ډاکتر ځلاند
ځلاند د پکتیکا ولایت په مټاخان ولسوالی او د شورکچۍ په کلي کې په کال ۱۹۷۹ داګست دمیاشتي په دیرشمه نیټه دنیا ته سترګې واکړي.ځلاند خپلی لومړني زده کړي اوهم لوړي زده کړي دهجرت په دیارکې په پاکستان کې ترسره کړي، ځلاند د افغان پوهنتون دطب څانګې څخه په کال ۲۰۰۲ کې فارغ شوو، اوبیا دژوند ستغو سپورو د یته مجبورکړو چې خپله دویمه ماستری دالمان په هیواد کې دپالیسی اوستراتیژي په جوړولو کې ترسره کړي ، چې دادي ددي زده کړو دویم کال يې ښه په بریالیتوب سره روان دي. ځلاند لکه څنګه چې مو مخکي وویل ډاکټر دی ، دارنګه ځلاند شاعر هم دی او دشاعري دوه چاپ شوی کتابونه هم لري، دډاکټري په برخه کې چاپ شوي اثر د ارواپوهني ترنامه لاندي دي ،ځلاند لنډي کیسې او طنزونه هم لیکي چې ډیر ژر به يې ان شا الله کتاب د چاپ په ګاڼه وسپولل شي. چې دمګړي له دوي سره ډیر خوښ ژوند تیروي. دځلاند په هکله ډیري خبري کیدایشي له ځلاند څخه خپله واورو ، ځکه هغه یو ډیرښه دوست او ملګري شخص دي نور نو تاسو او دا هم دځلاند ویبلاګ.
جمال غمجن
نيوروز((Neurosis([1])
نيوروز((Neurosis([1]) پورته ټول بحثونه د دې لپاره وو، چې بحث تر نيوروز ناروغۍ پورې ورسوو. د نيوروز ناروغۍ لومړۍ نښې او نښانې د وېرې، وسواس، تردد، حقارت احساس او د اضطراب په شكل ظاهرېږي. د نيوروز ناروغان له هر چا زيات عصبي وي، زيات هيجاني کېږي، کېداى شي د نيوروز ناروغ دا لومړۍ نښې وګڼل شي. د دې ترڅنګ زوروره ستړيا، چ
اضطراب، اند ېښنه، وسواس
اضطراب، اند ېښنه، وسواس روان پېر د مختلفو ناروغيو سبب ګرځېدلى. غوسه،اضطراب (يو اروايي اختلال دى، چې د انسان په شخصيت كې تغيرات راولي او د يوې ناروغۍ په شكل ښکاره کېږي) وېـــره: د افغانستان هر دويم اوسېدونکې له ويرې (اروايي وېرې) څخه په تکليف دى، وېره د يو ځاى په پرتله، د يو حالت او يا كوم کس له امله رامنځته کېږي. زما دوست حشمت الله څو مياشتې دمخه خپل موټر ټكر كړى و، له هغې ورځې راپه دېخو ا په دې اقرار کوي،
څنګه پوهېدلاى شو چې مـــــــــوږ تهــــــــــديدېږو؟
څنګه پوهېدلاى شو چې مـــــــــوږ تهــــــــــديدېږو؟ د زړه ماتوالى تر ټولو نورو نښو مخکې ګڼل کېږي، پر دې سربېره کېداى شي لاندې نښې هم ولري: عصبي نارامې، تشنج، دوامداره بې خوبي اوستړيا او حتى کېداى شي ډېرې نورې شديدې نښې رامنځته شي، لكه زوروره سردردي، د زړه لړزه، ګنګسيت، د معدې اختلالات او عضلاتي دردونه.دا هم بايد ووايم چې دا نښې او نښانې ځينې ګټې هم لري ځكه دا حالات موږ مجبوروي، چې له ستړي كوونكيو او نا
عصبي خپګان څه معنى لري؟
عصبي خپګان څه معنى لري؟ يوه ښځه اود هغې مېړه زموږ په ګاونډ کې اوسېدل، دوه واړه ماشومان يې درلودل او درېيم يې په لنډ وخت كې زېږېده. سړى به هرورځ په ملي بس كې سهاروختي د كار په لوري تلو او د شپې به ناوخته كورته راګرځېده. ښځې به يې د كور سودا اخستله، د كوركارونه به يې كول او خپل شوخ ماشومان به يې کرارول. د كورسختو كارونو يې ورځ تر ورځې ملا ورماتوله، له ژوند او كارونو څخه ورو ورو نهيلي کېده، كله كله به د كور په كړكۍ ک
روحي فشار تاسو په عذابوي
روحي فشار تاسو په عذابوي - كله چې له كوره بهر وځئ ستاسو فكر پرېشانه وي، چې ايا د كور دروازه مو كلكه تړلې اوكنه؟ ايا د خونې بخارۍ مو مړه كړې او كنه؟ - كله چې بازار ته ځئ، د سودا په اخستلو يو ساعت وخت تېروئ تر څو يو شى د اخستلو لپاره انتخاب كړئ، کېداى شي اخستل شوى شى بېرته دوكاندار ته راوړئ. - تاسو ښه خوب نه شئ كولى، د شپې له مخه او د شپې په اوږدو كې له خوبه بېدارېږئ، ښه اشتيا نه لرئ او د اشتيا لپاره بايد درمل استعمال كړئ.
