اسلام، اسلامي شرعه او د اسلام تاریخ
"رياض الصالحين " اول جلد او پښتو ترجمه
ع کريم حليمي
09.11.2006
...........................................................رياض الصالحين
......................................................................تأليف
.................................الإمام أبي زكريا يحيى بن شرف النووي الدمشقيّ
.................................................................631 – 676 هـ
...................................................... بسم الله الرحمن الرحيم
..................................................باب الإِخلاصِ وإحضار النيَّة
.........................في جميع الأعمال والأقوال والأحوال البارزة والخفيَّة
........................................................... د اخلاص بيان
.....د انسان پۀ هر عمل کښي که ظاهري وي کۀ باطني د اخلاص ضروري دی
وَمَا أُمِرُوا إِلَّا لِيَعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ حُنَفَاءَ وَيُقِيمُوا الصَّلاَةَ وَيُؤْتُوا الزَّکَاةَ وَذلِکَ دِينُ الْقَيِّمَةِ ﴿ 5 ﴾بینه
ژباړه - [color=blue:daaaf78300]او دوی ته صرف دا حکم سوئ دی چه عبادت وکړي د يوه الله او خالص
کړي هغه لره ، او نورو دينونو راوګرځی ، لمونځ وکئ او زکوةَ ورکړی او هم
دغه صحيح طريقه ده [/color:daaaf78300]
لَن يَنَالَ اللَّهَ لُحُومُهَا وَلاَ دِمَاؤُهَا وَلکِن يَنَالُهُ التَّقْوَي مِنکُمْ ﴿ 37 ﴾حج
ژباړه -
[color=cyan:daaaf78300]نه رسيږي الله ته د قربانۍ غوښي او نه وينه ليکن رسيږي ورته ستاسو
پرهېزګاري ٠ [/color:daaaf78300]
قُلْ إِن تُخْفُوا مَا فِي صُدُورِکُمْ أَوْ تُبْدُوهُ يَعْلَمهُ اللّهُ ﴿ 29 ﴾ آل عمران
ژباړه -
[color=blue:daaaf78300]ورته ووايه کۀ تاسو پټوئ څه چه ستاسو په زړونو کښي دي او که څرګند دي
الله په خبر دی [/color:daaaf78300]..................................................................................
1- وعَنْ أَميرِ الْمُؤْمِنِينَ أبي حفْصٍ عُمرَ بنِ الْخَطَّابِ بْن نُفَيْل بْنِ عَبْد الْعُزَّى بن رياح بْن عبدِ اللَّهِ بْن قُرْطِ بْنِ رزاح بْنِ عَدِيِّ بْن كَعْبِ بْن لُؤَيِّ بن غالبٍ القُرَشِيِّ العدويِّ . رضي الله عنه ، قال : سمعْتُ رسُولَ الله صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يقُولُ « إنَّما الأَعمالُ بالنِّيَّات ، وإِنَّمَا لِكُلِّ امرئٍ مَا نَوَى ، فمنْ كانَتْ هجْرَتُهُ إِلَى الله ورَسُولِهِ فهجرتُه إلى الله ورسُولِهِ ، ومنْ كاَنْت هجْرَتُه لدُنْيَا يُصيبُها ، أَو امرَأَةٍ يَنْكحُها فهْجْرَتُهُ إلى ما هَاجَر إليْهِ » متَّفَقٌ على صحَّتِه. رواهُ إِماما المُحَدِّثِين: أَبُو عَبْدِ الله مُحَمَّدُ بنُ إِسْمَاعيل بْن إِبْراهيمَ بْن الْمُغيرة بْن برْدزْبَهْ الْجُعْفِيُّ الْبُخَارِيُّ، وَأَبُو الحُسَيْنِى مُسْلمُ بْن الْحَجَّاجِ بن مُسلمٍ القُشَيْريُّ النَّيْسَابُوريُّ رَضَيَ الله عَنْهُمَا في صَحيحيهِما اللَّذَيْنِ هما أَصَحُّ الْكُتُبِ الْمُصَنَّفَة .
ژباړه
[color=cyan:daaaf78300]چه رسول الله صلى الله عليهِ وسلم فرمايل ٠ بېشکه د ټولو اعمالو دار او مدار
په نيت دی او هر بنده ته به خپل نيت رسيږي نو چا چه هجرت و کړي د الله او
رسول د پاره نو هغه الله او رسول ته ورسېده ، او چاچه هجرت و کړي دنيا د
پاره چه حاصله ئې کړي ، ياد يوې ښځي د پاره چه نکاح ورسره وکړي نو د
هغه هجرت د هغه شي د پاره دی ٠ (بخاري - مسلم )[/color:daaaf78300]................................................................................................................................................
2- وَعَنْ أُمِّ الْمُؤْمِنِينَ أُمِّ عَبْدِ اللَّهِ عَائشَةَ رَضيَ الله عنها قالت: قال رسول الله صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: «يَغْزُو جَيْشٌ الْكَعْبَةَ فَإِذَا كَانُوا ببيْداءَ مِنَ الأَرْضِ يُخْسَفُ بأَوَّلِهِم وَآخِرِهِمْ ». قَالَتْ : قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ ، كَيْفَ يُخْسَفُ بَأَوَّلِهِم وَآخِرِهِمْ وَفِيهِمْ أَسْوَاقُهُمْ وَمَنْ لَيْسَ مِنهُمْ ،؟ قَالَ : «يُخْسَفُ بِأَوَّلِهِم وَآخِرِهِمْ ، ثُمَّ يُبْعَثُون عَلَى نِيَّاتِهِمْ » مُتَّفَقٌ عَلَيْهِ : هذا لَفْظُ الْبُخَارِيِّ .
ژباړه -
[color=blue:daaaf78300]چه رسول الله صلى الله عليهِ وسلم فرمايلي دي چه يو لښکر به په کعبه د حملې
کوولو په نيت راروان سي چه همواري مځکي ته را ورسيږي نو د اول تر اخره
به په مځکه کښي غرق سي ، حضرت عائشه فرمايي ما عرض و کړي
يا رسول الله - داوله تر اخره به ټوله په مځکه کښي څنګه غرق سي ، په دې
کښي خو به ځيني داسي کسان وي چه زور راوستل سوي وي او د زړه نه به
د دوی سره نه وي ، حضور صلى الله عليهِ وسلم و فرمايل چه ټوله به غرق
سي ، ليکن د قيامت په ورځ به د خپلو نيتونو موافق را پورته سي ٠ [/color:daaaf78300]
..............................................................................................................................................
3- وعَنْ عَائِشَة رَضِيَ الله عنْهَا قَالَت قالَ النَّبِيُّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم : «لا هِجْرَةَ بَعْدَ الْفَتْحِ، وَلكنْ جِهَادٌ وَنِيَّةٌ ، وَإِذَا اسْتُنْفرِتُمْ فانْفِرُوا» مُتَّفَقٌ عَلَيْهِ .
ژباړه -
[color=cyan:daaaf78300]صلى الله عليهِ وسلم فرمايلي "د فتح څه ورسته هجرت نسته ليکن جهاد او
او نيت باقي دي کله چه د جهاد ته د وتلو وويل سي نو جهاد ته وزی (بخاري
او مسلم ) [/color:daaaf78300]د فتحي څخه مطلب د مکې فتحه ده
....................................................................................................................................................
4- وعَنْ أبي عَبْدِ اللَّهِ جابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الأَنْصَارِيِّ رضِيَ الله عنْهُمَا قَالَ :كُنَّا مَع النَّبِيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم في غَزَاة فَقَالَ : «إِنَّ بِالْمَدِينَةِ لَرِجَالاً مَا سِرْتُمْ مَسِيراً ، وَلاَ قَطَعْتُمْ وَادِياً إِلاَّ كانُوا مَعكُم حَبَسَهُمُ الْمَرَضُ» وَفِي روايَةِ : «إِلاَّ شَركُوكُمْ في الأَجْرِ» رَواهُ مُسْلِمٌ .
ژباړه -
[color=blue:daaaf78300]صلى الله عليهِ وسلم فرمايل په مدينه کښي ځيني کسان داسي دي چه تاسو
څومره مزل کوئ کومو کندو کښي چه تېرېږي هغوئ ستاسو سره دي
(يعني په اجر کښي درسره شريک دي )هغوئ مرض حصار کړي دي
دا روايت د مسلم دی[/color:daaaf78300] ...............................................................
ورواهُ البُخَارِيُّ عَنْ أَنَسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ :رَجَعْنَا مِنْ غَزْوَةِ تَبُوكَ مَعَ النَّبِيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم فَقَالَ: «إِنَّ أَقْوَامَاً خلْفَنَا بالمدِينةِ مَا سَلَكْنَا شِعْباً وَلاَ وَادِياً إِلاَّ وَهُمْ مَعَنَا ، حَبَسَهُمْ الْعُذْرُ».
ژباړه -
[color=cyan:daaaf78300]او په بخاري کښي د انس رض څخه روايت دی ، موږ د تبوک د غزا څخه د
صلى الله عليهِ وسلم سره بيرته يا واپس راتلو ، نو صلى الله عليهِ وسلم و
فرمايل چه "په مدينه کښي زموږ څخه داسي خلګ پاتې سويدي ، موږ چه
پر هره کنده اوښتي يو او په هره کنده چه تېر سوي يو ، هغوئ زموږ سره
وه ، خو عذر هغوئ پاته کړي وه (يعني په اجر راسر شريک وه ځکه چه عذر
پاتې کړي وه )[/color:daaaf78300]........................................................................................
5- وَعَنْ أبي يَزِيدَ مَعْنِ بْن يَزِيدَ بْنِ الأَخْنسِ رضي الله عَنْهمْ، وَهُوَ وَأَبُوهُ وَجَدّهُ صَحَابِيُّونَ، قَال: كَانَ أبي يَزِيدُ أَخْرَجَ دَنَانِيرَ يَتصَدَّقُ بِهَا فَوَضَعَهَا عِنْدَ رَجُلٍ في الْمَسْجِدِ فَجِئْتُ فَأَخَذْتُهَا فَأَتيْتُهُ بِهَا . فَقَالَ : وَاللَّهِ مَا إِيَّاكَ أَرَدْتُ ، فَخَاصمْتُهُ إِلَى رسول اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم فَقَالَ: «لَكَ مَا نويْتَ يَا يَزِيدُ ، وَلَكَ مَا أَخذْتَ يَا مَعْنُ » رواه البخاريُّ .
ژباړه -
[color=blue:daaaf78300]روايت دی د ابي يزيد رض مَعْنِ بن يزيد رص بن الأَخنسِ څخه ، هغه او پلار
او نيکه ئې درې سره صحابه دي ، هغه وايي چه زما پلار يزيد يو څو ديناره
د خيرات د پاره را ايستلي وه او په مسجد کښي ئې يو سړي سره ايښي وه
يعني چه حقدارو ته ئې ورکړي ، نو ما هم يو څو دينار ځيني واخستل ، پلار
ته مي راوړل ، هغه راته وويل قسم په خدای چه ماخوتاته نه درکول ،
موږ په دواړو دا جګړه يا جنجال صلى الله عليهِ وسلم په خدمت کښي پېش
کړه صلى الله عليهِ وسلم و فرمايل ، اې يزيده تا چه څه نيت کړی وو
هغه وشوه يعني ستاخيرات وشو ! او اې مَعْنِ ! تا چه څه اخستي دا ستا
دي يعني تاته ئې اخستل جائز دي (بخاري )[/color:daaaf78300].........................................................
6- وَعَنْ أبي إِسْحَاقَ سعْدِ بْنِ أبي وَقَّاصٍ مَالك بن أُهَيْبِ بْنِ عَبْدِ مَنَافِ بْنِ زُهرةَ بْنِ كِلابِ بْنِ مُرَّةَ بْنِ كعْبِ بنِ لُؤىٍّ الْقُرشِيِّ الزُّهَرِيِّ رضِي اللَّهُ عَنْهُ، أَحدِ الْعَشرة الْمَشْهودِ لَهمْ بِالْجَنَّة ، رضِي اللَّهُ عَنْهُم قال: « جَاءَنِي رسولُ الله صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يَعُودُنِي عَامَ حَجَّة الْوَداعِ مِنْ وَجعٍ اشْتدَّ بِي فَقُلْتُ : يا رسُول اللَّهِ إِنِّي قَدْ بلغَ بِي مِن الْوجعِ مَا تَرى ، وَأَنَا ذُو مَالٍ وَلاَ يَرثُنِي إِلاَّ ابْنةٌ لِي ، أَفأَتصَدَّق بثُلُثَىْ مالِي؟ قَالَ: لا ، قُلْتُ : فالشَّطُر يَارسوُلَ الله ؟ فقالَ : لا، قُلْتُ فالثُّلُثُ يا رسول اللَّه؟ قال: الثُّلثُ والثُّلُثُ كثِيرٌ أَوْ كَبِيرٌ إِنَّكَ إِنْ تَذرَ وَرثتك أغنِياءَ خَيْرٌ مِن أَنْ تذرهُمْ عالَةً يَتكفَّفُونَ النَّاس ، وَإِنَّكَ لَنْ تُنفِق نَفَقةً تبْتغِي بِهَا وجْهَ الله إِلاَّ أُجرْتَ عَلَيْهَا حَتَّى ما تَجْعلُ في امْرَأَتكَ قَال: فَقلْت: يَا رَسُولَ الله أُخَلَّفَ بَعْدَ أَصْحَابِي؟ قَال: إِنَّك لن تُخَلَّفَ فتعْمَل عَمَلاً تَبْتغِي بِهِ وَجْهَ الله إلاَّ ازْددْتَ بِهِ دَرجةً ورِفعةً ولعَلَّك أَنْ تُخلَّف حَتَى ينْتفعَ بكَ أَقَوامٌ وَيُضَرَّ بك آخرُونَ. اللَّهُمَّ أَمْضِ لأِصْحابي هجْرتَهُم، وَلاَ ترُدَّهُمْ عَلَى أَعْقَابِهم، لَكن الْبائسُ سعْدُ بْنُ خـوْلَةَ « يرْثى لَهُ رسولُ الله صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم» أَن مَاتَ بمكَّةَ » متفقٌ عليه .
ژباړه -
[color=cyan:daaaf78300]روايت دی أبي إِسحاق ٠٠٠٠٠٠٠٠٠٠٠٠٠٠٠ الزهري رضي اللَّهُ عنه څخه (سعد بن ابي
وقاص رض د هغو لسو کسانو څخه دی چه د جنت زېری ورکړه سوی وو ،
هغه وايي چه د حج وداع په موقع زۀ د سخت درد څخه ناجوړه سوم
رسول الله صلى الله عليهِ وسلم زما پوښتني ته راغلي نو ما عرض ورته وکي
يا رسول الله ! تۀ وينې چه زه څونه سخت ناجوړه يم - زه مالدار يم او زه يوه
وارثه لور لرم بل څوک نه لرم ٠ زۀ د خپل مال څخه ٢پر ٣( 2/3 )حصه خيرات
کولی شم ؟ رسول الله صلى الله عليهِ وسلم و فرمايل - نه - ما عرض ورته
وکئ ٠ نو نيم خيرات کولی سم ؟ رسول الله صلى الله عليهِ وسلم و فرمايل - نه
بيا مي عرض وکړي چه نو درېيمه برخه ؟ رسول الله صلى الله عليهِ وسلم
و فرمايل هو درېيمه برخه او درېيمه کافي ده ، يا ئې و فرمايل چه درېيمه
ډېره ده ٠ تۀ چي خپل وارثان مالدار پرېږدې دا بهتره ده ، ددې نه چه
غريبان ئې پرېږدې ، چه د خلکو نه سوال کوي ، تۀ د الله د رضا د پاره
چه څه خرڅ کوې د هغه أجر به درکړه سي ٠ تر دې چه خپلي بي بي ته
په مينه خوله کښي لوږه ورکړې ، ددې به هم أجر درکول سي ، بيا مي
عرض وکړي ،يا رسول الله !زه به د خپلو ملګرو د تلو څخه پس پاته سم
يعني نور اصحاب به واپس مدينې ته لاړ سي ، زۀ به د ناجوړي په
وجه يا سبب په مکه کښي پاته سم ، نو د أجر څخه به محروم سم ، حضور
صلى الله عليهِ وسلم و فرمايل تۀ که ورسته پاتې سوې نو د ملګرو د تلو
څخه ورسته چه تۀ د الله د رضا د پاره کوم نېک عمل وکړې په هغه به
ستا مرتبۀ نورۀ هم لوړه سي او تۀ بۀ تر هغۀ وختۀ ژوندی يي چه مسلمانانو
ته درنه خير ورسيږي او کافرانو ته نقصان ، ورسته نو صلى الله عليهِ وسلم
دعا او غوښتنه وکړه ، يا الله ! زما د اصحابو هجرتونه قبول کړې او
دوی مۀ پر شا کوې ٠ ليکن قابلي رحم دي سعْدُ بْنُ خـوْلَةَ ( رسول الله
صلى الله عليهِ وسلم د هغه پۀ حال د رحم او شفقت اظهار وکړی ځکه
چه هغه په مکه کښي وفات سوی او د هجرت د ثواب څخه محروم پاتې
وو (بخاري - مسلم )[/color:daaaf78300]..........................................................................................................
7- وَعَنْ أبي هُريْرة عَبْدِ الرَّحْمن بْنِ صخْرٍ رضي الله عَنْهُ قال : قالَ رَسُولُ الله صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: «إِنَّ الله لا يَنْظُرُ إِلى أَجْسامِكْم ، وَلا إِلى صُوَرِكُمْ ، وَلَكِنْ يَنْظُرُ إِلَى قُلُوبِكُمْ وَأَعمالِكُمْ » رواه مسلم .
ژباړه -
[color=blue:daaaf78300]رسول الله صلى الله عليهِ وسلم فرمايلي دي چه الله تعالی نه ستاسو جسمونو ته
ګوري او نه ستاسو شکلونوته ،هغه ستاسو زړونوته ګوري [/color:daaaf78300]
...........................................
8- وعَنْ أبي مُوسَى عبْدِ اللَّهِ بْنِ قَيْسٍ الأَشعرِيِّ رضِي الله عنه قالَ: سُئِلَ رسول الله صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم عَنِ الرَّجُلِ يُقاتِلُ شَجَاعَةً ، ويُقاتِلُ حَمِيَّةً ويقاتِلُ رِياءً ، أَيُّ ذلِك في سَبِيلِ اللَّهِ؟ فَقَالَ رسول الله صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم : « مَنْ قاتَلَ لِتَكُون كلِمةُ اللَّهِ هِي الْعُلْيَا فهُوَ في سَبِيلِ اللَّهِ » مُتَّفَقٌ عليه
ژباړه -
[color=cyan:daaaf78300]د رسول الله صَلّى الله عليه وسلم څه پوښتنه وشوه ، چه يو څوک يا يوسړی
د خپلي بهادر ۍ څرګندولو د پاره جنګ کوي ، يو دقومي غيرت د پاره جنګېږي
، او يو د شهرت له پاره جنګ کوي ٠ په دې درې واړو کښي کوم يو د الله پۀ
لاره کښي جهاد کوي ، مبارک و فرمايل څوک چه په دې غرض جنګ کوي
چه د الله کلمه يعني د اسلام دين دي سرلوړی سي ٠ نو دغه سړی مجاهد فی
سبيل الله دی او د ثواب حقدار دی (دده نيت صحيح دی (بخاري او مسلم ) [/color:daaaf78300]
........................................
9- وعن أبي بَكْرَة نُفيْعِ بْنِ الْحارِثِ الثَّقفِي رَضِي الله عنه أَنَّ النَّبِيَّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قال: «إِذَا الْتقَى الْمُسْلِمَانِ بسيْفيْهِمَا فالْقاتِلُ والمقْتُولُ في النَّارِ» قُلْتُ : يَا رَسُول اللَّهِ ، هَذَا الْقَاتِلُ فمَا بَالُ الْمقْتُولِ ؟ قَال: «إِنَّهُ كَانَ حَرِيصاً عَلَى قَتْلِ صَاحِبِهِ» متفقٌ عليه .
ژباړه -
[color=blue:daaaf78300]رسول الله صَلّى الله عليه وسلم فرمايلي چه، کله چه دوه مسلمانان د تورو سره
يو او بل ته مخامخ سي نو قاتل او مقتول دواړه دوږخيان دي ، ما عرض وکړي
يا رسول الله ! دايو خو قاتل دی نو مقتول ولې دوږخي شو ٠ رسول الله صَلّى الله عليه وسلم وفرمايل چه ده هم د دې بل د مرګ اراده کړې وه (بخاري او مسلم ) [/color:daaaf78300]
.....................................................................
10- وَعَنْ أبي هُرَيْرَةَ رَضِيَ الله عنه قال: قال رسول الله صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم : «صَلاَةُ الرَّجُلِ في جماعةٍ تزيدُ عَلَى صَلاَتِهِ في سُوقِهِ وَبَيْتِهِ بضْعاً وعِشْرينَ دَرَجَةً ، وذلِكَ أَنَّ أَحَدَهُمْ إِذا تَوَضَّأَ فَأَحْسَنَ الْوُضُوءَ ، ثُمَّ أَتَى الْمَسْجِد لا يُرِيدُ إِلاَّ الصَّلاَةَ ، لا يَنْهَزُهُ إِلاَّ الصَّلاَةُ ، لَمْ يَخطُ خُطوَةً إِلاَّ رُفِعَ لَهُ بِها دَرجةٌ ، وَحُطَّ عَنْهُ بِهَا خَطيئَةٌ حتَّى يَدْخلَ الْمَسْجِدَ ، فَإِذَا دخل الْمَسْجِدَ كانَ في الصَّلاَةِ مَا كَانَتِ الصَّلاةُ هِيَ التي تحبِسُهُ ، وَالْمَلائِكَةُ يُصَلُّونَ عَلَى أَحَدكُمْ ما دام في مَجْلِسهِ الَّذي صَلَّى فِيهِ ، يقُولُونَ : اللَّهُمَّ ارْحَمْهُ ، اللَّهُمَّ اغْفِرْ لَهُ ، اللَّهُمَّ تُبْ عَلَيْهِ ، مالَمْ يُؤْذِ فِيهِ ، مَا لَمْ يُحْدِثْ فِيهِ » متفقٌ عليه ،وهَذَا لَفْظُ مُسْلمٍ . وَقَوْلُهُ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم : «ينْهَزُهُ » هُوَ بِفتحِ الْياءِ وَالْهاءِ وَبالزَّاي : أَي يُخْرِجُهُ ويُنْهِضُهُ .
ژباړه -
[color=cyan:daaaf78300]روايت دی ابو هريره رص څخه چه رسول الله صَلّى الله عليه وسلم فرمايلي دي
چه جماعت کښي بنده په جمعه سره لمونځ وکړي ، که په کور يا دوکان کښي
د ځان سره ، د مسجد لمونځ نوتر شلو درجو زياتی درجې لري ،او داځکه چه
بنده په شان اودس وکړي او بيا مسجد ته روان سي ،او بيله لمانځه بل مقصد
نه وي ، او بې د لمانځه بل څه نه وي راپورته کړي ، په هر قدم ئې يوه درجه
زياتېږي ، او يوه ګناه ئې معاف کيږي ، تر څو چه مسجد ته رسيږي ، او تر
څوچه په جماعت کښي د لمانځه په انتظار ناست وي ، نو دا وخت ئې ټوله
د لمانځه په حکم کښي دي ، او ملائکي ورته د بخښني دعا ورته کوي
تر څو چه چاته تکليف ورکوولو نه بغير په اودس پر هغه ځای ناست وي
کوم چه ئې لمونځ کړی وو ، پرشتې داسي دعا ورته کوي - يا الله دده
دته ګناهونه معاف کړی ،يا الله دده توبه قبوله کړې
امام نووی رح واي چه بخاري او مسلم دا حديث روايت کړی
چه د مسلم او بخاري په الفاظو کښي لږ فرق دی په مسلم کښي د «ينْهَزُهُ »
لفظ ی او ه باندي واړه زور دي او ه پسې ز ده
معنی ئې داده چه راوتل او پاڅېدل يعني چه د لمانځه په نيت راوتلی وي
بل څه کار ئې نه وي [/color:daaaf78300]...............................................................
11- وَعَنْ أبي الْعَبَّاسِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عبَّاسِ بْنِ عَبْدِ الْمُطَِّلب رَضِي الله عنهما، عَنْ رسول الله صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم ، فِيما يَرْوى عَنْ ربِّهِ ، تَبَارَكَ وَتَعَالَى قَالَ : «إِنَّ الله كتَبَ الْحسناتِ والسَّيِّئاتِ ثُمَّ بَيَّنَ ذلك : فمَنْ همَّ بِحَسَنةٍ فَلمْ يعْمَلْهَا كتبَهَا اللَّهُ عِنْدَهُ تَبَارَكَ وَتَعَالَى عِنْدَهُ حسنةً كامِلةً وَإِنْ همَّ بهَا فَعَمِلَهَا كَتَبَهَا اللَّهُ عَشْر حَسَنَاتٍ إِلَى سَبْعِمَائِةِ ضِعْفٍ إِلَى أَضْعَافٍ كثيرةٍ ، وَإِنْ هَمَّ بِسيِّئَةِ فَلَمْ يَعْمَلْهَا كَتَبَهَا اللَّهُ عِنْدَهُ حَسَنَةً كامِلَةً ، وَإِنْ هَمَّ بِها فعَمِلهَا كَتَبَهَا اللَّهُ سَيِّئَةً وَاحِدَةً» متفقٌ عليه .
ژباړه
[color=blue:daaaf78300]روايت دی عبدالله بن عباس بن عبدالمطلب رض په هغو روايتونو کښي چه
رسول الله صلی الله عليه وسلم د الله تعالی د طرفه نه فرمايلي وي (يعني حديث
قدسي ) ٠ حضور ( ص) و فرمايل چه الله تعالی نېکۍ او بدۍ مقرر کړي دي
(دا ښه کارونهدي او دابد کارونه دي ) او بيا ئې خلکو ته ښه واضح کړي دي
(د پېغمبرانو په ذريعه ) نو کله چه يو بنده د يو نېک کار اراده وکړي ، خو
هغه کار ؤ نه کړي نو الله تعالی (صرف د دې نيت په وجه )ورته د يوې کاملي
نېکۍ ثواب ور وليکي ، او کله چه نېک کار وکړي نو لس چنده څخه تر ان
تر اوه سوه چنده بلکي ددې نه هم څوچنده زيات ثوابونه ورلولی سي
او چه د بدۍ اراده وکړي او بيا هغه بدي ؤ نه کړي ، نو ديوې نېکۍ ثواب
ورته ليکی سي ٠ (ځکه چه د بدۍ ځان ساتل نېکي ده )-او که بدي وکړي
نو صرف د يوې بدۍ کناه ورته وليکل سي ٠ (بخاري او مسلم )[/color:daaaf78300]...............................................................................................
12- وعن أبي عَبْد الرَّحْمَن عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ بْنِ الْخطَّابِ، رضي الله عنهما قال: سَمِعْتُ رسول الله صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يَقُولُ: «انْطَلَقَ ثَلاَثَةُ نفر مِمَّنْ كَانَ قَبْلَكُمْ حَتَّى آوَاهُمُ الْمبِيتُ إِلَى غَارٍ فَدَخَلُوهُ، فانْحَدَرَتْ صَخْرةٌ مِنَ الْجبلِ فَسَدَّتْ عَلَيْهِمْ الْغَارَ، فَقَالُوا : إِنَّهُ لا يُنْجِيكُمْ مِنْ الصَّخْرَةِ إِلاَّ أَنْ تَدْعُوا الله تعالى بصالح أَعْمَالكُمْ .
قال رجلٌ مِنهُمْ : اللَّهُمَّ كَانَ لِي أَبَوانِ شَيْخَانِ كَبِيرانِ ، وكُنْتُ لاَ أَغبِقُ قبْلهَما أَهْلاً وَلا مالاً فنأَى بي طَلَبُ الشَّجرِ يَوْماً فَلمْ أُرِحْ عَلَيْهمَا حَتَّى نَامَا فَحَلبْت لَهُمَا غبُوقَهمَا فَوَجَدْتُهُمَا نَائِميْنِ ، فَكَرِهْت أَنْ أُوقظَهمَا وَأَنْ أَغْبِقَ قَبْلَهُمَا أَهْلاً أَوْ مَالاً، فَلَبِثْتُ وَالْقَدَحُ عَلَى يَدِى أَنْتَظِرُ اسْتِيقَاظَهُما حَتَّى بَرَقَ الْفَجْرُ وَالصِّبْيَةُ يَتَضاغَوْنَ عِنْدَ قَدَمى فَاسْتَيْقظَا فَشَربَا غَبُوقَهُمَا . اللَّهُمَّ إِنْ كُنْتُ فَعَلْتُ ذَلِكَ ابْتِغَاءَ وَجْهِكَ فَفَرِّجْ عَنَّا مَا نَحْنُ فِيهِ مِنْ هَذِهِ الصَّخْرَة ، فانْفَرَجَتْ شَيْئاً لا يَسْتَطيعُونَ الْخُرُوجَ مِنْهُ .
قال الآخر : اللَّهُمَّ إِنَّهُ كَانتْ لِيَ ابْنَةُ عمٍّ كانتْ أَحَبَّ النَّاسِ إِلَيَّ » وفي رواية : « كُنْتُ أُحِبُّهَا كَأَشد مَا يُحبُّ الرِّجَالُ النِّسَاءِ ، فَأَرَدْتُهَا عَلَى نَفْسهَا فَامْتَنَعَتْ مِنِّى حَتَّى أَلَمَّتْ بِهَا سَنَةٌ مِنَ السِّنِينَ فَجَاءَتْنِى فَأَعْطَيْتُهِا عِشْرينَ وَمِائَةَ دِينَارٍ عَلَى أَنْ تُخَلِّىَ بَيْنِى وَبَيْنَ نَفْسِهَا ففَعَلَت ، حَتَّى إِذَا قَدَرْتُ عَلَيْهَا » وفي رواية : « فَلَمَّا قَعَدْتُ بَيْنَ رِجْليْهَا ، قَالتْ : اتَّقِ الله ولا تَفُضَّ الْخاتَمَ إِلاَّ بِحَقِّهِ ، فانْصَرَفْتُ عَنْهَا وَهِىَ أَحَبُّ النَّاسِ إِليَّ وَتركْتُ الذَّهَبَ الَّذي أَعْطَيتُهَا ، اللَّهُمَّ إِنْ كُنْتُ فَعْلتُ ذَلِكَ ابْتِغَاءَ وَجْهِكَ فافْرُجْ عَنَّا مَا نَحْنُ فِيهِ ، فانفَرَجَتِ الصَّخْرَةُ غَيْرَ أَنَّهُمْ لا يَسْتَطِيعُونَ الْخُرُوجَ مِنْهَا .
وقَالَ الثَّالِثُ : اللَّهُمَّ إِنِّي اسْتَأْجَرْتُ أُجرَاءَ وَأَعْطَيْتُهمْ أَجْرَهُمْ غَيْرَ رَجُلٍ وَاحِدٍ تَرَكَ الَّذي لَّه وذهب فثمَّرت أجره حتى كثرت منه الأموال فجائنى بعد حين فقال يا عبد الله أَدِّ إِلَيَّ أَجْرِي ، فَقُلْتُ : كُلُّ مَا تَرَى منْ أَجْرِكَ : مِنَ الإِبِلِ وَالْبَقَرِ وَالْغَنَم وَالرَّقِيق فقال: يا عَبْدَ اللَّهِ لا تَسْتهْزيْ بي ، فَقُلْتُ : لاَ أَسْتَهْزيُ بك، فَأَخَذَهُ كُلَّهُ فاسْتاقَهُ فَلَمْ يَتْرُكْ مِنْه شَيْئاً ، اللَّهُمَّ إِنْ كُنْتُ فَعَلْتُ ذَلِكَ ابْتغَاءَ وَجْهِكَ فافْرُجْ عَنَّا مَا نَحْنُ فِيهِ ، فَانْفَرَجَتِ الصَّخْرَةُ فخرَجُوا يَمْشُونَ » متفقٌ عليه.
