څومره افغان فوټبالرانې پاکستان ته تللي او هلته څه پلان لري؟
پاکستاني چارواکو ویلي دي چې د افغانستان د فوټبال د ښځینه ټیم غړې اسلام اباد ته رسیدلې دي. د افغانستان د فوټبال د ښځینه ټیم غړې پرون د تورخم له لارې پاکستان ته اوښتي دي. دا په داسې حال کې ده چې تر اوسه پورې څرګنده نه ده چې طالبان به تر خپل واک لاندې افغان ښځو ته سپورټ او ورزش ته اجازه ورکړي او که نه؟ د پاکستان د اطلاعاتو وزیر فواد چوهدري پر خپل ټویټر لیکلي:"د افغانستان د ښځینه فوټبال ټیم ته یې چې له افغانستانه د تورخم له لارې ورغلی، هرکلی ویلي دی." نوموړي زیاته کړې ده چې د افغان نجونو د فوټبال ټیم غړیو ته د پاکستان د فوټبال فډراسیون استازو له خوا هرکلی ویل شوی دی. فواد چوهدري په دې اړه نور جزییات نه دي ورکړي او سملاسي دا روښانه شوې نه ده چې څومره افغان فوټبالرانې پاکستان ته ورغلي او دوی هلته څه پلان لري؟ له افغانستانه د ښځینه فوټبالرانو وتل، د سیاسي او ټولنیزو فعالانو، مشهورو څېرو په ځانګړي توګه د ښځو د هغو کډوالیو یوه برخه چې د تیرې یوې میاشتې راهېسې چې طالبان واک ته رسیدلي له دې هېواد پیل شوې دي. د افغانستان د فوټبال فډراسیون په چوکاټ کې د ښځینه فوټبال ټیم په وروستیو کلونو کې پیاوړی شو او په نړیوالو سیالیو کې یې هم ګډون درلود. د نجونو د فوټبال دا ټیم په وروستیو کلونو کې د فوټبال د فډراسیون پر پخواني مشر کرام الدین کرام د جنسي ځورونې تورونو له کبله هم په کور دننه او بهر د خبرونو په سرټکو کې وو. افغان کرکټرانې بل خوا د افغانستان د ښځو د کرکټ پخوانۍ مشرې توبا سنګر له نړیوالو کرکټرانو غوښتي چې که طالبان افغان ښځینه کرکټ تیم ته اجازه ورنه کړي، نړۍ دې د دې سزا د افغان د نارینه وو د کرکټ ته نه ورکوي. توبا سنګر چې د طالبانو تر واکمنۍ وروسته کاناډا ته کډه شوې ده، د فرانسې خبري اژانس سره خبرو کې له نړیوالې ټولنې غوښتي چې د افغانستان پر کرکټ بندیز به په افغانستان کې دا نوې غوړېدلې لوبه سخته زیانمنه کړي. هغې ویلي: "دا ښه نظر نه دی چې د افغانستان د نارینه وو د کرکټ پر ملي ټیم بندیز ولګول شي، دوی نړۍ ته افغانستان په مثبت ډول ور پیژندلی دی." کله چې تېره اوونۍ د اېس.بي.اېس ټلوېزیوني شبکې د طالبانو د فرهنګي کمېسیون د یو غړي احمد الله وثیق هغه څرګندونې خپرې کړې چې په کې د طالبانو له خوا د ښځو پر ورزش د احتمالي بندیزونو یادونه شوې وه، د اسټرالیا د کرکټ چارواکو د افغانستان سره په نوومبر میاشت کې د کرکټ د تاریخي ټېسټ لوبې د لغوه کولو خبرداری ورکړ. خو وروسته د طالبانو د فرهنګي کمېسیون غړي احمدالله وثیق ازادي راډیو ته وویل چې د طالبانو حکومت تراوسه د ښځو د ورزش په اړه رسمي