(معرفی کتاب درآمدی بر شکل گیری مناسبات مدنی جوامع باستان و غلبه ی سلطه گری)
با وارد شدن به منازعه ی هویتی، بازنگری تاریخ، از اولویت های اصلاحی به شمار می رود. برداشت عامه ی جامعه ی آموزش یافته از تاریخ در افغانستان، قالب بسته و مُهره های توزیع شده در آن است. در این تاریخ، همه چیز بر اساس نیاز های تسکین روانی، به حالت قهرمانی و زمان قهرمانان، ترسیم می شود.
بر اثر حجم انبوه کتب و نشریات توریدی، قسم معمول خوانش تاریخ در افغانستان، با میلان به جناح ها و گروهک ها، افغانستان را وارونه می کند. در این کژفهمی، ستیز سیاسی با پشتوانه ی سوء برداشت از گذشته، طرف های درگیر را با اعتماد به نفس کاذب، از خرد و منطق، دور نگه می دارد.
می توان گفت روایت های اندکی از تاریخ نگاری داریم که گذشته را مرور انسانی افت و خیز بدانند. در این باور که اجمال تاریخ نگاری مدرن به شمار می رود، اومانیسم مقید، می کوشد از خطوط و مرز ها بگذرد و بی نیاز از تبانی به نام اشتراکات، حوزه های انسانی را بر اثر درک و سطح شعور، محقق نماید.
نیاز های ما برای تعمیم روایت های انسانی، پیوسته به معضلات گسترده ای ست که هرچند بسیار اجتماعی نیستند، اما از مدرک باور طیف فرهنگی، شاید رو به گسترش می نهند.
کوشش های تنقیدی برای بازخوانی از تاریخ را از هرکجایی که باشند، بر اثر اصل مساله، ارجح می دانیم. در این سعی، مهم نیست که ساختار، فرهنگ و زبان از کجا و از کدام گروه است، بل منطق و خرد، مدخلی برای توارد مسلسل می شود. بنابراین از این رهگذر، ورود به فضای بهتر فکری، به آن نیاز های اجتماعی، راه می دهد که با فشار رسوب اندیشه ها، هاله ی اشکال شمرده شده اند.
در کتاب «درآمدی بر شکل گیری مناسبات مدنی جوامع باستان و غلبه ی سلطه گری» که نویسنده ی آن در شمار باورمندان به تنقید تاریخ و استفاده از مفاهیم متضاد است، به این معنی که نباید در چهارچوب واحد های سیاسی، نسخه ی تاریخ، گونه ای شود که با توجیه ناسیونالیسم و گرایش های قومی، وقتی تدقیق تاریخی، از مرز های کنونی می گذرد، اوضاع تاریخی، به مُدل هایی مبدل می شوند که اگر در کشور ما، افغانستان را به چالش می کشند، خوانش یک طرفه از گذشته، دو سوی حقیقتی را تعریف نمی کند که در همه جا، به ساده گی خوب و بد، مشروح می شود.
بازخوانی تاریخ در افغانستان، هرچند با تبارز حماسه ها، وحدت و سعی برای تحفظ، امری ستوده است، اما چهارچوب تاریخی کنونی با گذشته ای که فاقد تضمین درازمدت مرز ها بود، ایجاب می کند، دید اومانیستی به تاریخ را از جنبه هایی نیز مستفید کنیم که اگر برخلاف باور های دست بالا و فرازی، حکایت هایی از طول و تفصیل انکشاف و رشد حیات اند، اما در خوب ترین نمونه هایی باستانی، قدیمی یا عتیقه، با اجحاف به مردم، مثال دارند.
قرائت نو از تاریخ افغانستان، نباید از گذشته به حال باشد. چه در چنین برداشتی، کهنه در جای نو، قالب می شود. اگر از مرز چند سده ای اخیر بگذریم، شباهت های حیات کنونی مردم با مردمانی که خیلی قبل می زیستند، به وجوهی نمی رسد که بر اثر دال آن ها، مفادی حاصل شود. برعکس، کندوکاو در ماهیت تواریخی که با حماسه، افتخار و جهانگشایی و گویا مدنیت فرض می شوند، زمانی که از دید اومانیستی بهره نبرند، در ساده ترین قالب، ذهن را تسخیر می کنند و در این تعویض، گذشته به جای حال، به افکار و باور هایی می انجامد که عملاً دیدیم، ساختار طویل و عریض اففغانستان با تسجیل جهانی، نیز نمی تواند جلو چشمان تاری را بگیرد که از سوء برداشت تاریخی، گذشته را در گذشته ای دنبال می کنند که با ویژه گی زمان، منطقی است؛ فقط برای آموزش تاریخ، مستعمل شود.
بیرون کردن مفاهیم هویتی، فرهنگی و جغرافیایی، تا حدی موجه می نماید که از زمان حال، وارد تاریخ شویم و رشته به جایی برسد که اصلیت کنونی ملت ها و کشور ها را می سازد.
با شناخت مفاسد عظیم فکری، به ویژه در طیف به اصطلاح فرهنگی و نخبه، زمان آن فرارسیده است که با مدخل قرائت اومانیستی، گذشته هایی را که با ساختار های کنونی، سازگاری ندارند، در کاست تاریخی، دوسیه هایی بدانیم که مردمانی در این جا، زنده گی کرده اند و به جز از مانده های تاریخی و موزیمی، رابطه ی منطقی یافت نمی شود تا اصلیت توده هایی کنونی را با چند سده ی اخیر طبقات تشکیل دهنده، جدا و با گذشته گانی وصل کنیم (خیلی قدیمی) که در تطور و تاراج تاریخ، اجزای مجزای انسانی شمرده شده اند.
استاد غیاث آبادی در چند فصل کتاب «درآمدی بر شکل گیری مناسبات مدنی جوامع باستان و غلبه ی سلطه گری»، تاریخ را بر دایره ی مناسباتی بررسی می کند که بر اثر سیطره و مفاد، مفاهیم شکل گرفته ی مدنی نیز با گونه ای از تعدی و اجحاف، به همراه اند.
تامل اومانیستی به گذشته، سه فصل کتاب «درآمدی بر شکل گیری مناسبات مدنی جوامع باستان و غلبه ی سلطه گری» را چنین تشریح می کند:
بخش نخست / مناسبات مدنی و سیر تطور نظام های اجتماعی
دوران پارینه سنگی و میان سنگی
دوران نوسنگی و مس
دوران مفرغ و آهن
دوران تاریخی
دورهء معاصر (عصر موتور)
بخش دوم / بنیان های دوام سلطه گری
کلیات
نیروی ثروت و ناهنجاری های ناشی از آن
نیروی سلاح و ناهنجاری های ناشی از آن
نیروی مذاهب ساخته گی و ناهنجاری های ناشی از آن
نیروی تاریخ- ملیت و ناهنجاری های ناشی از آن
بخش سوم / نتیجه گیری و چشم اندازی به آینده
نتیجه گیری و چشم اندازی به آینده
فهرست منابع و معرفی کتاب هایی برای مطالعهء بیشتر
نمودار ناهنجاری های ناشی از سلطه
یادآوری:
از طریق لینک زیر، کتاب «درآمدی بر شکل گیری مناسبات مدنی جوامع باستان و غلبه ی سلطه گری» را رایگان دانلود کنید!
http://www.afghanpedia.com/projects/libraries/pdfs/get_pdf.jsp?book_id=96rtpezg.pdf
