هيرويين څه شى دى؟
هيرويين يو غير قانوني او په لوړه پيمانه اعتياد راوړنكې مخدره توكى دى. هيرويين د اپين د كورنۍ تر ټولو په لوړه پيمانه ژر اثر كوونكى او ناوړه استعماليدونكې ماده ده. هيريين د مورفين څخه په لاس راځې، چې په طبيعې ډول د كوكنارو د بوټو مختلفو ډولونو په خامو غوزو كې موجود دى استخراجيږي. هيرويين د سپينو او نصواري رنګه پوډرو په شكل او يا هم د سريښناكه تورې مادې ( چې په كوڅو كي د تور قير هيرويين په نوم يادېږي) په ډول خرڅيږي. كه څه هم خالص هيرويين په زياته پيمانه عموميت مومي خو بيا هم د سړك د غاړې هيرويين اكثره د نورو درملو اويا موادو لكه بوره ، نشايسته، پوډري شيدې او يا هم كونين سره ګډ يږي. د سړك د غاړې هيرويين د ستركنين (كوچوله) او يا نورو زهري موادو سره هم ګډيدلاى(مخلوطيدلاى) شي. څرنګه چې د هيرويينو ناسم كاروونكي ( استعمالوونكي ) د دا ډول هيرويينو د قوت( ريښتيني مقدار) نه ناخبره دي ، نو د لوړ مقدار د اخيستلو او مړينې د خطر سره مخامخ كيږي. همدارنګه هيرويين يو شمير ځانګړې ستونزي له د اچ. اى. وي او نورو ناروغيو انتقال د شريكو ستنو او د پيچكارۍ كولو د نورو سامانونو له لارې منځته راوړي.
هيرويين څنګه استعماليږي؟
هيرويين معمولآ د پيچكارۍ، سوڼ كولو\ انشاق كولو، او يا هم د لوګي په ډول څكول كېږي. په وصفي ډول د هيرويينو ناوړه كاروونكى كېداى شي په يوه ورځ كې يې تر څلور ځلو پورې ځانته پيچكاري كړي. كه د وريد له لارې پيچكاري شي نو ډير ژر ( د ۷-۸ ثانيو ) په موده كې به د كاذبې خوښۍ سبب شي. خو كه هيرويين سوڼ او يا د لوګي به ډول مصرف شي نو لوړه آغيزه به يې د ۱۰ نه تر ۱۵ دقيقو په موده كې احساس شي. د ندا( د مخدره توكو د ناوړه كارولو ملي انسټيټوټ) څېړنو په ډاګه كړيده چې د هيرويينو د مصرف ټولې لارې اعتياد راوړونكي دي. پيچكارى كول د معتادو استعمالوونكو په منځ كې چې د درملنې به لټه كې دي د تر ټولو غوره لارې په ډول ادامه لري. د ټولنې د ايپيدميولوژيك كاري ګروپ په ساحو كې د هيرويينو د پيچكارۍ كولو د طريقې د زياتېدو راپور وركړى دى، په داسې حا ل كې چې د هيرويينو د لوګي كشولو طريقه مخ په كمېدو ده. كه څه هم په ټاكلو ډلو خلكو كې لكه د ډينور( په امريكا كې يو ځاى دى) د نيمه ښاري ساحې په سپين پوستو كې د لوګي په ډول يا هم د انشاق له لارې د هيرويينو د مصرف راپور وركړل شوى دى او دا ځكه چې نوموړي خلك عقيده لري چې د نوموړو لارو څخه د هيرويينو مصرفول په لږه پيمانه د اعتياد لامل ګرځي. په دې وروستيو كلونو كې، د هيرويينو د زيات خالصو شكلونو در اپيداكيدو له امله ( چې د انشا ق لپاره ډير مناسب دي) او د راپورونو له مخې يې په ډيرو ځايونو كې د بيې د را ټيټيدو له كبله د هيرويينو د نويو استعمال كوونكو غوښتنه چې د پيچكارى كولو سره بې علاقي شوي دي زياته كړې ده .
همدارنګه هيرويين په پر مخ تللو ټولنو كې هم رادوڅارېږي. كه چېري معتاد شخص نور ښه صحت ولري د هيرويينو د قطع كولو د له سببه نه مړ كېږي، مګر كولاى شي چې د حامله معتادې ښځې د جنين د مړينې لامل وګرځي. د هيرويينو د دوامداره استعمال په حالت كې يو وخت شخص ورباندې معتاديدلاى شي. كله كله معتاد كسان د قطع كولو ډير اعراض تحمل كوي تر څو خپل تحمل د مخدره توكي ددې لپاره را كم كړي چې بيا وكولاى شي راش تجربه كړي.