ژباړه -
[color=cyan:daaaf78300]دعبدالله بن عمرابن الخطاب څخه روايت دى وايي ، ماد رسوالله (ص) څخه اوريدلي دي . چي ويل يي . د تيرو قومونو څخه درې كسان په سفرروان وو شپه پرې راغلل نو يو غارته ننوتل . دغره څخه يوه غټه ډبره را ولغړيدل د غارخوله يي بنده كړه . دوى پخپلو منځونوكي وويل . ددې مصيبت نه مو د خلاصۍ بله چاره نسته ، بيله دينه چي دالله تعالى څخه د خپلو نيكو اعمالو په وسيله سوال وكړو . په هغو كي يوتن وويل . يا الله زماموراو پلار ډيرسپين ږيري سوي وه اوماد شپې د خپلو اولادو نو څخه مخكي اول هغوى ته شيدې وركولې . يوه ورځ را باندي غره كي ددرختي په تلاش ناوخته سو . ماښام چي راغلم هغوى ويده سوي وه ، ماڅاروى ولوشل او چي هغوى ته مي د شيدو پياله يو وړه دواړه بيده وه .
ويښول مي مناسب ونه ګڼل اوددوى څخه مي اول خپل اولادونو ته شيدې وركول هم خوښ نه وو . ورته ولاړ وم چي خپله راويښ سي اولادونه مي په پښو كي لغړيدل او ژړيدل . ترڅو چي سهار سو. اوهغوى د خوبه څخه راكښې نستل . زه ورته انتظار وم بيا هغوى خپلي شيدې وچښلې . ياالله كه ما دا كار خاص ستا درضا د پاره كړى وي نو زموږ څخه دا تكليف ليري كه . ډبره لږ شان وښوئيده خودومره ليري نسوه چي دوى د غاره څخه راووزى .
بيا بل وويل : ياالله زما د يو اكا لور وه چي ماته د ټولو خلقوڅخه ګرانه وه ، او په بل روايت كي دي چي دومره ډيره مينه مي ورسره وه څومره چي انتهايي مينه يوسړى ديوې ښځي سره كوي . مابه ورڅخه د وصل تقاضا كوله خو هغې به انكاركاوه .تردې چي هغه په سخته قحطى كي مجبوره سوه زما څخه يي څه پيسې و غوښتې ما په دې شرط شپږ ديناره وركړل چي زما خواهش به پوره كوي . هغې ومنله ، بياكله چي ماگقابوكړه اوگپه بل روايت كي دي بياكله چي زه دهغي پښو منځ كي كښي نستم . راته يي وويل . دالله څخه و بيريږه اودامهر په ناجائزه مه ماتوه . ددې خبري په اوريدو ځني ليري سوم ، حال داچي هغه زما ډيره خوښه وه اوهغه دينارونه مي هم ورته پرې ښوول . ياالله كه مادا كار خاص ستاد رضاد پاره كړى وي دا تكليف زموږ څخه ليري كړه . ډبره نورهم وښوئيده خودومره نه چي هغوى د غاره ځني وتلي واى .
دريم وويل : ياالله ماد يوه كارد پاره څه مزدوران نيولي وه نورو ته مي خپله خپله مزدوري وركړه خو يوسړى ولاړى دهغه مزدوري راسره پاته سوه ، ماد هغه په رقم تجارت شروع كئ اودهغه مال ډير زيات سو . څه موده پس هغه سړى راغئ اودخپلي مزدورئ تقاضا يي وكړه . ماورته وويل . داڅه مال چي ته ويني ، ميږي ، بزي ، غواګاني ¸ اوښان اوغلامان داټول ستا مال دى . هغه راته وويل . خندا را پوري مه كوه ، زما مزدوري خولږ وه .
ماورته وويل . خاندم نه واقعي دا ټول ستا مال دى . وړه يي . هغه ټول مال روان كړ . هيڅ شى يي هم پري نښود . ياالله كه ماداكار خالص ستا د رضا د پاره كړى وي نوزموږ څخه داتكليف ليري كه . ډبره ليري سوه اودغارخوله هم خلاصه سول . ټوله راو وتل او پخپل سفر روان سول . (بخاري اومسلم )[/color:daaaf78300]
............................................................2[size=24:daaaf78300]- [color=blue:daaaf78300]باب التوبة[/color:daaaf78300][/size:daaaf78300]
ع کريم حليمي
09.11.2006
....................................................................2- [size=24:681593900d]باب التوبة[/size:681593900d]
13- وعَنْ أبي هُرَيْرَةَ رضي الله عنه قال : سمِعتُ رسول الله صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يَقُولُ : « واللَّه إِنِّي لأَسْتَغْفرُ الله ، وَأَتُوبُ إِليْه ، في اليَوْمِ ، أَكثر مِنْ سَبْعِين مرَّةً » رواه البخاري .
ژباړه :-
[color=cyan:681593900d]روايت دی د ابو هريره څخه - وايي چه ما د رسول الله صلی الله عليه وسلم
څخه اورېدلي دی ، فرمايل ئې - والله زه په ورځ کښي تر اويا ځلو څخه زيات
الله تعالی څخه بخښنه غواړم او توبه کاږم [/color:681593900d]........................................................................................................
14- وعن الأَغَرِّ بْن يَسار المُزنِيِّ رضي الله عنه قال : قال رسول الله صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم : « يا أَيُّها النَّاس تُوبُوا إِلى اللَّهِ واسْتغْفرُوهُ فإِني أَتوبُ في اليَوْمِ مائة مَرَّة » رواه مسلم .
ژباړه :-
[color=blue:681593900d]روايت دی د الأَغر بن يسار مزني رضي الله عنه څخه -چه رسول الله صلی الله عليه وسلم فرمايلي دي .اې خلکو ! الله ته توبه وباسۍ او بخښنه و غواړۍ ، زه
د ورځي سل واره توبه باسم (مسلم شريف )[/color:681593900d]
...................................................................................................
15- وعنْ أبي حَمْزَةَ أَنَس بن مَالِكٍ الأَنْصَارِيِّ خَادِمِ رسول الله صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم ، رضي الله عنه قال : قال رسول الله صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم : للَّهُ أَفْرحُ بتْوبةِ عَبْدِهِ مِنْ أَحَدِكُمْ سقطَ عَلَى بعِيرِهِ وقد أَضلَّهُ في أَرضٍ فَلاةٍ متفقٌ عليه .
وفي رواية لمُسْلمٍ : « للَّهُ أَشدُّ فرحاً بِتَوْبةِ عَبْدِهِ حِين يتُوبُ إِلْيهِ مِنْ أَحَدِكُمْ كان عَلَى راحِلَتِهِ بِأَرْضٍ فلاةٍ ، فانْفلتتْ مِنْهُ وعلَيْها طعامُهُ وشرَابُهُ فأَيِسَ مِنْهَا ، فأَتَى شَجَرةً فاضْطَجَعَ في ظِلِّهَا ، وقد أَيِسَ مِنْ رَاحِلتِهِ ، فَبَيْنما هوَ كَذَلِكَ إِذْ هُوَ بِها قَائِمة عِنْدَهُ ، فَأَخذ بِخطامِهَا ثُمَّ قَالَ مِنْ شِدَّةِ الفَرحِ : اللَّهُمَّ أَنت عبْدِي وأَنا ربُّكَ، أَخْطَأَ مِنْ شِدَّةِ الفرح » .
ژباړه :-
[color=cyan:681593900d]روايت دی د حضرت انس بن مالک انصاري خادم د رسول الله صلی الله عليه
و سلم څخه ٠ چه رسول الله صلی الله عليه و سلم فرمايلي دي .الله تعالی د خپل
بنده په توبه ايستلو د هغه سړي څخه هم زياد أَفْرحُ (خوشحاليږي ) څوک چه په
بيابان کښي ورک اوښ پسله ډېره تلاښه پيدا کړي (بخاري ، مسلم )
او د مسلم په يوه روايت کښي دا الفاظ دي ٠ الله تعالی د خپل بنده په توبه
ايستلو د هغه سړي څخه هم ډېر زيات خوشحاليږي کوم چه د اوښي پر سر
سپور وي او په يوه ايله بيابان کښي روان وي او دلاري خوراک او اوبه ئې هم
پر دغه اوښه بار وي ، او اوښه ځندي وتښتي او دئ ئې په لټون ستړئ سي
مايوسه سي ، او تر يوې درختي لاندي سايي يا سوري ته کښېني ، او بيده
سي ، او ناڅاپه يا ناببره چه ګوري هغه اوښه ورته ولاړه وي ، دئ ئې مهار
ونيسي او د ډيري خوشحالۍ څخه ووايي ٠ ياالله ته مي بنده يي او زه دي
رب يم -د ډېري خوشحالۍ څخه خوله خطاوزي -نو الله تعالی د خپل بنده
په توبه د دې څخه هم زيات الفرح ( خوشحاليږي )[/color:681593900d]
.................................................................................
16- وعن أبي مُوسى عَبْدِ اللَّهِ بنِ قَيْسٍ الأَشْعَرِيِّ ، رضِي الله عنه ، عن النَّبِيَّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قال: « إِن الله تعالى يبْسُطُ يدهُ بِاللَّيْلِ ليتُوب مُسيءُ النَّهَارِ وَيبْسُطُ يَدهُ بالنَّهَارِ ليَتُوبَ مُسِيءُ اللَّيْلِ حتَّى تَطْلُعَ الشَّمْسُ مِن مغْرِبِها » رواه مسلم .
ژباړه :-
[color=cyan:681593900d]روايت دی د ابو موسی اشعري رض څخه ، چه حضور صلی عليه وسلم فرمايلي
دي ، چه بيله شکه الله وتعالی هره شپه خپل لاس غزَ وي چه د ورځ ګناه کار
د شپې توبه وباسي .او د ورځي خپل لاس غزَ وي چه د شپې ګناه کار سهار توبه
و باسي تر هغو (به توبه قبليږي )چه لمر د مغرب له طرفه راپورته کيږي
يعني تر قيامته (مسلم )
[/color:681593900d]
.....................................................................
17- وعَنْ أبي هُريْرةَ رضي الله عنه قال : قال رسول الله صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم : « مَنْ تاب قَبْلَ أَنْ تطلُعَ الشَّمْسُ مِنْ مغْرِبِهَا تَابَ الله علَيْه » رواه مسلم .
ژباړه :-
[color=blue:681593900d]روايت دی د ابو هريره رض څخه ، چه رسول الله صلی الله عليه و سلم فرمايلي چا چه توبه وايستله تر دې دمخه چه لمر د دابلي خوا را خېږي
، الله وتعالی ئې تر هغه وخته توبه قبلوي (مسلم )[/color:681593900d]
......................................................................
18- وعَنْ أبي عَبْدِ الرَّحْمن عَبْدِ اللَّهِ بن عُمرَ بن الخطَّاب رضي الله عنهما عن النَّبيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قال: «إِنَّ الله عزَّ وجَلَّ يقْبَلُ توْبة العبْدِ مَالَم يُغرْغرِ» رواه الترمذي وقال: حديث حسنٌ .
ژباړه
[color=cyan:681593900d]روايت دی د حضرت عبدالله بن عمر څخه ،چه رسول الله ص فرمايلي دي ، بېله
شکه الله تعالی د بنده توبه قبلوي تر څوچه ئې د نفس غړغړ ته نه وي رسېدلی
يعني چه د زکندن په حال کښي نه وي
دا حديث ترمذي روايت کړې دی او وايي چه دا حديث حسن دی [/color:681593900d]
...................................................
19- وعَنْ زِرِّ بْنِ حُبْيشٍ قَال : أَتيْتُ صفْوانَ بْنِ عسَّالٍ رضِي الله عنْهُ أَسْأَلُهُ عن الْمَسْحِ عَلَى الْخُفَّيْنِ فقال : مَا جَاءَ بِكَ يَا زِرُّ ؟ فقُلْتُ : ابْتغَاءُ الْعِلْمِ ، فقَال: إِنَّ الْملائِكَةَ تَضَعُ أَجْنِحتِها لِطَالِبِ الْعِلْمِ رِضاء بمَا يَطلُبُ ، فَقلْتُ : إِنَّه قدْ حَكَّ في صدْرِي الْمسْحُ عَلَى الْخُفَّيْنِ بَعْدَ الْغَائِطِ والْبوْلِ ، وكُنْتَ امْرَءاً مِنْ أَصْحاب النَّبِيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم ، فَجئْت أَسْأَلُكَ : هَلْ سمِعْتَهُ يذْكرُ في ذَلِكَ شيْئاً ؟ قال : نعَمْ كانَ يأْمُرنا إذا كُنا سفراً أوْ مُسافِرين أَن لا ننْزعَ خفافَنا ثلاثة أَيَّامٍ ولَيَالِيهنَّ إِلاَّ مِنْ جنَابةٍ ، لكِنْ مِنْ غائطٍ وبْولٍ ونْومٍ . فقُلْتُ : هَل سمِعتهُ يذكُر في الْهوى شيْئاً ؟ قال : نعمْ كُنَّا مَع رسول الله صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم في سفرٍ ، فبيْنا نحنُ عِنْدهُ إِذ نادَاهُ أَعْرابي بصوْتٍ له جهوريٍّ : يا مُحمَّدُ ، فأَجَابهُ رسولُ الله صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم نحْوا مِنْ صَوْتِه : «هاؤُمْ» فقُلْتُ لهُ : وَيْحَكَ اغْضُضْ مِنْ صَوْتِكَ فإِنَّك عِنْد النَّبيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم وقدْ نُهِيت عَنْ هذا ، فقال : واللَّه لا أَغضُضُ : قَالَ الأَعْرابِيُّ : الْمَرْءُ يُحِبُّ الْقَوم ولَمَّا يلْحق بِهِمْ؟ قال النَّبِيُّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم : «الْمرْءُ مع منْ أَحَبَّ يَوْمَ الْقِيامةِ » فما زَالَ يُحدِّثُنَا حتَّى ذكر باباً من الْمَغْرب مَسيرةُ عرْضِه أوْ يسِير الرَّاكِبُ في عرْضِهِ أَرْبَعِينَ أَوْ سَبْعِينَ عَاماً. قَالَ سُفْيانُ أَحدُ الرُّوَاةِ . قِبل الشَّامِ خلقَهُ اللَّهُ تعالى يوْم خلق السموات والأَرْضَ مفْتوحاً لِلتَّوبة لا يُغلقُ حتَّى تَطلُعَ الشَّمْسُ مِنْهُ » رواه التِّرْمذي وغيره وقال : حديث حسن صحيح .
ژباړه :-
[color=cyan:681593900d]روايت کوي حضرت زِرِّ بْنِ حبيشٍ چه زه صفوان بن عسالٍ رضي الله عنه ته
راغلم ، په موزه باندي د مسح پوښتنه مي ترې کوله ، نو هغه راته وويل ،
اې زِرِّ ته څرنګه دلته راغلی يي ، ما ورته ويل ، د علم حاصلولو او طلب
هغه راته ويل ،طالِبِ الْعِلْم ته فرشتې خپل وزر غوړوي د دغه کار د عزت
په وجه کوم چه طلب ئې کوي ، ماورته وويل ، د وړو بولو او لويو بولو
( الْغَائِطِ) څخه مي په زړه کښي څه شک پيداسوی دی ،تهد رسول الله
صلی الله عليه و سلم اصحابي يي ، تاته راغلی يم ، چه ايا تا د -
-رسول الله صلی الله عليه و سلم څخه د دې په حق له څه اورېدلي دي ؟
هغه ويل ، هو ! حضور به موږ ته حکم کولی ، کله چه به موږ په سفر
کښي وو ٠ چه درې ورځي او درې شپې بغير له جنابت نه موزې مه کاږۍ
(يعني د وړو بولو او لويو بولو او خوب پس د اودس تازه کولو په وخت
موزې د پښو مه کاږۍ مسح پر کوۍ )٠ ما ورته وويل چه :
ايا تا د محبت په حق کښي هم د حضورڅخه څه اورېدلي دي ؟ هغه راته
وويل چه هو ! موږ د حضور سره ناست وو ، چه يو اعرابي راغلی حضور
ته يي په لوړ اواز وويل ، يا محمد ! حضور هم تقريبا په هغه شان ږغ
ور وکړ "هن" ما هغه اعرابي ته وويل غرق سې اواز لږ کرار که ته د حضور
سره خبري کوې ، (د حضور په مخ کښي د لوړ اواز ) منع سوې، ده نو هغه
راته وويل ، قسم په خدای زه اواز نه کښته کووم ، دغه اعرابي حضورته
عرض و کړي ، بنده د يو قوم سره مينه لري خو هيڅ چيري ئې ملاقات ونسي
حضور وفرمايل د قيامت په ورځ به بنده د هغه قوم سره وي ، د چا سره چه
ئې مينه وي -بيا حضور زموږ سره خبري جاري وساتلې نو بيا يي و فرمايل
چه لمر پرېوتۍ صرف يوه د توبې دروازه ده ، چه عرض ئې د څلوېښتو يا
اويا کالو مزل دی او يا داسي ئې وويل چه په اس سپور د څلوېښتو کالو
يا اويا کاله مزل کولی سي ، په يارانو کښي سفيان وايي دا دروازه شام
طرف ته ده ، کله چه الله تعالی مځکه او اسمانونه پيداکړه دا دروازه ئې
پرانستې پيدا کړه ، هغه وخت به بنديږي ،چه لمر د مغربه راوخېژي [/color:681593900d]
..........................................................................................
20- وعنْ أبي سعِيدٍ سَعْد بْنِ مالك بْنِ سِنانٍ الْخُدْرِيِّ رضي الله عنه أَن نَبِيَّ الله صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قَال : « كان فِيمنْ كَانَ قَبْلكُمْ رَجُلٌ قتل تِسْعةً وتِسْعين نفْساً ، فسأَل عن أَعلَم أَهْلِ الأَرْضِ فدُلَّ على راهِبٍ ، فَأَتَاهُ فقال : إِنَّهُ قَتَل تِسعةً وتسعِينَ نَفْساً ، فَهلْ لَهُ مِنْ توْبَةٍ ؟ فقال : لا فقتلَهُ فكمَّلَ بِهِ مِائةً ثمَّ سألَ عن أعلم أهلِ الأرضِ ، فدُلَّ على رجلٍ عالمٍ فقال: إنهَ قَتل مائةَ نفسٍ فهلْ لَهُ مِنْ تَوْبةٍ ؟ فقالَ: نَعَمْ ومنْ يحُولُ بيْنَهُ وبيْنَ التوْبة ؟ انْطَلِقْ إِلَى أَرْضِ كذا وكذا ، فإِنَّ بها أُنَاساً يعْبُدُونَ الله تعالى فاعْبُدِ الله مَعْهُمْ ، ولا تَرْجعْ إِلى أَرْضِكَ فإِنَّهَا أَرْضُ سُوءٍ ، فانطَلَق حتَّى إِذا نَصَف الطَّريقُ أَتَاهُ الْموْتُ فاختَصمتْ فيهِ مَلائكَةُ الرَّحْمَةِ وملاكةُ الْعَذابِ . فقالتْ ملائكةُ الرَّحْمَةَ : جاءَ تائِباً مُقْبلا بِقلْبِهِ إِلى اللَّهِ تعالى ، وقالَتْ ملائكَةُ الْعذابِ : إِنَّهُ لمْ يَعْمَلْ خيْراً قطُّ ، فأَتَاهُمْ مَلكٌ في صُورَةِ آدمي فجعلوهُ بيْنهُمْ أَي حكماً فقال قيسوا ما بَيْن الأَرْضَين فإِلَى أَيَّتهما كَان أَدْنى فهْو لَهُ، فقاسُوا فوَجَدُوه أَدْنى إِلَى الأَرْضِ التي أَرَادَ فَقبَضْتهُ مَلائكَةُ الرَّحمةِ » متفقٌ عليه.
ژباړه :-
[color=cyan:681593900d]روايت دی د حضرت اوبو خدري رص څخه ، چه رسول الله فرمايلي دي ٠
ستاسو څخه د مخه امتونو کښي يو سړی ؤ چه 99 کسان ئې وژلی وه .نو بيا
ده پوښتنه وکړه چه په ملک کښي تر ټولو لوی عالم څوک دی؟ نو يو راهب
ور وښوول سو ، دئ ورغلۍ ، ورته وئې ويل ، ما 99 کسان وژلي دي ، ايا
زه توبه ايستلی سم ؟ هغه ورته وويل چه نه ، دئ ئې هم مړ کړ ، نو سل
ئې پوره کړه ، نو بيا ئې په ملک کښي تر ټولو لوی عالم پوښتنه وکړه ،نو يو راهب او عالم ور وښوول سو، نو هغه ته ورغلی ، او ورتهوئې ويل چه ما سل
مرګونه کړي دي ، ايا زما د توبې له پاره څه مشکل سته ؟ هغه ورته وويل چه
هو ! ستا او توبې ترمنځ کوم شئ نه سي حائل کېدی ، ته فلان کلي ته ولاړ سه
هلته څه خلک د الله تعالی په عبادت اخته دي ، ته هم هلته په عبادت ورسره
اخته سه ، [u:681593900d]او خپل کلي ته مه ځه هغه ډېر خراب کلی دی [/u:681593900d]، دئ روان سو
چه نيما يي لاري ته ورسېدلی نو مرګ ئې راورېدلی يعني وخت ئې پوره سو
نو د رحمت او عذاب د فرشتو پر جنجال سو ، د رحمت فرشتو ويل چه توبه
کړېده ، او د زړه د اخلاصه خپل رب ته راګرځېدلی دی (روح ئې موږ کاږو )
او دعذاب فرشتو ويل چه ده هيځ نېکي نده کړې (روح ئې موږ باسو)
دلته بيا يوه فرشته د ادمي په شکل راغله نو دې فرشتو هغه حکم احتيار
ورکړ، نو هغه ورته ويل چه د دواړو کلو ترمنځ فاصله اندازه کړی ، چه دئ
کوم کلي ته نزدې دی ، حساب به ورته وشي ، نو هغه کلي ته ور نزدې وو
کوم چه دئ ور روان وو ، نو د رحمت فرشتو ئې روح قبض کړ (بخاري او مسلم )[/color:681593900d]
..................................................
وفي روايةٍ في الصحيح : « فكَان إِلَى الْقرْيَةِ الصَّالحَةِ أَقْربَ بِشِبْرٍ ، فجُعِل مِنْ أَهْلِها » وفي رِواية في الصحيح : « فأَوْحَى اللَّهُ تعالَى إِلَى هَذِهِ أَن تَبَاعَدِى، وإِلى هَذِهِ أَن تَقرَّبِي وقَال : قِيسُوا مَا بيْنهمَا ، فَوَجدُوه إِلَى هَذِهِ أَقَرَبَ بِشِبْرٍ فَغُفَرَ لَهُ » . وفي روايةٍ : « فنأَى بِصَدْرِهِ نَحْوهَا » .
ژباړه :-
[color=cyan:681593900d]او په بل صحيح روايت کښي دي چه د نېکانو کلي ته يوه لوېشت نزدې وو نو
په نېکانو کښي حساب سو ، او په يو بل صحيح روايت کښي راغلي دي چه
الله تعالی دغه کلي ته حکم و کړی چه لرې شه او دې بله ئې حکم وکړی چه
را نزدې سه ،او بيا ئې فشتو ته وويل ،چه اوس ئې تر منځ فاصله شمار کړی
نو دنېکانو کلي ته يو لوېشت نزدې وو نو وبخښل سو ، او په بل صحيح روايت
کښي راغلي دي چه هغه سړی د نېکانو کلي و طرف ته پر سينه ور څکېدلی وو
(د مرګ په وخت کښي )[/color:681593900d]...........................................
