل سریع اطلاعات می‌شود. در عین حال ، لازم است که افغانستان را تنها "کانون تروریسم و تهدیدی برای کل جهان" قلمداد کنیم و این کشور را دوستانه و برابر با دیگران بدانیم.
سرانجام ، تاشکند اطمینان دارد که ایجاد کمیته دایمی سازمان ملل متحد در افغانستان تأثیر بسزایی در توسعه پایدار آسیای میانه خواهد داشت، زیرا فرصتی برای اجرای پروژه‌های فرامنطقوی ایجاد می‌گردد که کشورهای منطقه را به بنادر اقیانوس هند و خلیج فارس سوق می‌دهد و آسیای جنوبی را به بازارهای اروپا و چین متصل میکند.
１-
.r
