ملګري ملتونه: افغانستان کې لوږه ډېرېدونکې او د اندېښنې وړ ده
د ملګرو ملتونو دوو ادارو د دوشنبې په ورځ مۍ ۲۹ (غبرګولي اتمه) په افغانستان او شمېر نورو هېوادونو کې د لوږې او خوړو د بېړنۍ اړتیا د ډېرېدو خبرداری ورکړ.
اېمل ولي خان: په صوبه کې د وسله والو د ابادکارۍ په نتیجه کې حالات خراب شوي دي
د خېبرپښتونخوا پخوانی د وزيراعلا محمود خان او د صوبې پخوانی وياند او د صوبايي حکومت پخواني مشير بېرسټر سېف ویلي تحریک طالبان سره خبرې وشي دي خو په نتیجه کې یې وسله وال په صوبه کې نه دي اباد کړی شوي
امریکا کې د سرتېرو د یادونې ورځ ونمانځل شوه
امریکایان هر کال د مۍ میاشتې په وروستۍ دوشنبې د هغو امریکایانو یاد کوي چې په پوځ کې د خدمت پرمهال وژل شوي دي. دې ته د یادونې ورځ (Memorial Day) وايي.
ستاسې غږ
ستاسې غږ خپرونه کې د امریکا غږ د اشنا رادیو اوریدونکي په مستقیمه توګه له مونږ سره اړیکه نیسي او د خپرونې د چلوونکو او اوریدونکو سره خپل نظر، اندیښنې او شکایتونه شریکوي. دا خپرونه په ژوندۍ بڼه د افغانستان په وخت د شپې د ۹:۳۰ تر ۱۰:۳۰ بجو پورې خپریږي. د تماس شمیره: ۰۰۱۲۰۲۹۸۰۶۸۲۰
امریکا له اوکراین سره ۳۰۰ میلیون ډالر نوې پوځي مرسته کوي
د امریکا متحده ایالتونه به له اوکراین سره ۳۰۰ میلیون ډالر نوې پوځي مرسته کوي. په دې مرستو کې د اوکراین د «پیټریوټ» میزایل سیستم لپاره مهمات هم شامل دي.
د نړيوالې رسه کشۍ په جريان کې چين د سوډان سره کلکې اړيکې غواړي
واشنګټن - چين د سوډان په توانايۍ، زراعت او ټرانسپورټ څانګو کې ډېره پانګونه کړې او د کال 2005 نه په دې خوا يې نزدې شپږ بيلينه ډالره سرمايه کاري کړې ده. په جنګ ځپلي سوډان کې د چين مفاد کال 1959 ته رسي کله چې چين خرطوم په رسميت وپېژند خو په سوډان کې د بيجينګ دلچسپي د امريکا لخوا په کال 1998 کې د دغه هېواد خلاف د اقتصادي بندېزونو لګولو په ترڅ کې پيدا شوه. چين د سوډان د تقسيم نه وړاندې د دې هېواد د تېلو په کوهيانو ابادولو کې غټ لاس لري او د کال 2010 نه وړاندې يې درې بيلينه ډالر سرمايه کاري پکې کړې وه. په واشنګټن کې د منځني ختيځ د چارو کارپوه تيوډور کراسېک وايي د بيجينګ مفادات د سوډان سره د عمر البشير د حکومت په وخت کې وځلېدل. ايران د سوډان په پوځي صنعتي کمپنۍ کې خپلې ګټې ګوري. چين د سوډان په روانه جګړه کې بې پلوه پاتې دی او د کراسېک په وينا بيجينګ د جنګ د ودرېدو وخت انتظار کوي چې د سوډان سمندري بندر پورټ اف سوډان د ختيځ په افريقايي هېوادونو کې په غټو ودانو کې د سرمايه کارۍ د پاره وکاروي.