فزيكي تړاو او د مخدراتو د قطع كولو غيرمنتظره اغراض يو وخت فكر كيده چې د هيرويينو د اعتياد كليدي اړخونه دي، اوس مونږ پوهيږو چې ټوله خبره په دې كې نه ده، ځكه چې د مخدره توكو لټون او بيا ورته مخه كول كيداى شي اونې او حتى مياشتې وروسته د مخدره توكو د قطع كولو د اعراضو د له منځه تللو څخه ډير وروسته بيا را دوڅار شي. مونږ په دې هم پوهېږو چې هغه خلك چې مزمن دردونه لري او اپين ته د درد په خاطر اړمن دي ( كله كله د ا وږدې مودې لپاره) خو كله چې يې درد د بل شي په واسطه( په غير له اپين څخه) له منځه ولاړ شي نو د اپين د مشتقاتو د قطع كولو هيڅ او يا ډير كم اغراض به ولري. د ا ښايي له دې كبله وي چې نوموړې ناروغان اپين صرف د درد د له منځه تلو په خاطر لټوي او نه د رش په خاطر چې معتادين يې په لټه كې دي.
له پورته چارت څخه څرګندېږي چې په امريكا كې هم په مختلفو ښارونو كې د پيچكارۍ او لوګي او اسسنشاق پيمانه سره ډير توپير لري. د بېلګې په ډول په اتلانتا كې د پيچكارى له لاري د هيرويينو اخيستل د استتنشاق او لوګي له لارې درې چنده زياد دى دا په داسې حال كې ده چې په ميامې كې بيا بر عكس انشاق د پيچكارى نه درې چنده ډېر دي.
د هيرويينو دكارولو لنډمهالې اغېزي:
د پيچكاري كولو څخه ژر وروسته هيرويين د دماغې -وينې له مانعې نه تېرېږي. په دماغ كې هيرويين په مورفين بدلېږي او د آپين د مشتقاتو د آخذو سره په آنې ډول اړيكه نيسي.ناسم استعمال كوونكي په وصفي ډول آنآ د خوښۍ احساس كوي چې د ( رش) په نامه ياديږي. د رش شدت د هيرويينو د اخستل شوي مقدار او دا چې څومره ژر دماغ ته داخلېږي او په اخذو پورې نښلي، اړه لري. هيرويين په ځانګړي ډول اعتياد راوړونكي دي ځكه چې دماغ ته په چټكۍ سر ه ننوځي. د هيرويينو په رش كې معغمولآ د جلد ګرمېدل او سوروالى ، د خولې وچوالى او په پښو او لاسونو كې د دروندوالي احساس چې كيداى شي د زړه بدوالي ، كانګو او شديد ښارښت سره يوځاى وي منځته راځي.
د لومړينيو اغيزو څڅه وروسته ناسم كاروونكى معمولآ د څو ساعتونو لپاره خوبوړى كيږي. په مركزي عصبي سيستم باندې د هيروينو د اغيز له كبله ذهن مغشوشيږي. قلبې وظايف سستېږي، تنفس ډير په كراره كېږي چې كله كله د مړينې تر بريده هم رسېږي. د هيرويينو د ډير مقدار اخستل د سرك د غاړې ډير خطر ناك حالت دي ځكه چې په دې حالت كې د هيرويينو د خالص توب او حقيقي مقدار اندازه نامعلومه وي .
د هيرويينو اوږد مهالې آغېزي:
د هيرويينو د اوږد مهالو آغيزو نه يوه هم په هغې باندې پخپله اعيتاد دي.