21- عَبْدِ اللَّهِ بْنِ كَعْبِ بْنِ مَالِكٍ اَنَّ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ كَعْبٍ كَانَ قَائِدَ كَعْبٍ مِنْ بَنِيهِ حِينَ عَمِيَ قَالَ سَمِعْتُ كَعْبَ بْنَ مَالِكٍ يُحَدِّثُ حَدِيثَهُ حِينَ تَخَلَّفَ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فِي غَزْوَةِ تَبُوكَ قَالَ كَعْبُ بْنُ مَالِكٍ لَمْ اَتَخَلَّفْ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فِي غَزْوَةٍ غَزَاهَا قَطُّ اِلاَّ فِي غَزْوَةِ تَبُوكَ غَيْرَ اَنِّي قَدْ تَخَلَّفْتُ فِي غَزْوَةِ بَدْرٍ وَلَمْ يُعَاتِبْ اَحَدًا تَخَلَّفَ عَنْهُ اِنَّمَا خَرَجَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم وَالْمُسْلِمُونَ يُرِيدُونَ عِيرَ قُرَيْشٍ حَتَّى جَمَعَ اللَّهُ بَيْنَهُمْ وَبَيْنَ عَدُوِّهُمْ عَلَى غَيْرِ مِيعَادٍ وَلَقَدْ شَهِدْتُ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم لَيْلَةَ الْعَقَبَةِ حِينَ تَوَاثَقْنَا عَلَى الاِسْلاَمِ وَمَا اُحِبُّ اَنَّ لِي بِهَا مَشْهَدَ بَدْرٍ وَاِنْ كَانَتْ بَدْرٌ اَذْكَرَ فِي النَّاسِ مِنْهَا وَكَانَ مِنْ خَبَرِي حِينَ تَخَلَّفْتُ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فِي غَزْوَةِ تَبُوكَ اَنِّي لَمْ اَكُنْ قَطُّ اَقْوَى وَلاَ اَيْسَرَ مِنِّي حِينَ تَخَلَّفْتُ عَنْهُ فِي تِلْكَ الْغَزْوَةِ وَاللَّهِ مَا جَمَعْتُ قَبْلَهَا رَاحِلَتَيْنِ قَطُّ حَتَّى جَمَعْتُهُمَا فِي تِلْكَ الْغَزْوَةِ فَغَزَاهَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فِي حَرٍّ شَدِيدٍ وَاسْتَقْبَلَ سَفَرًا بَعِيدًا وَمَفَازًا وَاسْتَقْبَلَ عَدُوًّا كَثِيرًا فَجَلاَ لِلْمُسْلِمِينَ اَمْرَهُمْ لِيَتَاَهَّبُوا اُهْبَةَ غَزْوِهِمْ فَاَخْبَرَهُمْ بِوَجْهِهِمُ الَّذِي يُرِيدُ وَالْمُسْلِمُونَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم كَثِيرٌ وَلاَ يَجْمَعُهُمْ كِتَابُ حَافِظٍ - يُرِيدُ بِذَلِكَ الدِّيوَانَ - قَالَ كَعْبٌ فَقَلَّ رَجُلٌ يُرِيدُ اَنْ يَتَغَيَّبَ يَظُنُّ اَنَّ ذَلِكَ سَيَخْفَى لَهُ مَا لَمْ يَنْزِلْ فِيهِ وَحْىٌ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ وَغَزَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم تِلْكَ الْغَزْوَةَ حِينَ طَابَتِ الثِّمَارُ وَالظِّلاَلُ فَاَنَا اِلَيْهَا اَصْعَرُ فَتَجَهَّزَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم وَالْمُسْلِمُونَ مَعَهُ وَطَفِقْتُ اَغْدُو لِكَىْ اَتَجَهَّزَ مَعَهُمْ فَاَرْجِعُ وَلَمْ اَقْضِ شَيْئًا . وَاَقُولُ فِي نَفْسِي اَنَا قَادِرٌ عَلَى ذَلِكَ اِذَا اَرَدْتُ . فَلَمْ يَزَلْ ذَلِكَ يَتَمَادَى بِي حَتَّى اسْتَمَرَّ بِالنَّاسِ الْجِدُّ فَاَصْبَحَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم غَادِيًا وَالْمُسْلِمُونَ مَعَهُ وَلَمْ اَقْضِ مِنْ جَهَازِي شَيْئًا ثُمَّ غَدَوْتُ فَرَجَعْتُ وَلَمْ اَقْضِ شَيْئًا فَلَمْ يَزَلْ ذَلِكَ يَتَمَادَى بِي حَتَّى اَسْرَعُوا وَتَفَارَطَ الْغَزْوُ فَهَمَمْتُ اَنْ اَرْتَحِلَ فَاُدْرِكَهُمْ فَيَا لَيْتَنِي فَعَلْتُ ثُمَّ لَمْ يُقَدَّرْ ذَلِكَ لِي فَطَفِقْتُ اِذَا خَرَجْتُ فِي النَّاسِ بَعْدَ خُرُوجِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَحْزُنُنِي اَنِّي لاَ اَرَى لِي اُسْوَةً اِلاَّ رَجُلاً مَغْمُوصًا عَلَيْهِ فِي النِّفَاقِ اَوْ رَجُلاً مِمَّنْ عَذَرَ اللَّهُ مِنَ الضُّعَفَاءِ وَلَمْ يَذْكُرْنِي رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم حَتَّى بَلَغَ تَبُوكًا فَقَالَ وَهُوَ جَالِسٌ فِي الْقَوْمِ بِتَبُوكَ " مَا فَعَلَ كَعْبُ بْنُ مَالِكٍ " . قَالَ رَجُلٌ مِنْ بَنِي سَلِمَةَ يَا رَسُولَ اللَّهِ حَبَسَهُ بُرْدَاهُ وَالنَّظَرُ فِي عِطْفَيْهِ . فَقَالَ لَهُ مُعَاذُ بْنُ جَبَلٍ بِئْسَ مَا قُلْتَ وَاللَّهِ يَا رَسُولَ اللَّهِ مَا عَلِمْنَا عَلَيْهِ اِلاَّ خَيْرًا . فَسَكَتَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَبَيْنَمَا هُوَ عَلَى ذَلِكَ رَاَى رَجُلاً مُبَيِّضًا يَزُولُ بِهِ السَّرَابُ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم " كُنْ اَبَا خَيْثَمَةَ " . فَاِذَا هُو اَبُو خَيْثَمَةَ الاَنْصَارِيُّ وَهُوَ الَّذِي تَصَدَّقَ بِصَاعِ التَّمْرِ حِينَ لَمَزَهُ الْمُنَافِقُونَ . فَقَالَ كَعْبُ بْنُ مَالِكٍ فَلَمَّا بَلَغَنِي اَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَدْ تَوَجَّهَ قَافِلاً مِنْ تَبُوكَ حَضَرَنِي بَثِّي فَطَفِقْتُ اَتَذَكَّرُ الْكَذِبَ وَاَقُولُ بِمَ اَخْرُجُ مِنْ سَخَطِهِ غَدًا وَاَسْتَعِينُ عَلَى ذَلِكَ كُلَّ ذِي رَاْىٍ مِنْ اَهْلِي فَلَمَّا قِيلَ لِي اِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَدْ اَظَلَّ قَادِمًا زَاحَ عَنِّي الْبَاطِلُ حَتَّى عَرَفْتُ اَنِّي لَنْ اَنْجُوَ مِنْهُ بِشَىْءٍ اَبَدًا فَاَجْمَعْتُ صِدْقَهُ وَصَبَّحَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَادِمًا وَكَانَ اِذَا قَدِمَ مِنْ سَفَرٍ بَدَاَ بِالْمَسْجِدِ فَرَكَعَ فِيهِ رَكْعَتَيْنِ ثُمَّ جَلَسَ لِلنَّاسِ فَلَمَّا فَعَلَ ذَلِكَ جَاءَهُ الْمُخَلَّفُونَ فَطَفِقُوا يَعْتَذِرُونَ اِلَيْهِ وَيَحْلِفُونَ لَهُ وَكَانُوا بِضْعَةً وَثَمَانِينَ رَجُلاً فَقَبِلَ مِنْهُمْ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم عَلاَنِيَتَهُمْ وَبَايَعَهُمْ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمْ وَوَكَلَ سَرَائِرَهُمْ اِلَى اللَّهِ حَتَّى جِئْتُ فَلَمَّا سَلَّمْتُ تَبَسَّمَ تَبَسُّمَ الْمُغْضَبِ ثُمَّ قَالَ " تَعَالَ " . فَجِئْتُ اَمْشِي حَتَّى جَلَسْتُ بَيْنَ يَدَيْهِ فَقَالَ لِي " مَا خَلَّفَكَ " . اَلَمْ تَكُنْ قَدِ ابْتَعْتَ ظَهْرَكَ " . قَالَ قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ اِنِّي وَاللَّهِ لَوْ جَلَسْتُ عِنْدَ غَيْرِكَ مِنْ اَهْلِ الدُّنْيَا لَرَاَيْتُ اَنِّي سَاَخْرُجُ مِنْ سَخَطِهِ بِعُذْرٍ وَلَقَدْ اُعْطِيتُ جَدَلاً وَلَكِنِّي وَاللَّهِ لَقَدْ عَلِمْتُ لَئِنْ حَدَّثْتُكَ الْيَوْمَ حَدِيثَ كَذِبٍ تَرْضَى بِهِ عَنِّي لَيُوشِكَنَّ اللَّهُ اَنْ يُسْخِطَكَ عَلَىَّ وَلَئِنْ حَدَّثْتُكَ حَدِيثَ صِدْقٍ تَجِدُ عَلَىَّ فِيهِ اِنِّي لاَرْجُو فِيهِ عُقْبَى اللَّهِ وَاللَّهِ مَا كَانَ لِي عُذْرٌ وَاللَّهِ مَا كُنْتُ قَطُّ اَقْوَى وَلاَ اَيْسَرَ مِنِّي حِينَ تَخَلَّفْتُ عَنْكَ . قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم " اَمَّا هَذَا فَقَدْ صَدَقَ فَقُمْ حَتَّى يَقْضِيَ اللَّهُ فِيكَ " . فَقُمْتُ وَثَارَ رِجَالٌ مِنْ بَنِي سَلِمَةَ فَاتَّبَعُونِي فَقَالُوا لِي وَاللَّهِ مَا عَلِمْنَاكَ اَذْنَبْتَ ذَنْبًا قَبْلَ هَذَا لَقَدْ عَجَزْتَ فِي اَنْ لاَ تَكُونَ اعْتَذَرْتَ اِلَى رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم بِمَا اعْتَذَرَ بِهِ اِلَيْهِ الْمُخَلَّفُونَ فَقَدْ كَانَ كَافِيَكَ ذَنْبَكَ اسْتِغْفَارُ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم لَكَ . قَالَ فَوَاللَّهِ مَا زَالُوا يُؤَنِّبُونَنِي حَتَّى اَرَدْتُ اَنْ اَرْجِعَ اِلَى رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَاُكَذِّبَ نَفْسِي - قَالَ - ثُمَّ قُلْتُ لَهُمْ هَلْ لَقِيَ هَذَا مَعِي مِنْ اَحَدٍ قَالُوا نَعَمْ لَقِيَهُ مَعَكَ رَجُلاَنِ قَالاَ مِثْلَ مَا قُلْتَ فَقِيلَ لَهُمَا مِثْلُ مَا قِيلَ لَكَ - قَالَ - قُلْتُ مَنْ هُمَا [u:681593900d]قَالُوا مُرَارَةُ بْنُ رَبِيعَةَ الْعَامِرِيُّ وَهِلاَلُ بْنُ اُمَيَّةَ الْوَاقِفِيُّ [/u:681593900d]- قَالَ - فَذَكَرُوا لِي رَجُلَيْنِ صَالِحَيْنِ قَدْ شِهِدَا بَدْرًا فِيهِمَا اُسْوَةٌ - قَالَ - فَمَضَيْتُ حِينَ ذَكَرُوهُمَا لِي . قَالَ [u:681593900d]وَنَهَى رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم الْمُسْلِمِينَ عَنْ كَلاَمِنَا [/u:681593900d]اَيُّهَا الثَّلاَثَةُ مِنْ بَيْنِ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْهُ - قَالَ - فَاجْتَنَبَنَا النَّاسُ - وَقَالَ - تَغَيَّرُوا لَنَا حَتَّى تَنَكَّرَتْ لِي فِي نَفْسِيَ الاَرْضُ فَمَا هِيَ بِالاَرْضِ الَّتِي اَعْرِفُ فَلَبِثْنَا عَلَى ذَلِكَ خَمْسِينَ لَيْلَةً فَاَمَّا صَاحِبَاىَ فَاسْتَكَانَا وَقَعَدَا فِي بُيُوتِهِمَا يَبْكِيَانِ وَاَمَّا اَنَا فَكُنْتُ اَشَبَّ الْقَوْمِ وَاَجْلَدَهُمْ فَكُنْتُ اَخْرُجُ فَاَشْهَدُ الصَّلاَةَ وَاَطُوفُ فِي الاَسْوَاقِ وَلاَ يُكَلِّمُنِي اَحَدٌ وَاتِي رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَاُسَلِّمُ عَلَيْهِ وَهُوَ فِي مَجْلِسِهِ بَعْدَ الصَّلاَةِ [u:681593900d]فَاَقُولُ فِي نَفْسِي هَلْ حَرَّكَ شَفَتَيْهِ بِرَدِّ السَّلاَمِ اَمْ لاَ ثُمَّ [/u:681593900d]اُصَلِّي قَرِيبًا مِنْهُ وَاُسَارِقُهُ النَّظَرَ فَاِذَا اَقْبَلْتُ عَلَى صَلاَتِي نَظَرَ اِلَىَّ وَاِذَا الْتَفَتُّ نَحْوَهُ اَعْرَضَ عَنِّي حَتَّى اِذَا طَالَ ذَلِكَ عَلَىَّ مِنْ جَفْوَةِ الْمُسْلِمِينَ مَشَيْتُ حَتَّى تَسَوَّرْتُ جِدَارَ حَائِطِ اَبِي قَتَادَةَ وَهُوَ ابْنُ عَمِّي وَاَحَبُّ النَّاسِ اِلَىَّ فَسَلَّمْتُ عَلَيْهِ فَوَاللَّهِ مَا رَدَّ عَلَىَّ السَّلاَمَ فَقُلْتُ لَهُ يَا اَبَا قَتَادَةَ اَنْشُدُكَ بِاللَّهِ هَلْ تَعْلَمَنَّ اَنِّي اُحِبُّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ قَالَ فَسَكَتَ فَعُدْتُ فَنَاشَدْتُهُ فَسَكَتَ فَعُدْتُ فَنَاشَدْتُهُ فَقَالَ اللَّهُ وَرَسُولُهُ اَعْلَمُ . فَفَاضَتْ عَيْنَاىَ وَتَوَلَّيْتُ حَتَّى تَسَوَّرْتُ الْجِدَارَ فَبَيْنَا اَنَا اَمْشِي فِي سُوقِ الْمَدِينَةِ اِذَا نَبَطِيٌّ مِنْ نَبَطِ اَهْلِ الشَّامِ مِمَّنْ قَدِمَ بِالطَّعَامِ يَبِيعُهُ بِالْمَدِينَةِ يَقُولُ مَنْ يَدُلُّ عَلَى كَعْبِ بْنِ مَالِكٍ - قَالَ - فَطَفِقَ النَّاسُ يُشِيرُونَ لَهُ اِلَىَّ حَتَّى جَاءَنِي فَدَفَعَ اِلَىَّ [u:681593900d]كِتَابًا مِنْ مَلِكِ غَسَّانَ [/u:681593900d]وَكُنْتُ كَاتِبًا فَقَرَاْتُهُ فَاِذَا فِيهِ اَمَّا بَعْدُ فَاِنَّهُ قَدْ بَلَغَنَا اَنَّ صَاحِبَكَ قَدْ جَفَاكَ وَلَمْ يَجْعَلْكَ اللَّهُ بِدَارِ هَوَانٍ وَلاَ مَضْيَعَةٍ فَالْحَقْ بِنَا نُوَاسِكَ . قَالَ فَقُلْتُ حِينَ قَرَاْتُهَا وَهَذِهِ اَيْضًا مِنَ الْبَلاَءِ . فَتَيَامَمْتُ بِهَا التَّنُّورَ فَسَجَرْتُهَا بِهَا حَتَّى اِذَا مَضَتْ اَرْبَعُونَ مِنَ الْخَمْسِينَ وَاسْتَلْبَثَ الْوَحْىُ اِذَا رَسُولُ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَاْتِينِي فَقَالَ اِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَاْمُرُكَ اَنْ تَعْتَزِلَ امْرَاَتَكَ . قَالَ فَقُلْتُ اُطَلِّقُهَا اَمْ مَاذَا اَفْعَلُ قَالَ لاَ بَلِ اعْتَزِلْهَا فَلاَ تَقْرَبَنَّهَا - قَالَ - فَاَرْسَلَ اِلَى صَاحِبَىَّ بِمِثْلِ ذَلِكَ - قَالَ - فَقُلْتُ لاِمْرَاَتِي الْحَقِي بِاَهْلِكِ فَكُونِي عِنْدَهُمْ حَتَّى يَقْضِيَ اللَّهُ فِي هَذَا الاَمْرِ - قَالَ - فَجَاءَتِ امْرَاَةُ هِلاَلِ بْنِ اُمَيَّةَ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَقَالَتْ لَهُ يَا رَسُولَ اللَّهِ اِنَّ هِلاَلَ بْنَ اُمَيَّةَ شَيْخٌ ضَائِعٌ لَيْسَ لَهُ خَادِمٌ فَهَلْ تَكْرَهُ اَنْ اَخْدُمَهُ قَالَ " لاَ وَلَكِنْ لاَ يَقْرَبَنَّكِ " . فَقَالَتْ اِنَّهُ وَاللَّهِ مَا بِهِ حَرَكَةٌ اِلَى شَىْءٍ وَوَاللَّهِ مَا زَالَ يَبْكِي مُنْذُ كَانَ مِنْ اَمْرِهِ مَا كَانَ اِلَى يَوْمِهِ هَذَا . قَالَ فَقَالَ لِي بَعْضُ اَهْلِي لَوِ اسْتَاْذَنْتَ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فِي امْرَاَتِكَ فَقَدْ اَذِنَ لاِمْرَاَةِ هِلاَلِ بْنِ اُمَيَّةَ اَنْ تَخْدُمَهُ - قَالَ - فَقُلْتُ لاَ اَسْتَاْذِنُ فِيهَا رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم وَمَا يُدْرِينِي مَاذَا يَقُولُ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم اِذَا اسْتَاْذَنْتُهُ فِيهَا وَاَنَا رَجُلٌ شَابٌّ - قَالَ - فَلَبِثْتُ بِذَلِكَ عَشْرَ لَيَالٍ فَكَمُلَ لَنَا خَمْسُونَ لَيْلَةً مِنْ حِينَ نُهِيَ عَنْ كَلاَمِنَا - قَالَ - ثُمَّ صَلَّيْتُ صَلاَةَ الْفَجْرِ صَبَاحَ خَمْسِينَ لَيْلَةً عَلَى ظَهْرِ بَيْتٍ مِنْ بُيُوتِنَا فَبَيْنَا اَنَا جَالِسٌ عَلَى الْحَالِ الَّتِي ذَكَرَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ مِنَّا قَدْ ضَاقَتْ عَلَىَّ نَفْسِي وَضَاقَتْ عَلَىَّ الاَرْضُ بِمَا رَحُبَتْ سَمِعْتُ صَوْتَ صَارِخٍ اَوْفَى عَلَى سَلْعٍ يَقُولُ بِاَعْلَى صَوْتِهِ يَا كَعْبَ بْنَ مَالِكٍ اَبْشِرْ - قَالَ - فَخَرَرْتُ سَاجِدًا وَعَرَفْتُ اَنْ قَدْ جَاءَ فَرَجٌ . - قَالَ - فَاذَنَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم النَّاسَ بِتَوْبَةِ اللَّهِ عَلَيْنَا حِينَ صَلَّى صَلاَةَ الْفَجْرِ فَذَهَبَ النَّاسُ يُبَشِّرُونَنَا فَذَهَبَ قِبَلَ صَاحِبَىَّ مُبَشِّرُونَ وَرَكَضَ رَجُلٌ اِلَىَّ فَرَسًا وَسَعَى سَاعٍ مِنْ اَسْلَمَ قِبَلِي وَاَوْفَى الْجَبَلَ فَكَانَ الصَّوْتُ اَسْرَعَ مِنَ الْفَرَسِ فَلَمَّا جَاءَنِي الَّذِي سَمِعْتُ صَوْتَهُ يُبَشِّرُنِي فَنَزَعْتُ لَهُ ثَوْبَىَّ فَكَسَوْتُهُمَا اِيَّاهُ بِبِشَارَتِهِ وَاللَّهِ مَا اَمْلِكُ غَيْرَهُمَا يَوْمَئِذٍ وَاسْتَعَرْتُ ثَوْبَيْنِ . فَلَبِسْتُهُمَا فَانْطَلَقْتُ اَتَاَمَّمُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَتَلَقَّانِي النَّاسُ فَوْجًا فَوْجًا يُهَنِّئُونِي بِالتَّوْبَةِ وَيَقُولُونَ لِتَهْنِئْكَ تَوْبَةُ اللَّهِ عَلَيْكَ . حَتَّى دَخَلْتُ الْمَسْجِدَ فَاِذَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم جَالِسٌ فِي الْمَسْجِدِ وَحَوْلَهُ النَّاسُ فَقَامَ طَلْحَةُ بْنُ عُبَيْدِ اللَّهِ يُهَرْوِلُ حَتَّى صَافَحَنِي وَهَنَّاَنِي وَاللَّهِ مَا قَامَ رَجُلٌ مِنَ الْمُهَاجِرِينَ غَيْرُهُ . قَالَ فَكَانَ كَعْبٌ لاَ يَنْسَاهَا لِطَلْحَةَ . قَالَ كَعْبٌ فَلَمَّا سَلَّمْتُ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ وَهُوَ يَبْرُقُ وَجْهُهُ مِنَ السُّرُورِ وَيَقُولُ " اَبْشِرْ بِخَيْرِ يَوْمٍ مَرَّ عَلَيْكَ مُنْذُ وَلَدَتْكَ اُمُّكَ " . قَالَ فَقُلْتُ اَمِنْ عِنْدِكَ يَا رَسُولَ اللَّهِ اَمْ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ فَقَالَ " لاَ بَلْ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ " . وَكَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم اِذَا سُرَّ اسْتَنَارَ وَجْهُهُ كَاَنَّ وَجْهَهُ قِطْعَةُ قَمَرٍ - قَالَ - وَكُنَّا نَعْرِفُ ذَلِكَ - قَالَ - فَلَمَّا جَلَسْتُ بَيْنَ يَدَيْهِ قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ اِنَّ مِنْ تَوْبَتِي اَنْ اَنْخَلِعَ مِنْ مَالِي صَدَقَةً اِلَى اللَّهِ وَاِلَى رَسُولِهِ صلى الله عليه وسلم . فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم " اَمْسِكْ بَعْضَ مَالِكَ فَهُوَ خَيْرٌ لَكَ " . قَالَ فَقُلْتُ فَاِنِّي اُمْسِكُ سَهْمِيَ الَّذِي بِخَيْبَرَ - قَالَ - وَقُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ اِنَّ اللَّهَ اِنَّمَا اَنْجَانِي بِالصِّدْقِ وَاِنَّ مِنْ تَوْبَتِي اَنْ لاَ اُحَدِّثَ اِلاَّ صِدْقًا مَا بَقِيتُ - قَالَ - فَوَاللَّهِ مَا عَلِمْتُ اَنَّ اَحَدًا مِنَ الْمُسْلِمِينَ اَبْلاَهُ اللَّهُ فِي صِدْقِ الْحَدِيثِ مُنْذُ ذَكَرْتُ ذَلِكَ لِرَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم اِلَى يَوْمِي هَذَا اَحْسَنَ مِمَّا اَبْلاَنِي اللَّهُ بِهِ وَاللَّهِ مَا تَعَمَّدْتُ كَذْبَةً مُنْذُ قُلْتُ ذَلِكَ لِرَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم اِلَى يَوْمِي هَذَا وَاِنِّي لاَرْجُو اَنْ يَحْفَظَنِيَ اللَّهُ فِيمَا بَقِيَ . قَالَ فَاَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ [color=blue:681593900d]{ لَقَدْ تَابَ اللَّهُ عَلَى النَّبِيِّ وَالْمُهَاجِرِينَ وَالاَنْصَارِ الَّذِينَ اتَّبَعُوهُ فِي سَاعَةِ الْعُسْرَةِ مِنْ بَعْدِ مَا كَادَ يَزِيغُ قُلُوبُ فَرِيقٍ مِنْهُمْ ثُمَّ تَابَ عَلَيْهِمْ اِنَّهُ بِهِمْ رَءُوفٌ رَحِيمٌ * وَعَلَى الثَّلاَثَةِ الَّذِينَ خُلِّفُوا حَتَّى اِذَا ضَاقَتْ عَلَيْهِمُ الاَرْضُ بِمَا رَحُبَتْ وَضَاقَتْ عَلَيْهِمْ اَنْفُسُهُمْ}[/color:681593900d] حَتَّى بَلَغَ [color=cyan:681593900d]{ يَا اَيُّهَا الَّذِينَ امَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَكُونُوا مَعَ الصَّادِقِينَ}[/color:681593900d] قَالَ كَعْبٌ وَاللَّهِ مَا اَنْعَمَ اللَّهُ عَلَىَّ مِنْ نِعْمَةٍ قَطُّ بَعْدَ اِذْ هَدَانِي اللَّهُ لِلاِسْلاَمِ اَعْظَمَ فِي نَفْسِي مِنْ صِدْقِي رَسُولَ اللَّهُ صلى الله عليه وسلم اَنْ لاَ اَكُونَ كَذَبْتُهُ فَاَهْلِكَ كَمَا هَلَكَ الَّذِينَ كَذَبُوا اِنَّ اللَّهَ قَالَ لِلَّذِينَ كَذَبُوا حِينَ اَنْزَلَ الْوَحْىَ شَرَّ مَا قَالَ لاَحَدٍ وَقَالَ اللَّهُ [color=blue:681593900d]{ سَيَحْلِفُونَ بِاللَّهِ لَكُمْ اِذَا انْقَلَبْتُمْ اِلَيْهِمْ لِتُعْرِضُوا عَنْهُمْ فَاَعْرِضُوا عَنْهُمْ اِنَّهُمْ رِجْسٌ وَمَاْوَاهُمْ جَهَنَّمُ جَزَاءً بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ * يَحْلِفُونَ لَكُمْ لِتَرْضَوْا عَنْهُمْ فَاِنْ تَرْضَوْا عَنْهُمْ فَاِنَّ اللَّهَ لاَ يَرْضَى عَنِ الْقَوْمِ الْفَاسِقِينَ}[/color:681593900d] قَالَ كَعْبٌ كُنَّا خُلِّفْنَا اَيُّهَا الثَّلاَثَةُ عَنْ اَمْرِ اُولَئِكَ الَّذِينَ قَبِلَ مِنْهُمْ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم حِينَ حَلَفُوا لَهُ فَبَايَعَهُمْ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمْ وَاَرْجَاَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم اَمْرَنَا حَتَّى قَضَى اللَّهُ فِيهِ فَبِذَلِكَ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ [color=cyan:681593900d]{ وَعَلَى الثَّلاَثَةِ الَّذِينَ خُلِّفُوا}[/color:681593900d] وَلَيْسَ الَّذِي ذَكَرَ اللَّهُ مِمَّا خُلِّفْنَا تَخَلُّفَنَا عَنِ الْغَزْوِ وَاِنَّمَا هُوَ تَخْلِيفُهُ اِيَّانَا وَاِرْجَاؤُهُ اَمْرَنَا عَمَّنْ حَلَفَ لَهُ وَاعْتَذَرَ اِلَيْهِ فَقَبِلَ مِنْهُ . مُتَّفَقٌ عَلَيْهِ
وفي رِوَايةٍ : « وَكَانَ لاَ يَقدُمُ مِنْ سَفَرٍ إِلاَّ نهَاراً في الضُّحَى . فَإِذَا قَدِم بَدَأَ بالمْسجدِ فصلَّى فِيهِ ركْعتيْنِ ثُمَّ جَلَس فِيهِ » .
ژباړه :-
[color=cyan:681593900d]روايت دی د عبدالله بن کعب بن مالک څخه او هغه د حضرت کعب په زامنو
کښي د هغه قائد وو ، کله چه هغه ړوند سو ، عبدالله وايي ما د کعب بن مالک
څخه اورېدلي دي ، کله چه هغه خپله واقعه بيانوله چه د تبوک په غزا کښي د
رسول الله ع د ملګرتيا څخه پاته سوی و ، کعب رض وايي چه زه د رسول الله
د ملګرتيا څخه په يوه غزا کښي هم نه يم پاته سوی ، کومو ته چه پخپله ولاړی
بېله د تبوک او بېله د بدر ، ليکن د بدر نه پاته کيدونکو زورنه نه ده ورکړه
سوې ، ځکه چه رسول الله او مسلمانان د قرېشو د قافلې مخ ته ور وتلی و
د جنګ اراده ئې نه وه ، ليکن بې ارادې الله تعالی د دښمن سره مخامخ کړه
او زه د رسول الله په خدمت کښي حاضر وم ، کله چه د عقبې په شپه موږ په
د مضبوط يا قول دا اقرار کړي و ، او زه دانه خوښوم چه د عقبې په بدل کښي
دي د بدر په غزا کښي دي شريک سوې دی ، که څه هم په خلکو کښي د دې
شهرت زيات دی ، او د تبوک د غزا د پاته کيدو په وخت کښي زما حالت دومره
ښه وو چه ددې څخه زيات ښه قوي او مالدار په بل وخت کښي نه وم
والله زما سره دوه د سورلۍ څاروۍ د څړ نه وو جمع سوي ، په دې وخت کښي
راسره دوه څاروۍ وه ، او رسول الله چه به کله د غزا اراده کوله نو د بل طرف
ذکر به ئې کاوه ، او اصل حال به ئې پټولی ، ليکن ددې غزا نيت چه حضور
وکړی ، نو سحته ګرمي وه ، لرې او ګران سفر وو ، او د دښمن تعداد زيات وو
نو حضور (ص) مسلمانانوته صفا صفا حال وويلی ، چه مسلمانان ښه تياري
ورته وکړي نو د هغه طرف خبر ئې ويلی ، کوم طرف ته چه ئې نيت وو
او په دغه وخت ښي د مسلمانانو شمېر ډير وو ، که څه هم داسي دفتر نه وو
ټوله پکښي ليکل سوي وي ليکلی دفتر نه وو ، کعب رض فرمايي څوک چه
پوټېدل نو دا حال ئې نه مالومېدی ، تر څو چه وحی نه وای راغلي ، او حضور
صلی الله عليه و سلم دا غزاپه داسي حال کښي وکړه ، چه مېوې پخې سوي وې
او درختو ښې يخي سايي او سور درلوده او دا زما ډېر خوښېده ، نو رسول الله
صلی الله عليه و سلم تياری وکړی ، او مسلمانان هم ورسره تيار سوه ،او زه به
هم سهار په دې نيت ووتلم چه د سفر تياری وکړم ، نو چه برته به راغلم نو هيڅ
به مي نه وه کړي ، په زړه کښي به مي دا وه چه زه هر وخت تيارېدای سم
کله چي مي نيت وکړو نو په دې کښمکش کښي وخت تېرېدي ، تر دې چه نورو
مسلمانانو خپل تياری شروع کړي او يو سهار رسول الله صلی الله عليه و سلم
د مسلمانانو سره په دې سفر روان سو ، او زه لا بيا هم تيار نه سوم ، بيابه
سهار روان سوم ، چه تياری کوم ، هغسي به برته راغلم ، تر دې چه غازيان
لرې ولاړل ، او زما لا دا خيال وو چه زه به يوازي تېز ور روان سم او لاندي
به ئې کړم ، ارمان چه داسي مي کړيوای ، خو دا په تقدير کښي نه وه ، بيا
نو زما داحال سو ، چه د رسول الله صلی الله عليه و سلم او غازيانو د تلو څخه
ورسته چه به دباندي ووتلم نو به ډير خفه سوم ، چه په کلي کښي بې د مشهورو
منافقانو او بې د معذرو او بوډا خلکو به بل څوک نوه پاته ، او چه رسول الله صلی الله عليه و سلم ور پياد نه شم ، چه تبوک ته رسېدلي وه ، نو يوه ورځ د
ملګرو سره ناست وو ، رسول الله صلی الله عليه و سلم پوښتنه کړې وه ، کعب
بن مالک څه وکړه ؟ يعني ولي نه راغلي ، د بنی سلمه د قبيلې يو سړي عرض
ورته وکړی ، [u:681593900d]يا رسول الله ! هغه خپلي مالدارۍ او ښايسته ښځو پاته کړي [/u:681593900d]
معاذ بن جبل رض ورته وويل چه ډېره خرابه خبره دي وکړه ، يا رسول الله ! قسم
په الله موږ ته په هغه کښي د خير څخه علاوه بل څه نه دي معلوم ، دوی دا خبري
کولې چه د لرې څخه يو سفېد پوشه سړی په سحرا کښي راښکاره سو ، حضور
صلی الله عليه و سلم و فرمايل چه دابه ابوخيثمه رض وي نوهغه واقعي چه
ابوخيثمه انصاري رض وو ، او دا هغه سړی دی چه کله ورته مافقانو د غريبۍ
ورکړي ، نو هغه يو صاع (پېمانه ) کجوري خيرات کړې - کعب رض وايي
کله چه زه خبر سوم چه رسول الله صلی الله عليه و سلم د تبوک څه واپس راروان
سو ، نو زما سره فکر پيدا سو ، او په زړه کښي مي د درواغو بهانې جوړولې
چه د رسول الله صلی الله عليه و سلم له سحنت څخه ځان په خلاص کم
او په دې کښي مي د خپل خاندان د پوهانو سلاح هم واخستل او بيا کله چه
خبر سوم ، چه رسول الله صلی الله عليه و سلم واپس راورسيدلی ، نو غلط
فکرونه او خيالات مي وايستل او يقين مي سو ، چه په درواغو نسم خلاصېدلی
نو فيصله مي وکړه چه رشتيا به وايم ، سهار چه رسول الله صلی الله عليه و سلم
راوه رسېدي نو دهغوی طريقه داوه چه د سفر څخه به راغلی نو اول به مسجد ته
راغلی ، دوه رکعته نفل به ئې وکړل ٠بيا به له اصحابو سره خبرو ته کښېنستلی
نو چه داسي ئې وکړل ، بيا نو پاته سوي کسان راغلل ، عذرونه ئې وکړل او
او قسمونه ئې وخوړل ، داوه 80 نفره ، نو رسول الله صلی الله عليه و سلم د هغو
ظاهري عذر قبول کړی ، او د بيا داسي نه کولو وعده ورڅخه واخستله ، او د
مغفرت دعا ئې ورته وکړه ، او هغو پټ حال ئې الله ته وسپارلی ، بيا نو زه راغلم سلام مي وکړی نو رسول الله صلی الله عليه و سلم موسکئ سو او خپه او په غصه
وو ، نو وئې ويل راسه رانزدې سه ! زه ورغلم مخامخ ورته کښېنستلم ، راته و
ئې ويل چه په څه سبب پاته وې ؟ ايا تا د سفر د پاره د سورلۍ حيوان نه وو
اخستی ؟ ماورته وويل چه يارسول الله !ولله که بي غير ستا بل دنيادار دي
مخته ناست وي (زه مالدار دي مخته ناست يم )نو په عذرنو به مي ځان خلاص
کړی وای ، ډېر دليلونه ويلی سم ، ليکن زه په دې پوهېږم که زه نن ستا څخه په
دروغو ځان خلاص کړم ، نو بيا به دي الله تعالی راڅخه ناراضه کړي (الله تعالی
به زما دصحيح حال خبر درکړي نو زما په دروغو ويلو به زما څخه نارضه سې )
او که رشتيا ووايم اوته راته په غصه سې نو د الله تعالی څخه د اجر طمع لرم
والله ماته هيڅ عذر نه وو ، والله دومره ښه صحت او مالي طاقت مي هيڅ وخت
نه درلو ، څومره چه مي د پاته کېدوپه وخت کښي درلود ،نو رسول الله صلی الله عليه و سلم وويل ، چه دې سړي رشتيا وويل ٠ نو بيا ئې راته ويل پاڅه او انتظار
