ستانکزي او ستانېزي
دکتور لطيف ياد - استر اليا
که چيرې دستا نکز يو دقبيلې دنسب ونه يا شجره په غور سره و څېړو نو جو ته به شي چې دغه قبېله له اره غلجي پښتا نه دي او په احمد زيوچې د پښتنو خورا ستره او پياوړې قبېله ده ور ګډيږي٠ ددغې قبيلې خلک زيا تره خلک د لو ګر او ننګر هار په ولا يتو نو کې مېشته دي٠(١) ستا نکزي هم دنورو پښتنو په څېر ميلمه پا لونکي، په علم او پو هې مين او په پښتو او پښتو نو لۍ او پښتني ننګ او غيرت خورا ټينګ خلک دي٠ دوی هيواد پا لو نکي او دګران هېواد افغا نستان د خپلواکۍ په لار کې يې ډېرې سر ښند نې کړي دي٠ د انګريزي ښکېلا کګرو
سره په دري ګو نو جګړو کې ستا نکزيوډ ېرې توري وهلي او همدارازد سره روسي ناتار په وړاندې يې هم له ځا نه ډ ېره مېړ ا نه ښودلې ده٠
د ستا نکزيو داستو ګنې سېمې
د مخه مو وويل چې دستا نکزيو دقبېلې زيا تره خلک د لو ګر په ولايت کې او سيږي٠ د لو ګر ولايت نه سر بېره دننګر هار،کابل، ميدان او وردګو، لغمان، بغلان، کندز،بلخ،سمنګانو، هرات او هيلمند په ولا يتونو کې هم يو شمېر ستا نکزي استو ګنه لري٠
١-دلو ګر په ولا يت کې دستا نکزيود قبيلې د استو ګنې سيمې :
دلو ګر ولايت په مر کز دحصارک په کلي کې٠
احمد زي کلا
دمحمد اغې لو ېدېز ته د مغول خېلو په سېمه کې٠
شا هي کلا
تاج خان کلا
کتب خېل
غزني خېل
ابده خېل
کندهاري پل
شاه مزار
ابازک
بني شروګان
٢- دکابل په ولايت کې دستا نکزيو دقبيلې سيمې په لاندې ډول دي:
دمو سهي په ولسوالۍ کې
د چهار اسياب ولسوالۍ په اليا س خېلو او نمو نياز کې
دپغمان په ولسوالۍ کې
دسروبي ولسوالۍ په تيزين او جګدلګ کې
٣- دميدان اوو ردګو په ولايت کې دستانکزيو دقبيلې داستو ګنې سيمې په لاندې ډول دي:
دنرخ په ولسوالۍ کې
٤- دکندز په ولايت کې ستا نکزي په لا ند نيو ولسو اليو کې ژوند کوي:
دامام صاحب په ولسوالي کې
دخان اباد په ولسوالي کې
٥- دبغلان په ولايت کې دستا نکزيو دقبېلې داوسېدو سيمې په لاندې ډول دي:
دپلخمري په ولسوالۍ کې
دنهرين په ولسوالۍ کې
په بلا دوري کې٠
٦- دسمنګا نو په ولايت کې ستانکزي ددغه ولايت دمر کز دايبکو په ښار کې ژوند کوي٠
٧-د بلخ په ولايت کې ستا نکزي دغه ولايت دبلخ په ولسوالۍ کې استو ګنه لري٠
٨- دهرات په ولايت کې
٩-دهيلمند په ولايت کې
١٠- دلغمان په ولايت کې (٢)
١١- دننګر هار په ولايت کې ستا نکزي ددغه ولايت په لا ند نيو ولسواليو کې استو ګنه لري:
دسره رود په ولسوالۍ کې
دچپر هار په ولسوالۍ کې(٣)
د ستا نکزيوقبيلې په خپلې غيږ کې يو شمېر استادان ،پو هان او ليکوالان او دکريکټ دلوبې اتلان رو زلي دي چې کولای شو دهغو په لړ کې دلاند نيو ښاغلو نو مو نه ياد کړو :
١- دکابل پو هنتون د ژورناليزم دپو هنځي ا ستاد ښاغلی پو هندوی نصر الله ستا نکزی چې تکړه ژورناليست اوليکوال او دڅو علمي کتا بو نو مؤلف دی٠
٢-دلوی غر دويبپاڼې چلوونکی او د پښتو ژبې لېکوال ښا غلی رفيع الله ستا نکزی ٠
٣- دنګاه تلو يزيون اوندا راډيو وياند ښا غلی محمد نسيم ستا نکزی٠
٤- ښا غلی اسد الله ستا نکزی
٥- دافغا نستان دملي کر يکټ دډلې لو بغاړی ښاغلی اصغر ستانکزی٠
دستانيزيو قبېله :
ستاني زي هم دپښتنو دغلجيو په ټو لنيز ګروپ او ډله کې يوه پېژندل شوې قبېله ده چې دسليما نخيلو دقبيلې يو ښاخ ګڼل کيږي٠ ستانيزي دننګر هار ولايت دغلجا يي حصارک ا و دسره رود په ولسواليوا و همدارزد وردګو په شمالي برخه کې استو ګنه لري٠ داسې روايتو نه هم شته چې جبار خېل او با بکر خېل پښتا نه دستانيز يو مشهورې څا نګې دي چې دکابل او جلال اباد تر مينځ سېمو کې مېشته دي٠ (٤)
ستاني زي هم دنورو پښتنو په څېر توريالي او غير تمن خلک دي٠ که څه هم دکر نې لږې ځمکې لري ، خو يو شمېر يې په کو چنيو سوداګريو او يو شمېر هم په دولتي ملا زمتو نو بو خت دي٠
دستا نيزيو د قبيلې يو وتلی ليکوال، کيسه ليکونکی اوژورناليست ښا غلی محمد نسيم ستا نيزی دی چې اوس دامريکې غږ راډيو دپښتو څانګې وياند هم دی٠
-------------------------------------------------------------------
ماخذو نه او منا بع;
١-پښتني قبيلې، دکتور لطيف ياد تاليف ١٦٠ مخ، دپېښور چاپ ٠
٢-ستانکزي څوک دي؟ دلوی غر ويبپا ڼه، د عبدالرحمن حبيبزی مقاله٠
٣-معلومات مختصر درباره اقوام وقبا يل ولايت سرحدي کشور،٣٢ مخ، دکابل چاپ
پښتني قبيلې، ١٦٠ مخ٠
دکتور لطيف ياد - استر اليا
