دلته خو د خوږ ژبي شاعر جلال امرخيل په خبره 

یوازې تا ته مې شاعر احساس سلګۍ نه وهي
ګرانې پر سر باندې مې پروت د وطن غم هم دی

او دا هم د منلو ده، چې وطن رښتيا هم له بې شمېره غمونو ډك دى. غمونه هم داسې، چې د احساس څښتنان ورته له خپلې ټولي بيوسۍ سره هره ګړۍ زړه خوري. بله خوا د نړۍ په يو سل او دوه نوې هېوادونو كې د تيرې جمعې مباركې په ورځ، چې د اپريل دوه وېشتمه كيږي، نږدې يو مليارد انسانانو د ډول ډول مراسميو په ترڅ كې د ځمكې نړيواله ورځ ونمانځله. دغه ډله انسانان هم داسې څوك دي، چې يو شمېر غمونه يي په سر دي. دوى د انسانانو د راتلونكې په اړه اندېښمن دي. زموږ د حساس شاعر په څېر د جانان له غم سره د جهان له غمه هم بې غمه نه دي.  ويل كيږي، چې د ځمكي پر سر د انسانانو شمېر اووه بليونه تنو ته رسيدونكى دى. بله خوا د سولې سوكهالۍ او پرمختګ نړيوال ټيكداران دا نارې سورې وهي، چې په نږدې راتلونكې كې به پرځمكه  انسانان ډېر او خواړه به يي لږ شي. دوى دا هم وايي، چې په راتلونكې كې به جګړې د مفكورو په سر نه بلكې د اوبو او خوړو په سر وي، خو كه څوك لږ دې مسايلو ته، چې نن ورسره ځمكه او د ځمكې پر سر مېشت انسان مخ دي، ځېر شي، نو له ورايه معلوميږي، چې د دې ټولو ستونزو عاملين همدغه په اصطلاح پرمختللي هېوادونه دي، چې په خوله ترهرچا زياتې چيغې وهي، خو په عمل كې لا هم په لوى لاس د نړۍ په ورانولو بوخت دي. د ځمكې پر مخ د تودوخې دزياتيدو سبب هم د دوى د كارخانو له موريو وتونكي شين كوريز ګازونه دي او د خوړو د لږوالې سبب هم په پرله پسې توګه د دوى له خوا بې ځايه اسراف دى. همدغه شتمن هيوادونه دي، چې په يوه- يوه پنځه ستوريز هوټل كې يي په يوه وخت د بيوزله هيوادونو د يوه كوچني ښار هومره خواړه كارول كيږي، بلكې ضايع كيږي. همدا دوى دي، چې د خپلو كارخانو لپاره يي د ځمكي له يوه او بل سر نه د سون د موادو په نوم معادن او نور وسايل راټول كړل، ځنګلونه يي ووهل او اوبه د ځان لورته ور ماتې كړي. بيا د همدغو كارخانو لوګي وو، چې د اوزون سطح يي سورۍ كړه او د ځمكې له كورې نه تبۍ جوړه كړه. له ۱۹۷۰ م نه راهيسې هر كال د اپريل په دوه وېشتمه، چې د ملګرو ملتونو دادارې له خوا دغه ورځ د ځمكې دنړۍ والې ورځې په توګه پيژندل شوې، په ټوله نړۍ كې د احساس څښتنان د ځمكې او پرې مېشت بشريت د راتلونكې په اړه خپلې اندېښنې څرګندوي. په دې ورځ له حكومتونو غوښتنه كيږي، چې د دې ناورين د مخنيوي لپاره اړين اقدامات وكړي، خو دامريكا دمتحده ايالاتو په ګډون د چين، روسيې، هند او نږدې ټولو اروپايي صنعتي هېوادونو چارواكي كه څه هم په خوله ډېرې لاپې شاپې وهي، خو په عمل كې صفر جمع صفر حاصل صفر.....