اعتياد يوه مزمنه ، بابېړي كوونكې ناروغي ده چې د د هغې په جبري لټه او كارولو او په دماغ كې د نيورو كيميكل او ماليكولي تغيراتو سره متصفه ده. همدارنګه هيرويين د تحمل قوې درجې او فزيكي تړاو را منځته كوي چې دا بار په خپل وار سره د استعمالولو ا ناوړه كارونې دپاره تنبه كوونكي قوي عوامل ګڼل كېږي. د ټول اعتياد راوړونكو درملو په څير د هيرويينو ناوړه استعتما لوونكي هم په تدريج سره خپله زياته انرژي او وخت د هيرويينو د لاسته راوړلو او استعمالولو په خاطر مصرفوي. يو ځل چې معتاد شو ، بيا نو د هيرويينو د معتادينو د ژوند لومړنې موخه د مخدراتو پيدا كول او مصرفول ګرځي. او مخدره ماده ټكي په ټكي د هغوي ماغزه او كړه وړه بدلوي. فزيكي تړاو د مخدره توكي د لوړ و مقدارونو سره پر مختګ مومي. په فزيكي تړاو كې بدن د مخدره توكي د موجوديت سره توافق كوي او كه د مخدره توكې كارول په آني ډول را كم شي د درملو نه د غوڅولو سندروم را منځته كېږي. د درملو د غوڅولو سندروم كېداى شي يو څو ساعته د وروستي دوز د مصرف څخه را دوڅار شي. د درملو د غوڅولو اعراض مشتمل دي پر : نا ارامي، د غضلاتو ا هډوكو دردونه، بې خوبي، نس ناسته، كانګي، لړزه اوساړه كېدل، او د پښو حركات. د مخدارتو د قطع كولو شديد اعراض د مخدراتو د وروستي دوز د كارولو څخه ۲۴ نه تر ۴۸ ساعتونو پورې خپل اعظمي حد ته رسېږي او د يوې اونۍ د تېريدولو څخه وروسته په كمېدو راځي، كه څه هم په ځينو خلكو كې د مخدراتو د قطع كولو (غوڅولو) نخښې تر مياشتو مياشتو پاتې كېږي.
د هيرويينو د مزمن استعمال طبې اختلاطات كوم دي؟
په مزمن ډول د هيرويينو د پيچكاريو د لګولو طبې عواقب د وريدونو په كولاپس، د وينې د رګونو او قلبې والونو باكتريايي انتانات، ابسه ګانې، او د رخوه اقسامو نور انتانات او يا هم د ځيګر او پښتورګو ناروغى منځته راوړي. په سږو كې اختلاطات ( د نمونيا د مختلفو ډولونو او توبركلوز په شمول) ښايي په ناوړه استعما ل كوونكې كې د ناوړه روغتيايې حالاتو له كبله او ياهم په تنفسي سيستم باندې د هيروئينو د انحطاطې اغيزې له امله وي. هغه مواد چې د هيروئينو سره ګډېږي او د سړكونو په غاړو كې خرڅېږي په مكمل ډول نه حل كېږي او د هغو رګونو چې سږو، ځيګر، پښتورګو، او دماغ ته رسېږي بندوي چې كولاى شي د بدن د حياتې غړو د كوچنيو برخو د منتن كېدلو او ياهم د مړينې لامل وګرځي. ددغو او يا نورو ملوثو concomitant په مقابل كې د دفاعي عكس العمل د ارتريت( د بندونو التهاب) او يا نورو روماتيزمي پرابلمونو لامل شي.
شك نشته چې د ستنو د ساما نونو او مايعاتو شريكول كولاى شي د هرويينو د خطناكو پايلو له هيپاتيت بي او سي، اچ. آى. وي. او نورو د وينې نه د لږېدونكو ناروغيو كوربه شي. چې د مخدراتو ناروا كارونكى يې خپلو جنسي انډيوا لانو او ماشومانو ته انتقالولاى شي.
د هيروئينو ناوړه كارونه څرنګه اميدواره مور اغېزمنه كوي
د اميدوارى په وخت كې د هيروئينو ناوړه كارول اود هغه نور ډېر محيطي عوا مل ( د تولد نه مخكي احتماماتو نشتوالى) د پيدا يښت د وخت كم وزن په شمول چې په راتلونكې كې د ما شوم د ودې او پرمختګ د وروسته پاتې كيدو د خطر يو مهم عامل دى كېږي. د ميتادون تداوم د ولادت نه د مخكې اهتماماتو او د مخدراتو د هراړخيزې درملنې د پروګرام سره يوځاى كولاى شي د مور او ماشوم خطرناك راتلونكى چې د هيروئئنو د ناروا كارونې د نه درملنې په پايله كې را منځته كېږي اصلاح كړي ، كه څه هم هغه ماشومان چې د ميتادون سره د مور په ګېډه كې مخامخ شوي دي د درملو د قطع كولو د اعراضو وصفي درملنه غواړي . د امريكا په متحده ايالاتو كې د ډېرو څيړنو څخه جوته شوېده چې بيوپرونورفين د لويانو د آپين سره د تړاو په بهرنې(اوټ پيشينت) ډول درملنه كې لكه د ميتادون غوندې آغېزمن او محفوظ دى. جاري څېړنې هڅه كوي چې د بيوپرونورفين آغېزمنتوب او محفوظتوب په اميدوارو ميندو كې ثابت كړي. په هغو ښځو كې چې نه غواړي او يا نه شي كولاى د هيروئينو د اعتياد فارمكولزژيكه درملنه تر لاسه كړي ، ډيټوكسيفيكشن ( بې زهره كول) به په نسبي ډول محفوظ وي ، په داسې حال كې چې هيرويينو باندې بيا اخته كيدل (عود=بابېړى) بايد په پام كې ونيول شي.