سپینې خبرې
د سپینې خبرې په خپرونه کې په افغانستان، سیمه او نړۍ کې د ورځنیو پیښو په اړه د نظر د خاوندانو او څیړونکو تاوده بحثونه تعقیب کړئ. دا خپرونه په ګډه په پښتو او دري ژبو هره شپه د افغانستان په وخت د ۸:۰۰ تر ۹:۰۰ پورې په رادیو اشنا او د امریکاغږ په سپوږمکۍ او ډیجیټلي خپرونو کې وړاندې کیږي.
د پاکستان د روس نه خام او ارزان تېل اخستل لاس ته راوړنه ده؟
واشنګټن (ډان) - د ډېر لم لېټ یا ځنډ وروستو پاکستان وتوانېدو چې د روس نه خام تېل په ارزانه بيعه واخلي. روس خپلو خام تېلو ته مارکيټ لټوي او پاکستان په ارزانو تېلو پسې ګرځي چې د پيسو ورکولو بوج پرې کم وي. دواړه خواوې په ګټه کې ښکاري. څنګه چې ګڼ اړخيزه نړيواله ټولنه په جوړېدو ده او پاکستان د خپلو روايتي ملګرو چين، ايران، ترکي او سعودي عرب سره په ګډه غوره ګڼلې د چين په مشرۍ نوي نړيوال بلاک ته لاړ شي، دا به د پاکستان او روس تر منځ د سټرېټيجیک اړيکو جوړولو پله يو مهم ګام هم وي. د دې کاروبار د پيل کولو نه وړاندې دواړه خواوې د تذبذب ښکار وې خو پاکستان چې د ايي ايم ايف او نورو مالي ادارو نه پور اخستلو ته سخته اړتيا لري و وېرېدلو چې دا ګام چرته امريکا ناراضه نه کړي. روس په خپل ځای يقين نه کولو چې پاکستان به په ريښتيا هم د تېلو لوظنامه وکړي. اسلام اباد ته د روس د توانايۍ د وزير سفر او دغسې د نورو چارواکو د وړاندې وروستو ملاقاتونو پس ماسکو وغوښتل وړمبی دې پاکستان د ازمېښت په توګه يو کارګو واخلي. د پاکستان د پيټروليم معاون وزير مصدق ملک چې تېره مياشت د لوظنامې لاسليک کول اعلانول نو ويلي يې وو که وړومبۍ پېره په کاميابۍ سر ته ورسېدله امکان دی پاکستان د روس نه 100,000 بيرله تېل د ورځې په حساب سره واخلي. په داسې وخت کې چې د مارکيټ د نيولو منډې ترنډې روانې دي پاکستان به د روس سره د اوږدمهاله لوظنامې په ترڅ کې د خپلو روايتي ملګرو عربو هېوادونو سره څه کوي؟ دا وخت پاکستان د عرب ملکونو او په خصوصي توګه د سعودي عرب نه نزدې 154,000 بېرله تېل د ورځې په حساب اخلي. ريښتيا دا دي چې نړيوال مارکيټ د بدلون په حالت کې دی او روس د بندېزونو په وجه ډېر مارکيټونه په خصوصي توګه يورپي مارکيټ د لاسه ورکړی دی. سعودي عرب او نور عرب هېوادونه دغه تشه ډکوي خو د پاکستان روس پله تلل به په دې هېوادونو کوم بد تاثر خور نه کړي. دې هېوادونو د هند او روس تر منځ د تېلو په لوظنامو هم څه غبرګون ښودلی نه دی. د هند او روس تر منځ د خام تېلو اخستلو کچه په فبرورۍ کې د ورځې په حساب 1.6 ميلين بېرل ته رسېدلې وه چې د عراق او سعودي عرب دواړو د شريکې سپلايي نه هم زياته ده. پاکستان به د روس سره د لوظنامې نه څومره بچت وکړي دا ځانله يو بحث روان دی خو په دې حقله ډېرې ګنګوسې روانې دي. البته ويل کيږي پاکستان د دې پټې لوظنامې په اړه د روس په غوښتنه ميډيا ته تفصيل نه ښيي. ځينې سرچينې دعوه کوي پاکستان په 50 ډالره يو بېرل اخلي چې کاروباريان مني دا ډېر ارزان تېل دي. د تېلو بيعه په کومو پيسو کې ورکړل شي دا ځانله بحث دی خو د پاکستان د توانايۍ وزير خرم دستګير خان بلومبرګ ته ويلي وو وړومبۍ پيسې په امريکايي ډالرو کې ورکړل شوي خو پاکستان به غواړي په راتلونکي کې ورکړه راکړه د چين په يان کرنسۍ کې وکړي. البته يو حقيت ته به کتنه پکار وي چې د روس نه به کراچۍ ته د تېلو رارسول ګران قيمته وي ځکه دا وخت د خليج د هېوادونو نه 1,300 کيلوميټره فاصله ده خو د روس تر ټولو نزدې سمندري بندر د کراچۍ نه په 8,000 کيلوميټره واټن پروت دی چې د لارې خرڅ به د تېلو په نرخ د لس نه تر پينځلس ډالر پورې د بېرل په سر اثر پرېباسي.
