سپېنې خبرې
د ورځې په خبرونو اومسایلو د نظر د خاوندانو سپینې خبرې او د اوریدونکو نظرونه
طالبانو د سیمې هېوادونه د داعش په ملاتړ تورن کړي - اشنا
په افغانستان او سیمه کې د ترهګرۍ د ګواښ په اړه اندېښنې، د اوکراین، اسرائیل او تایوان دپاره د امریکا مرسته، پاکستان کې د ملاریا ناروغي، او د افغانستان او نړۍ نور خبرونه د امریکا غږ اشنا په خبري ټولګه کې وګورئ.
ملګري ملتونه وایي د پاکستان نیمایي ابادي له انټرنیټ محرومه ده چې زیات شمېر د ښځو دی
اسلام اباد — د ملګرو ملتونو د پرمختيايي ادارې (يو اين ډي پي) نيشنل هيومن ډيولپمنټ انډيکس د ۲۰۲۴م کال لپاره د تازه رپورټ ترمخه د پاکستان نيمايي آبادي د انټرنيټ نه محرومه ده چې پکې زياته شميره د ښځو ده۔ په پاکستان کې د ښځو د حقونو فعالان وايي چې انټرنيټ ته د لاسرسي نه لرلو له کبله ښځې د خپلو حقونو نه بې خبره پاتې شي. د يو اين ډي پي رپورټ کې پاکستان په معتدل برخه کې ساتل شوی دی او ویل شوي دي چې په پاکستان کې ښځې د ډيجيټل پرمختګ نه محرومه دي۔ په ياد رپورټ کې ويل شوي چې په هيواد کې په ډيجيټل پراختيا کې د شتمنو خلکو شمېره د بې وزله خلکو په پرتله ۱۵ فيصدي لوړه ده او دا څرګندوي چې په ډيجيټل پرمختګ کې د پيسو کردار مهم دی۔ د ډيجيټل چارو کارپوهان وايي چې په پاکستان کې زياتره خلک به تر هغې د انټرنيټ نه محرومه وي ترڅو چې په موجوده ډيجيټل انفراسټرکچر کې بدلونونه رانه وستل شي۔ د ډيجيټل چارو کارپوهه هارون بلوڅ وي او ای ډیوه ته وایي "د دې لوې سبب زموږ سيکيورټي پاليسي ده، ولې چې په پاکستان کې انټرنيټ ته هم د سيکيورټي په تناظر کې کتل کيږي دې کې د بدلون راوستو ضرورت دې". هغه وایي که په پاليسې کې بدلون راوستل شي او انټرنيټ ته لاس رسی په حکومتي ترجيحاتو کې شامله کړی شي نو پاکستان ته دېره ګټه رسيدی شي. رپورټ زياتوي چې پاکستان په انساني ترقې کې له ۱۹۳ هيوادونو په نوملړ کې په ۱۶۴ نمبر ولاړ دی۔ د منصوبه بندۍ او پرمختيايي چارو مرکزي وزير احسن اقبال مطبوعاتو ته ويلي چې ډيجيټل لاس رسی ډير مهم دی او حکومت به هڅه کوي چې انټرنیټ ته د هر وګړي لاس رسی ممکن کړي. د ښځو د حقونو کار کوونکې وايي چې انټرنيټ ته د لاس رسي نه لرلو له امله ښځې په پاکستان کې د هر ډول اسانتياوو نه محرومې او د نړې د حالاتو نه بې خبره ساتل شوې دي۔ د عورت فاونډيشن نومې غیر دولتي سازمان یوه مشره شمایله تنویر ډیوه ته وایي د ښځو په ضد د تشدد د مخنيوي او د صحت په اړه بې شميره معلومات په انټرنيټ موجود وي، دغه شان تعليم هم د انټرنيټ د لارې ترلاسه کيدای شي: "که انټرنيټ ته لاس رسی نه وي نو ښځې د دې ټولو معلوماتو څخه بې برخې پاتې کيږي او نه دا معلومات لري چې په نړې کې نوي څه رجحانات او پرمختګونه کيږي". مطبوعاتي رپورټونه وایي چې پاکستان دنړۍ په کچه هغه دریم هیواد دی چې په انټرنیټ یې تر ټولو زیات بندیزونه لګولي دي او اوس هم د تيرو دريوؤ مياشتو راهسې ټولنیزه رسنۍ (ايکس) بنده ده چې د ماهرينو په اند نه يوازې خلک يي د اظهار د ازادۍ نه محرومه کړي بلکې هغه خلک چې د ټولنيزو رسنيو د لاري کاروبار کوي هم یې د تاوان سره مخ کړي دي۔
د طالبانو په زندانونو کې د ښځینه زندانیانو وضعیت - اتصال
د اتصال په خپرونه کې د طالبانو په زندانونو کې د ښځینه زندانیانو د وضعیت او په افغانستان او نړۍ کې د بشري حقونو په اړه د امریکا د بهرنیو چارو د وزارت او د بخښنې نړیوال سازمان د تازه راپورونو په اړه بحث شوی دی.