ولې د هيروئينو استعمالوونكي په ځانګړي ډول په HIV/ADIS, hepatitis-B&C باندې د اخته كېدلو د خطر سره مخ دي؟
د هيرويينو استعمالوونكي د ستنو او د پيچكارى د سامانونو د شريكولو او د منتن شخص په واسطه د كارولو څخه وروسته د بيا كارولو او يا د منتن شخص سره د نا خوندي جنسي اړيكو له لارې په اچ. آى. وي، هپاتيت بي ، هيپاتيت سي او نورو ساري ناروغيو باندې د اخته كيدو د خطر سره مخ دي. دستنې له لارې د مخدره توكو كاروونكي ( IDUs) په هپاتيت سي باندې د اخته كېدو د لوړ خطر سره مخ ګروپ په ګوته كوي. د يوه اټكل له مخې د ۳۵۰۰۰ د هپاتيت سي په نوېو پېښو كې چې د آمريكا په متحده ايالاتو كې هر كا ل منځته راځي ۷۰-۸۰% ئې په ( IDUs) يا د ستنې له لارې د مخدره توكو كاروونكي ؤ.
هغو څېړنو چې د ندا ( NIDA) له خوا يې فنډ وركړل شوى دى په ګوته كړېده چې د مخدره توكو ناروا كاروونكي كولاى شي دهغه سلوك چې نوموړي يې په HIIV باندې د اخته كېدو د ګواښ سره مخ كړېدي د مخدره توكو د ناروا كارونې د درملنې ، وقايوي او په ټولنېز بنسټ ولاړ د ساحوي پروګرامونو له لارې تغير وركړي. دوي كولاى شي د مخدره توكو استعمال ، په مخدراتو پورې ا ړدوند خطري سلوك لكه د ستونو شريكول، نا خوندي جنسي ا ړېكې محدودې ، او په دې ډول د HIV/AIDS او نورو انتانې ناروغيو باندې معروض كېدل محدود كړي. د مخدره توكو د ناروا كارونې مخنيوى او درملنه د HIV د خپراوي په مخنيوي كې ډېر اغېزمن دي.
د هېروئينو د اعتياد لپاره درملنې كومې دي؟
د هېروئينو د اعتياد لپاره يو شمېر اغېزمنې درملې شته . كه چېرې د هېروئينو ناوړه كارونه دوخته مشخصه شي نو د درملنې اغېز ه به ډېره وي. هغه درملنې چې پر مخ وړل كېږي نظر هر شخص ته توپير سره لري ، خو ميتادون چې د اپين يو صنعي مشتق دى او د هېروئنو اغېزې له منځه وړي او د مخدراتو د قطع كولو اعراض محدودوي ، د په هېروئينو د معتادو خلكو په درملنه كې يې د برياليتوب ريكارډ قايم كړى دى. د نورو درملو پروګرامونه لكه د بيوپرونورفين ، او نورې ګڼ شمېر سلوكي درملنې هم د هېروئينو د اعتياد په درملنه كې كارول شوې دي. بيوپرونورفين په دې وروستيو وختونو كې د هېروئينو او د اپين د نورو مشتقاتو د اعتياد د موجوده درملو په ليكه كې ورزيات شوى دى. دغه درمل د ميتادون سره دا توپير لري چې د معتاد كېدلو خطر يې لږ دى او ډاكټران يې په شخصي كتنځايونو كې هم په نسخه كې ليكلاى اوتوصيه كولاى شي. بيوپرونورفين \ نلوكسا ن ( سوبوكسا ن) يو تركيبي درمل د ناوړه كارولو د كمولو په منظور جوړ شوى دى.