خپله حافظه قوي كړئ
خپله حافظه قوي كړئ ايا ښه حافظه كوم ورثوي سبب له ځانه سره لري؟ د هېرېدنې علت يې څه دى....؟ هغه كومې خبرې دي چې د هغوې په مراعات كولو سره حافظه قوي کېږي...؟ هغه خلك چې ښه حافظه نه لري، نو هرڅه يې ژرله ياده وځي او د نورو په وړاندې شرمنده کېږي، ډېرى خلک دا ګومان كوي، چې همداسې رالوى شوي او نه شي كولاى خپله حافظه ښه او قوي كړي. مګر بايد پوه شوو، چې د حافظې ښه او قوي كول د يوه ساده فرمول په
روحي فشار
روحي فشار په خپل ذهن كې يوه لويه كارخانه انځور كړئ، چې ټول ماشين الات يې د برېښنا د جريان په واسطه كار ترسره كوي، اوس كه د نوموړې دستګا د برېښنا په جريان كې څه خرابی رامنځته شي، ماشينونه به كله تېز او كله ورو كار كوي او كله خو به بېخي له كاره لوېږي، ماشينونه به بې ځايه ضايع کېږي او له منځه به ځي. کېداى شي له كاره ولوېږي او د كار پايله په زيان تمامه شي. د انسان بدن كاملا د پورته ذکرشوې دستګاه په څېر کار کوي، د كارخانې د برېښنا دنده اعصاب ترسره کوي، د بدن غړ ي د
حافظه څرنګه كار كوي؟
حافظه څرنګه كار كوي؟ موږ په داسې يوه نړۍ كې ژوند كوو، چې له مختلفو حوادثو څخه ډكه ده. هر انځور او هره حادثه زموږ په مغزو كې د يو غبرګون د رامنځته کېدلو سبب ګرځي او د وړو وړانګو په واسطه چې د اعصابو له لارې (له حسي برخې څخه زموږ مغزو ته انتقالېږي) د اوازونو، بويونو، انځورونو او د ټولو هغو شيانو په شكل، چې زموږ د ورځني ژوند په اوږدو كې تېرېږي او موږ يې احساسوو او يا يې وينو د يو جدول او ځانګړېو وړانګو په واسطه، چې د هر يو اوږدوالى له يو ز
حافظه څرنګه كار كوي؟
حافظه څرنګه كار كوي؟ موږ په داسې يوه نړۍ كې ژوند كوو، چې له مختلفو حوادثو څخه ډكه ده. هر انځور او هره حادثه زموږ په مغزو كې د يو غبرګون د رامنځته کېدلو سبب ګرځي او د وړو وړانګو په واسطه چې د اعصابو له لارې (له حسي برخې څخه زموږ مغزو ته انتقالېږي) د اوازونو، بويونو، انځورونو او د ټولو هغو شيانو په شكل، چې زموږ د ورځني ژوند په اوږدو كې تېرېږي او موږ يې احساسوو او يا يې وينو د يو جدول او ځانګړېو وړانګو په واسطه، چې د هر يو اوږدوالى له يو ز
د اعصابو ساتنه
د اعصابو ساتنه د اعصابو له ساتلو مو موخه دا ده، چې خپل دماغ له خراب اغېز نه وساتو او ښه اغېز ته وده وركړو، چې د عصبي انرژۍ له بې ځايه مصرف څخه وساتل شي. په حقيقت كې د سالم دماغ د لرلو لپاره تل بايد نيكو كارونو ته مخه كړو، بدۍ او ناخوالې، چې كله كله په ژوند كې پېښېږي، له نظره وغورځوو، په كمه سترګه ورته وګورو او د يوه ښكلي راتلونكي په لټه او فكر كې واوسېږو او د ژوند له هرې شېبې څخه په ښه توګه ګټه ترلاسه كړو. امكا
د مغزو په اړه بايد په څه پوه شو؟
د مغزو په اړه بايد په څه پوه شو؟ ماغزه چې د انسان په كوپړۍ كې ځاى پرځاى شوي دي، لږ څه بيضوي شكل لري. ماغزه د ټولو احساساتو او اعصابو مركز دى اويوه لويه كارخانه او دستګاه ده، چې د دندې او جوړښت له نظره نوې او مډرنې الكترونيكي دستګاوې او كارخانې ورسره هېڅ د مقايسې وړ نه دي. د نړۍ ډېر پرمختللي ماشين الات ورته ډېر كوچني او د کوچنيانو د لوبو د شيانو په کچه ارزښت لري. د مغزو دنده يوازې د احساساتو او اعصابو نظارت نه ده، بلكې ټولې كړنې او دندې د بدن له دې مرکز څخه ترس
د اعصابو سلسله