ملاله یوسفزۍ: د اسرایلي حکومت د نړیوالو قوانینو سرغړونې او جنګي جرمونه مې غندلي او غندم به یې
واشنګټن — د سولې لپاره د نوبل د نړیوالې جایزې ګټونکې ملالې یوسفزۍ له هېلري کلنټن سره پر خپل ګډ هنري کار د خلکو له نیوکو وروسته سپیناوی کړی او ویلي یې دي چې د غزې د خلکو ملاتړ او د اسرایلو د اقداماتو غندنې ته به دوام ورکوي. ملالې د پنجشنبې- زیارت په ورځ پر خپل ایکس او انسټاګرام په یوه بیان کې ویلي، دا غواړي چې خلک د غزې د خلکو لپاره د دې پر ملاتړ د شکونو ښکار نه شي ځکه چې وایي دا پر خپل دریځ ولاړه ده. ملاله وایي له تېرو شپږو میاشتو راهیسې په غزه کې د فلسطینیانو خلاف بې رحمه ظلمونه روان دي او تېره اوونۍ چې د غزې په النصر او الشفا روغتونونو کې اجتماعي قبرونه وموندل شول دا زښته زیاته زړه بوږنوونکې پېښه ده: "د اسرایلي حکومت د نړیوالو قوانینو سرغړونې او جنګي جرمونه مې غندلي او غندم به یې او زه د هغو هڅو ستاینه کوم چې د [اسرایل] د حساب ورکولو پرېکړه یې کړې". که څه هم هېلري کلینټن د تېر کال په نومبر کې په ښکاره توګه د فلسطیني ملکي وګړو د خوندیتوب غوښتنه کړې وه، خو د حماس د ځپلو لپاره یې د پوځي کمپاین ملاتړ کړی او د ډزبندۍ غوښتنې یې رد کړې وې ځکه چې د دې په وینا ډزبندي به حماس نور پیاوړی کړي. ملالې یوسفزۍ په خپل بیان کې ویلي، په ښکاره او خصوصي توګه به د نړۍ پر مشرانو ږغ کوي چې ډزبندۍ ته غاړه کښېږدي او غزې ته د بیړنیو بشري مرستو د رسولو ډاډ ترلاسه کړي: "موږ نه غواړو نور مړي، سکولونه په بمونو الوتلي او ماشومان په لوږه کې ووینو، موږ پوهېږو چې بیړنۍ ډزبندي ډېره ضروري ده". ملاله یوسفزۍ وایي دا به پر بېګناه خلکو د هر ډول تشدد خلاف ولاړه وي چې وایي په هغوی کې بندیان او یرغمل کړي کسان هم شامل دي، وایي "زه د غزې له خلکو سره یم او د هغوی غوښتنې باید واورېدل شي". پر ملالې یوسفزۍ نیوکې ولې کیږي؟ ملالې د اسرایل او حماس تر منځ په غزه کې د روانې جګړې په اړه خپل سپیناوی ځکه کړی چې پر ټولنیزو رسنیو له څو ورځو راهیسې پر هغې له دې کبله نیوکې روانې دي چې له هېلري کلینټن سره ګډ هنري کار کړی دی. ملالې یوسفزۍ د امریکې د بهرنیو چارو له مخکینۍ وزیرې هېلري کلینټن سره د «سفس» په نوم د موسیقۍ پر یوه براډوې پروګرام باندې کار کوي چې د اپرېل پر 18مه په نیویارک کې لومړی ځل نندارې ته وړاندې شوې. د اې ایف پي خبري ایجنسۍ د خبر له مخې د موسیقۍ په دې پروګرام «سفس» کې په شلمه پېړۍ کې په امریکا کې د ووټ یا رایې د حق لپاره د ږغ پورته کوونکو امریکایي ښځو مبارزه ښکاره کړی شوې ده. د یادونې وړ ده چې هېلري کلینټن د مخکیني صدر بارک اوباما د واکمنۍ په مهال د امریکې د بهرنیو چارو وزیره وه، چې د افغانستان او پاکستان په سرحدي سیمو کې پر وسلوالو طالبانو د ډرون بریدونو د اقداماتو مشري یې کوله. یادونه:- د رپوټ ځینې معلومات له اې ایف پي خبري ایجنسۍ اخیستل شوي دي.
کیف: د پوځي خدمت جوګه بهر میشتو نارینه اوکراینیانو ته پاسپورټونه نه ورکول کیږي
د اوکراین حکومت د پوځي پرسونل کمښت موضوع ته د حل لارې موندلو په موخه د چهارشنبې په ورځ، اپریل ۲۴(غوايي شپږمه) یو لړ داسې قوانین تصویب کړل چې له امله یې هغه اوکرایني نارینه چې په بهر کې ژوند کوي په موقتي توګه نشي کولای ددغه هېواد پاسپورټ ترلاسه کړي.