کوه چه ستا په حق کښي الله فيصله وکړي ٠ او د بني سلمه څو کسان زماسره
راروان سوه ، راته وئې ويل ، چه والله موږ ته نده معلومه چه تا دي تر دې د مخه
چيري ګناه کړې وي ، ايا تا رسول الله صلی الله عليه و سلم ته ښه عذر کړی وای
څنګه چه نورو خلکو وکړي ، ستا د ګناه د کفارې له پاره د رسول الله صلی الله عليه و سلم دعا کافي وه - حضرت لعب رض فرمائې دې خلکو زه دومره ډېر
ملامت کړم ، فکر مي وکړي چه بيرته ورسم او رسول الله صلی الله عليه و سلم
يو عذر پېش کړم ، او خپلي اولي خبري ورته درواغ کړم ، نوبيا مي دې سړيانو
ته وويل ، ايا زما سره په دې کښي څوک ملګري سته، وئې وويل هو! دوه
ملګري دي سته ، هغوی هم ستا په ډول رشتيا ويلي دي ، او هيڅ عذر ئې نه دی
پېش کړی ، رسول الله صلی الله عليه و سلم هغوی ته هم د انتظار ويلي دي ، ما
ورته وويل څوک دي ؟ هغوی ويل يو ا مُرَارَةُ بْنُ رَبِيعَةَ الْعَامِرِيُّ اوبل وَهِلاَلُ بْنُ اُمَيَّةَ الْوَاقِفِيُّ رض دي ، حضرت کعب فرمايي چه دا دواړه ډېر صالحين دي او د
بدر په غزا هم شريک سوي وه ، او دواړه د تقليد وړ دي ، چه دا مي واوريدل
نو رسول الله صلی الله عليه و سلم ته د ورتلو خيال مي پرېښاوه ، او پر خپل هغه
زاړه بيا ټنګ و درېدلم [u:681593900d]،او رسول الله صلی الله عليه وسلم خلک منع کړه
چه زموږ درو سره خبري ونه کړي ، [/u:681593900d] نو خلکو به زموږ څه ډډه کوله ، يا ئې
داسي ويل چه د خلکو رويه زموږ سره تغره سوه ، او وماته خو دنيا بل ډول سوه
لکه په دې کلي کښي چه هيچا د سره پېږندلم نه ،په داسي حال کښي 50 شپې
او ورځي تېري سوې ، زما دواړه ملګري داسي کمزوري سوه پر کور کښېنستل
او ژړل به ئې ، ليکن زه د دوی څخه ځوان وم ، نو زه به د کوره راوتلم اودمسجد
لمانځه ته او په بازار کښي به ګرځېدلم ، او د رسول الله صلی الله عليه وسلم
مجلس ته به حاصرېدلم ، او سلام به مي وکړي ، [u:681593900d]او په زړه کښي به مي ويل چه
ته وا مبارک شونډي وښورلې که يا [/u:681593900d]،او بيا به د رسول الله صلی الله عليه وسلم
سره نزدې لمانځه ته ودرېدلم ، او په لمانځه کښي به مي د سترګو تر کونجونو
و رسول الله صلی الله عليه وسلم ته کتل ، چه زما فکر به په لمانځه کښي وو نو
رسول الله صلی الله عليه وسلم به ماته وکتل ، او ما چه به د سترګو تر کونجونو
و حضور صلی الله عليه وسلم ته وکتل هغه به مخ واړاوه ، داسي شوه چه دا د
مسلمانانو جفا پر ما ډېره سوه ، نو يو ورځ ولاړم -د ابو قتاده رض د باغ پر
دېداله و درېدلم ، هغه زما د اکا زوی دی ، او تر هر چا راته ګران خوږ دي
ماسلام پر وويلۍ او والله چه سلام ئې رابيا نه کړي ، نو ما ورته وويل ،اې
ابو قتاده ! د خدای د پاره يوه پوښتنه درڅخه کوم ، ايا تاته نده معلومه چه زه
د الله او د هغه د رسول ، صلی الله عليه وسلم سره مينه لرم ؟ هغه چپ پاته سو
ما بيا ورته وويل او قسم ورته وخستلی ،هغه چپ پاته سو ، ما دريم وار بيا
قسم ورته واخستلی ، نو وئې ويل چه الله او رسول خبر دی ، نو زما تر سترګو
اوښکي راسر شوې ،او بيرته د دېداله راکښته سوم ، کله چه د مدينې بازارته
ته ولاړم ،او ګرځېدلم ، ناببره او ناڅاپه د شام د نبطيانو څه يو نبطي وليدلی
چه يو خورکي طعام ئې د خرڅولو له پاره راوړي وه ، هغه پوښتني کولې چه
څوک به کعب بن مالک راوښوي ؟ نو خلکو زما طرف ته اشارې وکړې،نو هغه
راغلی [u:681593900d]او ماته ئې د غسان د پاچا خط راکړی [/u:681593900d]زما خط زده وو، نو خط می
ولوستلی ، د دعا او سلام ورته ئې ليکلي وه ، چه زه خبر شوی يم چه ستا سره
خپل صاحب (رسول الله ص) جفا کوي ، او ته خدای د سپکاوي له پاره نه ئې
پيدا کړی ، ماته راسه زه به ستا ډېر قدر وکړم ، ما چه خط ولوستلي نو مي وويل چه دا بيا بله بَلاَءِ او ازمايښت دی ، او هغه خط مي تنور ته واچاوه ومي
سوځولی ،چه په پنځوسو څخه څلوېښ ورځي تيري سوې او زموږ درو واړو
په تعلق څه اوکوم حکم نه راغلی ، نو د رسول الله صلی الله عليه وسلم له خوا
يو استاذي راغلی او راته وئې ويل ، چه د رسول الله صلی الله عليه وسلم حکم
دی چه د ښځي جلا سه ، ما ورته وويل چه طلاق ورکړم نو هغه وويل چه يا،نه
طلاق مه ورکوه ، نزدېکت مه ورسره کوه ، او زما دواړو ملګرو ته ئې هم
همداسي حکم استولی وو ، نو ما خپلي ښځي ته وويل چه د پلار کره ولاړه سه
او تر هغو هلته اوسه چه پاک خدای څه حکم کوي ، نو بيا د هلال ابن اميه ښځه
و حضور صلی الله عليه وسلم ته حاصره سوه، چه زما مېړه د ډېر
ضعفه شيخ او کمزوری دی ، او د خدمت څوک نه لري ، دا بده بولې چه خدمت
ئې وکړم ، حضور صلی الله عليه وسلم و فرمايل نه ! خدمت ئې کوه مه ورنزدې
کيږه ، هغې وويل ، د هغي ورځي چه دا واقعه پېښه سوېده ، هغه ټوله ورځ
ژاړي هيڅ شي ته ئې زړه نه کيږي ، ما ته هم بعضو خپلوانو وويل چه ته هم د
د خپلي ښځي اجازه وغواړه -د هلال ابن اميه ښځي ته حضور صلی الله عليه وسلم
اجازه ورکړه ، ما ورته وويل چه يا ، هلال زوړ دی ، زه ځوان يم ، او خدای خبر
چه حضور صلی الله عليه وسلم به ماته څه ووايي ، او په دې حالت کښي لس
ورځي نوري تيري سوې او پنځوس ورځي پوره سوې ، چه خلک زموږ سره د
خبرو منع شوي وه ، د پنځوسمي ورځي په سهار ما د سهار لمونځ د خوني پر بام
وکړی ، او پر هغه ځای ناست وم ، په دغه وخت دي چه خداي تعالی زموږ بيان
کړېدي ، [/color:681593900d]
ع کريم حليمي
11.11.2006
[color=blue:767c1f42a3]او په دغه وخت کي نو زه ډېر په حرج او تنګي کي يم ، چه ناببره مي يو ږغ واورېده
د سلع له سر څخه (غر) په لوړ ږغ چه
اې کعب بن مالکه مبارک دي سه ، زه پر سجده پرېوتلم او پوه سوم چه د
خوشحلۍ ږغ دي ، رسول الله صلی الله عليه وسلم د سهار تر لمانځه ورسته
زموږ د توبې دقبلېدو اعلان کړی وو ، نو خلکو موږ ته مبارکۍ راکولې څه
کسان زما ملګرو ته ولاړه يو سړی ماته پر اس راځغستل او داسلم د قبيلې
يو سړی په ځغاسته راغلی او يوه سړي غره سرته ختلی نعرې ئې کړې ، نو
نعره تر سړي دمخه را ورسېدل نو بيا کله چه هغه نعرې سړی راورسېدلی نو
ما هغه دواړي اغوستي جامې هغه ته په زيري کي ورکړې ، والله په دغه وخت
کښي زما سره بعير د اغوستو کالو نور کالی نه وه ، نو پخپله مي د چاڅخه
خواست کړي کالی واغوستل او رسول الله صلی الله عليه وسلم و زيارت ته
ور روان سوم پر لاري خلک ډله ډله راټول وه او مبارکۍ ئې راکولی
، او دابه ئې راته ويل چه د توبې د قبلېدو دي مبارک سه ، چه مسجد ته ور
ورسېدم ، نو اصحاب پر مبارک را ګرځېدلي ناستدي او طلحه بن عبيدالله را
ولاړ سو روغبړ ئې راسره وکړي او مبارکي ئې راکړه ٠ والله بل مهاجر نه دی را
ولاړ سوی ، څکه نو کعب رض د طلحه دا مينه نشي هېرولی ،
کعب رض فرمايي ما و رسول الله صلی الله عليه وسلم ته سلام وويلی
، راته وئې فرمايل چه د
زېږېدو څخه بيا تردې وخته چه څومره ورځي درباندي تير شوي په هغو ټولو
کښي د بختوري ورځي دي مبارک سه ٠ ما عرض ورته وکړي
دا حکم ستاسو له طرفه دي يا رسول الله ! که د الله د طرفه د مبارک مخ له
خوشحالي ځلېدی او رسول الله صلی الله عليه وسلم چه کله به خوشحاله سو
مخ به ئې داسي روښانه سو لکه دسپوږمۍ ټوټه نو موږ به ئې خوشحالي
وپېژندله ، بيا نو زه د رسول الله صلی الله عليه وسلم مخ ته کښېناستم او عرض
مي ورته وکړي ٠ چه زما د توبې تکمل په دې کيږي ، چه د دې ټول مال څخه
ځان خلاص کړم ، او ټوله مال د الله او د هغه و رسول ته په صدقه پېش کم ٠
رسول الله صلی الله عليه وسلم و فرمايل چه ټول مه صدقه کوه ، يو څه ځان ته
پرېږده دا بهتره ده ، ما عرض وکړي يا رسول الله ! الله تعالی راباندي دا احسان
د صداقت په سبب وکړي ، نو زما د وبې يوه حصه داهم سوه ترڅو چه ژوندی يم
رشتيا به وايم ، کعب فرمائې کله چه ما داخبره کړې ده ٠ والله په يو مسلمان
باندي هم دومره امتحان نه دي کړي ٠ والله کله چه ما د رسول الله صلی الله عليه وسلم ومخته دا اقرار کړي دی ،تر دې ورسته مي چير د درواغو اراده هم نده
کړې ، او د الله تعالی څه اميدلرم چه باقي عمر کښي به مي هم د دروغو وساتي
کعب رض فرمايي چه ددې واقعي متعلق الله تعالی دا ايات نازل کړي
[ التوبة : 117 ، 119 ]
خامخا په تحقيق رجوع کړې ده الله پر نبي باندي او پر مهاجرينو او انصارو
هغو کسانو باندي چه متابعت کړی وو د نبي په وخت د تنګسې ايت ئې تر أَخره
اِنَّهُ بِهِمْ رَءُوفٌ رَحِيمٌ پوري ورساوه
او توبه ئې قبوله کړه د هغه درې کسانو چه پاته سوي وه او ملک ورباندي تنګ
سو، د فراخۍ ايت ئې تر اخره امَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَكُونُوا مَعَ الصَّادِقِينَ پوري
ورساوه ، کعب رض فرمايې ٠ والله ! تر اسلام ورسته چه الله تعالی په ماباندي
کوم احسانونه کړي دي زما په خيال کښي دا احسان تر ټولو غټ وو ،چه ما و
رسول الله رشتيا وويل او د درواغو په عذر مي ځان برباد نه کړۍ ، لکه هغه
نورو چه برباد کړ ،
څرنګه چه الله تعالی د هغوی په حق کښي ډير سخت حکم نازل کړي ،
ارشاد دی (دوی په الله قسمونه ورته خوري کله چه ته راسې او پر خپل حال ئې
پرېږدې نو پرېږده ئې ، دوی قبيح کاره دي او د دوی ځای دوږخ دی د خپلو
عملونوپه سبب ، [u]دوی قسمونه خوري چه ته راضي سې نو که ته راضي سې هم
الله د فاسق قوم څخه نه راضي کيږي [/uکعب رض فرمايي موږ د درو واړو
فيصله رسول الله صلی الله عليه وسلم دهغو څخه ورسته کړې وه ،چا چه په درواغو
وخوړل او د هغو عذر ئې قبول کړي ، اقرار ئې ورڅخه واخستي يعني چه بيا به
داسي نه کوو ، او د مغفرت دعا ئې ورته وکړه ، او زموږ معامله ئې ورسته کړه
چه الله تعالی حکم نازل کړي ، نو دې ته اشاره ده وَعَلَى الثَّلاَثَةِ الَّذِينَ خُلِّفُوا
يعني هغه درې کسان چه فيصله ورسته سوې وه (مطلب د غزاپاته کېدل ندي )
بلکي مطلب دادی چه حضور صلی الله عليه وسلم زموږ فيصله حصار کړه
د الله حکم ته ٠ چا چه قسمونه و خوړل د هغو عذر ئې قبول کړ
بخاري او مسلم
او په يو بل صحيح روايت کښي دا تفصيل اضافي دی چه حضور صلی الله عليه وسلم دتبوک غزا ته په پنشنبې په ورځ روان سو او مبارک د سفر د پاره پنشنبې
خوښول او په يو بل روايت کي راغلي ،کله چه به مبارک بيرته راتلی نو د ورځي
به راتلي ومسجد ته به راغلي دوه رکعته نفل به ئې وکړل نو بيا به د اصحابو
سره خبرو ته کښېنات [/color:767c1f42a3].................................................................................
22- وَعَنْ أبي نُجَيْد بِضَم النُّونِ وَفَتْح الْجيِمِ عِمْرانَ بْنِ الحُصيْنِ الخُزاعيِّ رَضِي اللَّهُ عَنْهُمَا أَنَّ امْرأَةً مِنْ جُهينةَ أَتَت رَسُولَ الله صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم وَهِيَ حُبْلَى مِنَ الزِّنَا ، فقَالَتْ : يَا رسول الله أَصَبْتُ حَدّاً فأَقِمْهُ عَلَيَّ ، فَدَعَا نَبِيُّ الله صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم وَليَّهَا فَقَالَ : أَحْسِنْ إِليْهَا ، فَإِذَا وَضَعَتْ فَأْتِنِي فَفَعَلَ فَأَمَرَ بِهَا نَبِيُّ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم ، فَشُدَّتْ عَلَيْهَا ثِيَابُها ، ثُمَّ أَمَرَ بِهَا فرُجِمتْ ، ثُمَّ صلَّى عَلَيْهَا . فَقَالَ لَهُ عُمَرُ : تُصَلِّي عَلَيْهَا يَا رَسُولَ اللَّهِ وَقَدْ زَنَتْ ، قَالَ : لَقَدْ تَابَتْ تَوْبةً لَوْ قُسِمَتْ بَيْن سبْعِينَ مِنْ أَهْلِ المدِينَةِ لوسعتهُمْ وَهَلْ وَجَدْتَ أَفْضَلَ مِنْ أَنْ جَادَتْ بِنفْسهَا للَّهِ عَزَّ وجَل؟،» رواه مسلم .
ژباړه :-
[color=cyan:767c1f42a3]د خزاعي رض څخه روايت دي چه د جهينه قبيلې څخه يوه ښځه رسول الله ص ته
راغله او دا په زنا حامله سوې وه ، عرض ئې وکړي ، يا رسول الله !
ما جرم کړی دی ، پر ما حد جاري که ، نو حضور صلی الله عليه وسلم د هغې وارث راوغوښتۍ او ورته و ئې ويل چه د دې سره ښه سلوک کوه
او چه اولاد ئې پيدا سي بيا ئې ماته راوله نو ده هم دغسي وکړه ،
نو چه بيا ئې راوستله حضور صلی الله عليه وسلم حکم وکړي چه ښه ټنګ
کالي په واغوندۍ ، (چه بې پردې نسي ) او بيا ئې رجم حکم ورکړي او بيا ئې
د جنازې لمونځ ورکړي ، نو حضرت عمر رض عرض وکړي چه دې زنا کړې وه
او تاسو پخپله د جنازې لمونځ ورکوی ،حضور صلی الله عليه وسلم و فرمايل
دې داسي توبه وايستله که هغه د مدينې پر اويا کسانو ووېشل هم کافي ده
ايا له دې څخه لوړ مقام سته ، چه خپل ځان ئې دالله په حکم قربانکړي
(روايت د مسلم )[/color:767c1f42a3]
ع کريم حليمي
12.11.2006
23- وَعَنِ ابْنِ عَبَّاس وأنس بن مالك رَضِي الله عنْهُم أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قَالَ : « لَوْ أَنَّ لابْنِ آدَمَ وَادِياً مِنْ ذَهَبِ أَحَبَّ أَنْ يَكُونَ لَهُ وادِيانِ ، وَلَنْ يَمْلأَ فَاهُ إِلاَّ التُّرَابُ ، وَيَتُوب اللَّهُ عَلَى مَنْ تَابَ » مُتَّفَقٌ عَليْهِ .
ژباړه :-
[color=blue:577ce7b0c1]مبارک صلی الله عليه وسلم فرمايلي دي که انسان يوه کنده زر ولري نو بيا هم
غواړي چه دا دوې کندي وي او د بنده خوله بېله خاورو په بل څه نه ډکيږي
يانسي دکولی ، او الله تعالی توبه قبلوي که څوک توبه ورته وباسي
دا وايت د بخاري او مسلم [/color:577ce7b0c1]
.......................................................................
24- وَعَنْ أبي هريرة رَضِي اللَّهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قَالَ : « يَضْحكُ اللَّهُ سبْحَانُه وتَعَالَى إِلَى رَجُلَيْنِ يقْتُلُ أحدُهُمَا الآخَرَ يدْخُلاَنِ الجَنَّة ، يُقَاتِلُ هَذَا في سبيلِ اللَّهِ فيُقْتل ، ثُمَّ يَتُوبُ اللَّهُ عَلَى الْقَاتِلِ فَيسْلِمُ فيستشهدُ » مُتَّفَقٌ عَلَيْهِ .
ژباړه :-
[color=blue:577ce7b0c1]د حضرت ابوهريره رض څخه روايت دی چه رسول الله صلی الله عليه وسلم
فرمايلي دي . چه الله تعالی د دوو کسانو پر حال د خوشحالۍ اظهار کوي
چه په دې دواړو کښي يو قاتل او بل مقتول وي ، چه بيا هم جنت ته ولاړ سي
په دې دواړو کښي اول نفر په جهاد کښي شهيد سوی وي ، د يو کافر له لاسه
اوبيا دې کافر قاتل ته الله تعالی توفيق ورکړي او مسلمان سي
او بيا په غزا کښي شهيد سي (بخاري او مسلم )[/color:577ce7b0c1] ..................................................................
..............................................................[color=cyan:577ce7b0c1]باب الصبر
.......................................................دريم د صبر بيان[/color:577ce7b0c1]
قال الله تعالی : يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَصَابِرُوا وَرَابِطُوا وَاتَّقُوا اللّهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ ﴿ 200 ﴾ آل عمران
ژباړه ٠ اې ايماندارو په مصبت کښي صبر کوۍ او د دښمن په مقابل
کښي ثابت قدم اوی ..............
...............................................
و قال الله تعالی : وَلَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالَّثمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ ﴿ 155 ﴾: بقره
ژباړه :
............................................
و قال الله تعالی : قُلْ يَاعِبَادِ الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا رَبَّکُمْ لِلَّذِينَ أَحْسَنُوا فِي هذِهِ الدُّنْيَا حَسَنَةٌ وَأَرْضُ اللَّهِ وَاسِعَةٌ إِنَّمَا يُوَفَّي الصَّابِرُونَ أَجْرَهُم بِغَيْرِ حِسَابٍ ﴿ 10 ﴾زمر
ژباړه
...............................
و قال تعالی : وَلَمَن صَبَرَ وَغَفَرَ إِنَّ ذلِکَ لَمِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ ﴿ 43 ﴾ شوری
ژباړه
..................................
و قال الله تعالی : يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اسْتَعِينُوا بِالصَبْرِ وَالصَّلاَةِ إِنَّ اللّهَ مَعَ الصَّابِرِينَ ﴿ 153 ﴾بقره
ژباړه
.................................................
وقال الله تعالی : وَلَنَبْلُوَنَّکُمْ حَتَّي نَعْلَمَ الْمُجَاهِدِينَ مِنکُمْ وَالصَّابِرِينَ وَنَبْلُوَا أَخْبَارَکُمْ ﴿ 31 ﴾محمد(ص)
ژباړه :
....................................................................
25- وعن أبي مَالِكٍ الْحَارِثِ بْنِ عَاصِم الأشْعريِّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ : قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم : « الطُّهُورُ شَطْرُ الإِيمَان ، وَالْحَمْدُ للَّه تَمْلأَ الْميزانَ وسُبْحَانَ الله والحَمْدُ للَّه تَمْلآنِ أَوْ تَمْلأ مَا بَيْنَ السَّموَات وَالأَرْضِ وَالصَّلاَةِ نورٌ ، والصَّدَقَةُ بُرْهَانٌ ، وَالصَّبْرُ ضِيَاءٌ ، والْقُرْآنُ حُجَّةُ لَكَ أَوْ عَلَيْكَ . كُلُّ النَّاس يَغْدُو، فَبِائِعٌ نَفْسَهُ فمُعْتِقُها ، أَوْ مُوبِقُهَا» رواه مسلم .
ژباړه :-
[color=cyan:577ce7b0c1]رسول الله ص فرمايلي چه طهارت نيم ايمان دی ، او الحمدالله د نېکۍ تله ډکوي
سُبْحَانَ الله او الْحَمْدُ للَّه دواره د اسمانونو او مځکي تر منځ ټوله فضا ډکوي
او لمونځ نور دی او صدقه دليل دی او صبر رڼا ده او قران دليل دی
چه صبا سي هر سړي د خپل نفس سودا کوي ، څوک ئې له اوره خلاص کړه
او څوک ئې تباه کړه[/color:577ce7b0c1] روايت د مسلم
.............................................................................
26- وَعَنْ أبي سَعيدٍ بْن مَالِك بْن سِنَانٍ الخُدْرِيِّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا أَنَّ نَاساً مِنَ الأنصَارِ سَأَلُوا رَسُولَ الله صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم فأَعْطاهُم ، ثُمَّ سَأَلُوهُ فَأَعْطَاهُمْ ، حَتَّى نَفِد مَا عِنْدَهُ ، فَقَالَ لَهُمْ حِينَ أَنَفَقَ كُلَّ شَيْءٍ بِيَدِهِ : « مَا يَكُنْ مِنْ خَيْرٍ فَلَنْ أدَّخِرَهُ عَنْكُمْ ، وَمَنْ يسْتعْفِفْ يُعِفَّهُ الله وَمَنْ يَسْتَغْنِ يُغْنِهِ اللَّهُ ، وَمَنْ يَتَصَبَّرْ يُصَبِّرْهُ اللَّهُ . وَمَا أُعْطِىَ أَحَدٌ عَطَاءً خَيْراً وَأَوْسَعَ مِنَ الصَّبْرِ » مُتَّفَقٌ عَلَيْهِ .
ژباره :-
[color=cyan:577ce7b0c1]روايت دی چه د انصارو يوې ټولۍ د رسول عليه السلام څخه څه غوښتل وکړه
او مبارک څه ورکړه ، او دوهم وار ئې بيا څه وغوښتل نو مبارک بيا څه ورکړه
څه چه وه هغه ئې خلاص کړه (يعني په څو واره لږ نور راکه ٠٠ )
نو ورته وئې فرمايل :- څه چه وي ستاسو څخه ئې نه ګرځوم (يعني که نور څه
راسره وای هم به مي درکړي وای )
دا پياد ولرۍ څوک چه د الله څخه پاکي غواړي ، هغه پاکي ورکوي ، او څوک
چه د سوالګرۍ څه ځان ساتي نو الله ئې ځيني بچ کوي او څوک چه صبر کوي
الله د صبر طاقت ورکوي او هيڅ چاته ئې تر صبر ښه شئ ندي ورکړی [/color:577ce7b0c1](بخاري او مسلم )
.....................................................................................
27- وَعَنْ أبي يَحْيَى صُهَيْبِ بْنِ سِنَانٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ : قَالَ رَسُولُ الله صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم : «عَجَباً لأمْرِ الْمُؤْمِنِ إِنَّ أَمْرَهُ كُلَّهُ لَهُ خَيْرٌ ، وَلَيْسَ ذَلِكَ لأِحَدٍ إِلاَّ للْمُؤْمِن : إِنْ أَصَابَتْهُ سَرَّاءُ شَكَرَ فَكَانَ خَيْراً لَهُ ، وَإِنْ أَصَابَتْهُ ضَرَّاءُ صَبَرَ فَكَانَ خيْراً لَهُ » رواه مسلم .
ژباړه :-
[color=cyan:577ce7b0c1]د مؤمن عجيبه حالت دی ،هر کار ورته خير دی ، چه دا بېله مؤمنه بل چاته نسته
که راحت پر راغلي نو شکر کاږي (يعني د شکر اجرونه هم واخستلی )
نو دا هم ورته فائده سوه ، او که تکليف پر راغلی نو صبر کوي ، چه دائې هم
پايده سوه (پرصبر اجرونه ورکول کيږي )
(مسلم )[/color:577ce7b0c1]
............................................................................................
28- وعنْ أَنسٍ رضِيَ الله عنْهُ قَالَ : لمَّا ثقُلَ النَّبِيُّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم جَعَلَ يتغشَّاهُ الكرْبُ فقَالتْ فاطِمَةُ رَضِيَ الله عنْهَا : واكَرْبَ أبَتَاهُ ، فَقَالَ : « ليْسَ عَلَى أبيك كرْبٌ بعْدَ اليَوْمِ » فلمَّا مَاتَ قالَتْ : يَا أبتَاهُ أَجَابَ ربّاً دعَاهُ ، يا أبتَاهُ جنَّةُ الفِرْدَوْسِ مأوَاهُ ، يَا أَبَتَاهُ إِلَى جبْريلَ نْنعَاهُ ، فلَمَّا دُفنَ قالتْ فاطِمَةُ رَضِيَ الله عَنهَا : أطَابتْ أنفسُكُمْ أَنْ تَحْثُوا عَلَى رسُول الله صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم التُّرابَ ؟ روَاهُ البُخاريُّ .
ژباړه :-
کله چه د رسول الله صلی الله عليه وسلم ناجوړي سخته سوه ، او د تکليف څخه
بې هوښي پر راغله ، نو حضرت بي بي فاطمي ( سيده النساء ) فرياد وکړی
های های د بابا تکليفه ، نو مبارک ورته و فرمايل چه تر نن ورسته صبا به
پر بابا تکليف نه وي ، نو حضور چه وفات سو ، نو بي بي حضرت فاطمه رضی الله عنهابيا فرياد وکړي چه بابا خپل رب ور وبللی ،او ته ورغلې ، های بابا
ته جنت الفردوس ته ولاړې ، ها جبرائل خبر کړي ، نو کله چه دفن سو ، نو بي بي حضرت فاطمه رضی الله عنها وويل چه ايا ستاسو دامنله چه پر رسول الله صلی الله عليه وسلم به خاوري واړوۍ ؟
(بخاري )
..........................................................................................
ع کريم حليمي
13.11.2006
29- وعنْ أبي زيْد أُسامَة بن زيد حَارثَةَ موْلَى رسُول الله صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم وحبَّهِ وابْنِ حبِّهِ رضـِيَ الله عنهُمَا ، قالَ : أَرْسلَتْ بنْتُ النَّبِيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم : إنَّ ابْنِي قَدِ احتُضِرَ فاشْهدْنَا ، فأَرسَلَ يقْرِئُ السَّلامَ ويَقُول : « إن للَّه مَا أَخَذَ ، ولهُ مَا أعْطَى ، وكُلُّ شَيْءٍ عِنْدَهُ بأجَلٍ مُسمَّى ، فلتصْبِر ولتحْتسبْ » فأرسَلَتْ إِليْهِ تُقْسمُ عَلَيْهِ ليأْتينَّها. فَقَامَ وَمَعَهُ سَعْدُ بْنُ عُبادَةَ، وَمُعَاذُ ابْنُ جَبَلٍ ، وَأُبَيُّ بْنَ كَعْبٍ ، وَزَيْدُ بْنِ ثاَبِتٍ ، وَرِجَالٌ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ ، فَرُفِعَ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم الصبيُّ ، فأقعَدَهُ في حِجْرِهِ ونَفْسُهُ تَقعْقعُ ، فَفَاضتْ عَيْناهُ ، فقالَ سعْدٌ : يَا رسُولَ الله مَا هَذَا ؟ فقالَ: « هَذِهِ رَحْمةٌ جعلَهَا اللَّهُ تعَلَى في قُلُوبِ عِبَادِهِ »
وفي روِايةٍ : « في قُلُوبِ منْ شَاءَ مِنْ عِبَادِهِ وَإِنَّمَا يَرْحَمُ اللَّهُ منْ عِبَادِهِ الرُّحَمَاءَ » مُتَّفَقٌ عَلَيْهِ .
وَمَعْنَى « تَقَعْقَعُ » : تَتحَرَّكُ وتَضْطَربُ .
ژباړه :-
[color=blue:d80d00005e]روايت دی د وحبهِ وابنِ حبهِ رضـي الله عنهُمَا څخه چه
نبي صلی الله عليه وسلم ته يوې لور خبر راواستولی چه زما د زوئ زکندن دی
تاسو تشريف راوړي نبي صلی الله عليه وسلم پيغام ور واستولی چه نبي سلام
وايه ،او ويل ئې چه د الله دي ،څه چه اخلي په اجل مسمی او څه چه ئې
درکړي وه نو صبر وکړه ، او د ثواب طمع لره ، هغې بيا خبر راواستاوه او قسم ئې ورکړی وو چه ضرور راسه ، نو نبي صلی الله عليه وسلم راولاړ شو ورسره سعد بن عبادةَ، ومعَاذ ابن جبل ، وأبيّ بن كعب او زيد بن ثابت او نور اصحاب هم ورسره وه هغه کوچنئ ئې نبي صلی الله عليه وسلم راپورته کړي ، او ورته کښېنولی ئې
نو دهغه د ساه خښخښ وو نو د نبي صلی الله عليه وسلم په مبارکو سترګو
کښي اوښکي راغلې ، نو سعد رض ورته وويل چه يا رسول الله داڅشي دي ؟
نو نبي وويل چه دا دزړه نرمي ده چه الله تعالی د خپلو بندګانو په زړنو کښي
ايښې ده
بخاري او مسلم
او په يو بل روايت کښيداسي الفاظ راغلي چه د خپلو بنوګانو په زړونو کښي
چاته چه ئې خوښه وه دا د رحمت ماده ورايږدي
تَقَعْقَعُ معني د ځګر خښخښ يا بېتابي يا ناارامه
نوټ :-دصحيح مسلم کتاب روايت له دغو اصحابو څخه کوي
و حَدَّثَنَا أَبُو كَامِلٍ الْجَحْدَرِيُّ، حَدَّثَنَا حَمَّادٌ، - يَعْنِي ابْنَ زَيْدٍ - عَنْ عَاصِمٍ الأَحْوَلِ، عَنْ أَبِي عُثْمَانَ النَّهْدِيِّ، عَنْ أُسَامَةَ بْنِ زَيْدٍ،[/color:d80d00005e]
.............................................
30- وَعَنْ صُهَيْبٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قَالَ : « كَانَ مَلِكٌ فيِمَنْ كَانَ قبْلَكُمْ، وَكَانَ لَهُ سَاحِرٌ ، فَلَمَّا كَبِرَ قَالَ لِلْمَلِك : إِنِّي قَدْ كَبِرْتُ فَابعَثْ إِلَيَّ غُلاَماً أُعَلِّمْهُ السِّحْرَ ، فَبَعَثَ إِلَيْهِ غُلاَماً يعَلِّمُهُ ، وَكَانَ في طَريقِهِ إِذَا سَلَكَ رَاهِبٌ، فَقَعَدَ إِلَيْهِ وَسَمِعَ كَلاَمهُ فأَعْجَبهُ ، وَكَانَ إِذَا أَتَى السَّاحِرَ مَرَّ بالرَّاهِب وَقَعَدَ إِلَيْه ، فَإِذَا أَتَى السَّاحِرَ ضَرَبَهُ ، فَشَكَا ذَلِكَ إِلَى الرَّاهِبِ فقال : إِذَا خَشِيتَ السَّاحِر فَقُلْ : حبَسَنِي أَهْلي ، وَإِذَا خَشِيتَ أَهْلَكَ فَقُلْ: حَبَسَنِي السَّاحرُ .