ډيټوكسيفيكېشن ( بې زهره كو ل ):
د بې زهره كولو د پروګرام موخه په محفوظه او بشر دوستا نه ډول سره د مخدراتو د قطع كېدلو د اعراضو د شدت او نورو طبي اختلاطاتو را كمول دي. د ډيټوكسيفيكېشن لومړى هدف دادى چې د مخدراتو د قطع كېدلو اعراض راكم كړي داسې چې ناروغ د مخدراتو د كارولو پرته ځان عيار كړاى شي. پخپله ډيټوكسيفيكېشن په يواځې سر د اعتياد درملنه نه ده خو د ا عتياد په درملنه كې يواځې هغه وخت يو ګټور قدم دى چې د اوږد مهالې معالجې سبب شي او مخدره توكي نه كاروي ( چې دا بيا كېداى شي چې د روغتون په بستر كې وي اويا هم په سراپا ډول ) او درمل يوازې د درملنې د يوې برخې به توګه وكارول شي. تر ټولو ښه او مستند Drug- free درملنې عبارت دي له Therapeutic community residential پروګرامونه دي چې د ۳ مياشتو نه تر ۶ مياشتو پورې دوام كوي.
د اپين د مشتقاتو قطع كول ډېر كم د مړينې لامل ګرځي. او د مخدره توكو د قطع كولو اعراضو متصف دي چې د آپين د كارولو د وروستي دوز د اخيستلو څخه ۴۸-۷۲ ساعتونو كې اعظمي حد ته رسېږي او د ۷-۱۰ ورځو په موده كې له منځه ځي ، او د درملو د اوږد مهالي قطع كولو د عمومي ستړيا او د اپين د مشتقاتو ته په اشتياق سره وړاندې ځي.
د ميتادون پروګرامونه
د دېرشو كلونو نه زيات وخت كېږي چې ميتادون د آپين د مشتقاتو د اعتياد په آغېزمنه او خوندي درملنه كې استعمالېږي. په مناسب ډول توصيه شوي ميتادون انتوكسيكېشن او يا تسكين لامل نه ګرځي او تاثير يې ورځنى عادي چارې لكه موټر چلول نه آغېزمنې كوي. دا درمل د خولې له لارې استعمالېږي او د مخدره توكو د قطع كېدلو اعراض د ۲۴-۳۶ ساعتونو لپاره توقف وركوي. ناروغان د درد احساس كولاى شي او احساسات څرګندولاى شي. تر ټولو مهمه داده چې ميتادون هغه اشتياق چې د هيروئينو د اعتياد سره مل وي له منځه وړي ، اشتياق د بابېړي ( Relapse) عمده لامل دى . د ميتادون د درملنې لاندې ناروغانو كې جوته شوي ده چې د هيروئينو د سړك نورما ل دوزونه normal street doses) ( د كاذبې خوشحالتيا ( Euphoria) په منځته راو تلو كې بې اغېزې دي. او همدا دليل دى چې د هيروئينو استعما ل په اسانۍ سره چپوالى مومي.
د ميتا دون اغېزه د هېروئينو په نسبت ۴-۶ چنده دوامداره ده. نو د درملنې لاندې ناروغان يې په ورځ كې يو ځل خوړلو ته اړمن دي. همدارنګه د ميتادون كارول له طبي پلوه هم محفوظ دي حتى كه د لسو كالو او يا زياتې مودې دپاره هم استعمال شي. د سلوكي درملنو يا مشوره وركولو او يا نورو ملاتړو خدماتو سره يو ځاى ميتادون كولاى شي ناروغان د هېروئينو ( او د ا پين د نور مشتقاتو ) استعما ل ودروي او د يو ې با ثباته او توليدي ژوند خواته مخه كړي. د ميتا دون مقدار بايد په هغو ناروغانو كې چې د ويروسي ضد درمل د HIV د انتان له كبله استعمالوي ، په ټينګه وڅار ل شي ، تر څو يو پر بل باندې ددرملو د بالقوه متقابلو آغېزو څخه مخنيوى شوي وي.
بيوپرونورفين او نور درملونه
بېوپرونورفين
بيوپرونورفين د اپين د مشتقاتو د اعتياد يوه نوې درملنه ده.