پالیسي نه ده په ډاګه کړې: "اسلامي امارت نه یوازې د سپورټ او ورزش مخالفت نه کوي، بلکې هڅوي یې، خو اسلامي امارت د ښځو د سپورټ په اړه تردې مه خپل رسمي دریځ نه دی بیان کړی. کیدای شي چې دا تګلاره په راتلونکې کې اعلان شي. هغه څه چې ما مخکې ویلي وو، د هېواد کلتوري او امنیتي وضعیت ته په پام مې خپل نظر څرګند کړی و." د افغانستان د ښځینه فوټبال ټیم یو شمېر لوبغاړې لا د مخه له افغانستانه وتلي دي. د فوټبال نړیوال فډراسیون تېره میاشت ویلي و چې دوی په افغانستان کې د فوټبال د پاتې لوبغاړو د ایستلو لپاره کار کوي. د افغانستان څخه د ورزشکارانو، ژورنالیستانو او نورو مسلکي کسانو د وتلو لړۍ په داسې حال کې روانه ده چې طالبانو په وار-وار پر خلکو ټینګار کړی چې له هېواده دې نه وځي او ډاډ یې ورکړی چې په هېواد دننه به د دوی خوندیتوب باوري کړي.
د امریکا د بهرنیو چارو وزیر د افغان مېرنو د ملاتړ لپاره اجراییوي پُسټ جوړوي
په افغانستان کې د ښځو د کار، زدهکړې او ټولنیز فعالیت په اړه د طالبانو نا روښانه دریځ، د نړیوالې ټولنې په ځانګړي ډول د امریکا د کانګرس اندېښنې را پورته کړي. د امریکا په کانګرس کې د متحده ایالاتو د بهرنیو چارو له وزیر یوه مهمه پوښتنه د افغان ښځو برخلیک و. هغه مهال چې د متحده ایالاتو د کانګرس غړې جېن شاهین له انټوني بلېنکن وپوښتل، څو روښانه کړي چې د بهرنیو چارو وزارت د افغان ښځو او نجونو د ساتنې لپاره څه کولای شي؟ ښاغلي بلېنکن یې په ځواب کې وویل، په بهرنیو چارو وزارت کې به، په افغانستان کې د ښځو، نجونو او لږکیو د حقونو ساتنې لپاره یو اجراییوي پُسټ وګماري. ښاغلي بلېنکن زیاته کړه: "زما په لارښوونه به یو لوړپوړی چارواکی معرفي کړو چې د ټولو هلو ځلو مسوول به وي او په افغانستان کې د نجونو، ښځو او لږکیو څخه به ملاتړ کوي. زما په نظر د امریکا حکومت لپاره دا ډېره مهمه ده چې په بهرنیو چارو وزارت کې یو فوکل پواینټ ولري چې دا اجنډا پر مخ یوسي او له تاسو یو ځای چارې تر سره کړي." د امریکا د بهرنیو چارو وزیر پر طالبانو د افغان ښځو د حقونو د خوندیتوب په موخه د نړیوال فشار یادونه هم وکړه او تر خوا یې له دوی سره د هر ډول مرستو ډاډ ورکړ. واک ته د طالبانو له رسېدو وروسته، نږدې هره ورځ د افغان ښځو د حقونو د خوندیتوب لپاره په نړیواله سطحه غږ پورته کېږي. پرون د ملګرو ملتونو سرمنشي د افغان ښځو په حقونو د ټینګار ترڅنګ وویل، باید ډاډ ترلاسه شي چې د دوی لاسته راوړنې لهمنځه نه ځي. انتونیو ګوتریش په جنیوا کې د ملګرو ملتونو په بلنه د رابلل شوي کنفرانس له پای وروسته ويلي و، د افغان ښځو د حقونو خوندیتوب د دې هېواد او هر افغان لپاره مهم دی. د افغان ښځو او نجونو د