فَبيْنَمَا هُو عَلَى ذَلِكَ إذْ أتَى عَلَى دابَّةٍ عظِيمَة قدْ حَبَسَت النَّاس فقال : اليوْمَ أعْلَمُ السَّاحِرُ أفْضَل أم الرَّاهبُ أفْضلَ ؟ فأخَذَ حجَراً فقالَ : اللهُمَّ إنْ كان أمْرُ الرَّاهب أحَبَّ إلَيْكَ مِنْ أَمْرِ السَّاحِرِ فاقتُلْ هَذِهِ الدَّابَّة حتَّى يمْضِيَ النَّاسُ ، فرَماها فقتَلَها ومَضى النَّاسُ، فأتَى الرَّاهب فأخبَرهُ . فقال لهُ الرَّاهبُ : أىْ بُنيَّ أَنْتَ اليوْمَ أفْضلُ منِّي ، قدْ بلَغَ مِنْ أمْركَ مَا أَرَى ، وإِنَّكَ ستُبْتَلَى ، فإنِ ابْتُليتَ فَلاَ تدُلَّ عليَّ ، وكانَ الغُلامُ يبْرئُ الأكْمةَ والأبرصَ ، ويدَاوي النَّاس مِنْ سائِرِ الأدوَاءِ . فَسَمعَ جلِيسٌ للملِكِ كانَ قدْ عمِىَ، فأتَاهُ بهداياَ كثيرَةٍ فقال : ما ههُنَا لك أجْمَعُ إنْ أنْتَ شفَيْتني ، فقال إنِّي لا أشفِي أحَداً، إِنَّمَا يشْفِي الله تعَالى، فإنْ آمنْتَ بِاللَّهِ تعَالَى دعوْتُ الله فشَفاكَ ، فآمَنَ باللَّه تعَالى فشفَاهُ اللَّهُ تَعَالَى ، فأتَى المَلِكَ فجَلَس إليْهِ كما كانَ يجْلِسُ فقالَ لَهُ المَلكُ : منْ ردَّ علَيْك بصَرك؟ قال : ربِّي . قَالَ: ولكَ ربٌّ غيْرِي ؟، قَالَ : رَبِّي وربُّكَ الله ، فأَخَذَهُ فلَمْ يزلْ يُعذِّبُهُ حتَّى دلَّ عَلَى الغُلاَمِ فجئَ بِالغُلاَمِ ، فقال لهُ المَلكُ : أىْ بُنَيَّ قدْ بَلَغَ منْ سِحْرِك مَا تبْرئُ الأكمَهَ والأبرَصَ وتَفْعلُ وَتفْعَلُ فقالَ : إِنَّي لا أشْفي أَحَداً ، إنَّما يشْفي الله تَعَالَى، فأخَذَهُ فَلَمْ يزَلْ يعذِّبُهُ حتَّى دلَّ عَلَى الرَّاهبِ ، فجِئ بالرَّاهِبِ فقيل لَهُ : ارجَعْ عنْ دِينكَ، فأبَى ، فدَعا بالمنْشَار فوُضِع المنْشَارُ في مفْرقِ رأْسِهِ، فشقَّهُ حتَّى وقَعَ شقَّاهُ ، ثُمَّ جِئ بجَلِيسِ المَلكِ فقِلَ لَهُ : ارجِعْ عنْ دينِكَ فأبَى ، فوُضِعَ المنْشَارُ في مفْرِقِ رَأسِهِ ، فشقَّهُ به حتَّى وقَع شقَّاهُ ، ثُمَّ جئ بالغُلامِ فقِيل لَهُ : ارجِعْ عنْ دينِكَ ، فأبَى ، فدَفعَهُ إِلَى نَفَرٍ منْ أصْحابِهِ فقال : اذهبُوا بِهِ إِلَى جبَلِ كَذَا وكذَا فاصعدُوا بِهِ الجبلَ ، فـإذَا بلغتُمْ ذروتهُ فإنْ رجعَ عنْ دينِهِ وإِلاَّ فاطرَحوهُ فذهبُوا به فصعدُوا بهِ الجَبَل فقال : اللَّهُمَّ اكفنِيهمْ بمَا شئْت ، فرجَف بِهمُ الجَبَلُ فسَقطُوا ، وجَاءَ يمْشي إِلَى المَلِكِ ، فقالَ لَهُ المَلكُ : ما فَعَلَ أَصحَابكَ ؟ فقالَ : كفانيهِمُ الله تعالَى ، فدفعَهُ إِلَى نَفَرَ منْ أصْحَابِهِ فقال : اذهبُوا بِهِ فاحملُوه في قُرقُور وَتَوسَّطُوا بِهِ البحْرَ ، فإنْ رَجَعَ عنْ دينِهِ وإلاَّ فَاقْذفُوهُ ، فذَهبُوا بِهِ فقال : اللَّهُمَّ اكفنِيهمْ بمَا شِئْت ، فانكَفَأَتْ بِهِمُ السَّفينةُ فغرِقوا ، وجَاءَ يمْشِي إِلَى المَلِك . فقالَ لَهُ الملِكُ : ما فَعَلَ أَصحَابكَ ؟ فقال : كفانِيهمُ الله تعالَى . فقالَ للمَلِكِ إنَّك لسْتَ بقَاتِلِي حتَّى تفْعلَ ما آمُركَ بِهِ . قال : ما هُوَ ؟ قال : تجْمَعُ النَّاس في صَعيدٍ واحدٍ ، وتصلُبُني عَلَى جذْعٍ ، ثُمَّ خُذ سهْماً مِنْ كنَانتِي ، ثُمَّ ضعِ السَّهْمِ في كَبدِ القَوْسِ ثُمَّ قُل : بسْمِ اللَّهِ ربِّ الغُلاَمِ ثُمَّ ارمِنِي ، فإنَّكَ إذَا فَعَلْتَ ذَلِكَ قَتَلْتنِي . فجَمَع النَّاس في صَعيدٍ واحِدٍ ، وصلَبَهُ عَلَى جذْعٍ ، ثُمَّ أَخَذَ سهْماً منْ كنَانَتِهِ ، ثُمَّ وضَعَ السَّهمَ في كبِدِ القَوْسِ، ثُمَّ قَالَ : بِسْم اللَّهِ رَبِّ الغُلامِ ، ثُمَّ رمَاهُ فَوقَعَ السَّهمُ في صُدْغِهِ ، فَوضَعَ يدَهُ في صُدْغِهِ فمَاتَ . فقَالَ النَّاسُ : آمَنَّا بِرَبِّ الغُلاَمِ ، فَأُتِىَ المَلكُ فَقِيلُ لَهُ : أَرَأَيْت ما كُنْت تحْذَر قَدْ وَاللَّه نَزَلَ بِك حَذرُكَ . قدْ آمنَ النَّاسُ . فأَمَرَ بِالأخدُودِ بأفْوَاهِ السِّكك فخُدَّتَ وَأضْرِمَ فِيها النيرانُ وقالَ : مَنْ لَمْ يرْجَعْ عنْ دينِهِ فأقْحمُوهُ فِيهَا أوْ قيلَ لَهُ : اقْتَحمْ ، ففعَلُوا حتَّى جَاءتِ امرَأَةٌ ومعَهَا صَبِيٌّ لهَا ، فَتقَاعَسَت أنْ تَقعَ فِيهَا ، فقال لَهَا الغُلاَمُ : يا أمَّاهْ اصبِرِي فَإِنَّكَ عَلَي الحَقِّ » روَاهُ مُسْلَمٌ .
ژباړه :-
[color=blue:d80d00005e]دحضرت صهيب (رض) څخه روايت دى چي رسول الله (ص) وويل ستاسي نه دمخكي قومونويو بادشاه وو چي د هغه سره يو جادوګر ووكله چي دا جادوګرسپين ږيري سو نو پادشاه ته يي وويل . زه نور سپين ږيري سوم ماته يوهلك راوا ستوه چي زه ورته خپل دسحر علم وښيم . پادشاه يو زلمى هلك ور واستاوه ، د هغه په لاره كي يو راهب وو دا زلمي د هغه سره كښينستۍ د هغه خبري يي واوريدې خوښي يي سوې ، پس له دې هركله چي به ساحرته تلى نو اول به ددې راهب سره كښينستۍ كله چي به ساحر ته ورغلي نو ساحر به وواهه چي ولي دي ناوخته كړ هغه راهب ته دا احوال ووايه ، راهب ورته وويل كله چي دي ساحر وهي نو ورته ووايه چي په كوركي وم اوكله چي دي په كور كي وهي نو ورته ووايه چي د ساحر سره وم . په همدې ډول وخت دى تيريږي يوه ورځ كلي ته يوځنګلي ځناور راغۍ اود خلقو لاره يي بنده كړه ، ددې هلك لاره هم بنده سوه . دې هلك په زړه كي وويل نن به معلومه سي چي راهب په حق دى او كه ساحر ، يوكاڼى يي راواخيستۍ ويويل .
ياالله كه د راهب كار ستاخوښ وي نودا ځناورپه دې كاڼي مړكه . ځناور يي په وويشتۍ هغه مړسو. خلقوته لاره اّزاده سول . بيا راهب ته راغي اوحال يي ورته ووايه .هغه ورته وويل : بچيه - ته خو زمانه غټ مقام ته ورسيدې ( اوداسي ځاى ته چي څوك ورسيږي ازمايښت باندي راځي ) ډير ژر به پتا باندي يوه سخته راسي . كه سخته در باندي راغله نو زماحال چاته مه وايه . دا هلك دې اندازې ته ورسيدۍ چي ړوند او پيس مرض به دده په دوعا سره ښه كيدئ اود ټولو مرضونو علاج به يي كاوه . د پادشاه يو وزير په دې خبر سو چي هغه ړوند سوي وو .ده ته يي ډيري تحفې راوړې او ورته يي وويل ، كه زه دي جوړكړم نو داټول شيان درته دركوم (ستا دي ) هلك ورته وويل : زه څوك نسم جوړولاى ، جوړونكي الله دى ، كه تاپه الله باندي ايمان راوړى زه به درته دوعاوكړم ، الله به دي جوړ كړي . هغه ايمان راوړى او الله جوړ كۍ ، بيا پادشاه ته راغلى او ورسره كښينستۍ لكه چي به كښينستۍ . پادشاه ورته وويل د سترګو ديد درته چا دركړ ؟ وزير ورته وويل خپل رب . پادشاه ورته و ويل اّيا زمانه بغير ستا بل رب هم سته ؟ وزير وويل
زما اوستا دواړو رب الله دى نو پادشاه بندي كړ اوترهغې پوري يي تكليفونه وركول څو يي دهلك حال ووايه. هلك يي راوستۍ . پادشاه ورته وويل ، اې بچيه تا په جادوكي دومره ترقي وكړه چي ړانده جوړوې او پيس مرض ورك كوې ( مريض جوړوې ) اوداسي كارونه كوې . هلك ورته وويل ، زه خوهيڅ څوك نه جوړوم جوړونكي الله دى . پادشاه دى هم قيد كړ اوترهغې يي اّزار وركاوه څود راهب حال يي ووايه . پادشاه راهب راوغوښتۍ او ورته يي وويل ، خپل دين ته وګرځه هغه انكار وكړ . نو يوه اره يي را وغوښته اوراهب ته يي پر سر كښيښوول اره كاوه يي تردې چي دوه ټوټي سو . بيا يي هغه هلك راوغوښتۍ ورته وې ويل ، خپل دين ته وګرځه . هغه هم انكار وكړ. نوخپلو كسانو ته يي حواله كړ چي داهلك پلاني غره ته يوسي په غره باندي يي وخيژوۍ چي دغره وڅوكي ته ورسيږۍ نو ورڅخه پوښتنه وكړئ كه خپل دين ته واوښتۍ نو اّزاديي كړي كه انكاركوي نو د غره څخه يي لا ندي راشوه كړئ . هغوى بوتلى اوغره ته يي وخيژوي ، هلك الله پاك ته سوال وكړ . يا الله ددوى نه مي خلاص كه په هره ذريعه چي ستاخوښه وي . په غره باندي زلزله راغله اوهغه د پادشاه سړي ټول لا ندي راشوه سول . داهلك پادشاه ته راغي اوهغه ورته وويل . ستا ملګري څه سول . هلك ورته وويل . دهغوى نه خپل رب خلاص كړم . بيايي نورو سړو ته حواله كړ چي دى په كښتۍ كي سپوركړئ اوچي كښتۍ دسيند منځ ته ورسيږي پوښتنه ځني وكړئ ، كه خپل دين نه پريږدي نو سيند ته يي وغورځوى . هغوى بوتلي . دسيند منځ كي هلك الله ته سوال وكړ . ياالله ددوى نه مي خلاص كړې په هرهغه څه چي ستا خوښه وي ، نو په هغوى كښتي واوړيدل اوټول پكښي غرق سول خوهلك الله پاك ژوندى وساتۍ . هلك بيا پادشاه ته راغلۍ . هغه ورته وويل ستاملګري څه سول ؟ هلك ورته وويل دهغو نه الله پاك خلاص كړم . بيايي پادشاه ته وويل ته مانسې وژلاى بيله هغه طريقه څخه چي زه يي درته وښيم . پادشاه ورته وويل هغه څنګه ده ؟ هلك ورته وويل ، ټول خلګ په يوه اّزاد ميدان كي سره راجمع كړه اوماد خرما په تنه پوري وتړه بيا زماد تيركش نه يوغشي را واخله په ليندي كي يي كښيږده او ووايه (( بسم الله رب الغلام )) ما ورباندي ووله چي داسي وكړي نوما قتل كولي سي .
پادشاه خلګ راجمع كړل اوهلك يي په سليب باندي وخيژاوه دهغه تيركش نه يي يوغشي راواخيستۍ او ويي ويل (( بسم الله رب الغلام )) هلك يي وويشتۍ هغه دغوږ سره نژدې ولګيدۍ اووفات سو، ټولوخلګووويل (( اّ منا برب الغلام )) .
پادشاه ته خبر ورسيدى هغه كار وسوكوم نه چي ته ويريدې هلك دي قتل كاوه خلقو ټولو په الله ايمان راوړ . پادشاه حكم وكړ ،چي دسړكونو په چوكونو كي خندقونه وكينۍ اور پكښي بل كړى څوك چي دخپل دين څخه نه اوړي هغه پكښي وغورځوي ، يايي وويل چي هغه دي اورته ور ودانګي .ليکن يوه ښځه راغله
خپل زوئ ورسره وو هغه ورمخته سوه خو زړه ئې ونه کړي ، خو هلک ږغ ور
وکړي ، اې مور صبر کوه ته پر حقه ئې
(مسلم )[/color:d80d00005e]
.....................................................................................
31- وَعَنْ أَنَسٍ رَضِي اللَّهُ عَنْهُ قَالَ : مَرَّ النَّبِيُّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم بِامْرَأَةٍ تَبْكِي عِنْدَ قَبْرٍ فَقَال : «اتَّقِي الله وَاصْبِرِي » فَقَالَتْ : إِلَيْكَ عَنِّي ، فَإِنِّكَ لَمْ تُصَبْ بمُصِيبتى، وَلَمْ تعْرفْهُ ، فَقيلَ لَها : إِنَّه النَّبِيُّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم ، فَأَتتْ بَابَ النَّبِّي صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم ، فلَمْ تَجِد عِنْدَهُ بَوَّابينَ ، فَقالتْ : لَمْ أَعْرِفْكَ ، فقالَ : « إِنَّما الصَّبْرُ عِنْدَ الصَّدْمَةِ الأولَى » متفقٌ عليه.
وفي رواية لمُسْلمٍ : « تَبْكِي عَلَى صَبيٍّ لَهَا » .
ژباړه :-
[color=cyan:d80d00005e]د حضرت انس څخه روايت دی چه رسول الله صلی الله عليه وسلم يو ورځ پر لاري روان وو ، يوه ښځه يي وليده چه يوه قبر ته يي ژړل ، رسول الله صلی الله عليه وسلم ورته وويل ، د الله څخه و بېرېږه ، صبر وکه ، هغې ورته وويل چه لرئ سه
زما غندي تکليف درته نه دی رسېدلی ، هغې رسول الله صلی الله عليه وسلم
و نه پېږنده ، يو چا ورته وويل چه دا خو نبي عليه السلام وو ، نو بيا هغه د
نبي عليه السلام کورته ورغله ، په دروازه کښي دروازه وان نه وو ، ورغله
يعني د معافۍ د پاره ، نو عرض يي وکئ چه ما ونه پېږندلې ، نو مبارک ورته
و فرمايل چه صبر هغه دی چه دتکليف سره يوځاي راسي ،
او د مسلم په يو روايت کښي راغلی چه د زوی په مرګ يي ژړل [/color:d80d00005e]
ع کريم حليمي
15.11.2006
32- وَعَنْ أبي هَرَيرَةَ رَضي اللَّه عنه أَنَّ رَسُولَ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قالَ : « يَقولُ اللَّهُ تَعَالَى: مَا لِعَبْدِي المُؤْمِنِ عِنْدِي جَزَاءٌ إِذَا قَبضْتُ صَفِيَّهُ مِنْ أَهْلِ الدُّنْيَا ثُمَّ احْتَسَبهُ إِلاَّ الجَنَّة » رواه البخاري .
ژباړه :-
[color=blue:9adf72623b]حضرت ابو هريره څخه روايت دی چه رسول الله صلی الله عليه وسلم فرمايي
زه چه د خپل بنده څخه د دنيا محبوب شئ (اولاد )واخلم او دئ صبر پر وکړي
نو زما سره د دې جزا بې د جنت بل څه نه دي ٠[/color:9adf72623b]
بخاري
...................................................................................
33- وعَنْ عائشَةَ رضي اللَّهُ عنها أنَهَا سَأَلَتْ رسولَ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم عَن الطَّاعونِ ، فَأَخبَرَهَا أَنَهُ كَانَ عَذَاباً يَبْعَثُهُ اللَّه تعالى عَلَى منْ يَشَاءُ ، فَجَعَلَهُ اللَّهُ تعالَى رحْمةً للْمُؤْمنِينَ ، فَلَيْسَ مِنْ عَبْدٍ يَقَعُ في الطَّاعُون فَيَمْكُثُ في بلَدِهِ صَابِراً مُحْتَسِباً يَعْلَمُ أَنَّهُ لاَ يُصِيبُهُ إِلاَّ مَا كَتَبَ اللَّهُ لَهُ إِلاَّ كَانَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ الشَّهِيدِ » رواه البخاري .
ژباړه :-
[color=cyan:9adf72623b]د حضرت عائشة رضي اللَّه عنها څخه روايت دی ، چه هغې د رسول الله صلی الله عليه وسلم څخه د طاعون په باره کښي پوښتنه وکړه ، حضور و فرمايل چه
طاعون د الله تعالی عذاب وو را استولی به يي چه چاته به يي اراده سوه
او بيا الله رحمت کړي د مؤمنانو د پاره ، نو يو مؤمن بنده چه په طاعون کښي
ګير سي ، په هغه کلي کښي ايسار سي او صبر وکړي د ثواب په طمع او دا يي
يقين وي چه هغه به ور رسيږي څه چه الله ورته ليکلي ، د ته به الله تعالی
د شهادت مرتبه ورکړي [/color:9adf72623b]
بخاري
..............................................
34- وعَنْ أَنسٍ رضي اللَّه عنه قال : سَمِعْتُ رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يقولُ : « إنَّ اللَّه عَزَّ وجَلَّ قَالَ : إِذَا ابْتَلَيْتُ عَبدِي بحبيبتَيْهِ فَصبَرَ عَوَّضْتُهُ مِنْهُمَا الْجنَّةَ » يُريدُ عينيْه ، رواه البخاريُّ .
ژباړه :-
[color=blue:9adf72623b]د حضرت انس رض څخه روايت دی چه ما د رسول الله صلی الله عليه وسلم څخه
اورېدلي دي ٠ حضور فرمايل ، چه الله تعالی فرمايي ، زه چه د خپل بنده څخه
دوه غوره شيان (دوې سترګي )واخلم او دئ صبر وکړي ، نو د دې په عوض کښي
به جنت ورکړم [/color:9adf72623b]
بخاري
...................................................................
35- وعنْ عطاءِ بْن أَبي رَباحٍ قالَ : [color=green:9adf72623b]قالَ لِي ابْنُ عبَّاسٍ رضي اللَّهُ عنهُمَا ألا أريكَ امْرَأَةً مِن أَهْلِ الجَنَّة ؟ فَقُلت : بلَى ، قَالَ : هذِهِ المْرأَةُ السوْداءُ أَتَتِ النبيَّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم فقالَتْ : إِنِّي أُصْرَعُ ، وإِنِّي أَتكَشَّفُ ، فَادْعُ اللَّه تعالى لِي قَالَ [/color:9adf72623b]: « [color=blue:9adf72623b]إِن شئْتِ صَبَرْتِ ولكِ الْجنَّةُ، وإِنْ شِئْتِ دعَوْتُ اللَّه تَعالَى أَنْ يُعافِيَكِ [/color:9adf72623b]» [color=green:9adf72623b]فقَالتْ : أَصْبرُ ، فَقالت : إِنِّي أَتَكشَّفُ ، فَادْعُ اللَّه أَنْ لا أَتكشَّفَ ، فَدَعَا لَهَا[/color:9adf72623b] . متَّفقٌ عليْهِ .
ژباړه :-
[color=blue:9adf72623b]د حضرت عطا ءِ بن ابی ربا رض څخه روايت دی وايي چه ماته عبدالله ابن عباس رض وويل ايا يوه جنتي ښځه درته وښيم ،
ما عرض ورته وکی ، ما ورته وويل ضرور يي را وښيه ، ابن عباس يوې ښځي
ته اشاره کړه چه دا توره ښځه يوه ورځ رسول الله صلی الله عليه وسلم ته راغله
عرض ئې وکړی چه پر ما باندي حمله 1نو بې اختيار بې پردې کيږم دعا راته وکه
چه ښه سم ، مبارک ورته وفرمايل که ستا خوښه وي صبر کوه ، ددې په بدل کښي به جنت درکړه سي ، اوکه ته غواړې نو دعا به درته وکړم ، هغې ورته وويل
په ناجوړي صبر کوم خو دعا راته وکه چه بې پردې کيږم نه ، مبارک دعاورته
ورته وکړه [/color:9adf72623b]
بخاري او مسلم
1 مغزي ، رواني ،مېرګيان
.................................................................
36- وعنْ أَبي عبْدِ الرَّحْمنِ عبْدِ اللَّه بنِ مسْعُودٍ رضيَ اللَّه عنه قَال : [color=green:9adf72623b]كَأَنِّي أَنْظُرُ إِلى رسولِ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يحْكيِ نَبيّاً من الأَنْبِياءِ ، صلواتُ اللَّهِ وسَلاَمُهُ عَليْهم ، ضَرَبُهُ قَوْمُهُ فَأَدْمـوْهُ وهُو يمْسحُ الدَّم عنْ وجْهِهِ ، يقُولُ :[/color:9adf72623b] « [color=blue:9adf72623b]اللَّهمَّ اغْفِرْ لِقَوْمي فإِنَّهُمْ لا يعْلمُونَ [/color:9adf72623b]» متفقٌ عَلَيْه .
ژباړه :-
[color=cyan:9adf72623b]د حضرت ابوعبدالرحمن عبدالله ابن مسعود څخه روايت دی فرمايي چه
لکه اوس چه رسول الله صلی الله عليه وسلم وينم (خبري مي داسي پياد دي )
نو مبارک په پيغمبرانو کښي د يوه پيغمبر حال بيانوئ چه خپل قوم دمره و وهلی
چه ويني پر مخ رارواني او ده مخ پاکولی او داسي ئې ويل
يا الله زما قوم معاف کړه ، دوی نه پوهيږي [/color:9adf72623b]
بخاري او مسلم
.......................................................
37- وَعنْ أَبي سَعيدٍ وأَبي هُرَيْرة رضي اللَّه عَنْهُمَا عن النَّبيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قَالَ : «[color=blue:9adf72623b]مَا يُصِيبُ الْمُسْلِمَ مِنْ نَصَبٍ وَلاَ وَصَبٍ وَلاَ هَمٍّ وَلاَ حَزَن وَلاَ أَذًى وَلاَ غمٍّ ، حتَّى الشَّوْكَةُ يُشَاكُها إِلاَّ كفَّر اللَّه بهَا مِنْ خطَايَاه[/color:9adf72623b] » متفقٌ عليه .
و « الْوَصَب » : الْمرضُ .
ژباړه :-
[color=blue:9adf72623b]د حضرت ابو سعيد خدري او حضرت ابو هريره رضي اللَّه عنهما څخه روايت دی
چه النبي صلى الله عليه وسلم فرمايلي دي مسلمان ته چه څه تکليف ورسيږي
ستړيا ، ناجوړي ،خوابدی ،غم ،او حتی اغزی (که اغزی په جګ سي يامات)
نو د دغو په بدل کښي ګناهونه ور معاف کوي [/color:9adf72623b]
بخاري او مسلم
............................................................
38- وعن ابْن مسْعُود رضي اللَّه عنه قَالَ : [color=green:9adf72623b]دَخلْتُ عَلى النَبيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم وَهُو يُوعَكُ فَقُلْتُ يا رسُولَ اللَّه إِنَّكَ تُوعكُ وَعْكاً شَدِيداً قال[/color:9adf72623b] : « [color=blue:9adf72623b]أَجَلْ إِنِّي أُوعَكُ كَمَا يُوعَكُ رَجُلانِ مِنْكُم[/color:9adf72623b]» قُلْتُ : ذلك أَنَّ لَكَ أَجْريْن ؟ قال : « [color=blue:9adf72623b]أَجَلْ ذَلك كَذَلك مَا مِنْ مُسْلِمٍ يُصِيبُهُ أَذًى ، شوْكَةٌ فَمَا فوْقَهَا إلاَّ كَفَّر اللَّه بهَا سيئاته ، وَحطَّتْ عنْهُ ذُنُوبُهُ كَمَا تَحُطُّ الشَّجرةُ وَرقَهَا [/color:9adf72623b]» متفقٌ عليه.
وَ « الْوَعْكُ » : مَغْثُ الحمَّى ، وقيل : الْحُمى .
ژباړه :-
[color=cyan:9adf72623b]د حضرت ابن مسعود رضي اللَّه عنه څخه روايت دی ، چه زه د نبي صلى الله عليه وسلم ته ورغلم ( په خدمت کښي حاضر سوم ) او دهغه اشېدلې تبه وه،ما عرض
ورته وکړی ، چه يا رسول الله ! ستا خو ډېره شديده تبه ده ، حضور و فرمايل
هو ! زما د تبي جوش ستاسو د دوه کسو سره برابر دی ، نو ما ورته وويل
دا ځکه چه ستاسو اجر دوه چنده دی ؟، حضور و فرمايل هو همداسي ده
هر يو مسلمان ته چه څه تکليف ورسيږي د اغزي د ماتېدو برابر يا ددې زيات
د هغه په بدل کښي ورته الله غلطی معاف وي ، او ګناهونه داسي ورڅخه
څنډلی سي لکه د درختو څخه چه په ژمي بلګونه رژيږي [/color:9adf72623b]
ع کريم حليمي
18.11.2006
40- وعَنْ أَنَسٍ رضي اللَّهُ عنه قال : قال رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم : « [color=cyan:bad9f4db50]لا يتَمنينَّ أَحدُكُمُ الْمَوْتَ لِضُرٍّ أَصَابَهُ ، فَإِنْ كَانَ لا بُدَّ فاعلاً فليقُل : اللَّهُمَّ أَحْيني ما كَانَت الْحياةُ خَيراً لِي وتوفَّني إِذَا كَانَتِ الْوفاَةُ خَيْراً لِي[/color:bad9f4db50] » متفق عليه .
ژباړه -
[color=cyan:bad9f4db50]د انس رضي اللَّهُ عنه څه روايت دی چي رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم
فرمايلي دي چه دڅه تکليف په وجه دي هيڅوک د مرګ خواهش نه کوي
او که څوک خامخا څه ويل غواړي ، نو داسي دي ووايي چه اللَّهُمَّ
زما ژوند وساتې تر هغو چه ژوند راته خير وي ، او زما ژوند واخلې
هغه وخت چه مرګ راته خير وي [/color:bad9f4db50]
بخاري او سلم
.........................................................................
41- وعنْ أبي عبدِ اللَّهِ خَبَّابِ بْن الأَرتِّ رضيَ اللَّهُ عنه قال : شَكَوْنَا إِلَى رسولِ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم وَهُو مُتَوسِّدٌ بُردةً لَهُ في ظلِّ الْكَعْبةِ ، فَقُلْنَا : أَلا تَسْتَنْصرُ لَنَا أَلا تَدْعُو لَنَا ؟ فَقَالَ : قَد كَانَ مَنْ قَبْلكُمْ يؤْخَذُ الرَّجُلُ فيُحْفَرُ لَهُ في الأَرْضِ في جْعلُ فِيهَا ، ثمَّ يُؤْتِى بالْمِنْشارِ فَيُوضَعُ علَى رَأْسِهِ فيُجعلُ نصْفَيْن ، ويُمْشطُ بِأَمْشاطِ الْحديدِ مَا دُونَ لَحْمِهِ وَعظْمِهِ ، ما يَصُدُّهُ ذلكَ عَنْ دِينِهِ ، واللَّه ليتِمنَّ اللَّهُ هَذا الأَمْر حتَّى يسِير الرَّاكِبُ مِنْ صنْعاءَ إِلَى حَضْرمْوتَ لا يخافُ إِلاَّ الله والذِّئْبَ عَلَى غنَمِهِ ، ولكِنَّكُمْ تَسْتَعْجِلُونَ » رواه البخاري .
ژباړه :-
[color=blue:bad9f4db50]أبي عبدِ اللَّهِ خَباب بن الأَرت رضي اللَّه عنه روايت دی چه وايي
چه موږ رسولِ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم ته (د مشرکانو د سختيو ) شکايت وروړی
او هغوئ خپل پټو تر سرلاندي کړئ وو ، او بيت الله شريفي سايې ته پروت
وو ، نو موږ ورته عرض وکړي ، ايا ( أجمل ډول )تاسو د الله تعالی څخه زموږ
د پاره دعا نه کوی ؟ مبارک وفرمايل چه ستاسو څخه پخوا قومونو کښي به
سړی ونيول سوو ، غار به يي ورته وکښلۍ په کښي وه بې دراوه ، نو اره
به يي راوړه پر سر به ئې ورتيره کړه ، او دوې ټکرې به ئې کړي او
او د اوسپني په آله به ئې غوښي توږلې بې غوښو هډوکی به شو ، ليکن
د خپل دين څخه به نه اوښتی ، والله دا د اسلام کار به الله کاميابه کړي
نزدې دي چه مسافر به د صنعا څخه تر حضرموته په اطمينان سفر کوي
بې د الله له بيري به بله بېره ورسره نه وي ، يابه ورسره داسي فکر د پوسه
او پړانګ ، ليکن تاسو عجله کوی [/color:bad9f4db50]
بخاري
ع کريم حليمي
20.11.2006
42- وعن ابن مَسعُودٍ رضي اللَّه عنه قال : [color=green:bd5a0c5df7]لمَّا كَانَ يَوْمُ حُنَيْنٍ آثر رسولَ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم نَاساً في الْقِسْمَةِ : فأَعْطَى الأَقْرعَ بْنَ حابِسٍ مائةً مِنَ الإِبِلِ وأَعْطَى عُييْنَةَ بْنَ حِصْنٍ مِثْلَ ذلِكَ ، وأَعطى نَاساً منْ أشرافِ الْعربِ وآثَرهُمْ يوْمئِذٍ في الْقِسْمَةِ . فَقَالَ رجُلٌ : واللَّهِ إنَّ هَذِهِ قِسْمةٌ ما عُدِلَ فِيها ، وما أُريد فِيهَا وَجهُ اللَّه ، فَقُلْتُ: واللَّه لأُخْبِرَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم ، فأتيتُهُ فَأخبرته بِما قال ، فتغَيَّر وَجْهُهُ حتَّى كَانَ كَالصِّرْفِ . ثُمَّ قال[/color:bd5a0c5df7] : «[color=blue:bd5a0c5df7] فَمنْ يَعْدِلُ إِذَا لَمْ يعدِلِ اللَّهُ ورسُولُهُ ؟ ثم قال : يرحَمُ اللَّهُ موسى قَدْ أُوْذِيَ بِأَكْثَرَ مِنْ هَذَا فَصبرَ[/color:bd5a0c5df7] » [color=green:bd5a0c5df7]فَقُلْتُ: لا جرمَ لا أَرْفعُ إلَيه بعْدها حدِيثاً[/color:bd5a0c5df7]. متفقٌ عليه .
ژباړه :-
[color=cyan:bd5a0c5df7]د حضرت ابن مسعود رضي اللَّه عنه څخه روايت دی ، کله چه د حنين غزا ختمه
سوه ،نو رَسُولَ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم ځينو خلکو ته د غنيمت څخه زياته حصه
ورکړه ،أَقْرعَ بْنَ حابِسٍ ته يي سل اوښان ورکړه ، او عُييْنَةَ بْنَ حِصْنٍ ته يي هم
دارنګه سل اوښان ورکړه ، او هم دا ډول ئې د عربو بعضو أشراف عربو او نورو
ته زياته حصه ورکړه ، نو يوه سړي وويل چه په والله په دغه تقسيم کښي انصاف
نه دی سوی ، او نه د خدای رضا په کښي ساتل سوې ، ما د ځان سره وويل
په والله ! چه دا خبر به رسول الله ته رسوم ، نو راغلم په دې خبره مي حضور
خبر کړي ، نو د عليه السلام د مبارک مخ رنګ تغير سو ، نو ويي فرمايل چه
الله او د هغه رسول انصاف و نه کړي نو به څوک انصاف کوي ؟ نو بيا يي
و فرمايل چه الله دي پر مُوسَى عليه السلام دي رحمت نازل کړي ، هغه ته
تر ما زيات تکليفونه رسولي شوي وه ، او هغه صبر پر کړی وو ،
ابن مسعود رضي اللَّه عنه و فرمايي (د عليه السلام دې خفګان ته چه مي وکتل )
نو په زړه کښي مي وويل چه بيا به داسي يو خبر به مبارک ته نه رسوم [/color:bd5a0c5df7]
بخاري
.............................................................
43- وعن أنس رضي اللَّه عنه قال : قال رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم : « إِذَا أَرَادَ اللَّهُ بعبْدِهِ خَيْراً عجَّلَ لَهُ الْعُقُوبةَ في الدُّنْيَا ، وإِذَا أَرَادَ اللَّه بِعبدِهِ الشَّرَّ أمسَكَ عنْهُ بذَنْبِهِ حتَّى يُوافِيَ بهِ يَومَ الْقِيامةِ » .