د اشنا د سه شنبې خبري خپرونه
د امریکا غږ آشنا ټلوېزیون د سې شنبې په خپرونه کې په افغانستان او ځینو نورو هېوادونو کې د لوږې، په امریکا کې د وژلو شویو سرتېرو د یادونې د ورځې او د امریکا مېشتو مسلمانانو د یوې سترې کلنۍ غونډې په اړه مهم راپورونه او مرکې لرو.
د بریتانیا صدراعظم په دوه اړخېزو مسائیلو د خبرو لپاره واشنګټن ته ځي
د بریتانیا د صدراعظم دفتر نن سه شنبه مۍ ۳۰ (جوزانهمه) اعلان وکړ چې رېشي سوناک د امریکا متحدو ایالتونو ته ځي چې له ولسمشر جوبایډن سره ملاقات وکړي.
اتصال تلویزیوني خپرونه
په دې خپرونه کې د چارواکو، شنونکو او خلکو سره، مهمې کورنۍ او نړیوالې سیاسي، اقتصادي او ټولنیزې مسئلې څېړل کېږي. دغه نیم ساعته خپرونه له یکشنبې تر پنجشنبې، هر مازدیګر د کابل پر شپږنیمې بجې، په ژوندۍ بڼه خپرېږي.
شمالي وزیرستان کې بمي چاودنې پینځه پوځیان او یوه ماشومه ژوبل کړي دي
ډېره اسماعیل خان/ واشنګټن ــــ د پښتونخوا په شمالي وزیرستان ضلع کې د عسکرو په ګزمه بم چاودنه شوې ده چې له امله يې د پاکستان پوځیان او یوه ماشومه ژوبل شوي دي. د چاودنې ذمه واري لا چا نه ده منلې. د شمالي وزیرستان پولیسو او امنیتي چارواکو دا تازه پېښه تایید کړې او وي او اې ډیوه ته یې ویلي، د امنیتي عسکرو په ګزمه باندې چاودنه نن د نهې- سه شنبې د ماسپښین وروسته د میر علي تحصیل په خدي سیمه کې شوې ده. د مقامي پولیس او د استخباراتي چارواکو په وینا چاودنه د سړک په غاړه د ښخ بارودي ماین یا ایي ډي په وسیله شوې چې پکې د پاکستان د پوځ پینځه پوځیان او یوه پینځه کلنه ماشومه ژوبل شوي دي. په چاودنه کې ژوبل کسان په میرعلي سیمه کې پوځي روغتون ته وړل شوي دي. د پوځ د مطبوعاتو څانګې ايي اېس پي ار په رسمي ډول د شمالي وزیرستان د پېښې په اړه لا څه نه دي ویلي خو د میر علي تاڼې پولیس وایي تر چاودنې وروسته ټوله سیمه امنیتي عسکرو په ګیره کې اخیستې او لټون یې پېل کړی دی. د دغه برید ذمه داري تر دې مهاله چا نه ده منلې خو روانه میاشت له دې نه وړاندې په شمالي وزیرستان کې په امنیتي عسکرو پینځه بریدونه شوي دې چې د زیاتره بریدونو ذمه دارۍ تحریک طالبان منلې دي. د مې په 24مه په شمالي وزیرستان کې په ځانمرګي برید کې د پاکستان دوه پوځيان، يو پوليس او يو ځايي تن وژل شوي وو. د مې په 15مه په شمالي وزیرستان ضلع کې ځانمرګي حمله کوونکي د امنیتي عسکرو قافله په هدف کړې وه او په سيمه کې په بله پېښه کې د عسکرو په ګزمه بم چاودنه شوې وه چې له امله يې 12 کسان زخمیان شوي وو. په پینځم مې د میرعلي په حېدر خېل سیمه کې د وسله والو په ډزو د پوځ د یو افسر په ګډون شپږ عسکر ژوبل شوي وو. او په څلورم مې په شمالي وزيرستان ضلع کې په يوه وسله واله نښته کې شپږ پاکستاني پوځیان وژل شوي وو.