نوی تحقیق ښیي د پاکستان 6.6 فیصدي ابادي د کرپټو کرنسۍ روزګار کې خپلې پیسې مصرفوي
پېښور — د يو نوي تحقيق ترمخه د کرپټو کرنسۍ په ولسي کچه د خپلولو او دوستانه ماحول دپاره پاکستان د نړۍ د سر لسو هېوادونو کې شمير دی او د ملک 6.6 فيصده ابادي په کرپټو ايکسچينجونو کې د ټوکنو، کرنسیو او کواينز يعني د سيکو جمع واري لري۔ د کرپټو کېسينوز نومي ادارې ماهرينو د خپلې څيړني دپاره استعمال شوؤ اعشاريو کې د ولس لخوا په کرپټو کرنسیو کې پانګونه، د بيټکواين په مايننګ مصرف، د کرپټو ايکسچينجونو استعمال او په انټرنيټ د کرپټو کرنسۍ په هکله د مالوماتو لټون کړی دی. څيړونکي وایي د کرپټو کېسينوز لخوا کارول شوي دا ټولي اعشاريې يواځي ولسي راکړه ورکړه ښیي او د پاکستان حکومت لا هم د کرپټو کاروبار ته قانوني بڼه نه ده ورکړې۔ د کرپټو کرنسۍ ماهر پروفېسر ساجد اقبال داويزی ددې تحقیق په اړه وي او اې ډیوه ته وایي، "کومه خبره چې دلته نه ده شوې او هغه ډېره ضروره ده هغه دا ده چې د کرپټو کرنسۍ سره اړوند خلک ځانونه څومره محفوظ محسوسوي چې هغوي د کرپټو کاروبار کوي نو زما په خيال دا ډيره ضروري اشاريه وه چې دا يې په پام کې نه ده نیولې". د پروفیسر داویزي په خېره "که مونږ دغه اعشاره هم په پام کې واخلو نو زما نه دي خيال چې زمونږ ملک به په هغه هېوادونو کې راشي کوم چې کرپټو فرئينډلي (کرپټو خوښوونکي) دي". په کال 2018م کې د پاکستان سټيټ بینک د مالياتي لين دين د څارني ادارو او هم ولس ته د کرپټو کرنسۍ د کاروبار په هکله يو خبرداری ورکړی ؤ او ټولي مالياتي ادااري يې د ورچول یا انلاین کرنسۍ، کاينز يعني سيکو او ټز د ټوکنو د لين دين نه منعې کړي وؤ۔ ماهرينو هغه وخت دا ګڼل چې دولتي بینک دا خبرداری د ايف ای ټي ايف په سپارښتنه د مني لانډرنګ د مخنیوي دپاره ورکړي و۔ رپورټونه وایي د پوهنتونونو د زده کوونکو نه واخله تر زاړه عمر سړو او ښځو پورې په معاشي ونډه کې بي برخې ټولګيو د دي غير رواياتي او غير مرکزي کرنسۍ د لين دين نه ګټه اخستي ده۔ د کرپټو کرنسۍ یو کار پوهه ثناء الله خان وایي د کرپټو کرنسۍ له لارې مېرمنې د کورونو دننه هم ګټه وټه ترلاسه کولی شي. ډیوه سره خبرو کې هغه وایي ‘‘دا کرپټو داسې فيلډ چې ستاسو نظر کار کوي، د ګوتو سرونه کار کوي او موبايل فون درسره وي تاسو ډير په اسانه سره کاروبار کولي شئ" د هغه په وینا "دې کې د عمر هډو څه حد نشته، نه په دي کې څه جسماني طاقت پکار وي ، دغه زمونږ پښتنې خويندي ميندي چې دي ،دوي هم د کرپټو د لارې په کور کې په ناسته بغير د څه مسلي خپل کور کې ګټه کولی شي، پيسي ګټلی شي خپل ژوند جوړولی شي، مطلب د کور نه د وتلو که اجازه ورته هم نه وي خو هغه اساني دوي ته وي‘‘ خو د کرنسۍ ددې غير مرکزي کاروبار خپلي ګټي او خپلې خطرې دي ،د کال 2022م په سر کې د پاکستان تحقيقاتي اداري ايف آي ای ملکي وګړو ته په کرپټو کرنسۍ کې د 17.7 بلينه روپو د ټګۍ پلټني پيل کړې وې . هم په دغه کال کې پاکستاني وګړو د کرپټو کرنسۍ کاروبار کوونکي ايف ټي ايکس ايکسچينج د ديواليه کيدو او ورکيدو سره د بيلينونو روپو ورته کرپټو کرنسۍ ټوکني او سيکي د لاسه ورکړې وې۔ ساجد اقبال داويزی وایي، ددې کرنسۍ له لارې ډيرو خلکو ښې ډيرې پیسې وګټلې خو ډیرو ډیرو پکې بیا بایلات هم کړی دی. ‘‘ډير داسي خلک دي په ټوله نړۍ کې چې تاسو وګورئ هغوي پرې ځانونه میلیونران کړل، ددې ګټه هم ډيره زياته کیدای شي او تاوان ېې هم ډېر زيات کيدای شي، ډير خلک داسې وو چې هغه يې د شته پيسونه خلاص کړل" ساجد اقبال دویزی وایي "که څوک هم فقط په کرنسۍ کې کاروبار کول غواړي نو هغه په دې څيزونو ځان پوهه کوي چې عمومي خطر یا ريسک څومره فيصده وي او بيا ځانګړې ګټي او خطرونه يې څومره دي تر څو پورې چې يو کس ځان په دې خبرو نه وي پوهه کړی نو زما خيال دی چې دا د يو تن دپاره د تاوان خبره ده‘‘ د کرپټو کسينوز د تحقيقاتي رپورټ ترمخه د کرپټو کرنسۍ دپاره نورو ښېرازه ملکونو کې ارجنټاين۔ امريکا، کولمبيا، يوکرين، متحده عرب امارات، ويتنام، ترکيه، کينډا، او سنګاپور سره سم پاکستان راځي۔ رپورټ وایي پاکستان کې 15.8 ملينه خلک په کرپټو ايکسچينجونو کې اکاونټونه، کرنسي ټوکنې او سيکې لري۔