وقَالَ النبِيُّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم : « إِنَّ عِظَمَ الْجزاءِ مَعَ عِظَمِ الْبلاءِ ، وإِنَّ اللَّه تعالى إِذَا أَحَبَّ قَوماً ابتلاهُمْ ، فَمنْ رضِيَ فلَهُ الرضَا ، ومَنْ سَخِطَ فَلَهُ السُّخْطُ » رواه الترمذي وقَالَ: حديثٌ حسنٌ .
ژباړه :-
[color=cyan:bd5a0c5df7]د انس رضي اللَّه عنه څه روايت دی چه رسول الله فرمايلي دي ، الله تعالی چه د
خپل بنده سره د خير او نېکۍ اراده وکړي نو هغه ته د غلطيو سزا په دنيا کښي
ورکړي ، او د کوم بنده سره چه سختي کول و غواړي ، نو د ګناهونو په سزا کښي تاخير کوي ، چه د قيامت په ورځ کښي پوره سزا ورکړي
او نبي صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم فرمايلي چه د اجر زياتوالی په زيات تکليف سره ده
او فرمايل يې چه د الله تعالی چه د چاسره مينه وي تکليف پر راولي نو چه دا
تکليف په صبر او خوشحالي تير کړي ، الله ورڅخه راضي سي
او څوک چه په تکليف کښي خفه سي نو الله هم سَخِطَ (غضب)شي
او ترمذي دې حديث ته حسن ويلی
او بنده ترمذي لوستي اوليکلي يي دي چه قَالَ أَبُو عِيسَى هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ غَرِيبٌ مِنْ هَذَا الْوَجْهِ . [/color:bd5a0c5df7]
...........................................................................
44- وعنْ أَنَسٍ رضي اللَّه عنه قال : كَانَ ابْنٌ لأبي طلْحةَ رضي اللَّه عنه يَشْتَكي ، فخرج أبُو طَلْحة ، فَقُبِضَ الصَّبِيُّ ، فَلَمَّا رَجَعَ أَبُو طَلْحةَ قال : ما فَعَلَ ابنِي ؟ قَالَت أُمُّ سُلَيْم وَهِيَ أُمُّ الصَّبيِّ : هو أَسْكَنُ مَا كَانَ ، فَقَرَّبَتْ إِلَيْهِ الْعَشَاءَ فَتَعَشَّى ، ثُمَّ أَصَابَ مِنْهَا، فَلَمَّا فرغَ قَالَتْ : وارُوا الصَّبيَّ ، فَلَمَّا أَصْبحَ أَبُو طَلْحَة أَتَى رسولَ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم فَأَخْبرهُ، فَقَالَ: « [color=blue:bd5a0c5df7]أَعرَّسْتُمُ اللَّيْلَةَ [/color:bd5a0c5df7]؟ قَالَ : نَعَمْ ، قال : « [color=blue:bd5a0c5df7]اللَّهمَّ باركْ لَهُما [/color:bd5a0c5df7]» فَولَدتْ غُلاماً فقَالَ لِي أَبُو طَلْحَةَ : احْمِلْهُ حتَّى تَأَتِيَ بِهِ النبيَّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم ، وبَعثَ مَعهُ بِتمْرَات ، فقال : «[color=blue:bd5a0c5df7]أَمعهُ شْيءٌ [/color:bd5a0c5df7]؟ » قال : نعمْ ، تَمراتٌ فَأَخَذَهَا النَّبِيُّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم فَمضَغَهَا ، ثُمَّ أَخذَهَا مِنْ فِيهِ فَجَعَلَهَا في في الصَّبيِّ ثُمَّ حَنَّكَه وسمَّاهُ عبدَ اللَّهِ متفقٌ عليه .
وفي روايةٍ للْبُخَاريِّ : قال ابْنُ عُيَيْنَة : فَقَالَ رجُلٌ منَ الأَنْصارِ : فَرَأَيْتُ تَسعة أَوْلادٍ كلُّهُمْ قدْ قَرؤُوا الْقُرْآنَ ، يعْنِي مِنْ أَوْلادِ عَبْدِ اللَّه الْموْلُود .
وفي روايةٍ لمسلِم : ماتَ ابْنٌ لأبِي طَلْحَةَ مِنْ أُمِّ سُلَيْمٍ ، فَقَالَتْ لأهْلِهَا : لا تُحَدِّثُوا أَبَا طَلْحَةَ بابنِهِ حتَّى أَكُونَ أَنَا أُحَدِّثُهُ ، فَجَاءَ فَقَرَّبَتْ إِلَيْهِ عَشَاءً فَأَكَلَ وشَرِبَ ، ثُمَّ تَصنَّعتْ لهُ أَحْسنَ ما كانتْ تَصَنَّعُ قَبْلَ ذلكَ ، فَوقَعَ بِهَا ، فَلَمَّا أَنْ رأَتْ أَنَّهُ قَدْ شَبِعِ وأَصَابَ مِنْها قَالتْ: يا أَبَا طلْحةَ ، أَرَايْتَ لَوْ أَنَّ قَوْماً أَعارُوا عارِيتهُمْ أَهْل بيْتٍ فَطَلبوا عاريَتَهُم ، ألَهُمْ أَنْ يمْنَعُوهَا؟ قَالَ : لا ، فَقَالَتْ : فاحتسِبْ ابْنَكَ . قَالَ : فغَضِبَ ، ثُمَّ قَالَ : تركتنِي حتَّى إِذَا تَلطَّخْتُ ثُمَّ أَخْبرتِني بِابْني ، فَانْطَلَقَ حتَّى أَتَى رسولَ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم فأخْبَرهُ بما كَانَ ، فَقَالَ رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم : «[color=blue:bd5a0c5df7] بَاركَ اللَّه لكُما في ليْلتِكُما[/color:bd5a0c5df7] » .
قال : فحملَتْ ، قال : وكَانَ رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم في سفَرٍ وهِي مَعَهُ وكَانَ رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم إِذَا أَتَى الْمَدِينَةِ مِنْ سَفَرٍ لاَ يَطْرُقُها طُرُوقاً فَدنَوْا مِنَ الْمَدِينَةِ ، فَضَرَبَهَا الْمَخاضُ ، فَاحْتَبَس عَلَيْهَا أَبُو طلْحَةَ ، وانْطلَقَ رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم . قَالَ : يقُولُ أَبُو طَلْحةَ إِنَّكَ لتعلمُ يَا ربِّ أَنَّهُ يعْجبُنِي أَنْ أَخْرُجَ معَ رسولِ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم إِذَا خَرَجَ ، وأَدْخُلَ مَعهُ إِذَا دَخَلَ ، وقَدِ احْتَبَسْتُ بِما تَرى . تقولُ أُمُّ سُلَيْمٍ : يا أَبَا طلْحةَ مَا أَجِد الَّذي كنْتُ أَجِدُ ، انْطَلِقْ ، فانْطَلقْنَا ، وضَربهَا المَخاضُ حينَ قَدِمَا فَولَدتْ غُلاماً . فقالَتْ لِي أُمِّي : يا أَنَسُ لا يُرْضِعُهُ أَحدٌ تَغْدُوَ بِهِ عَلَى رسُول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم ، فلمَّا أَصْبحَ احتملْتُهُ فانطَلقْتُ بِهِ إِلَى رسولِ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم . وذَكَرَ تمامَ الْحَدِيثِ .
ژباړه :-
[color=blue:bd5a0c5df7]أَنَسٍ رضي اللَّه عنه څخه روايت دی ، وايي چه د ابو طلحه رضي اللَّه عنه زوی
ناجوړه وو ، ابو طلحه رضي اللَّه عنه چه د کوره د باندي په څه کار پسي ولاړ
نو زوی يي وفات سو ، دئ چه کورته راغلی نو پوښتنه يي وکړه چه هلک
څرنګه دی ؟، نو أُمُّ سُلَيْم (د هلک مور) ورته وويل چه تر دمخه ښه او ارام دی
نو بيا يي د ماښام ډوډۍ ورته کښېښوله او ورسته بيا سره کور اوکهول سوه
کله چه دخير د کاره فارغ سو نو د هلک مور ورته وويل چه هلک وفات سوی
دی ، د دفن کولو فکر ئې وکه ، چه صبا سو نو ابو طلحه رضي اللَّه عنه و
رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم ته حاضر سو ، او قصه يي ورته وکړه ،او مبارک
ورته وفرمايل چه برايي ماښام د خير کار ( أَعرَّسْتُمُ ) ؟ ابو طلحه وويل هو !
نو مبارک ورته وفرمايل چه الله دي برکت پکښي واچوي ، نو خدای زوی ورکړی
انس فرمايي چه ابوطلحه رضي اللَّه عنه راته وويل چه دا هلک و مبارک ته يوسه
او يو څو کجوري يا خرما يي هم ورسره راکړې ، نو ما د رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم په خدمت کښي حاضر کړي ، نو مبارک و فرمايل چه (د کوچني سره )څه سته ؟
هو ! يو څو خرما وي دي ، نبي صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم هغه واختلې نو يوه خرما ئې
په خوله کښي وژيوله، بيا له خولې راويستله ، نو بيايي د کوچني ته په خوله
کښي ورکړه ، چه دغه يي او طعم يا رزق (اول خورک )سو ، او عبدالله نوم يي
پر کښېښولی ، اوپه بخاري کښي روايت دی ،عُيَيْنَة فرمايي چه ماته يوه
انصاري ويلي دي چه ما د عبدالله په اولادو کښي ٩ کسان ليدلي دي ، چه ټوله
د قران شريف عالمان وه ، او د مسلم په روايت کښي راغلي دي ، د ابو طلحه
يو زوی (چه مور يي )أُمِّ سُلَيْمٍ وه مړ سو ، نو هغې د کور نورو خلکو ته وويل
چه و ابو طلحه ته د هلک د مرګ مه واياست زه يي پخپله ورته وايم ، نو
ابو طلحه چه کور ته راغلی ، نو دې د ماښام ډوډۍ ورته کښېښوله ده ډوډۍ
وخوړل اوبه يي وچښلې ، او بيا دې ځان ورته تيار کړۍ لکه نور کله چه به ئې
تياره ولی ، نو دئ ورسره کوراو کهول سو ، نو کله چه د خير کار خلاص سو
او دئ شَبِعَ (satisfy ) سو ، نو دې ورته وويل ، اې ابو طلحه که يو کور ته
څوک سوال ورکي ، او بيا يي بيرته ځيني و غواړي ، نو اياهغو ته جائزه ده چه
منع وکړي ، هغه ورته وويل چه نه ! نو دې بيا ورته وويل چه ښه نو !
د خپل زوی په حق کښي د الله څخه د اجر طمع لره ، نو ده غصه وکړه چه
اوس دي راته وويل ؟ چه ما ځان اخه توخه واچاوه (تَلطَّخْتُ)، نو کله چه صبا
سو ، نو رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم ورغلی او ټوله حال يي ورته وويلی
نو بيا رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم ورته وويل چه الله تعالی دي ستاسو
په دې شپه کښي برکت واچوي ، هغه وايي چه أُمِّ سُلَيْمٍ حامله سوه ، نو مبارک
په سفر وتلی وو او دوی دواړه (ابوطلحه او أُمِّ سُلَيْمٍ) هم ورسره وتلی وه
رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم چه به د سفره بيرته راتلی نو د شپې به کلي ته
نه راتلی ، (تر سهاره به يي انتظار کاوه ) چه مدينې ته را نزدې سوه ، نو پر
امی سليمې باندي د کوچني د پيدا کېدو درونه ښکاره سوه ، نو ابو طلحه و دې
ته اېسار سو ، او رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم پر مخه روان سو ، نو ابو طلحه
وويل چه اې خدايه ته ښه خبر يي زما خو داخوښه وه چه د مبارک سره په سفر
ولاړ سم او يوځاي ور سره راسم ، ته وينې چه ښځي پاته کړم ، اومي سليمې
ورته وويل ، اې اوبو طلحه زه اوس تکليف نه لرم يعني موږ هم د رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم سره تلی سو ، چه مدينې ته راورسېده نو بيا درد ور پيدا سو
او هلک دنيا ته راغلی ، ماته مور وويل (انس رض وايي ) چه دې هلک ته دي
څوک هيڅ شئ نه ورکوي چه سهار ئې رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم په خدمت
کښي حاضر کړم ، نو چه صبا سو ، نو و رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم وروړی
نورحديث نو د تېر او وړاندي په ډول دی [/color:bd5a0c5df7]
ع کريم حليمي
22.11.2006
45- وعنْ أَبِي هُريرةَ رضي اللَّه عنه أَن رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قال : « [color=blue:ae3f5ee993]لَيْسَ الشديدُ بالصُّرَعةِ إِنمَّا الشديدُ الَّذي يمْلِكُ نَفسَهُ عِنْد الْغَضَبِ [/color:ae3f5ee993]» متفقٌ عليه .
« [color=brown:ae3f5ee993]والصُّرَعَةُ [/color:ae3f5ee993]» بِضمِّ الصَّادِ وفتْحِ الرَّاءِ ، وأصْلُهُ عنْد الْعربِ منْ يصرَعُ النَّاسَ كثيراً .
ژباړه :-
[color=blue:ae3f5ee993]د أبي هريرة رضي اللَّه عنه څخه روايت دی چه رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم
فرمايلي دي ، په چټك پرزولو سره سړی نه بهادر کيږي ، مېړنی هغه دی
چه د خپلي غصې حالت کنترول او کړي [/color:ae3f5ee993]
......................................................................
46- وعنْ سُلَيْمانَ بْنِ صُرَدٍ رضي اللَّه عنهُ قال : [color=green:ae3f5ee993]كُنْتُ جالِساً مع النَّبِي صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم، ورجُلان يستَبَّانِ وأَحدُهُمَا قَدِ احْمَرَّ وَجْهُهُ . وانْتفَخَتْ أودَاجهُ . فقال رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم [/color:ae3f5ee993]: « [color=blue:ae3f5ee993]إِنِّي لأعلَمُ كَلِمةً لَوْ قَالَهَا لَذَهَبَ عنْهُ ما يجِدُ ، لوْ قَالَ : أَعْوذُ بِاللّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ ذَهَبَ عنْهُ ما يجدُ[/color:ae3f5ee993] . [color=green:ae3f5ee993]فقَالُوا لَهُ : إِنَّ النَّبِيَّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قَالَ [/color:ae3f5ee993]: «[color=blue:ae3f5ee993]تعوَّذْ بِاللِّهِ مِن الشَّيَطان الرَّجِيمِ [/color:ae3f5ee993]». متفقٌ عليه .
ژباړه :-
[color=cyan:ae3f5ee993]د سليمان بن صرد رضي اللَّه عنه څخه روايت دی ، وايي چه زه د نبي صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم سره ناست وم ، د دوو کسانو په خپل منځ کښي شخړه سوه
د يوه مخ سور سو او غاړي رګونه و پړسېدل ، نو رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم
و فرمايل چه ماته داسي يوه جمله رامعلومه ده ، که ده هغه وويل نو داحالت به
يي ورک سي ، که دئ ووايي چه اعوَّذْ بِاللِّهِ مِن الشَّيَطان الرَّجِيمِ نو دغه حالت بې
ختم سي ، خلکو هغه ته وويل چه نَّبِي صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم فرمايي چه
اعوَّذْ بِاللِّهِ مِن الشَّيَطان الرَّجِيمِ ووايه [/color:ae3f5ee993]
............................................................
47- وعنْ مُعاذ بْنِ أَنَسٍ رضي اللَّه عنه أَنَّ النَّبِيَّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قَالَ : « مَنْ كظَمَ غيظاً ، وهُو قَادِرٌ عَلَى أَنْ يُنْفِذَهُ ، دَعَاهُ اللَّهُ سُبْحانَهُ وتَعالَى عَلَى رُؤُوسِ الْخلائقِ يَوْمَ الْقِيامَةِ حَتَّى يُخَيِّرَهُ مِنَ الْحُورِ الْعِينِ مَا شَاءَ » رواه أَبُو داوُدَ ، والتِّرْمِذيُّ وقال : حديثٌ حسنٌ .
ژباړه :-
[color=blue:ae3f5ee993]د مُعاذ بْنِ أَنَسٍ رضي اللَّه عنه څخه روايت دی چه نبي صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم فرمايي
چه ، چا غصه کنترول کړه په داسي حال کښي چه پر قادِر وي ، الله تعالی به يي
د قيامت په ورځ راوغواړي او اختيار به ورکي ، څومره ښايسته حُورِ چه يي
خوښي وي [/color:ae3f5ee993]ابوداؤد او ترمذي
امام ترمذي دا حديث حسن بللی
.................................................................
48- وعنْ أَبِي هُريْرَةَ رَضيَ اللَّهُ عنهُ أَنَّ رَجُلاً قَالَ للنَّبِيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم : أوْصِني ، قَالَ : « [color=cyan:ae3f5ee993]لا تَغضَبْ [/color:ae3f5ee993]» فَردَّدَ مِراراً قَالَ ، « [color=blue:ae3f5ee993]لا تَغْضَبْ [/color:ae3f5ee993]» رواه البخاريُّ.
ژباړه :-
[color=cyan:ae3f5ee993]د أَبِي هُريْرَةَ رَضيَ اللَّهُ عنهُ څخه روايت دی ، چه يوه سړي نَّبِيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم
خواهش وکړی چه ماته نصيحت وکړي ؟ نو مبارک ورته و فرمايل چه غصه مه
کوه ، هغه بيا د نصيحت خواهش وکړي ، هر وار به يي ورته وفرمايل چه
غصه مه کوه [/color:ae3f5ee993]
....................................................
49- وَعَنْ أبي هُرَيْرةَ رَضِيَ اللَّهُ عنه قال : قال رسولُ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم : « [color=blue:ae3f5ee993]مَا يَزَال الْبَلاءُ بِالْمُؤْمِنِ وَالْمؤمِنَةِ في نَفْسِهِ وَولَدِهِ ومَالِهِ حَتَّى يَلْقَى اللَّه تعالى وَمَا عَلَيْهِ خَطِيئَةٌ[/color:ae3f5ee993]» رواه التِّرْمِذيُّ وقال : حديثٌ حسنٌ صحِيحٌ .
ژباړه :-
[color=cyan:ae3f5ee993]د أبي هُرَيْرةَ رَضِيَ اللَّهُ عنه څخه روايت دی چه رسولُ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم
فرمايلي دي همېشه پر مسلمان نر او ښځه باندي د ځان او اولاد او مال تکليفونه
راځي ، تر دې دمخه چه د الله سره ئېملاقات وسي ، په داسي حال کښي چه
يوه ګناه به هم نوي پر پاته [/color:ae3f5ee993]
دا حديث ترمذي حسن صحيح ګڼلی دی
ع کريم حليمي
25.11.2006
50- وَعَنْ ابْن عَبَاسٍ رضي اللَّه عنهما قال : [color=green:b6cec81793]قَدِمَ عُيَيْنَة بْنُ حِصْنٍ فَنَزلَ عَلَى ابْنِ أَخيِهِ الْحُر بْنِ قَيْسٍ ، وَكَانَ مِن النَّفَرِ الَّذِين يُدْنِيهِمْ عُمرُ رضِيَ اللَّهُ عنهُ ، وَكَانَ الْقُرَّاءُ أَصْحابَ مَجْلِسِ عُمَرَ رضي اللَّهُ عنه وَمُشاوَرَتِهِ كُهولاً كَانُوا أَوْ شُبَّاناً ، فَقَالَ عُييْنَةُ لابْنِ أَخيِهِ : يَا ابْنَ أَخِى لَكَ وَجْهٌ عِنْدَ هَذَا الأمِيرِ فَاسْتَأْذِنْ لى عَلَيْهِ ، فاستَأذنَ فَأَذِنَ لَهُ عُمرُ . فَلَمَّا دخَلَ قَالَ : هِيْ يا ابْنَ الْخَطَّاب ، فَوَاللَّه مَا تُعْطِينَا الْجَزْلَ وَلا تَحْكُمُ فِينَا بالْعَدْل ، فَغَضِبَ عُمَرُ رضيَ اللَّه عنه حتَّى هَمَّ أَنْ يُوقِعَ بِهِ فَقَالَ لَهُ الْحُرُّ : يا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ إِنَّ اللَّه تعَالى قَال لِنبِيِّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم [/color:b6cec81793]: { [color=cyan:b6cec81793]خُذِ الْعَفْوَ وَأْمُرْ بالْعُرْفِ وَأَعْرِضْ عَنِ الجاهلينَ[/color:b6cec81793] } [ سورة الأعراف: 198 ] [color=green:b6cec81793]وإنَّ هَذَا مِنَ الجاهلينَ ، وَاللَّه ما جاوَزَها عُمَرُ حِينَ تلاها ، وكَانَ وَقَّافاً عِنْد كِتَابِ اللَّهِ تعالى[/color:b6cec81793] رواه البخارى .
ژباړه
[color=cyan:b6cec81793]د ابن عباس رضي اللَّه عنهما څخه روايت دی چه عُيَيْنَة بن حِصن مدينې ته راغلی
او خپل وراره حُر بن قيس سره ئې واړول ، او حُر بن قيس د هغو خلکو څخه وو
چه عُمرُ رضِيَ اللَّهُ عنهُ به ځان ته رانزدې کوله ، او د عُمَرَ رضي اللَّهُ عنه په مجلس
کي به د قراني پاک عالمان ناست وه ، چه له دوی څخه به يي مشوره اخسته ،
چه هم ځوانان وه او هم مشران ، نو عُيَيْنَة خپل وراره ته وويل چه اې وراره !
ته و امير ته قدرمن يي ، زما د پاره اجازه را واخله ، نو ده اجازه و غوښته او
نو عُمَرُ رضيَ اللَّه عنه هم اجازه ورکړه ،نو کله چه عُيَيْنَة مجلس ته حاضر سو
،نو عُمَرُ رضيَ اللَّه عنه ته يي وويل ، اې ابن الْخطابه ! نه خو موږ ته ډېر مال راکوې او نه زموږ فيصلې په انصاف کوې ، په دې خبره
عُمَرُ رضيَ اللَّه عنه ته ډېر قهر ورغلی ، تر دې اندازې چه و وهلو ته ئې را ولاړ
سو ، خو حُر بن قيس ورته وويل،يا أَمير الْمؤمنينَ ! الله تعالی خپل نبي فرمايلي
معافي کول عادت کړه - او د نېکۍ حکم کوه ، او جاهلانو ته څه مه وايه -دئ
هم جاهل دی ٠ عُيَيْنَة وايي ، د دې مبارک ايت په اورېدو سره نو عمر رضيَ اللَّه عنه نور حرکت ونه کړی ، او هغه په قران ډېر عمل کوونکی وو ٠ [/color:b6cec81793]
..............................................................................
51- وعَن ابْنِ مسْعُودٍ رضي اللَّه عنه أنَّ رسولَ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قال : « [color=blue:b6cec81793]إِنَّهَا سَتكُونُ بَعْدِى أَثَرَةٌ وَأُمُورٌ تُنْكِرونَها ، قَالُوا : يا رسُولَ اللَّهِ فَما تَأمرُنا ؟ قالَ : تُؤَدُّونَ الْحقَّ الَّذي عَلَيْكُمْ وتَسْألونَ اللَّه الذي لكُمْ[/color:b6cec81793] » متفقٌ عليه . « [color=brown:b6cec81793]والأَثَرَةُ[/color:b6cec81793] » : الانفرادُ بالشيْءِ عمَّنْ لَهُ فيهِ حقٌّ .
ژباړه :-
[color=blue:b6cec81793]د ابْنِ مسْعُودٍ رضي اللَّه عنه څخه روايت دی چه رسولَ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم
فرمايلي دي ، له ما څخه ورسته به ډېر ژر حقوق خوړل شروع سي ، او داسي
کارونه به کيږي چه ستاسو به خوښ نه وي ، اصحابو عرض و کړۍ :-
(په داسي وخت کښي ) يارسولَ اللَّه زموږ د پاره څه حکم دی ؟
حضور و فرمايل پر تاسو باندي چه د چا حق وي اداکوی يي او خپل حق د الله
څخه غواړی (صبر کوۍ )
الأَثَرَةُ (په حق کښي د بل حق ته ترجيح ورکول [/color:b6cec81793]............................................................................
52- وَعن أبي يحْيَى أُسَيْدِ بْنِ حُضَيْرٍ رضي اللَّهُ عنهُ أَنَّ رَجُلاً مِنَ الأَنْصَارِ قال : [color=olive:b6cec81793]يا رسولَ اللَّهِ أَلا تَسْتَعْمِلُني كَمَا اسْتْعْملتَ فُلاناً وفلاناً فَقَالَ[/color:b6cec81793] : «[color=cyan:b6cec81793] إِنَّكُمْ سَتَلْقَوْنَ بَعْدي أَثَرَةً فاصْبِرُوا حَتَّى تلقَوْنِي علَى الْحوْضِ[/color:b6cec81793] » متفقٌ عليه .
« [color=brown:b6cec81793]وأُسَيْدٌ[/color:b6cec81793] » بِضَمِّ الْهمْزةِ . « [color=brown:b6cec81793]وحُضَيْرٌ [/color:b6cec81793]» بِحاءٍ مُهْمَلَةٍ مضمُومَةٍ وضادٍ مُعْجَمَةٍ مفْتُوحةٍ ، واللَّهُ أَعْلَمُ .
ژباړه :-
[color=cyan:b6cec81793]د أبي يحْيَى أُسَيْدِ بْنِ حُضَيْرٍ رضي اللَّهُ عنهُ څخه روايت دی چه يوه انصاري
حضور ته عرض وکړی چه يا رسول الله ! مابه يو ځای حاکم نه کړې ؟
لکه فلانی چي دي حاکم کړی ، حضور و فرمايل ډېر زر به تر ما ورسته
حقونه وهل او خوړل و وينی ، نو صبر کوۍ ، تر دې چه په حوض کوثر زما سره
ملاقات وکړی ٠ [/color:b6cec81793]
..............................................................................
53- وَعنْ أبي إِبْراهيمَ عَبْدِ اللَّه بْنِ أبي أَوْفي رضي اللَّهُ عنهمَا أَنَّ رسولَ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم في بعْضِ أَيَّامِهِ التي لَقِيَ فِيهَا الْعَدُوَّ ، انْتَظرَ حَتَّى إِذَا مَالَتِ الشَّمْسُ قَامَ فِيهمْ فَقَالَ: « يَا أَيُّهَا النَّاسُ لا تَتَمنَّوا لِقَاءَ الْعدُوِّ ، وَاسْأَلُوا اللَّه العَافِيَةَ ، فَإِذَا لقيتُموهم فاصْبرُوا ، وَاعْلَمُوا أَنَّ الْجَنَّة تَحْتَ ظِلاَلِ السُّيُوفِ » ثُمَّ قَالَ النَّبِيُّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم : « اللَّهُمَّ مُنْزِلَ الْكِتَابِ وَمُجْرِيَ السَّحَابِ ، وَهَازِمَ الأَحْزابِ ، اهْزِمْهُمْ وَانْصُرْنا عَلَيْهِمْ » . متفقٌ عليه وباللَّه التَّوْفيقُ .
ژباړه :-
[color=blue:b6cec81793]د أبي إِبْراهيمَ عَبْدِ اللَّه بْنِ أبي أَوْفي رضي اللَّهُ عنهمَا څخه روايت دی ، په هغو ورځو کښي (بعضو ) چه رسول الله صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم د دښمن
سره په جهاد کښي مخامخ وو ، يوه ورځ مبارک د لمر د پورته (زوال )انتظار کولی ، نو مبارک په دې ګړي کښي و درېدی ويي فرمايل اې خلکو
د دښمن د مقابلې تمنا مه کوۍ ، د الله څخه خير او امن غواړی ، ليکن کله چه
د دښمن سره خامخ شي نو ثابت قدمه اوسی ، او په دې پوه سی چه جنت دسُّيُوفِ
(تورو) تر سايې لاندي دی ، نو بيا نبي صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم داسي دعا وکړه
يا الله ! چه کتاب دي نازل کړی دی (قران ) چه وريځي راولې او چه لښکرو ته
شکست ورکوې ٠ يا الله کفارو ته شکست ورکړې او موږ پر کفارو غالب کړې [/color:b6cec81793]
ع کريم حليمي
26.11.2006
............................................................4[size=24:d4538150b9]- باب الصدق[/size:d4538150b9]
.......................................................[color=blue:d4538150b9]د رشتيا وينا بيان [/color:d4538150b9]
قال الله تعالی " يَأَيهَا الَّذِينَ ءَامَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ كُونُوا مَعَ الصدِقِينَ "(119)توبه
ژباړه - اې ايماندارو ! د الله څه و بېرېږی او د صادقانو سره سۍ
قال الله تعالی " وَ الصدِقِينَ وَ الصدِقَتِ "
ژباړه -او رښتني سړي او رښتني ښځي
قال الله تعالی " فَلَوْ صدَقُوا اللَّهَ لَكانَ خَيراً لَّهُمْ "
ژباړه -که دوی الله سره رښتني وي نو دوی د پاره بهتره ده
.......................................................................احاديث
54- فَالأَوَّلُ : عَن ابْنِ مَسْعُودٍ رضي اللَّه عنه عن النَّبِيَّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قال : « إِنَّ الصَّدْقَ يَهْدِي إِلَى الْبِرِّ وَإِنَّ الْبِرَّ يَهْدِي إِلَى الجَنَّةِ ، وَإِنَّ الرَّجُلَ ليصْدُقُ حَتَّى يُكتَبَ عِنْدَ اللَّهِ صِدِّيقاً ، وإِنَّ الْكَذِبَ يَهْدِي إِلَى الفجُورِ وَإِنَّ الفجُورَ يَهْدِي إِلَى النَّارِ ، وَإِنَّ الرَّجُلَ لَيَكْذِبُ حَتَّى يُكتَبَ عِنْدَ اللَّهِ كَذَّاباً » متفقٌ عليه .
ژباړه :-
[color=cyan:d4538150b9]د ابْنِ مَسْعُودٍ رضي اللَّه عنه څخه روايت دي چه رسول الله صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم فرمايلي دي ، رشتيا چاته نېکۍ لار ور ښوي او نېکي بيا د جنت لاره ور ښوي ،
يو سړی دي رشتيا وايي تر څو و الله ته رښتئ وليکل سي ، او درواغ د بدۍ لاره ښوي ، او بدي بيا د دوږغ لاره ښوي ، او څوک چه همېشه درواغ وايي نو دالله
سره به درواجن وليکل سي [/color:d4538150b9]
.......................................................................
55- الثَّاني : عَنْ أبي مُحَمَّدٍ الْحَسنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ أبي طَالِبٍ ، رَضيَ اللَّهُ عَنْهما ، قَالَ حفِظْتُ مِنْ رسولِ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم : « دَعْ ما يَرِيبُكَ إِلَى مَا لا يَريبُكَ ، فَإِنَّ الصِّدْقَ طُمأنينَةٌ، وَالْكَذِبَ رِيبةٌ » رواه التِرْمذي وقال : حديثٌ صحيحٌ .
قَوْلُهُ : « يرِيبُكَ » هُوَ بفتحِ الياء وضَمِّها ، وَمَعْناهُ : اتْرُكْ ما تَشُكُّ في حِلِّه ، واعْدِلْ إِلى مَا لا تَشُكُّ فيه .
ژباړه :-
[color=blue:d4538150b9]د أبي مُحَمَّدٍ الْحَسنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ أبي طَالِبٍ ، رَضيَ اللَّهُ عَنْهما څخه روايت دی چه ما
د رسولِ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم دا خبره پياد يا زده کړي ده ، کومه شئ چه تا په
شک او تردود کښي اچوي ، نو هغه پرېږده ، هغه څه غوره کړه چه شک پکښي
نه وي ، بې شکه رشتيا د اطمنان شئ دي [/color:d4538150b9]
........................................................