حقونو د خوندیتوب په موخه، د امریکا په بهرنیو چارو وزارت کې د یوه ځانګړي پُسټ د جوړېدو پرېکړه د ښځو د حقونو د خوندیتوب مبارزې ستايي، خو نیوکه کوي چې نړیوالې ټولنې پر طالبانو د تېرو لاسته راوړنو په ځانګړي ډول د ښځو د حقونو د ساتنې په اړه فشار نه دی راوستی. د ښځو د حقونو فعالې ویدا ساغري ازادي راډیو ته وویل، امریکا له افغانستانه په غیر مسوولانه ډول وتلو سره د افغان ښځو حقونه او لاسته راوړنې له خطر سره مخ کړې، خو دا دا پرېکړه به یې د دوی له خوندیتوب سره مرسته وکړي. اغلې ساغري زیاته کړه: "فکر کوم دا پرېکړه عالي ده. دا یوه دریڅه پرانیزي چې ټوله نړۍ افغان ښځو ته متوجه شي. څو افغان ښځې و نه مړي او په تاریخ کې لهمنځه ولاړې نه شي. " د ښځو د حقونو فعاله حلیمه پوپلزۍ بیا دا مریکا دا پرېکړه د افغان ښځو د وروستیو اندېښنو پایله ګڼي: "یوازینۍ اندېښنه چې نړیوالې ټولنې هم ورته پام کړی دا ده چې باید د ښځو حقونه باید خوندي وساتل شي او دوی باید له پامه و نه غورځول شي. موږ هم همدا هیله لرو چې ښځې د دوی په حکومت کې ونډه ولري." طالبان بیا د امریکا د دې پرېکړې په اړه له نظر پرته، د اسلام په شرعي چوکاټ کې د ښځو د حقونو په خوندیتوب ټینګار کوي، خو د دوی د دندو د پیل او نورو ټولنیزو فعالیتونو په اړه وضاحت نه ورکوي. له طالبانو سره په دوحه کې د شوې هوکړې یوه برخه هم د ښځو د حقونو خوندیتوب دی. له دې پرته په نړیواله کچه له دې ډلې سره د اړیکو او د دوی د نظام د مشروعیت یو بحث هم همدا موضوع ده.
شمالي وزیرستان: د پاکستان پوځ د دوه ترهګرو د وژلو دعوه کړې
د پاکستان پوځ وایي د خېبر پښتونخوا په قبایلي ضلعې شمالي وزیرستان کې یې د استخباراتي مالوماتو په اساس د وسله والو په ضد عملیات کړي او دوه ترهګر يې پکې وژلي دي.
د افغانستان د جينکو د فټ بال لوبډلې غړې او کورنۍ يې پاکستان ته رسېدلي
د پاکستان د اطلاعاتو وزير فواد چودري ويلي، د افغانستان د جينکو د فټ بال لوبډلې هرکلی کوي څوک چې د تورخم د لارې پاکستان ته راغلي دي.
بلینکن: د امریکایانو او هغو خبریالانو ایستل چې د امریکایي رسنیو لپاره یې کار کړی،لومړتوب لري
د امریکا د بهرنیو چارو وزیر انټني بلینکن د سه شنبې په ورځ سپټمبر ۱۴ ( وږې ۲۳) وویل امریکا د امریکایي اتباعو او هغو افغانانو د تخیلې په درجه بندي بوخته ده چې له امریکایي رسنیو سره یې کار کړی دی.
ملګري ملتونه: د افغانستان د ثبات لپاره جوړجاړی پکار دی
د کډوالو په چارو کې د ملګرو ملتونو د عالي کمیشنرۍ مشر فلیپو ګرانډې د سه شنبې په ورځ سپټمبر ۱۴ ( وږې ۲۳) ویلي د افغانستان د ثبات لپاره پکاره ده چې نړیواله ټولنه او طالبان د یو بل سره د کارکولو لارې چارې پیدا کړي.