د ټرمپ د استثنا په اړه به د امریکې سپریم کورټ د تاریخ د غېر معمولي مقدمې اورونه کوي
ټرمپ په مستقل ډول دا دلیل وړاندې کوي چې صدارتي استثنا مجرمانه اقدماتو ته هم غځېږي. هغه دا دریځ د سوشل میډیا په خپله وېب پاڼه ټروت سوشل هم وړاندې کوي او وايي د صدارتي استثنا نه بغېر به د یو صدر دپاره ممکنه نه وي چې کار وکړي او امریکا به د دایمي خطر سره مخامخ کړي
اسلام اباد کې په موټروې پولیسو ګاډی ورخېژوونکې ښځه نیول شوې او عدالت جېل ته لېږلې
پېښور — په ټولنیزو رسنیو مخې ته راغلې هغه ښځه پولیسو نیولې اؤ عدالت جیل ته لېږلې چې اسلام اباد کې یې د موټروې په یو پولیس عسکر ګاډی ورخېژولی ؤ اؤ د پولیسو له ولکې تښتېدلې وه. په ټولنیزو رسنیو مخې ته راغلې ویډيو کې لیدل کیږي چې د اسلام اباد په موټروې ټول پلازه په موټر کې ناستې یوې ښځې نه پولیس د شناختي کارډ اؤ لایسنس ښودلو غوښتنه کوي اؤ بیا د پولیسو اؤ دغه ښځې تر منځ خبرې په تکرار بدلیږي. دغه ښځه اخر په غصه کې د ګاډي مخته ولاړ پولیسو ته دوه ځله وایي چې د ګاډي له مخې یې لرې شي خو چې هغه لرې نه شي دا د پولیسو د ولکې نه وتلو لپاره خپل ګاډي د پولیسو په هغه عسکر ورخیژوي اؤ په تېښته بریالۍ کیږي. دغه ویډیو د زرګونو په شمیر فعالینو په ټولنیزو رسنیو یو بل سره شریکه کړې ده اؤ د یادې ښځې سلوک یې غندلی دی. د سوشل میډیا زیاتره صارفینو لیکلي چې دغه ښځې ته انساني ژوند هیڅ ارزښت نه لري اؤ ددې په دې عمل د یو انسان ژوند ختمیدای شو. د موټروې پولیسو ویاند پخپل یو بیان کې ویلي چې دا پېښه سږکال د جنورۍ په وړومبۍ نېټه مخې ته راغلې وه اؤ له هغې وروسته ددغه ښځې خلاف د پېنډۍ په نصیراباد تاڼه کې مقدمه درج کړل شوې وه. ویاند ویلي چې د قانون ماتوونکو سره به هیڅ قسم نرمي نه کیږي اؤ په ضد به یې د قانون له مخې ګامونه پورته کولی شي په دغه پېښه کې د یادې مېرمنې د ګاډي لاندې راغلي ژوبل پولیس عسکر په درج ایف آي ار کې ویلي چې یادې مېرمنې د رفتار د ټاکل شوي قانوني حد نه په زیات سپیډ کې موټر چلولو اؤ چې کله پولیسو هغه ودروله اؤ کاغذونه یې ترې وغوښتل نو دغې ښځې ورته بدې ردې وویلي. دغه پولیس عسکر ویلي چې یادې مېرمنې د پولیسو نه د تښتېدلو په خاطر په هغه ګاډی ورخېژولی چې له امله یې دی زخمي شوی دی. په سوشل میډيا د یادې ویډيو مخې ته له راتلو وروسته د پېنډۍ پولیسو تېره ورځ ددغه مېرمنې پېژندګلو د فرح په نوم کړې وه اؤ هغه یې نیولې وه. پولیسو د فرح نومې دغه مېرمنې ګاډی هم پخپله ولکه کې اخستی دی. د پېنډۍ پولیسو نن د ځایي محکمې د مجسټریټ ممتاز هنجرا عدالت ته دغه مېرمن وړاندې کړې ده اؤ پاکستاني رسنۍ وایي چې پولیسو د عدالت نه ددغه مېرمنې د پینځوؤ ورځو جسماني ریمانډر غوښتی ؤ خو د یادې ښځې وکیل د ریمانډ د خواست مخالفت کړی اؤ عدالت ته یې ویلي چې په اییني توګه د یوې ښځې بدني ریمانډ نه شي ورکړل کیدای. د وکیلانو له دلیلونو اوریدلو وروسته د فرح په نوم دا مېرمنه عدالت د څوارلسو ورځو په قضایي ریمانډ زندان ته لیږلې ده اؤ ویلي یې دي چې په جیل کې د ښځېنه پولیسو اؤ جیل افسر په موجودیت کې پولیس ددغه مېرمنې نه پلټنې کولی شي. پولیسو د فرح په نوم دا ښځه په سختو امنیتي تدابېرو کې عدالت ته راوستې وه.