• دا لومړنې درملنه ده چې د آپين د مشتقاتو په درملنه كې د ډاكټرانو په شخصي كتنځيو كې را دوڅاره شوه.
• د مورفين غوندې عين آخذې اشغالوي مګر عين آغيزې نه ښندي.
• په امريكا په متحده ايالتو كې د نژدې۹۰۰۰۰۰ د هيروئينو د مزمنو استعمالونكو په درملنه كې د ډاكټرانو لپاره يوه ګټوره وسيله ده .
• د ۲۰۰۴ زېږديېز كال د مارچ د مياشتې نه را پدېخوا ۳۹۵۱ تنو آمركائې ډاكټرانو ددې جوګه شو چې بيوپرونورفين ناروغانو ته يې په نسخه كې وليكي او توصيه يې كړي.
د كشفولو تاريخچه يي:
• په ۱۹۶۹ زېږديز كال كې په انګلستان كې د يوه انالجزيك ( د درد ضد درمل) په ډول توليد شو.
• په ۱۹۷۰ زېږديېز كلونو كې د NIDA له خوا د څېړنو په پايله كې په بالقوه ډول د اعتياد د يوه درمل كوونكي توكي په توګه وپېژندل شو.
• NIDA د درملو د پرمختګ څانګه پرانيسته تر څو د درملو په واسطه د معتادينو درملنې ته جدي پاملرنه وكړي، ۱۹۹۰ زېږدېز كا ل.
• NIDA د بيوپرونورفين د اصلي انكشاف وركوونكو سره په ۱۹۹۴ زېږديېز كال كې موافقه وكړه چې بيوپرونورفين امريكايي ماركيتونو ته عرضه كړي.
• د FDA په واسطه په ۲۰۰۲ كې د بيوپرونورفين تابليت تصويب شو.
بيوپرونورفين د هېروئينو د اعتياد په درملنه كې په ځانګړي ډول يو په زړه پور ې توكې دى، ځكه چې د نورو درملو لكه د ميتادون سره په پرتليز ډول يې آپيني اغېزې يې كمې اود دوز د زياتېدو ستونزه يې لږه ده. همدارنګه بيوپرونورفين د بدني تړاو كمه اندازه توليدوي ، نو په دې خاطر كله چې په عمومي ډول ناروغ د در ملو استعمال پرېږيدي نو د ميتا دون د قطع كولو په نسبت به د درملو د قطع كولو ډير لږ اعراض به ولري. نو د دومره ګټو په درلودلو سره بيوپرونورفين به ښايي د نورو ډېرو مختلفو جاري او موجودوطبي درملنو په نسبت د اعتياد په درملنه كې به د كارولو لپاره تر ټولو مناسب درمل وى. ندا همدا اوس د هېروئينو د لوړ مقدار ( تسمم) د معالجې او د اعتياد په درملنه كې بالقوه اغېزمنو يو شمېر نور طبي درملونه تر څېړنې لاندې نيولي دي .
د بيوپرونورفين او ميتادون نه علاوه د مخدراتو د قطع كېدلو د اعراضود شدت د را كمولو په موخه يو شمېر نور درمل هم توصيه كېدلاى شي. كلونيدين يو څه ګټه رسوي خو د تسكين كولو او د وينې د فشار در راښكته كولو له د عارضې له كبله يې كارول محدود دي. لو فيكسېدين ( Lofexidine) يو مركزي( Central) لارې آغېزه كوونكى alpha-2 adrenergic agonistپه ۱۹۹۲ زېږدېز كال كې په ځانګړي ډول د ناروغانو لپاره د اپين د مشتقاتو د قطع كېدلو د د عرضي درملنې په منظور وكارول شو. نالوكسان او نالتريكسون درملونه هم د هېروئينو ، مروفينو او د اپين د نورو مشتقاتو اغېز له منځه وړي او د يوه انټاګونست په توګه لكه د انټي ډوټونو په څېر ګټور دي. نالتريكسون آغېزې د يوې نه تر دريو وځو پورې مقدار اړوندې اوږد مهالې دي.
نالتريكسون د هېروئينو د خوښۍ راوړونكې اغېزې له منځه وړي او د د يوشمېر په لوړه پيمانه تشويق شويو(Motivated ) افرادو په درملنه كې ګټور دى. همدا رنګه ازميښتونو څرګنده كړېده چې په هغو بنديانو كې چې مخكې ئې هېروئين كارول وروسته دخوشې كېدو څخه د نالتريكسون استعمال د عود ( Relapse) په مخنېوي كې بريالى ؤ.