ايي اېم اېف وايي پاکستاني چارواکو سره يې رابطه دوامداره ساتلې
د اقتصادي او سیاسي بحران سره مخ د پاکستان د 350 اربه ډالرو معشييت لپاره د اي اېم اېف فنډنګ انتهايي اهمیت وړ دې. هېواد دا وخت د ادايګيانو په توله کې د شديد بحران سره هم مخامخ دې او دې سره د دېواليه کېدو اندېښنې ورځ تر بلې سېوا کېږي
کرکټ؛ سري لانکا افغانستان سره سیالیو ته په آی پي ال کې ځلیدلی لوبغاړی بللی
سريلانکا د سه شنبې په ورځ مۍ ۳۰ (غبرګولي نهمه) پر خپل ځوان توپ اچوونکي ماتیشا پاتیرانا غږ کړی چې له افغانستان سره د درې یو ورځنیو لوبو لړۍ ته چمتو شي.
طالبانو غزني کې ښځو ته امر کړی که لنډې تنګې ترکي پنجابي جامې اغوندي "مجرمې" دي نارینه به یې سزا شي
واشنګټن ــــ د افغانستان په غزني ولایت کې د طالبانو یو چارواکي امر کړی چې ښځې دې غیرافغاني تنګې جامې نه اغوندي، وایي که کومه ښځه دا امر ونه مني نو د هغوی د کورنیو نارینه وو ته به سزا ورکول کېږي. د طالبانو مرکزي حکومت لا پر دې امر غلی دی. د غزني د جاغوري اوسېدونکي وایي طالبانو تر دې مخکې هم دوی ته د جامو اغوستلو په اړه خبرداری ورکړی وو، خو وايي دا یې "وروستی خبرداری" دی او له دې وروسته به یې په خلاف عملي ګام اخیستل کېږي. پر ټولنیزو رسنیو په خپره شوې یوه ویډیو کې لیدل کېږي یو طالب چارواکی- چې نوم یې نه دی معلوم- خو سیمه ییز خلک یې د طالبانو د «امر بالمعروف او نهی عن المنکر» ادارې یو ذمه وار ګڼي، خلکو ته خبرداری ورکوي که یې غیرافغاني لباس واغوست وبه نیول شي او سزا به ورکړل شي. د طالبانو دې چارواکي په ویډیو کې نارینه وو ته هم خبرداری ورکړی چې له دې وروسته په ښار کې "پتلون او شرټ" نه شي اغوستلای او له خپلو طالبانو یې غوښتي که څوک په پېنټ شرټ کې وویني هغه مجرم دی ودې یې نیسي. په ویډیو کې لیدل کېږي چې ګڼ شمېر خلک ناست دي او د دغه طالب چارواکي له خبرو ښکاري چې ځینې ښځې هلته ورغلې دي او دی پخپله وینا کې ورته وایي چې له "بدحجابۍ پرهېز" وکړي: "په دې پوه شئ چې ترکي جامې، تنګې جامې، پنجابي جامې، لنډې جامې، د دوو لمنو جامې زموږ د فرهنګ [کلتور] جامې نه دي، له نن وروسته که هرې خور واغوستلې مجرمې ده. په حقیقت کې یې ورور او پلار مجرم دی، هغوی باید ونیول شي او سزا شي چې خپل مسوولیت ادا کړي." د افغانستان ځایي رسنیو هم دغه ویډیو خپره کړې ده خو وي او اې ډیوه تر اوسه دا