د هند په یو هوټل کې د اورلګېدو له کبله لسګونه تنه مړه او ټپیان شوي
د هند ختیځ په یو هوټل او رستورانت کې د پنجشنبې په ورځ اپریل ۲۵ (غوايي ۶) د اور لګېدو په پېښه کې لږ تر لږه شپږ تنه مړه او ۲۰ نور ټپیان شوي دي.
د پاکستان حکومت جبري بې درکیو کې د ادارو رول مني خو څېړونکي وایي حکومتونه د ادارو خلاف د اقدام توان نه لري
اسلام اباد — د پاکستان د قانون مرکزي وزير، اعظم نذیر تارړ ویلي چي په جبري توګه د لا درکه تنانو په معامله کې د حکومتي ادارو د مداخلت تور نه شي رد کېدی ولې په دې اړه تر اوسه کوم پاخه او ښکاره شواهد مخې ته نه دي راغلي. د قانون د مرکزى وزیر په دې څرګندونه سياستوال، قانون پوهان او د لا درکه تنانو د حقونو مبارزين بېلا بېل دريځونه لري او وايي ددې ستونزې په هواري کې حکومتونه د سياسي عزم د نشتوالي سره مخ دي. د تېرې نهې- سه شنبې په ورځ اسلام اباد کې د اطلاعاتو مرکزي وزير عطاالله تارړ سره ګډ خبري کانفرانس ته د وینا په مهال د قانون وزير ښاغلي اعظم نذير تارړ په جبري توګه د لا درکه تنانو په معامله خبرو کې ویلي چي ددې ستونزې په هواري کې د حکومت لخوا هېڅ سستي نشته او حکومت ته په دې اړه د خپلو ذمه واريو پوره احساس دی. د نوموړي وېنا وه چې د لا درکه تنانو معامله په کال 2011 کې راپورته شوې وه او د حکومت لخوا کمېشن هم جوړ کړې شوې وو چې دغه کمیشن نزدې په 10200 کېسونو کې 8000 کېسونه حل کړي دي خو وایي اوس هم په 23 فيصده کېسونو کار پاتې دی. د قانون وزیر وویل د دواړو خواوو لخوا په دې معامله کې څه نا څه مساېل شته او په دې کې د حکومتي ادارو مداخلت يکسر نه شي رد کېدې ولې په دې لړ کې مستند او واضح شواهد مخې ته نه دي راغلي. د پاکستان تحریک انصاف ګوند یو مشر ښاغلی شعیب شاهین پوښتنه کوي چې که د رياستي ادارو کردار نه شي رد کېدای نو بيا د قانون وزیر د هغوي خلاف څه کاروايي کړې ده؟ ډیوه سره خبرو کې ښاغلي شاهین وویل څوک چې په دې جبري بې درکیو کې ککړ دي ولې حکومت د هغوي خلاف ګام نه پورته کوي، څوک چې په دې ککړ دي هغوي مجرم ولې نه ګرځول کېږي" او که ته دا نه شې کولې نو استعفا ورکړه او که ګام نه اخلې نو بيا ته ګوډاګې يې" په پاکستان کې د لا درکه بلوڅانو ،پښتو او د بشري حقونو مبارزين د جبري لا درکيو تور اکثر د پوځ په استخباراتي ادارو پورې کوي خو پوځ دا تورونه په وار وار رد کړي دي. د امرېکې د بهرنیو چارو د وزارت په نړۍ کې د بشري حقونو د حالت په هکله تازه رپورټ کې هم د پاکستان دننه د جبري لا درکيو د ستونزې یادونه شوې او ویل شوي چې په هېواد کې د خلکو د تښتولو او جبري لا درکیو پېښې زیاتې شوي دي. رپورټ وایي د استخباراتي ادارو، پولیسو او امنیتي ځواکونو ځينو چارواکو په ممکنه توګه خلک نيولي او د هغوي د ځاې ښکاره کولو يې انکار کړی دی. وايي د لا درکه خلکو لپاره په اګست کې د حکومتي کمېشن د رپورټ له مخې د کال 2011م څخه تر اوسه کمېشن ته د رپورټ شوو 9،967 لادرکه کسانو په مقدمو کې د 7،714 کسانو مقدمې حل شوي او د 2،253 کسانو مقدمې لا روانې دي. د لا درکه تنانو وکيل کرنل رېټاېرډ انعام الرحيم ډیوه ته وایي،د امریکا په رپورټ کې د اسلام اباد هاي کورټ د پخواني چيف جسٹس اطهر من الله د ارډر حواله هم په ورکړې شوې ده، چې پکې هغه ویلي وو چې د پخواني پوځي امر پروېز مشرف په واکمنۍ کې دا رياستي پاليسي وه چې خلک دې په جبري توګه لا درکه کړی شي او مشر جج ویلي وو