56- الثَّالثُ : عنْ أبي سُفْيانَ صَخْرِ بْنِ حَربٍ . رضيَ اللَّه عنه . في حديثِه الطَّويلِ في قِصَّةِ هِرقْلُ ، قَالَ هِرقْلُ : فَماذَا يَأْمُرُكُمْ يعْني النَّبِيَّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قَالَ أَبُو سُفْيَانَ: قُلْتُ : يقول « اعْبُدُوا اللَّهَ وَحْدَهُ لا تُشرِكُوا بِهِ شَيْئاً ، واتْرُكُوا ما يَقُولُ آباؤُكُمْ ، ويَأْمُرنَا بالصَّلاةِ والصِّدقِ ، والْعفَافِ ، والصِّلَةِ » . متفقٌ عليه.
ژباړه :-
د أبي سُفْيانَ صَخْرِ بْنِ حَربٍ . رضيَ اللَّه عنه څخه د هرقل په قصه يو اوږد حديث
کښي روايت دی
[color=cyan:d4538150b9]چه هرقل پوښتنه راڅخه وکړه ، هغه (رسول الله ) تاسوته د څه شي حکم کوي
أبي سُفْيانَ وايي ما ورته وويل ، هغه موږ ته وايي چه د يوه الله عبادت کوی
او هيڅ څوک ور سره مه شريکوی ، او پلار او نيکه خبري پرېږدی ، هغه موږته
وايي لمونځ او صدق کوئ ، رشتيا واياست ، او يو پر بل رحم کوئ [/color:d4538150b9]
.........................................................
57 - الرَّابِعُ : عَنْ أبي ثَابِتٍ ، وقِيلَ : أبي سعيدٍ ، وقِيلَ : أبي الْولِيدِ ، سَهْلِ بْنِ حُنيْفٍ ، وَهُوَ بدرِيٌّ ، رضي اللَّه عنه ، أَن النبيَّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قال : « مَنْ سَأَلَ اللَّهَ ، تعالَى الشِّهَادَة بِصِدْقٍ بَلَّغهُ اللَّهُ مَنَازِلَ الشُّهدَاء ، وإِنْ مَاتَ عَلَى فِراشِهِ » رواه مسلم .
ژباړه :-
[color=cyan:d4538150b9]د أبي ثابِت ، سهلِ بن حنيفٍ او أبي سعيد درو واړو څخه روايت دی چه رسول الله
فرمايلي دي ، چاچي په رشتيااو اخلاص له الله تعالی څخه شهادت و غوښتۍ
نو الله تعالی به ئې شهيدانو درجې ته پورته کړي ، که څه هم دئ پر خپله بِستره
مړ وي ٠ [/color:d4538150b9]
..................................................................
58- الخامِسُ : عَنْ أبي هُريْرة رضي اللَّهُ عنه قال : قال رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: « غزا نَبِيٌّ مِنَ الأَنْبِياءِ صلواتُ اللَّه وسلامُهُ علَيهِمْ فَقَالَ لقوْمِهِ : لا يتْبعْني رَجُلٌ ملَكَ بُضْعَ امْرَأَةٍ. وَهُوَ يُرِيدُ أَن يَبْنِيَ بِهَا وَلَمَّا يَبْنِ بِها ، ولا أَحدٌ بنَى بيُوتاً لَمْ يرفَع سُقوفَهَا ، ولا أَحَدٌ اشْتَرى غَنَماً أَوْ خَلَفَاتٍ وهُو يَنْتَظرُ أوْلادَهَا . فَغزَا فَدنَا مِنَ الْقَرْيةِ صلاةَ الْعصْرِ أَوْ قَريباً مِنْ ذلكَ ، فَقَال للشَّمس : إِنَّكِ مَأمُورةٌ وأَنا مأمُورٌ ، اللهمَّ احْبسْهَا علَينا ، فَحُبستْ حَتَّى فَتَحَ اللَّهُ عليْهِ ، فَجَمَعَ الْغَنَائِم ، فَجاءَتْ يَعْنِي النَّارَ لتَأكُلهَا فَلَمْ تطْعمْهَا ، فقال: إِنَّ فِيكُمْ غُلُولاً، فليبايعنِي منْ كُلِّ قبِيلَةٍ رجُلٌ ، فلِزقتْ يدُ رَجُلٍ بِيدِهِ فَقَالَ : فِيكُم الْغُلولُ ، فليبايعنِي قبيلَتُك ، فلزقَتْ يدُ رجُليْنِ أو ثلاثَةٍ بِيَدِهِ فقَالَ : فِيكُمُ الْغُلُولُ ، فَجاءوا برَأْسٍ مِثْلِ رَأْس بَقَرَةٍ مِنْ الذَّهبِ ، فوضَعها فَجَاءَت النَّارُ فَأَكَلَتها ، فلمْ تَحل الْغَنَائِمُ لأحدٍ قَبلَنَا ، ثُمَّ أَحَلَّ اللَّهُ لَنا الغَنَائِمَ لمَّا رأَى ضَعفَنَا وعجزنَا فأحلَّها لنَا » متفقٌ عليه .
« الخلفاتُ » بفتح الخاءِ المعجمة وكسرِ اللامِ : جمْعُ خَلِفَةٍ ، وهِي النَّاقَةُ الحاملُ .
ژباړه :-
[color=blue:d4538150b9]د أبي هُريْرة رضي اللَّهُ عنه څخه روايت دی چه رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ فرمايلي دي په پيغمبرانو کښي يو پيغمبر صلواتُ اللَّه وسلامُهُ علَيهِمْ غزا ته
روانېدئ ، نو خپل قوم ته يي وويل چه :
داسي سړی دي زماسره نه راځي چه ښځه غوښتې وي خو کورته يي نوي
راوستلې او د راوستلو نيت يي وي -او داسي سړی دي هم نه راځي چه د کور
دېوالونه يي پورته کړي وي او پوښښت يي پاته وي ، او داسي سړی دي هم نه
راځي چه مېږي يا بلاربي اوښي يي رانيولي وي اودهغوو لنګېدو يا بچو ته
يي په انتظار وي ٠ نو غزاته روانسو ، او هغه کلي ته داسي وخت ور ورسېدی
چه مازدګر وو ، نو لمر ته يي وويل چه ته هم د الله په حکم روان يي ،او ماته هم
الله د جهاد حکم راکړی دی ، يا الله دا لمر موږ ته بند (ودروه ) نو لمر ايسار سو
تر هغو پوري چه د دوی فتح په نصيب سوه ٠ نو بيا يي د غنيمت مال سره را ټول
کړی ، چه د اسمان څخه اور راسي او دا مال وخوري (وسېځي ) 1اوراغلی او دا مال ئې ونه سېځلی ، نو هغه قوم ته ئې وويل چه :
په تاسو کښي چاخيانت کړی ، مال پوره نه دی ، ولي چه لمر و نه سېځلی
نو (د زمانې نبي ) ورته وويل چه د هري قبيلې څخه دي يو يو نماينده راسي
ماته دي لاس راکړي ، نو د يوه سړي لاس د نبي په لاس پوري و موښتۍ
نو ورته ويي ويل چه ستاپه قبيله کښي چا خيانت کړی ، ستا د قبيلې ټوله خلګ
دي راسي ماته دي لاس راکړي ، نو په هغو کښي د دوو يا درو خلکو لاسونه
پوري وموښتل ، نو ورته ويي وويل چه تاسو څه شي پټ کړي دي ، هغه راوړۍ
نو هغو دومره زر راوړه لکه د غوا سر ، نو د نورو مالونو سره ئې کښېښود
نو اور راغلی او ټوله مال يي وخوړلی ، نو حضور وفرمايل چه :
زموږ څخه دمخه و يوه امت ته هم د غنيمت مال روا نه وو ، الله تعالی زموږ په
کمزوري او عاجزي رحم وکړی او مالي عنيمت يي و موږ ته حلال کړی [/color:d4538150b9]
1 -په هغه زمانه کښي د صدقې د قبلېدو علامه وه
..................................................................................
59- السادِسُ : عن أبي خالدٍ حكيمِ بنِ حزَامٍ . رضِيَ اللَّهُ عنه ، قال : قال رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم : « الْبيِّعَان بالخِيارِ ما لم يَتفرَّقا ، فإِن صدقَا وبيَّنا بوُرِك لهُما في بَيعْهِما ، وإِن كَتَما وكذَبَا مُحِقَتْ بركةُ بيْعِهِما » متفقٌ عليه .
ژباړه :-
[color=cyan:d4538150b9]د أبي خالد حكيمِ بن حزام رضي اللَّه عنه څخه روايت دی ، چه رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم فرمايلي دي : د رانيوونکي او پلورنکي دواړو ته (دسودا د ماتولو )
اختيار دی ، تر څو چه سره جلايا جدا سوي نه وي ، په سوداکښي يي برکت وي
او که څه خبره يي پټه کړې وي او درواغ يي ويلي وي نو برکت د کار او بار يي
ولاړ سي [/color:d4538150b9]
......................................................................
.............................................................5- [size=24:d4538150b9]بَابُ المراقبة[/size:d4538150b9]
............................................................[color=blue:d4538150b9]د مراقبې بيان [/color:d4538150b9]
60- وأَمَّا الأحاديثُ ، فالأَوَّلُ : عَنْ عُمرَ بنِ الخطابِ ، رضيَ اللَّهُ عنه ، قال: «[color=green:d4538150b9]بَيْنما نَحْنُ جُلُوسٌ عِنْد رسولِ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم ، ذَات يَوْمٍ إِذْ طَلع عَلَيْنَا رجُلٌ شَديدُ بياضِ الثِّيابِ ، شديدُ سوادِ الشَّعْر ، لا يُرَى عليْهِ أَثَر السَّفَرِ ، ولا يَعْرِفُهُ منَّا أَحدٌ ، حتَّى جَلَسَ إِلَى النَّبِيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم ، فَأَسْنَدَ رَكْبَتَيْهِ إِلَى رُكبَتيْهِ ، وَوَضع كفَّيْه عَلَى فخِذيهِ وقال : يا محمَّدُ أَخبِرْنِي عن الإسلام فقالَ رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم [/color:d4538150b9]: [color=blue:d4538150b9]الإِسلامُ أَنْ تَشْهَدَ أَنْ لا إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ ، وأَنَّ مُحَمَّداً رسولُ اللَّهِ وَتُقِيمَ الصَّلاَةَ ، وَتُؤتِيَ الزَّكاةَ ، وتصُومَ رَمضَانَ ، وتحُجَّ الْبيْتَ إِنِ استَطَعتَ إِلَيْهِ سَبيلاً.[/color:d4538150b9][color=green:d4538150b9]قال : صدَقتَ . فَعجِبْنا لَهُ يسْأَلُهُ ويصدِّقُهُ ، قَالَ : فَأَخْبِرْنِي عن الإِيمانِ . قَالَ[/color:d4538150b9]: [color=blue:d4538150b9]أَنْ تُؤْمِن بِاللَّهِ وملائِكَتِهِ ، وكُتُبِهِ ورُسُلِهِ ، والْيومِ الآخِرِ ، وتُؤمِنَ بالْقَدَرِ خَيْرِهِ وشَرِّهِ [/color:d4538150b9]. [color=green:d4538150b9]قال: صدقْتَ قال : فأَخْبِرْنِي عن الإِحْسانِ . قال [/color:d4538150b9]: [color=blue:d4538150b9]أَنْ تَعْبُدَ اللَّه كَأَنَّكَ تَراهُ . فإِنْ لَمْ تَكُنْ تَراهُ فإِنَّهُ يَراكَ [/color:d4538150b9][color=green:d4538150b9]قَالَ : فَأَخْبِرْنِي عن السَّاعةِ . قَالَ [/color:d4538150b9]: [color=blue:d4538150b9]مَا المسْؤُولُ عَنْهَا بأَعْلَمَ مِن السَّائِلِ [/color:d4538150b9]. [color=green:d4538150b9]قَالَ : فَأَخْبرْنِي عَنْ أَمَاراتِهَا [/color:d4538150b9]. [color=blue:d4538150b9]قَالَ أَنْ تلدَ الأَمَةُ ربَّتَها ، وَأَنْ تَرى الحُفَاةَ الْعُراةَ الْعالَةَ رِعاءَ الشَّاءِ يتَطاولُون في الْبُنيانِ[/color:d4538150b9] [color=green:d4538150b9]ثُمَّ انْطلَقَ ، فلبثْتُ ملِيًّا ، ثُمَّ قَالَ [/color:d4538150b9]: [color=blue:d4538150b9]يا عُمرُ ، أَتَدرِي منِ السَّائِلُ [/color:d4538150b9][color=green:d4538150b9]قلتُ : اللَّهُ ورسُولُهُ أَعْلمُ قَالَ[/color:d4538150b9] : [color=blue:d4538150b9]فَإِنَّهُ جِبْرِيلُ أَتَاكُمْ يُعلِّمُكم دِينِكُمْ[/color:d4538150b9] » رواه مسلمٌ.
ژباړه :-
[color=cyan:d4538150b9]د حضرت عمر بن خطاب څخه روايت دی ، چه يوه ورځ موږ د مبارک سره ناست
وو ، يو سړی راغلی چه ډېره سپين لِباس ملبس وو او تک تور ورېښتان ئې وه
او د سفر کومه علامه نه وه پر ښکاره ، او په موږ کښي چا نه پېژندلی ، مبارک
عليه السلام ته مخامخ کښېناستی او خپل دواړه زنګونونه ئې د مبارک عليه السلام د زنګونو سره ومښلول او لاسونه يي پر اومونو کښېښوول ، ويې ويل
يا محمد ! ما خبرکه چه اسلام څه شي دی ، مبارک عليه السلام ورته و فرمايل
اسلام دا دی چه بې له يوه الله بل معبودنسته او محمد د الله رسول دی ، لمونځ
کوۍ ،او زکات ورکوۍ ،او د مضان په مياشت کښي روژه نسۍ ، او حج کوی
که طاقت دي وو ٠ هغه وويل چه رشتيا دي وويل ، نو موږ حيران سولو چه هم
پوښتنه کوي او هم يي تصديق کوي ، او بيا يي وويل چه ما په ايمان خبره که
مبارک ورته و فرمايل چه : ايمان دا دی چه ته يقين ولرې په الله او د هغه په
ملائيکو ،د هغه په کتابونو ، د هغه په رسولانو او په تقدير چه خير او شر
ټوله د الله له طرفه دي ، بيا هغه وويل چه رشتيا دي وويل ، او بيا يي وويل
چه خبر مي که له احسان څخه چه څه شي دی ، مبارک ورته وفرمايل چه :
احسان دا دی چه داسي عبادت وکړې لکه الله چه وينې او که ته يي نه وينې
نو هغه دي ويني ، او بيا ئې وويل چه د قيامت څخه مي خبر که
مبارک ورته وفرمايل چه د دې علم ماته تر پوښتونه کوونکي نه زيات نسته
او بيا يي وويل چه د قيامت غټي علامې راوښيه ، مبارک عليه السلام ورته
و فرمايل علامې يي دادي چه : ته به ووينې چه مينځه نجلۍ به باداره و زېږوي ،
ته به و وينې بېنوا غريبان لڅي پښې ، او شپانه خلک د مجلل او جګ جګ
عماراتو په همچشمی کښي ٠ بيا هغه ولاړی
حضرت عمر فرمايي ډېر وخت تېر سو څو ورځي ورسته مبارک ماته وفرمايل
اې عمره ! ته خبر يي چه هغه سَّائِل څوک وو ، ما عرض وکړی چه
الله او رسول الله ښه خبر دي ، مبارک و فرمايل دا جِبْرِيل وو ، چه تاسو ته دين
وښووي [/color:d4538150b9]
...............................................................
61- الثَّاني : عن أبي ذَرٍّ جُنْدُبِ بْنِ جُنَادةَ ، وأبي عبْدِ الرَّحْمنِ مُعاذِ بْنِ جبل رضيَ اللَّه عنهما ، عنْ رسولِ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم ، قال : « [color=blue:d4538150b9]اتَّقِ اللَّهَ حَيْثُمَا كُنْتَ وأَتْبِعِ السَّيِّئَةَ الْحسنةَ تَمْحُهَا، وخَالقِ النَّاسَ بخُلُقٍ حَسَنٍ[/color:d4538150b9] » رواهُ التِّرْمذيُّ وقال : حديثٌ حسنٌ .
ژباړه :
[color=cyan:d4538150b9]د أبي ذر جندب بن جنادة ا و أبي عبد الرحمن معاذ بْن جبل رضيَ اللَّه عنهماڅخه
روايت دی ، چه مبارک عليه السلام فرمايلي دي - د الله څخه ووېرېږه ، په هر
ځای کښي چه وي ، د بدۍ ورسته نېکي کوه ، بدي ورکه کړه او د خلکو سره
ښه خُلُق کوه [/color:d4538150b9]
......................................................................
62- الثَّالثُ : عن ابنِ عبَّاسٍ ، رضيَ اللَّه عنهمَا ، قال : « كُنْتُ خَلْفَ النَّبِيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يوْماً فَقال : « يَا غُلامُ إِنِّي أُعلِّمكَ كَلِمَاتٍ : « احْفَظِ اللَّهَ يَحْفَظْكَ احْفَظِ اللَّهَ تَجِدْهُ تُجَاهَكَ ، إِذَا سَأَلْتَ فَاسْأَل اللَّه ، وَإِذَا اسْتَعَنْتَ فَاسْتَعِنْ بِاللَّهِ ، واعلَمْ : أَنَّ الأُمَّةَ لَو اجتَمعتْ عَلَى أَنْ ينْفعُوكَ بِشيْءٍ ، لَمْ يَنْفعُوكَ إِلاَّ بِشَيْءٍ قَد كَتَبَهُ اللَّهُ لَكَ ، وإِنِ اجْتَمَعُوا عَلَى أَنْ يَضُرُّوك بِشَيْءٍ ، لَمْ يَضُرُّوكَ إِلاَّ بَشَيْءٍ قد كَتَبَهُ اللَّه عليْكَ ، رُفِعَتِ الأقْلامُ ، وجَفَّتِ الصُّحُفُ».
رواهُ التِّرمذيُّ وقَالَ : حديثٌ حسنٌ صَحيحٌ .
وفي رواية غيرِ التِّرْمِذيِّ : « احفظَ اللَّهَ تَجِدْهُ أَمَامَكَ ، تَعَرَّفْ إِلَى اللَّهِ في الرَّخَاءِ يعرِفْكَ في الشِّدةِ ، واعْلَمْ أَنّ مَا أَخْطَأَكَ لَمْ يَكُنْ لِيُصيبَك ، وَمَا أَصَابَكَ لمْ يَكُن لِيُخْطِئَكَ واعْلَمْ أنّ النَّصْرَ مَعَ الصَّبْرِ ، وأَنَّ الْفَرَجَ مَعَ الْكَرْب ، وأَنَّ مَعَ الْعُسرِ يُسْراً » .
ژباړه :-
[color=cyan:d4538150b9]د ابنِ عبَّاسٍ ، رضيَ اللَّه عنهمَا څخه روايت دی چه زه يوه ورځ د نبي صلى الله عليه وسلم سره په اوښه سور وم وشاته ، هغوی و فرمايل ، اې هلکه ! يو څو کلمې
خبري درښووم - الله په پياد لره ، الله به ستا حفاظت کوي ، الله پياد لره ،
الله به مخامخ و وينې ، چه کله شئ غواړې نو د الله څخه يي غواړه ،پياد يي لره
که ټوله قوم راجمع سي چه تاته کومه فايده در و رسوي ، نه يي سي در رسولی
بېله هغه چه الله در ته ليکې ده، د قلم سر وتړل سو او د تقدير وچ سو يعني نور
نه ليکل کيږي
ترمذي دغه حديث حسن بللی
په يو بل روايت کښي راغلي دي چه :
الله پياد لره مخامخ بې ووينې ، د اسانۍ په وخت کښي يي پياد لره ،
چه د سختۍ په وخت کښي به دي ياد کړي ، او پياد يي لره چه
کوم مصيبت څخه چه خلاص سوې هغه هيڅ وخت مصيبت نه در رسېدلی
او کوم مصيبت چه درته ورسېدلی له هغه خلاص کېدلی نه سولی
او ياد يي لره - د الله تعالی امداد په صبر حاصليږي ، او فراخي د تکليف ورسته راځي ، او د
هري سختۍ ورسته اساني ده [/color:d4538150b9]
..................................................................
63- الرَّابعُ : عنْ أَنَس رضي اللَّهُ عنه قالَ : « إِنَّكُمْ لَتَعْملُونَ أَعْمَالاً هِيَ أَدقُّ في أَعْيُنِكُمْ مِنَ الشَّعَرِ ، كُنَّا نَعْدُّهَا عَلَى عَهْدِ رسولِ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم مِنَ الْمُوِبقاتِ » رواه البخاري . وقال : « الْمُوبِقَاتُ » الْمُهْلِكَاتُ .
ژباړه :-
[color=blue:d4538150b9]د أَنَس رضي اللَّهُ عنه څخه روايت دی او وايي چه تاسو څنګه داسي کارونه کوئ
چه تاسو ته د ورېښته څه هم باريک معلوميږي (يعني يو معمولي کار يي ګڼۍ )
او موږ به داسي کارونه د رسولِ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم په زمانه کښي د
تباهۍ په کارونو کښي شمېرل
بخاري وايي چه د مُوبِقَاتُ مطلب دی تباه کوونکی [/color:d4538150b9]
..........................................................
64- الْخَامِس : عَنْ أبي هريْرَةَ ، رضي اللَّه عنه ، عن النبيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قال : إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى يَغَارُ ، وَغَيْرَةُ اللَّهِ تَعَالَى ، أنْ يَأْتِيَ الْمَرْءُ مَا حَرَّمَ اللَّهُ عَلَيْهِ » متفقٌ عليه .
و « الْغَيْرةُ » بفتح الغين : وَأَصلهَا الأَنَفَةُ .
ژباړه :-
[color=cyan:d4538150b9]د أبي هريْرَةَ ، رضي اللَّه عنه څخه روايت دی چه نبيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم فرمايلي
دي بې شکه الله ته غيرت دريږي ، چه بنده داسي کارونه وکړي ، کوم چه الله
حرام کړي دي
غَيْرَةُ په معنا د مراقب ، او خودداري (د حرامو په ارتکاب ناراضه کيږي چه د
خودداری خلاف ده )[/color:d4538150b9]
................................................................................
65- السَّادِسُ : عَنْ أبي هُريْرَةَ رضي اللَّه عنه أَنَّهُ سمِع النَّبِيَّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يَقُولُ : « إِنَّ ثَلاَثَةً مِنْ بَنِي إِسْرائيلَ : أَبْرَصَ ، وأَقْرَعَ ، وأَعْمَى ، أَرَادَ اللَّهُ أَنْ يَبْتَليَهُمْ فَبَعث إِلَيْهِمْ مَلَكاً ، فأَتَى الأَبْرَصَ فَقَالَ : أَيُّ شَيْءٍ أَحبُّ إِلَيْكَ ؟ قَالَ : لَوْنٌ حسنٌ، وَجِلْدٌ حَسَنٌ ، ويُذْهَبُ عنِّي الَّذي قَدْ قَذَرنِي النَّاسُ ، فَمَسَحهُ فذَهَب عنهُ قذرهُ وَأُعْطِيَ لَوْناً حَسناً . قَالَ : فَأَيُّ الْمالِ أَحَبُّ إِلَيْكَ ؟ قال : الإِبلُ أَوْ قَالَ الْبَقَرُ شَكَّ الرَّاوِي فأُعْطِيَ نَاقَةً عُشرَاءَ ، فَقَالَ : بارَك اللَّهُ لَكَ فِيها -
فأَتَى الأَقْرعَ فَقَالَ : أَيُّ شَيْءٍ أَحب إِلَيْكَ ؟ قال : شَعْرٌ حسنٌ ، ويذْهبُ عنِّي هَذَا الَّذي قَذِرَني النَّاسُ ، فَمسحهُ عنْهُ . أُعْطِيَ شَعراً حسناً . قال فَأَيُّ الْمَالِ . أَحبُّ إِلَيْكَ ؟ قال : الْبَقرُ ، فأُعِطيَ بقرةً حامِلاً ، وقَالَ : بَارَكَ اللَّهُ لَكَ فِيهَا :
فَأَتَى الأَعْمَى فَقَالَ : أَيُّ شَيْءٍ أَحَبُّ إِلَيْكَ ؟ قال : أَنْ يرُدَّ اللَّهُ إِلَيَّ بَصَري فَأُبْصِرَ النَّاسَ فَمَسَحَهُ فَرَدَّ اللَّهُ إِلَيْهِ بصَرَهُ . قال : فَأَيُّ الْمَالِ أَحَبُّ إِليْكَ ؟ قال : الْغنمُ فَأُعْطِيَ شَاةً والِداً فَأَنْتجَ هذَانِ وَولَّدَ هَذا ، فكَانَ لِهَذَا وَادٍ مِنَ الإِبِلِ ، ولَهَذَا وَادٍ مِنَ الْبَقَرِ ، وَلَهَذَا وَادٍ مِنَ الْغَنَم .
ثُمَّ إِنَّهُ أتَى الأْبرص في صورَتِهِ وَهَيْئتِهِ ، فَقَالَ : رَجُلٌ مِسْكينٌ قدِ انقَطعتْ بِيَ الْحِبَالُ في سَفَرِي ، فَلا بَلاغَ لِيَ الْيَوْمَ إِلاَّ باللَّهِ ثُمَّ بِكَ ، أَسْأَلُكَ بِالَّذي أَعْطَاكَ اللَّوْنَ الْحَسَنَ ، والْجِلْدَ الْحَسَنَ ، والْمَالَ ، بَعيِراً أَتبلَّغُ بِهِ في سفَرِي ، فقالَ : الحقُوقُ كَثِيرةٌ . فقال : كَأَنِّي أَعْرفُكُ أَلَمْ تَكُنْ أَبْرصَ يَقْذُرُكَ النَّاسُ ، فَقيراً ، فَأَعْطَاكَ اللَّهُ ، فقالَ : إِنَّما وَرثْتُ هَذا المالَ كَابراً عَنْ كابِرٍ ، فقالَ : إِنْ كُنْتَ كَاذِباً فَصَيَّركَ اللَّهُ إِلى مَا كُنْتَ .
وأَتَى الأَقْرَع في صورتهِ وهيئَتِهِ ، فَقَالَ لَهُ مِـثْلَ ما قَالَ لهذَا ، وَرَدَّ عَلَيْه مِثْلَ مَاردَّ هَذَّا ، فَقَالَ : إِنْ كُنْتَ كَاذِباً فَصَيّرَكَ اللهُ إِليَ مَاكُنْتَ .
وأَتَى الأَعْمَى في صُورتِهِ وهَيْئَتِهِ ، فقالَ : رَجُلٌ مِسْكينٌ وابْنُ سَبِيلٍ انْقَطَعَتْ بِيَ الْحِبَالُ في سَفَرِي ، فَلا بَلاغَ لِيَ اليَوْمَ إِلاَّ بِاللَّهِ ثُمَّ بِكَ ، أَسْأَلُكَ بالَّذي رَدَّ عَلَيْكَ بصرَكَ شَاةً أَتَبَلَّغُ بِهَا في سَفَرِي ؟ فقالَ : قَدْ كُنْتُ أَعْمَى فَرَدَّ اللَّهُ إِلَيَّ بَصري ، فَخُذْ مَا شِئْتَ وَدعْ مَا شِئْتَ فَوَاللَّهِ ما أَجْهَدُكَ الْيَوْمَ بِشْيءٍ أَخَذْتَهُ للَّهِ عزَّ وجلَّ . فقالَ : أَمْسِكْ مالَكَ فَإِنَّمَا ابْتُلِيتُمْ فَقَدْ رضيَ اللَّهُ عنك ، وَسَخَطَ عَلَى صَاحِبَيْكَ » متفقٌ عليه .
ژباړه :-
[color=cyan:d4538150b9]د حضرت ابو هريره رضي اللَّه عنه څخه روايت دی فرمايي چه :
ما د نبي صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم څخه اورېدلي دي ٠ ويل يي چه : په بني اسرائلو درې کسان وه ، يو پيس يو پک او يو ړند
الله تعالی په هغو د ازمايښت او رسوا کېدو اراده وکړه ، نو يوه ملائکه يي
ورته راواستوله ، ملائکه ورغله و فيس ته ورته وئې ويل چه څه ښي دي
خوښيږي ؟ هغه (فيس )ورته ويل صفا او ښايسته رنګ چه دامرض مي ورک سي
، خلک زماڅخه نفرت کوي - نو ملائکي مسح کړي مرض يي ورک سو
او ښايسته سو بيا يي پوښتنه ځيني وکړه چه څرنګه مال دي خوښيږي؟
ويي ويل چه اوښان او غواوي ، نو ملائکې بلاربه اوښه ورکړه (راوي شكمن دی چه پيس دا وغوښته او که ړانده ) او ورته ويي ويل چه خدای دې درته د برکت کړي ،
او بيا ملائکه ورغلل و پک ته ، چه څه شي دي ډير خوښيږي ؟
پک ورته وويل ښايسته ورېښته او دا مرض راڅخه ورک سي
چه خلک زما څخه کرکه ونه کړي ،نو ملائکې سر ورمسح کړی
او خدای ښايسته ورېښتان ورکړه ، نو بيا ئې
پوښتنه ورڅخه وکړه چه په مال کښي دي څه شي خوښيږي ؟ پک وويل چه
غواوي ٠ نو بلاربه غوا ئې ورکړه ، او رته وئې ويل چه خدای دې درته دبرکت
کړي ٠ نو بيا ړانده ته ورغله او ورته وئې ويل ، ستا څه شي ډير خوښيږي ؟
ړانده ويل چه الله سترګي راکړي چه خلک ووينم ، نو ملائکې مسح کړی ،
نو الله سترګي ورکړې ، او نو بيا ئې پوښتنه ځيني وکړه چه په مالونو کښي
دي څه شي
ډېر خوښيږي ؟ ده وويل ميږي ، نو بلاربه مېږ ئې ورکړه ، نو مېږ لنګه سوه او
غوا لنګه سوه ، اواوښه هم لنګه سوه ٠ نو د هر يوه په مالدار کښي داسي برکت
وو چه يو وخت د هر يوه په مال درې او شېلې ډکي سوې
يو څه وخت ورسته هغه ملائکه و پيس (leper ) سړي ته راغله په هغه شکل او
شان سره ، او ورته وئې ويل ، زه فقير يم او خرچه نه لرم ، بې د الله بله وسيله
نه لرم ، نو ستا څخه د هغه الله په نامه ، چه تاته ئې داسي ښايسته رنګ درکړی
او يو شېله ډکه مال ئې درکړی ، يو اوښ غواړم چه خپل سفر په پوره کړم (يعني
چه کورته ځان په ورسوم ) نو دې پيس ورته وويل چه حقدار نور هم ډېر دي ،
نو ملائکې ورته وويل ، داسي رامعلومېږې چه زه تا پېږنم ! ايا ته هغه غريب
ټيس پيس سړی نه ئې ؟ چه خلکو کرکه درڅخه کوله او بيا خدای جوړ کړې او دمره
مال ئې درکړی ، ده ورته وويل ، دا مال خو پښت پرپښت ماته راپاته دۍ !
نو ملائکې ورته وويل که درواغ وايې نو بيا دي خدای هغسي کړه
ورسته ملائکه و پک ته راغله په هغه شکل او صورت ، او هم هغه خبره ئې
ورته وکړه ، لکه پيس ته چه ئې کړې وه ٠ او پک هم د پيس په ډول جواب ورکړ
نو ملائکي ورته وويل که درواغ وايي خدای دي هغه سي کړه لکه وې چي
او بيا ړانده ته راغله په هغه شکل او صورت لکه اول چه ورته راغلې وه
ورته وې وويل غريب يم او بې خرڅه يم او بې له الله بله وسيله نه لرم ،او ستا
څخه د هغه الله په نامه يوه مېږ غواړم ، چه تاته ئې سترګي درکړي او دومره
مال ، چه د سفر خرڅ او خراجات ئې کړم ٠ ده ورته وويل زه ړوند وم الله جوړ کړم
اوس نود هغه الله په نوم ئې اخله څومره مېږي چه دي پکار وي او څومره چه
ماته پرېږدې يعني ستا اختيار ، زه هيڅ ږغ نه لرم څومره چه اخلې هغه اخله
نو ورته وئې ويل (ملائکي ) خپل مال دي درنيسه زما نه دی پکار
دا د الله پاک يو اږمويښت وو په تاسو ، ستاڅخه الله راضي سو
او د هغه دوو ملګرو څخه دي ناراضه سو ٠ [/color:d4538150b9]
................................................................................