بلينکن: امریکا به په طالبانو لګېدلي بندېزونه نه لرې کوي
د امریکې د بهرنيو چارو وزير انتوني بلينکن ویلي، امریکا به په طالبانو لګيدلي بندېزونه نه لرې کوي خو د ستونزو ښکار افغانانو مرستې به په بشري بنيادونو کوي، کوم ته چې ملګرو ملتونو په افغانستان کې غټ جوړېدونکی بحران ويلي دي.
چرم څه وخت رامنځته شو او څه ارزښت لري؟
د ازادي راډیو اوونیز ژوند په شېبو کې پروګرام د چرم تاریخچې ته ځانکړی شوی دی، په پیل کې به واورئ چې: چرم څه وخت رامنځته شو؟ چرم څه ارزښت لري ؟ دا پروګرام ازادي راډیو جوړوي چې د لاندې لېنک په کېکاږلو سره یې اورېدلی شئ:
سي آی اې: د القاعده او داعش ملاتړي افغانستان ته د ستنیدو هڅه کوي
پر افغانستان د طالبانو له واکمنیدو وروسته، اوس داسې زیاتیدونکې نښې شته چې د القاعده او اسلامي دولت ډلې پلویانو دې جګړه ځپلې هیواد ته سترګې نیولې دي.
بلینکن: پر طالبانو بندیزونه نه لیرې کیږي
د امریکا د بهرنیو چارو وزیر انټني بلینکن وایي که طالبان د ترهګرۍ ضد مبارزې، د سفر د آزادۍ او بشري حقونو په برخه کې خپلې ژمنې پوره نکړي " له نورو بندیزنو سره مخ کیدای شي."
آیا امریکا ته نوي راغلي افغانان د کار اجازه لري؟
له افغانستان څخه د تخیلې په بهیر کې په لس ګونه زره افغانان له افغانستان څخه د امریکا متحده ایالتونو ته لیږدول شوي دي او یو شمیر یې چې اوس هم اسناد او مدارک نلري، په لنډمهاله پناه ځایونو او نظامي مراکزو کې ساتل کیږي.
طالبان: د نړېول امداد هرکلی کوو، خو زمونږ په حکومت باندې د امریکا تنقید ردوو
طالبانو د نهې/سې شنبې په ورځ نړېواله ټولنه په دې وستایله چې افغانستان سره یې د سلګونه میلینه ډالرو بېړني مرستو ژمنه وکړه، خو د امریکا او نورو ملکونو له اړخه یې د طالبانو په نوي حکومت تنقید، رد کړ.
بلېنکن سنېټرانو ته: افغانانو سره به بشري مرستې جاري ساتو
د نهې/سې شنبې په ورځ د امریکې سنېټ د بهرنیو اړیکو په کمیټه کې یو ځل بیا د خارجه وزیر انټني بلېنکن نه د افغانستانه تېره میاشت د امریکایي قواوو د انخلا په حوالې سره سختې پوښتنې وشوې.
یورپین یونین: طالبانو سره به خبرې کوو
د رویټرز خبري ادارې ترمخه ښاغلي بورېل په سټراسبرګ کې د نهې، سه شنبې، په ورځ یورپي پارلېمنټ ته وویل د افغانستان مسله لا ختمه نه ده او هلته "په واقعاتو د اثر انداز کېدلو دپاره مونږ سره د طالبان راښکیلو پرته بله کومه لاره نشته چې کړوو."
ترکي وایي د نورو افغان کډوالو منل ورته سخت دي، بوج دې په نړېوالو تقسیم شي
د ترکي خارجه وزیر چاووش اوغلو وایي، په افغانستان کې یو بشري او امنیتي بحران به په ټوله نړۍ کې نېغه په نېغه اثرات ولري، «نو مونږ ته په کار ده چې همدا اوس په اجتماعي ډول اقدام وکړو.»