باید چې اوس دا پالیسي ختمه شي. د لا درکه بلوڅانو د حقونو تنظیم وايس فار مسنګ بلوچ پرسنز مرستيال مشر قدير بلوڅ وايي د جبري لا درکيو د ستونزې هواری د سياسي حکومتونو د وس کار نه دې. ډیوه سره خبرو کې هغه وایي "ددې مسلې حل يوازې د پوځ او آي اېس آي د مشر سره دی او د لا درکه تنانو حکومتي کمېشن هم غېر فعال دې او دغه کمېشن په خپل کار کې پاتې راغلې دې" د لا درکه تنانو لپاره جوړ حکومتي کمېشن په دې وروستیو کې سپريم کورټ ته وړاندې کړي خپل رپورټ کې ويلي چې د تېر مارچ میاشت کې نور 18 کسان په جبري توګه لا درکه شوي دي او د ورکو کسانو 2،303 مقدمې په بېلابېلو عدالتونو کې د ځنډ ښکار دي.
د قبایلي ضلعو پولیس په وسلو او نورو اسانتیاوو کې د صوبې د نورو برخو له پولیسو شاته پاتې دي
پېښور — په خېبر پښتونخوا صوبه کې د پخوانیو قبايلي ضلعو له ورګډيدو وروسته اوس هم په قبایلي ضلعو کې ډېرې سیمې داسې دي چې پوليس سټېشنونه یا تاڼې پکې نه دي جوړې شوې. څيړونکي وايي پوليس په کمزورې وسله او لږو وسايلو کې د وسله والو مقابله په ګرانه کوي۔ د خېبر پښتونخوا حکومتي چارواکي وايي د پوليسو د پاره يې نوي فنډونه منظور کړي دي۔ د قبايلي ضلعې مومند په يکه غونډ تحصيل کې د تاڼې جوړولو د پاره ځای خوښ کړی شوی دی خو لا هم پرې کار نه دی شروع شوی. د يکه 63 زره ابادۍ د پاره لا يو نوی پوليس سټېشن هم نه دی جوړ کړی شوی، پوليس وايي اکثره د پخواني خاصه دارو د پاره جوړو ودانیو کې يې پوليس سټېشنۍ جوړ کړي او هر يو پوليس سټېشن اکثره يو پوليس موبايل لري او د نورو اسانتياو نه هم محرومه دي۔ ځايې خبريال ګل حسین وایي، د قبایلي ضلعو پولیسو ته لا هم د پوليس وسله نه ده ورکړل شوې، دا د هغه وخت وسله ده چې ليويز او خاصه دارو سره وه، هغه اوس دوي ته ورکړل شوې ده. ډیوه سره خبرو کې ګل حسین وویل" دوي ته یوازې نوم د پوليس ورکړل شوې دې، او يو دوه ګاډي ورته ورکړل شوي دي، نور ورته خاص څه سهولت نه دې ورکړل شوی لکه څنګه چې د نورو علاقو پوليسو ته ورکړل شوې دې" په کال2018م کې د قبايلي ضلعو په خېبر پښتونخوا کې له ورګډېدو وروسته د مومند پينځه نيم لکه ابادۍ د پاره په اوو تحصيلونو کې تر اوسه درې نوې پوليس سټېشنې جوړې کړې شوې دي. پوليس وايي دې تاڼو کې د پوليس موبايلو کمی دی، او په وسله کې ورسره زياتره کلاشنکوفې دي. تېر صوبايي حکومت ويلي وو په قبايلي ضلعو کې به پينځه ويشت پوليس تاڼې جوړوي او پوليسو ته به تربيه او عصري وسله ورکوي۔ څيړونکي وايي د قبایلي ضلعو پوليسو سره د وسله والو مقابله کې وسله کمزورې ده او هغه هومره فنډونه نه ورکړل کيږې څومره چې د دې سيمي پوليسو ته د وسله والو د مقابلې د پاره ضرورت دی ځکه پوليس د وسله والو اسان هدف ګرځېدلی او د روزانه په حساب پرې بريدونه کيږي. روان کال د جنورۍ په مياشت کې په باجوړ کې په پوليسو بمي چاودنه کې اته پوليس اهکار وژل شوي وو۔ پخوانې اېډېشنل ايي جي پوليس رحمت محسود وایي،"يو دوي سره ايکويپمنټ سم نه دي، او بل زه بيا بيا دا وايم چې دوي ته يو ښه تربيت پکار دی" په نزدې وختونو کې په قبايلي ضلعو او د خېبر پښتونخوا نورو برخو کې وسله والو په پوليسو باندې بريدونه زياتره د سړک دغاړې خښو بمونو او د شپې ليدونکو شيشناکو ټوپکو( نائټ ويژن) له لارې کړې دي۔ د خېبر پښتونخوا حکومتي چارواکي وايي د قبايلي ضلعو پوليسو د پاره يې د امنيت ټينګ ساتلو او نوؤ وسلو اخستو او نورو ضرورتونو پوره کولو د پاره اووه اربه روپۍ منظورې کړې دي۔ د خېبر پښتونخوا حکومت ویاند بېرسټر محمد علي سېف ډیوه ته وایي صوبایي حکومت د پولیسو توان لوړولو ته سنجیده دی. ډیوه سره خبرو کې د هغه وینا وه"زه دا ګڼم چې مونږ ښه پوره سنجيده يو، او د پوليس مضبوطولو دپاره زاړه لېويز اهلکار پوليس کې شامل کړی شوي، لېويز ډير اوس پوليس کې راغلي دي، او د هغوي استعداد لوړولو د پاره دې منصوبه بندۍ کې پروګرامونه شامل دي" د خېبر پښتونخوا د پېښور او باجوړ پوليسو په تېرو وختونو کې احتجاجونه هم کړي چې دوي پرله پسې د بريدونو ښکار کيږي، او د وسله والو مقابله کې هغسې عصري وسلې نه لري۔ د خېبر پښتونخوا پوليسو ويلي دوي د صوبې د نا ارامه سيمو پوليسو ته د شپې ليدونکې شيشناکې ټوپکې، بکتر بند ګاډي او نوري عصري وسلې ورکړې دي خو څيړونکي وايي چې د قبايلي ضلعو پوليس د ملک نورو برخو د پوليسو نه په اسانتياو کې ډير وروسته پاتې دي۔
ار اېس اېف په افغانستان کې د څلورو نیول شویو خبریالانو د ازادۍ غوښتنه کړې
د مطبوعاتو او د انساني حقونو نړیوال تنظیمونه وايي په کال ۲۰۲۱ کې په افغانستان د بیا واکمېندو وروسته طالبانو د مطبوعاتو د ازادۍ په ضد یو شمېر ګامونه اخیستې دي
بلینکن په شانګهای کې له چین سره د مخامخ خبرو له لارې د اختلافاتو پر حل کولو ټینګار کړی
واشنګټن — د امریکې د بهرنیو چارو وزیر اینټني بلینکن په شانهګای کې له چینایي چارواکو سره د خپلې لومړۍ رسمي ناستې په مهال د چین پر دې خبره ټینګار کړی چې د چین او امریکې تر منځ "مخامخ" او "مستقل ښکېلتیا" ته اړتیا ده. په چین کې د امریکن چېمبر آف کامرس (امچام چاینا) د 2023م کال د سروې له مخې په دې هېواد کې د اېپل او مرک په ګډون شاوخوا 1,000 امریکایي کمپنۍ کار کوي. اینټني بلینکن د پنجشنبې- زیارت په سهار په شانګهای ښار کې د چین د کمیونیسټ ګوند له سیکرټري چین جینینګ سره خبرې وکړې. جینینګ په چین کې یو اعلی ځایي چارواکی او د کمیونیسټ ګوند د سیاسي بیورو غړی دی. د کمونست ګوند له سیکرټري سره د لیدو په وخت بلینکن وویل، د امریکا ولسمشر جو بایډن ژمن دی چې د کلونو ترینګلو اړیکو وروسته، د نړۍ دوه تر ټولو ستر اقتصاد لرونکي هېوادونه په خپلو کې "مخامخ او دوامدار" مذاکرات پیل کړي: "زه فکر کوم د مخامخ خبرو او مذاکراتو ارزښت او اړتیا باید وپېژندل شي، اختلافات تعریف شي او د حل لپاره یې کار وشي. موږ خپلو خلکو او نړۍ ته ذمه واره یو چې د دواړو هېوادونو تر منځ مخالفتونه حل کړو." بلینکن زیاته کړه دی به چینایي چارواکو ته "خپل ریښتیني اختلافات" وړاندې کړي، خو هڅه به کوي چې "د دوی له لارې کار وکړي" او ورسره ورسره "چې څومره کولای شي د همکارۍ کولو" هڅه به کوي. د کمیونیسټ ګوند سیکرټري چین جینینګ اینټني بلینک ته شانګهای ته په ورتلو هرکلی ووایه او د ژباړونکي په وسیله یې وویل 45 کاله وشول چې امریکا او چین تر خپل سفارتي اړیکې لري او وایي دا په نړۍ کې تر ټولو ارزښتمنې دوه اړخیزې اړیکې دي. ښاغلي جینینګ وویل که څه هم د امریکې او چین تر منځ اړیکې تل ښې نه دي پاته شوې او "کوز و پاس" پکې راغلي، خو وایي "په مجموعي توګه یې تاریخي پرمختګ او مخ پر وده روانې دي". سیکرټري جینینګ زیاته کړه: "نو که چين او امريکا د همکارۍ لاره غوره کوي او که له یو بل سره د ډغرې وهلو، دا د دواړو هېوادونو د خلکو پر خیرښېګړه او همداسې د انسانیت پر راتلونکي اغېز کوي". اینټني