ویډیو نه ده تایید کړې چې څومره کره ده او کله ریکارډ شوې ده. دغه ویډیو چې چا پر سوشل مېډیا خپره کړې، هغه تن پکې وایي چې طالبانو دوه ځله مخکې هم دا ډول خبرداری ورکړی خو وایي دغه درېیم ځل خبرداری یې د تېرې یکشنبې- اتوار په ورځ ورکړی او د جاغوري بازار درزیانو ته یې هم ویلي چې د ښځو او نارینه وو د جامو ګنډلو دوکانونه باید جلا جلا وي. د طالبانو د غزني ولایت یا د مرکزي حکومت تر اوسه په دې اړه رسنیو ته څه نه دي ویلي، خو د طالبانو حکومت په تېرو شاوخوا دوو کلونو کې پر ښځو ګڼ شمېر بندیزونه لګولي چې پکې د حجاب اغوستل او له کورني نارینه پرته اوږد سفر نه کول هم شامل دي. یو شمېر دیني عالمان وايي د لباسونو اغوستل د هر هېواد په کلتور پورې تړلې مسئله ده او همدا سبب دی چې په بېلا بېلو هېوادونو کې مسلمانان بېلابېل ډول جامې اغوندي. د امریکې د ویرجینیا ایالت د یو اسلامي مرکز مشر محمد رسول طاهري وایي په قران کې د ستر او عورت او په حدیثونو کې د لباس د څرنګوالي یادونه شوې ده، نه دا چې لباس باید د کوم کلتوري په بنیاد وي. دغه دیني عالم وي او اې ته ویلي چې په افغانستان کې د نارینه وو او ښځو لباسونه د پیغمبر د وخت له جامو سره د برابرولو وړ نه دي او که څوک فکر کوي چې د افغانانو لباس اسلامي دی تېروتنه کوي. په افغانستان کې طالبان له بیا واکمنېدو وروسته پر خلکو باندې فشارونه او بندیزونه ورځ په ورځ زیاتوي او د بشري حقونو د تنظیمونو په وینا نه یواځې یې له خلکو بنیادي بشري ازادۍ او حقونه اخیستي بلکې د هغوی په شخصي ژوند کې هم پرله پسې لاسوهنه کوي. په کابل کې ځینو خلکو وي او اې ته ویلي دي چې د کمیس او پرتوګ اغوستل، خولۍ پر سر کول او ږیره پرېښوول د طالبانو د حکومت په سرکاري ادارو کې د کار کولو بنیادي شرطونه دي که څوک یې نه عملي کوي له کاره ایستل کېږي. د تېر کال په پیل کې د طالبانو مشر هبت الله اخوندزاده په یو فرمان کې پر ښځو حجاب لازمي کړی وو او له هغه امر وروسته د امربالمعروف او نهی عن المنکر وزیر خالد حنفي ویلي وو، که کومه ښځه حجاب نه کوي، کور دې يې معلوم شي، د کور مشر ته دې یې دوه ځله وویل شي، که بیا یې هم ښځو حجاب ونه کړ، په درېیم ځل دې درې ورځې بندي شي او څلورم ځل دې عدالت ته وړاندې شي چې رسمي سزا ورکړل شي. یادونه:- په رپوټ کې ځینې معلومات له وي او اې اشنا او ازادي رېډیو اخیستل شوي دي.