د اعصابو سلسله لوى ماغزه، وړوكي ماغزه (مغزاصغر)، حرام ماغزه، سمپاتېك اعصاب، چې د بدن غړي په ځانګړې توګه تعقيبوي، لكه تنفسي سيستم او داسې نور، دا ټولې برخې د ماغزو د يوې دستګاه په څېر كار ترسره کوي، چې د اعصابو د سلسلې په نوم يادېږي. لکه څنګه چې دا غړي ځينې مهمې دندې ترسره كوي د يو لړ نظم او قوانينو تر اغيز لاندې دغه دندې پرمخ بيايي. د دې لپاره، چې دا موضوع ښه روښانه شي بايد دې سلسلې ته له برېښناكوټ سره ورته والى وركړ شي، ځكه اعص
د شعور كنټرول
د شعور كنټرول د مغزو تر ټولو مهمه برخه هغه ده، چې خاطرې او پېښې په کې ساتل کېږي. همدا برخه د شعور په نامه يادېږي. ارواپوهان په دې هكله وايي چې با اراده كسان كولاى شي خپل شعور پخپله کنټرول كړي، ډېر زيات كسان له دې څخه ګټه اخلي. د مثال په توګه د ډېر تاکېد او يا د شعور د كنټرول له امله هر سهار په شپږو بجو له خوبه پاڅېږي او كه وغواړي د سهار په پېنځو بجو له خوبه بېدار شي دا کار هم د شعورد کنټرول له مخې ترسره کوي. &nbsp
څرنګه کولاى شو خپل ماغزه تقويه؟
څرنګه کولاى شو خپل ماغزه تقويه؟ موږ په ډېره اغېزمنه توګه خپل ماغزه تقويه كولاى شو، مانا دا چې د فوق العاده ماغزو لرونكي شو. موږ پخپلو مغزو كې د ميلانين په نامه يوه غوړينه ماده لرو، كه زموږ ماغزه نوموړې ماده پخپل جوړښت کې ونه لري، هېڅ ډول فعاليت نه شي ترسره کولاى.موږ نه شو کولای چې د دوه يا درې كلنۍ کړه وړه په يادولرو ځكه چې د ميلانين ماده له درې كلنۍ څخه تر څلور كلنۍ پورې تكميلېږي، وروسته له دې چې دا ماده د مغزو پر مخ بشپړه شي م
د هوښ او هوښيارۍ مسئله
د هوښ او هوښيارۍ مسئله ډېری خلك بې زكاوته او دعوامو په اصطلاح هسې كدوان دي. ځينې خلک داسې وايي، چې د چا سر غټ وي هغه ډېر هوښيار وي، خواوسنی علم دا بې ځايه خبرې نه مني ځكه چې د ډېرو غټو سرونو لرونکي ځينې خلك احمق او ساده ليدل شوي دي. ولې ځينې خلك كم زكاوته او كم عقله دي؟ د دې كم عقلي لوى سبب د مغزو په لوري د ويني نامنظم جريان دى، هغه اندازه وينه چې مغزو ته بايد ورسېږي په پوره پېمانه نه رسېږي، ځکه نودغه كسان په دماغي وروسته والي Mental) Retardation (اخته کېږي. کوم كسان چې ډېر پوه او هوښيار
ارواپوهنه
ارواپوهنه ارواپوهنه په علمي توګه د انسانې سلوک په هکله د زده کړې او احساساتو مطالعې ته ویل کیږي. اروا پوهنه د علومو یوه منظمه څانګه ده چې په ساینسي توګه د مغزو د کردار او فعالیتونو مطالعه په کې ترسره کیږي. د دي تر څنګ په ارواپوهنه کې د ژوند ورځنۍ لارې چارې، چې په انفرادې او یا ټولنیزه توکه د ستونزو د حل او د ماغزو پورې اړونده ناروغیو په تداوي کې ترې کار اخیستل کېږي تر بحث لاندي نیسي. اروا پوهنه له بیولوژي او نورو
ليلو!
ـــــــــــــــــــــــــــ فريد احمد تسکين / پکتيا ـــــــــــــــــــــــــ ليلو! زه يو چالاکه،تېر نظيری ژبور خبريال د وخت چارواکي رانه وېره لري پردوی زما د ژبې وم پرېوتی داچې پر دوی باندې مې ستوری قوي ليلو په دې خو ته پوهېږې چې خبريال يو جرتناکه ژبور سړی وي په بې جرتو باندې بر سړی وي
تازه غزل
بس یو تا ته لیوني دی دا سړي کنه ډیرو کي سړی دی دا سړی مینه ، مینه سمندر ساتي په زړه تش ګودر کې ډک منګی دی دا سړي زه کاروان کاروان اوښکې ورلیږمه په دریاب کې پت غمی دی دا سړي پدې ښار کې بس ستا د پاره سوځی ستا نظر ته سپیلنی دی دا سړي د وطن مینه په زړه لري ځلانده زما سترګي دی، زړګی دی دا سړی