بلینکن لومړی ځل د بل کلینټن د واکمنۍ په مهال په 1998م کال کې چین ته تللی وو او وروستی ځل په 2015م کال کې د بارک اوباما د صدارت په مهال هغه وخت شانګهای ته تللی وو چې د امریکې د بهرنیو چارو مرستیال وزیر وو. د امریکې د بهرنیو چارو وزارت ویاند مېتیو میلر وایي د بلینکن او چینایي چارواکو تر منځ نننۍ خبرې رغوونکې او صادقانه وې او وایي هغه وویل چې امریکا په چین کې د خپلو کارکوونکو او کمپنیو لپاره د اقتصادي برابرۍ میدان غواړي: "سیکرټري [بلینکن] په خبرو کې د چین د تجارتي پالیسیو او له بازار پرته اقتصادي کړنو په اړه خپلې اندېښنې را برسېره کړې او ټینګار یې وکړ چې امریکا له چین سره مثبته اقتصادي مقابله غواړي". په شانهګای کې د نیویارک پوهنتون له امریکایي او چینایي زده کوونکو سره د بحث په وخت بلیکن د زده کوونکو، پوهانو او تجارتونو تر منځ د تبادلې د زیاتولو پر اهمیت ټینګار وکړ او ویې ویل: "موږ ته د دې خبرې باوري کولو اړتیا ده چې ګواکې موږ له یو بل سره خبرې کوو، یو بل اورو او د یو بل په خبرو پوهیږو". د امریکې د بهرنیو چارو وزارت د معلوماتو له مخې د شاهګهای په نیویارک پوهنتون کې دا مهال تقریباً 2,000 انډر ګرېجوېټ او ګرېجوټ زده کوونکي لري چې نیمایي یې د چین دي. د پوهنتون نور نیمایي زده کوونکو د امریکې په ګډون د نړۍ د 70 هېوادونو دي، د امریکایي زده کوونکو شمېر هم تقریباً 500 دی. اینټني بلینکن د پنجشنبې- زیارت په ماسپښین په شانهګای کې د امریکا د تجارت په چېمبر کې له تاجرانو سره ولیدل او له هغوی سره د خبرو په مهال یې د امریکا او چین تر منځ د یو لړ تجارتي مسایلو د حل غوښتنه وکړه. بلینکن شانهګای ته په رسېدو د چارشنبې- شورو په ورځ ناوخته په یوه لنډه ویډیو کې وویل، د امریکې او چین چارواکي به پر نورو هغو برخو هم خبرې وکړي چې دواړه هیوادونه پکې "د پام وړ اختلافات" لري: "زه په چین کې یم چې د هغو مسلو په اړه پرمختګ وکړو کومې چې د امریکې خلکو ته ډېرې مهمې دي، چې په هغوی کې د فینټینیل ګولیو د قاچاق مخه نیول هم شامل دي". تمه کیږي بلینکن به په بېجینګ کې د چین د حکومت له مشرانو سره د لیدو پر مهال له روس سره د چین د اړیکو په اړه هم اندېښنې راپورته کړي. که څه هم امریکایي چارواکي په پیل کې خوشاله وو چې بیجینګ په اوکراین کې د جګړې لپاره روس ته وسلې نه دي لېږلي، خو اوس وايي په اوکراین کې د جګړې په ډګر کې د ماسکو له ناکامیو وروسته چین په لویه کچه صنعتي توکي روس ته لېږلي دي. د امریکې چارواکي په دې باور دي چې چین د خپل کورني اقتصاد په خاطر د لوېدیځ اندیښنو ته په غور سره غوږ نیسي او له همدې کبله له لوېدیځ سره کړکېچ نه غواړي. خو چین د صدر بایډن د یو لړ اقداماتو په اړه هم په غصه دی چې بیجینګ یې خپل اقتصاد ته زیان ګڼي. د امریکې کانګرس تازه داسې یو قانون منظور کړ چې له مخې یې د لنډو ویډیوګانو مشهور چینایي اپلیکیشن ټیک ټاک ته شرط ایښودل شوی که له خپل چینايي مالک څخه په راتلونکو نهو میاشتو کې جلا نه شي په امریکا کې به بندیز پرې ولګیږي
ارایس ایف: طالبان دې خبریالان له زندان خوشې اود دوو تلویزیونونود فعالیت ځنډول لغوه کړي
د بې پولې راپور ورکوونکو سازمان (RSF) په یوه اعلامیه کې د طالبانو له زندان څخه د څلورو راډیوګانو د بندي خبریالانو د خوشې کیدو او ددغې ډلې له خوا پر دوو خصوصي تلویزیوني خپرونو باندې د لګیدلو بندیزونو د لغوه ګیدوغوښتنه کړې ده.