سلوكې درملنې
كه څه هم سلوكي اود طبې درملو په واسطه درملنې كه جلا جلا هم و كارول شي بېحده ګتورې دي نو له دې څخه مونږ دا درس زده كوو چې دواړه درملنې يو ځاى او يوه د بلې د تكميلونكې په توګه په كار وا چوو نو ګټه به ېې بې حتمآ نوره هم زياته شي. د هېروئينو د اعتياد د معالجې له پاره زيات شمېر سلوكي درملنې شته چې د بستر په داخل كې او له بستر څخه دباندې پروګرا مونو باندې مشتملې دي. يوه مهمه هڅه پكې داده چې د درملنې تر ټولو ښه پروګرام چې د ناروغ ځانګړې اړتياوې پوره كړاى شي. علاوه پر دې يو شمېر نور ى سلوكي درملنې هم شته لكه داحتمالې څارنې درملنه ( Contingency management therapy)او د سلوك پېژندنې مداخله ( Cognitive-behavioral interventions) په ځانګړې ډول ، خصوصآ كه د طبې درملو سره يو ځاى په هم غږۍ سره وكارول شي د هېروئينو د اعتياد د درملنې زېرى وركوي د احتمالي څارنې درملنه د مدرك بنسټه سيستم (voucher-based system) كاروي چې په دې سييستم كې ناروغ د وينې د منفي ازمائښت ( Test) په وړاندې كولو پر بنسټ نمره اخلي او يو څه مدد معاش تر لاسه كوي چې دغه مدد معاش بيا نوموړى ناروغ د سالم ژوند كولو په لاره كې مصرفوي. د سلوك پېژندنې مداخلې داسې تنظيم شوې دي چې د ناروغ د مخدراتو د كارولو اړوندو توقعا تو او كړو وړو( سلوك) ته تغير وړكړي ، او د ژوند مختلفو ناخوالو ( فشارونو ) ته د غاړې وركولو مهارت يې زيات شي. سلوكي او د طبې درملو په واسطه درملنې د دماغ دندې او سلوك ( Brain function and behavior) يو څه اعاده كوي چې په نتيجه كې په كار باندې د ګمارلو كچه لوړه او په HIV او نورو ناروغيو او د جرمي سلوك ( Criminal behavior) خطر كمېږي.
د اپين د مشتقاتو مشابه مواد( Analogs) څه شى دى او څه خطرونه لري؟
د درملو مشابه مواد هغه مواد دي چې د درملو په شان اغېز ښندي خو په كيمياوي تركيب كې ورڅخه يو نوپير لري. ځيني د درملو مشابه مواد ( Analogs) د ځينو درمل جوړوونكو كمپنيو له خوا نوموړو درملو ته د طبي مشروعيت وركولو په منظور جوړېږي. نور د در ملو مشابه مواد (Analogs) د طراح دملو( Designer drugs) په ډول دي چې كېداى شي په غير قانوني لابراتوارونو كې هم جوړ شي چې اكثرآ د اصلي درملو څخه ډېرې قوي او خطرناك دي. د اپين د مشتقاتو د مشابه درملو له ډلې څخه دوه يې ښه پېژندل شوي دي چې فينتا نيل ( Fentanyl) او ميپيريدين ( Meperidine) دي ( چې بازاري نوم يې ډيميرول Demerol دى).
فينتا نيل په ۱۹۶۸ زېږديېز كال كې د يوې بلجيمۍ درمل جوړولو كمپنۍ له خوا په زړه باندې د هغه د كمزوره آغېزې په درلودو سره په جراحې عملياتو كې د يوه تركيبې ناركوتيك انالجزيك په ډول استعمالېږي معرفي شو. فينتا نيل په ځانګړي ډول خطرناك دى ځكه چې اغېزه يې د هېروئينو په نسبت ۵۰ ځله قوي ده او كولاى شي تنفس ودروي. نوموړى اختلاط په عملياتخانه كې كومه جدي ستونزه نه ده ځكه هلته داسې ماشينونه شته چې د ناروغ تنفس برقرار كړي. مګر د سړكونو په غرو پيڅكو كې داسې مړي ميندل شوي دي چې ستن يې لا همهاغسې د هغه\هغې په مټ كې وه.