66- السَّابِعُ : عَنْ أبي يَعْلَى شَدَّادِ بْن أَوْسٍ رضي اللَّه عنه عن النبي صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قال : «الكَيِّس مَنْ دَانَ نَفْسَهُ ، وَعَمِلَ لِما بَعْدَ الْموْتِ ، وَالْعَاجِزُ مَنْ أَتْبَعَ نَفْسَه هَواهَا ، وتمَنَّى عَلَى اللَّهِ الأماني » رواه التِّرْمِذيُّ وقالَ حديثٌ حَسَنٌ
ژباړه :-
[color=cyan:d4538150b9]د أبي يعلَى شدَّاد بن أَوس رضي اللَّه عنه څخه روايت دی چه نبي صَلّى اللهُ عَلَيْهِ
فرمايلي دي هوښيار هغه څوک دی چه د خپل نفس سره ئې محاسبه وکړه
او د اخيرت د پاره ئې څه کار وکړی ، او احمق ، نادان هغه څوک دی چه ځان ئې
د نفساني خواهشاتو تابع کړی ، او د الله څخه ئې د خپلو امېدونو پوره کوولو
طمع و درلودله [/color:d4538150b9]ترمذي دا حديث حسن بللی دی
...............................................................
67- الثَّامِنُ : عَنْ أبي هُرَيْرَةَ رضي اللَّهُ عنهُ قال : قالَ رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم : مِنْ حُسْنِ إِسْلامِ الْمَرْءِ تَرْكُهُ مَالاَ يَعْنِيهِ » حديثٌ حسنٌ رواهُ التِّرْمذيُّ وغيرُهُ .
ژباړه :-
[color=blue:d4538150b9]د أبي هُرَيْرَةَ رضي اللَّهُ عنهُ څخه روايت دی چه رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم
فرمايلي دي : د بنده د اسلام ښه والی دادی چه بې فايدې کارونه پرېږدي ٠ [/color:d4538150b9]ترمذي دې حديث ته حسن ويللی
.....................................................................................................
68- التَّاسعُ : عَنْ عُمَرَ رضي اللَّهُ عنه عَنِ النَّبِيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قال : « لا يُسْأَلُ الرَّجُلُ فيمَ ضَربَ امْرَأَتَهُ » رواه أبو داود وغيرُه .
ژباړه :-
[color=cyan:d4538150b9]د عُمَرَ رضي اللَّهُ عنه څه روايت دي چه نّبي صلّى الله علَيهِ وسلَّم فرمايلي دي
د سړي څخه به دا پوښتنه نه کيږي چه خپله ښځه ئې په څه وهلې ده [/color:d4538150b9]
.................................................................
...........................................................6[size=24:d4538150b9]- باب التقوى[/size:d4538150b9]
69- وأَمَّا الأَحَاديثُ فَالأَوَّلُ : عَنْ أبي هُرَيْرَةَ رضي اللَّهُ عنه قال : قِيلَ : يا رسولَ اللَّهِ مَن أَكْرَمُ النَّاسِ ؟ قال : « أَتْقَاهُمْ » فقَالُوا : لَيْسَ عَنْ هَذا نَسْأَلُكَ ، قَالَ : « فيُوسُفُ نَبِيُّ اللَّهِ ابن نَبِيِّ اللَّهِ ابن نَبيِّ اللَّهِ ابنِ خَلِيلِ اللَّهِ » . قَالُوا : لَيْسَ عن هَذَا نَسْأَلُكَ ، قال : فعَنْ مَعَادِنِ الْعَرَب تسْأَلُونِي ؟ خِيَارُهُمْ في الْجاهِليَّةِ خِيَارُهُمْ في الإِسلامِ إذَا فَقُهُوا » متفقٌ عليه .
ژباړه :-
[color=cyan:d4538150b9]د أبي هُرَيْرَةَ رضي اللَّهُ عنه څخه روايت دی ، پوښتنه وسوه چه يا رسول الله !
چه په ټولو خلکو کښي زيات عزتمند څوک دی ؟ مبارک و فرمايل چه
څوک چه د الله څخه ډېر بېريږي يعني ډېر پرهېزګار وي ، هغوی وويل چه زموږ
مطلب داندی ، مبارک و فرمايل نو دالله نبي يوسف ع چه د نبي (يعقوب ع )
زوی دی او دئ بيا د هم د نبي ( اسحق ع ) زوی دی او دی بيا هم د نبي (ايراهيم )
زوی دی چه څلور پښته نبيان په کښي راغلي دي ، هغو بيا وويل چه مطلب مو
دا ندی ، نو مبارک وفرمايل ايا دعربو د قبيلو پوښتنه کوئ ؟
نو په دوی کښي چه څوک په جاهليت کښي غوره او عزتمند وه هغوی په اسلام
کښي هم غوره دي ٠ چه پوه شي [/color:d4538150b9]
......................................................................
70- الثَّانِي : عَنْ أبي سَعيدٍ الْخُدْرِيِّ رضي اللَّه عنه عن النبيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قال : « إنَّ الدُّنْيا حُلْوَةٌ خضِرَةٌ ، وإنَّ اللَّهَ مُسْتَخْلِفُكُمْ فِيهَا . فينْظُر كَيْفَ تَعْمَلُونَ . فَاتَّقوا الدُّنْيَا واتَّقُوا النِّسَاءِ. فَإِنَّ أَوَّلَ فِتْنةِ بَنِي إسْرَائيلَ كَانَتْ في النسَاء » رواه مسلم.
ژباړه :-
[color=blue:d4538150b9]د أبي سَعيدٍ الْخُدْرِيِّ رضي اللَّه عنه څخه روايت دی چه النبيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم
فرمايلي دی چه بې شکه دنيا خوږه او تازه ده ، او الله تعالی به تاسو ته په دې
ملک حکومت درکړي ، نو ګورئ چه تاسو به څنګه کارونه کوۍ ، نو تاسو
له دنيا څه ځان وساتۍ او د ښځو ځان وساتۍ ، ځکه چه په بني اسرائلو کښي
د فساد شروع د ښځو څخه سوېده [/color:d4538150b9]
..............................................................................
71- الثالثُ : عَنْ ابْنِ مَسْعُودٍ رضي اللَّه عنه أَنَّ النَّبِيَّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم كَانَ يَقُولُ : «اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ الْهُدَى وَالتُّقَى وَالْعفافَ والْغِنَى » رواه مسلم .
ژباړه :-
[color=cyan:d4538150b9]د ابْنِ مَسْعُودٍ رضي اللَّه عنه څخه روايت دی چه نَّبِيَّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم به داسي
دعا کوله چه : يا الله ! زه ستاسو څخه هدايت او تقوا او پاکي او قناعت غواړم [/color:d4538150b9]
...............................................................
72- الرَّابعُ : عَنْ أبي طَريفٍ عدِيِّ بْنِ حاتمٍ الطائِيِّ رضي اللَّه عنه قال : سمعت رسولَ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يقُولُ : « مَنْ حَلَفَ عَلَى يمِين ثُمَّ رَأَى أتقَى للَّهِ مِنْها فَلْيَأْتِ التَّقْوَى » رواه مسلم .
ژباړه :-
[color=blue:d4538150b9]د عَنْ أبي طَريفٍ عدِيِّ بْنِ حاتمٍ الطائِيِّ رضي اللَّه عنه څخه روايت دی چه ما د
رسولَ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم څخه اورېدلي دي ، فرمايل يي چاچه په کومه
خبره قسم واخستلی او بيا بله خبره د الله په نزد ترهغې ښه ښکاره سوه نو هغه
ښه دي وکړي (يعني قسم دي مات کړي )او د قسم کفاره دي ورکړي او بهتر
کار دي نه پرېږدي [/color:d4538150b9].....................................................................
73- الْخَامِسُ : عنْ أبي أُمَامَةَ صُدَيَّ بْنِ عَجْلانَ الْباهِلِيِّ رضي اللَّهُ عنه قال: سَمِعْتُ رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يَخْطُبُ في حَجَّةِ الْودَاع فَقَالَ : « اتَّقُوا اللَّه ، وصَلُّوا خَمْسكُمْ ، وصُومُوا شَهْرَكمْ ، وأَدُّوا زكَاةَ أَمْوَالِكُمْ ، وَأَطِيعُوا أُمَرَاءَكُمْ ، تَدْخُلُوا جَنَّةَ رَبِّكُمْ » رواه التِّرْمذيُّ ، في آخر كتابِ الصلاةِ وقال : حديثٌ حسنٌ صحيح .
ژباړه :-
[color=cyan:d4538150b9]د أبي أُمَامَةَ صُدَيَّ بْنِ عَجْلانَ الْباهِلِيِّ رضي اللَّهُ عنه څخه روايت دی
چه ما د رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم څخه د حج وداع په خطبه کښي اورېدلي
دي چه فرمايل ئې ، پنځه لمنځونه کوۍ د رمضان د مياشتي روژه نيسۍ زکات
ورکوی او د خپلو أُمَرَاءَو حکم منۍ د الله جنت ته به ولاړ سۍ [/color:d4538150b9]
...................................................................
...................................................[size=24:d4538150b9]بَابُ اليقين وَالتوكّل[/size:d4538150b9]
٧ ................................................[color=red:d4538150b9]د يقين او توکل بيان [/color:d4538150b9]
74- فَالأوَّلَ : عَن ابْن عَبَّاسٍ رضي اللَّهُ عنهما قال : قال رسولُ اللَّه صلى اللَّه عليه وآله وسلم : « عُرضَت عليَّ الأمَمُ ، فَرَأيْت النَّبِيَّ وَمعَه الرُّهيْطُ والنَّبِيَّ ومَعهُ الرَّجُل وَالرَّجُلانِ ، وَالنَّبِيَّ وليْسَ مَعهُ أحدٌ إذ رُفِعَ لِى سوادٌ عظيمٌ فظننتُ أَنَّهُمْ أُمَّتِي ، فَقِيلَ لِى: هذا موسى وقومه ولكن انظر إلى الأفق فإذا سواد عظيم فقيل لى انظر إلى الأفق الآخر فإذا سواد عظيم فقيل لي : هَذه أُمَّتُكَ ، ومعَهُمْ سبْعُونَ أَلْفاً يَدْخُلُونَ الْجَنَّة بِغَيْرِ حِسَابٍ ولا عَذَابٍ » ثُمَّ نَهَض فَدَخَلَ منْزِلَهُ ، فَخَاض النَّاسُ في أُولَئِكَ الَّذينَ يدْخُلُون الْجنَّةَ بِغَيْرِ حسابٍ وَلا عذابٍ ، فَقَالَ بعْضهُمْ : فَلَعَلَّهُمْ الَّذينَ صَحِبُوا رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم ، وقَال بعْضهُم : فَلعَلَّهُمْ الَّذينَ وُلِدُوا في الإسْلامِ ، فَلَمْ يُشْرِكُوا باللَّه شيئاً وذَكَروا أشْياء فَخرجَ عَلَيْهمْ رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم فَقَالَ : « مَا الَّذي تَخُوضونَ فِيهِ ؟ » فَأخْبَرُوهُ فَقَالَ : « هُمْ الَّذِينَ لا يرقُونَ، وَلا يَسْتَرْقُونَ ، وَلاَ يَتَطيَّرُون ، وَعَلَى ربِّهمْ يتَوكَّلُونَ » فقَامَ عُكَّاشةُ بنُ مُحْصِن فَقَالَ : ادْعُ اللَّه أنْ يجْعَلَني مِنْهُمْ ، فَقَالَ : « أنْت مِنْهُمْ » ثُمَّ قَام رَجُلٌ آخَرُ فَقَالَ : ادْعُ اللَّه أنْ يَجْعَلَنِي مِنْهُمْ فقال : «سَبَقَكَ بِهَا عُكَّاشَةُ » متفقٌ عليه .
ژباړه :-
[color=cyan:d4538150b9]د ابْن عَبَّاسٍ رضي اللَّهُ عنهما څخه روايت دی چه رسول الله صلی الله عليه و سلم
فرمايلي دي ، و ماته امتونه وښودل سوه ، يو نبي مي وليدلی چه يوه کوچنۍ ډله ور سره وه ، او له ځينو نبيانو سره يو يا دوه کسان وه ، او له ځينو سره يو هم نه
وو ، چه ګورم يوه عظيمه ډله مي وليدله ، چه دابه نو زما امت وي ، راته ويي
ويل ، دا موسی ع او امت ئې دی ، او ليکن ته د اسمان افق ته وګوره ، ما چه
وکتل يوه زياته غټه او عظيمه ډله مي وليدله او بيا يي راته وويل چه دابل طرف
افق ته وګوره ، نو هلته هم ډېره عظيمه ډله وه ، نو راته ويي ويل چه داټوله ستا
امت دی ، چه په دې کښي اويا زره داسي کسان سته چه بې حسابه او بې له
عذابه څه به جنت ته ځي ، نو بيا مبارک ولاړ سو کورته ولاړی ، نو خلکو
خبري شروع کړي ، چه دابه څوک وي چه بې پوښتني به جنت ته ځي نو چا وويل
چه دابه د رسول الله صلی الله عليه وسلم اصحاب وي او چا بيا ويل چه دابه
هغه خلک وي چه د اسلام په عصر کي پيدا سوي دي ، او د کوچني والي
مسلمانان او له سره ئې شرک نوي کړی ، او چا بيا نو شان خبري کولې
نو په دې وخت کي مبارک له کوره راووتلی ، او وئې فرمايل څه خبري مو کولې
او خلکو حال ورته وويلی ، نو مبارک وفرمايل چه دابه هغه خلک وي نه به پخپله تعويض کوي نه په بل چا او نه به شئ په نېک فالي او بد فالي نيسي او په رب به
ئې توکل وي ، نو عكَّاشه و درېدی عرض يي وکړی ، يا رسول الله ! ته الله ته
سوال وکه چه ما هم په دې خلکو کښي راولي يعني حساب کړي ، مبارک ورته
و فرمايل په دوی کښي ته يي ، بيا يو بل هم ولاړ سو او عرض يي وکړی
زما لپاره هم د الله څخه سوال وکړه ، چه په دې کسانو کښي مي کړي
نو مبارک ورته و فرمايل عکاشي تر تا د مخه سو [/color:d4538150b9]
........................................................
75- الثَّانِي : عَنْ ابْن عبَّاس رضي اللَّه عنهما أيْضاً أَنَّ رسول اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم كانَ يقُولُ : «اللَّهُم لَكَ أسْلَمْتُ وبِكَ آمنْتُ ، وعليكَ توَكَّلْتُ ، وإلَيكَ أنَبْتُ ، وبِكَ خاصَمْتُ . اللَّهمَّ أعُوذُ بِعِزَّتِكَ ، لا إلَه إلاَّ أنْتَ أنْ تُضِلَّنِي أنْت الْحيُّ الَّذي لا تمُوتُ ، وَالْجِنُّ وَالإِنْسُ يمُوتُونَ» متفقٌ عليه .
وَهَذا لَفْظُ مُسْلِمٍ وَاخْتَصرهُ الْبُخَارِيُ .
ژباړه :-
[color=blue:d4538150b9]له ابن عبّاس رضي اللَّه عنهما څخه روايت دی ، چه رسول اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم
به دا دعا کوله ، يا الله ! زه تاته تسليم يم ،او په تامي يقين دی ، او په تامي
توکل دی ، تاته رجوع کوم ، او تاته خپله فيصله پرېږدم ، يا الله بي غير له تا
بل معبود نسته ، ستا په لوړ منزلت د ګمراهۍ څخه پناه غواړم ، ته هغه ژوندی
يي چه مرګ دي نسته ، انس او جن به ټوله مري [/color:d4538150b9]دا الفاظ د مسلم دي او بخاري مختصر کړيدي
..................................................................
76- الثَّالِثُ : عن ابْنِ عَبَّاس رضي اللَّه عنهما أيضاً قال : «حسْبُنَا اللَّهُ ونِعْمَ الْوكِيلُ قَالَهَا إبْراهِيمُ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم حينَ أُلْقِى في النَّارِ ، وَقالهَا مُحمَّدٌ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم حيِنَ قَالُوا: «إِنَّ النَّاسَ قَدْ جَمعُوا لَكُمْ فَاخْشَوْهُمْ فَزَادَهُمْ إيماناً وقَالُوا : حَسْبُنَا اللَّهُ وَنِعْمَ الْوكِيلُ » رواه البخارى.
وفي رواية له عن ابْنِ عَبَّاسٍ رضي اللَّه عنهما قال : « كَانَ آخِرَ قَوْل إبْراهِيمَ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم حِينَ ألْقِي في النَّارِ « حسْبي اللَّهُ وَنِعمَ الْوَكِيلُ » .
ژباړه :-
[color=cyan:d4538150b9]له ابْنِ عَبَّاسٍ رضي اللَّه عنهما څخه روايت دی چه داجمله :-حسْبي اللَّهُ وَنِعمَ الْوَكِيلُ
ابراهيم عليه السلام ويلې وه کله چه اورته واچول سو ٠
نو محمد صلی الله عليه وسلم وويل ، کله چه امويښت وو چه خلک راغله و يي
ويل چه مشرکانو درته لښکر جمه کړي دي تاسو ورڅه وبېرېږي ، نو د هغوی
ايمان نور هم ټنګ سو ، او ويي ويل چه " موږ ته الله کافي دی او هغه ښه کار
سازه دي "[/color:d4538150b9]
د ابن عباس رض څه د بخاري په يوه بل روايت کښي راغلي
کله چه ابراهيم ع ارته واچول سو نو اخري خبره ئې داسي وه چه :-
« حسْبي اللَّهُ وَنِعمَ الْوَكِيلُ »
......................................................................
77- الرَّابعُ : عَن أبي هُرَيْرةَ رضي اللَّه عنه عن النبي صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يَدْخُلُ الْجَنَّةَ أقْوَامٌ أفْئِدتُهُمْ مِثْلُ أفئدة الطَّيْرِ » رواه مسلم .
قيل معْنَاهُ مُتوَكِّلُون ، وقِيلَ قُلُوبُهُمْ رقِيقةٌ .
ژباړه :-
[color=blue:d4538150b9]له أبي هُرَيْرةَ رضي اللَّه عنه څخه روايت دی چه نبي صلی الله عليه وسلم فرمايلي
دي ، چه جنت ته به هغه خلک ځي چه زړونه ئې د مرغانو په شان وي ٠ [/color:d4538150b9]
.........................................................
78- الْخَامِسُ : عنْ جَابِرٍ رضي اللَّهُ عنه أَنَّهُ غَزَا مَعَ النَّبِيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قِبَلَ نَجْدٍ فَلَمَّا قَفَل رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قَفَل مَعهُمْ ، فأدْركتْهُمُ الْقائِلَةُ في وادٍ كَثِيرِ الْعضَاهِ ، فَنَزَلَ رسولُ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم، وتَفَرَّقَ النَّاسُ يسْتظلُّونَ بالشجر ، ونَزَلَ رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم تَحْتَ سمُرَةٍ ، فَعَلَّقَ بِهَا سيْفَه ، ونِمْنَا نوْمةً ، فإذا رسولُ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يدْعونَا ، وإِذَا عِنْدَهُ أعْرابِيُّ فقَالَ : « إنَّ هَذَا اخْتَرَطَ عَلَيَّ سيْفي وأَنَا نَائِمٌ ، فاسْتيقَظتُ وَهُو في يدِهِ صَلْتاً ، قالَ : مَنْ يَمْنَعُكَ منِّي ؟ قُلْتُ : اللَّه ثَلاثاً » وَلَمْ يُعاقِبْهُ وَجَلَسَ . متفقٌ عليه .
وفي رواية : قَالَ جابِرٌ : كُنَّا مع رسول اللِّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم بذاتِ الرِّقاعِ ، فإذَا أتينا على شَجرةٍ ظليلة تركْنَاهَا لرسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم ، فَجاء رجُلٌ من الْمُشْرِكِين ، وسيف رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم مُعَلَّقٌ بالشَّجرةِ ، فاخْترطهُ فقال : تَخَافُنِي ؟ قَالَ : « لا » قَالَ : فمَنْ يمْنَعُكَ مِنِّي ؟ قال: «اللَّه».
وفي رواية أبي بكرٍ الإِسماعيلي في صحيحِهِ : قال منْ يمْنعُكَ مِنِّي ؟ قَالَ : « اللَّهُ » قال: فسقَطَ السَّيْفُ مِنْ يدِهِ ، فأخذ رسَول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم السَّيْفَ فَقال : « منْ يمنعُكَ مِنِّي ؟ » فَقال : كُن خَيْرَ آخِذٍ ، فَقَالَ : « تَشهدُ أنْ لا إلَه إلا اللَّهُ ، وأنِّي رسولُ اللَّه ؟ » قال : لا، ولكِنِّي أعاهِدُك أن لا أقَاتِلَكَ ، ولا أكُونَ مع قوم يقاتلونك ، فَخلَّى سبِيلهُ ، فَأتى أصحابَه فقَالَ : جِئتكُمْ مِنْ عِندِ خيرِ النَّاسِ .
ژباړه :-
[color=cyan:d4538150b9]د جابر رضي اللَّه عنه څخه روايت دی ، چه زه نبي صلى الله عليهِ وسلم سره د نجد
طرف ته غزا ته ولاړم ، نو کله چه مبارک عليه السلام بيرته راتلی نو زه هم واپس
ورسره راغلم ، د ورځي په نيمايي ،غرمه داسي وادي ته راورسېدلو چه هلته
ډيري خارداره درختي وې او مبارک دلته دمه وکړه ، او نور خلک هم د درختو
په خوا کښي تفرق او پخش سوه ، نو مبارک هم د يوې درختي سايي ته بيده
سو ، او خپله توره يي په درخته کښي وځړوله ، موږ لږ ګړې بيده سوي وو
نو په دې وخت کښي مبارک پر موږ ږغ وکړۍ ، نو موږ چه راغلو مبارک ته يو
بدو يا کوچی عرب ولاړ وو ، نو مبارک و فرمايل زه بيده وم ، داسړی راغلی
زما توره ئې پر ما راواخسته ، توره دده پلاس کښي وه ، چه زه پر راويښ سوم
ده راته وويل ، چه اوس به دي څوک راڅه خلاصوي ؟ ما ورته وويل چه الله او الله او الله ، دې سړي ته مبارک هيڅ سزا ورنه کړه ٠ نو هغه زموږ سره کښېناستۍ ٠ بخاري او مسلم
او په بل روايت کي داسي بيان سوې د جابر څخه چه :
موږ د ذات الرقاع په غزا کښي د مبارک سره وو ، کله چه بيرته راتللو نو د يوې
غټي درختي سايې ته راورسېدو ، نو موږ موږ دغه درخته مبارک ته پرېښودل
(چه مبارک لاندي تر بيده سي ) نو د مشرکينو يو راغلی او د مبارک توره يي
راواخسته ، او پر مبارک ئې راوئيسته ، توره ئې په لاس کښي وه ، نو مبارک
ته ئې وويل چه زماڅخه بېرېږې ؟ مبارک ورته وويل چه نه - نو بيا دې کافر
وويل چه اوس دې څوک زما څخه خلاصوي ؟ مبارک ورته وويل چه الله٠
روايت دی د ابو بکر اسماعلي د خپل صحيح احاديثو په کتاب کښي چه :
د مبارک د خبري د هيبته د هغه کافر د لاسه توره ولوېده ، او مبارک راواخسته
او پر ده ئې راپورته کړه ، نو ورته ويي ويل چه تابه اوس څوک رانه خلاص کړي
ده ورته وويل چه كُن خَيْرَ آخِذٍ (ته خير يوسې ) يعني رحم وکړه ، نو حضور ورته
وويل چه ته دا اقرار کوې چه بېله الله بل معبود نسته او زه د الله رسول يم ٠
هغه وويل چه نه ، خو داسي وعده کوم چه جنګ به نه کوم او د داسي ډلي سره
به نه ملګری کيږم څوک چه ستاسره جنګ کوي ، نو مبارک معاف کړی
نو هغه چه ولاړی او خپلو ملګرو ته چه و رسېدلی ، ورته ويي ويل چه
زه د يوه خيرِ النَّاسِ (بهترين انسان ) له ملاقات ورسته درته راغلم [/color:d4538150b9]
..................................................
79- السادِسُ : عنْ عمرَ رضي اللَّهُ عنه قال : سمعْتُ رسولَ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يقُولُ: « لَوْ أنَّكم تتوكَّلونَ على اللَّهِ حقَّ تَوكُّلِهِ لرزَقكُم كَما يرزُقُ الطَّيْرَ ، تَغْدُو خِماصاً وترُوحُ بِطَاناً» رواه الترمذي ، وقال : حديثٌ حسنٌ .
ژباړه :-
[color=cyan:d4538150b9]د عمرَ رضي اللَّهُ عنه څخه روايت دی ، چه ما رسولَ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم
څخه اورېدلي دي ، که تاسو په الله توکل کولی ، لکه څنګه چه توکل حق دی
نو تاسوته به يي هم داسي روزي درکولی ، لکه مرغانو ته چه يي ورکوي ،
چه سحر وږي د ځالۍ والوزي او ماښام ماړه ځالۍ ته ورسي [/color:d4538150b9].................................................................
80- السَّابِعُ : عن أبي عِمَارةَ الْبراءِ بْنِ عازِبٍ رضي اللَّه عنهما قال : قال رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم : « يا فُلان إذَا أَويْتَ إِلَى فِرَاشِكَ فَقُل : اللَّهمَّ أسْلَمْتُ نفْسي إلَيْكَ ، ووجَّهْتُ وجْهِي إِلَيْكَ ، وفَوَّضْتُ أمري إِلَيْكَ ، وألْجأْتُ ظهْرِي إلَيْكَ . رغْبَة ورهْبةً إلَيْكَ ، لا ملجَأَ ولا منْجى مِنْكَ إلاَّ إلَيْكَ ، آمَنْتُ بِكِتَابِكَ الَّذي أنْزَلْتَ، وبنبيِّك الَّذي أرْسلتَ ، فَإِنَّكَ إنْ مِتَّ مِنْ لَيْلَتِكَ مِتَّ عَلَى الْفِطْرَةِ ، وإنْ أصْبحْتَ أصَبْتَ خيْراً » متفقٌ عليه .
ژباړه :-
[color=blue:d4538150b9]د أبي عِمَارةَ الْبراءِ بْنِ عازِبٍ رضي اللَّه عنهما څخه روايت دی چه وماته رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم و فرمايل کله چه فِرَاشِكَ يعني چه خپل د خوب ځای ته چه
ځې ، نو داسي وايه چه : يا الله ! ما ځان تاته وسپاره او مخ مي ستا طرف ته
وګرځولی او خپل کارونه مي تاته وسپارل ، اوتكيه کوم پر تا ، يعني اعتماد لرم ، ستا د اجر په طمع او ستا د عذاب د بېري او نسته د تېښتي ځای او نسته
د ساتني ځای بېله ستا ، او ايمان مي راوړی ستا پر هغه کتاب چه تا نازل کړی
او ستا پر هغه نبي چه تا رااستولی دی ٠ نو که ته مړ سوې نو پر صحيح عقيده
به مړ سې ، او که سحر راکښېنستې نو به برکتي بيداره سې [/color:d4538150b9]
ع کريم حليمي
06.12.2006
81- الثَّامِنُ : عنْ أبي بَكْرٍ الصِّدِّيق رضي اللَّه عنه عبدِ اللَّه بنِ عثمانَ بنِ عامِرِ بنِ عُمَرَ ابن كعب بن سعد بْنِ تَيْمِ بْن مُرَّةَ بْنِ كَعْبِ بْن لُؤيِّ بْنِ غَالِب الْقُرَشِيِّ التَّيْمِيِّ رضي اللَّه عنه وهُو وأبُوهُ وَأُمَّهُ صحابَةٌ ، رضي اللَّه عنهم قال : نظرتُ إلى أقْدَامِ المُشْرِكِينَ ونَحنُ في الْغَارِ وهُمْ علَى رؤوسنا فقلتُ : يا رسولَ اللَّهِ لَوْ أَنَّ أحَدَهمْ نَظرَ تَحتَ قَدميْهِ لأبصرَنا فقال: « مَا ظَنُّك يا أبا بكرٍ باثْنْينِ اللَّهُ ثالثُِهْما » متفقٌ عليه .
ژباره :-
[color=cyan:2d1a91b4b2]روايت کوي چه ماد مشرکانو پښې وليدلې کوم وخت چه موږ چه موږ په غار کښي پټ وو ، او مشرکان زموږ پر سر تېرېدله ،نوما مبارک په عرض وکړی
يا رسول الله ! که د دوی څخه يو کښته پښو ته وګوري نو موږ به و ويني
مبارک و فرمايل چه اې ابو بکره ! څه فکر کوې په هغه دوو کسانو کښي
درېيم الله ورسره دی [/color:2d1a91b4b2](الله به يي نه پرېږدي چه کښته وګوري )
.......................................................
82 - التَّاسِعُ : عَنْ أُمِّ المُؤمِنِينَ أُمِّ سلَمَةَ ، واسمُهَا هِنْدُ بنْتُ أبي أُمَيَّةَ حُذَيْفةَ المخزومية رضي اللَّهُ عنها أن النبيَّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم كانَ إذَا خَرجَ مِنْ بيْتِهِ قالَ : « بسم اللَّهِ، توكَّلْتُ عَلَى اللَّهِ، اللَّهُمَّ إِنِّي أعوذُ بِكَ أنْ أَضِلَّ أو أُضَلَّ ، أَوْ أَزِلَّ أوْ أُزلَّ ، أوْ أظلِمَ أوْ أُظلَم ، أوْ أَجْهَلَ أو يُجهَلَ عَلَيَّ » حديثٌ صحيحٌ رواه أبو داود والتِّرمذيُّ وَغيْرُهُمَا بِأسانِيدَ صحيحةٍ . قالَ التِّرْمذي : حديثٌ حسنٌ صحيحٌ ، وهذا لَفظُ أبي داودَ .
ژباړه :-
[color=blue:2d1a91b4b2]د أُمِّ المُؤمِنِينَ أُمِّ سلَمَةَ عنها چه نوم يي هند بنت حذيفه دی روايت دی چه نبيَّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم به له کوره وتلی نو داسي به يي فرمايل چه بسم اللَّهِ، توكَّلْتُ عَلَى اللَّهِ ٠٠٠٠٠٠٠٠٠٠٠ د بسم الله د کوره وځم او په الله مي توکل دی يا الله زه ستا
څخه پناه غواړم د دې څخه چه ګمراه سم يامي څوک ګمراه کړي او د دې څخه چه
خطا سم يا مي څوک خطا کړي او له دې څخه چه پر چا ظلم وکړم او يا څوک ظلم
راباندي وکړي ، او د دې څخه چه ورانى او غلطي ونه کړم او نه څوک ورانى او غلطي راسره وکړي [/color:2d1a91b4b2]
..........................................................
83 - الْعَاشِرُ : عنْ أنسٍ رضيَ اللَّهُ عنه قال : قال : رسولُ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم : « مَنْ قَالَ يعنِي إذا خَرَج مِنْ بيْتِهِ : بِسْم اللَّهِ توكَّلْتُ عَلَى اللَّهِ ، ولا حوْلَ ولا قُوةَ إلاَّ بِاللَّهِ ، يقالُ لهُ هُديتَ وَكُفِيت ووُقِيتَ ، وتنحَّى عنه الشَّيْطَانُ » رواه أبو داودَ والترمذيُّ ، والنِّسائِيُّ وغيرُهمِ : وقال الترمذيُّ : حديثٌ حسنٌ ، زاد أبو داود : « فيقول : يعْنِي الشَّيْطَانَ لِشَيْطانٍ آخر : كيْفَ لك بِرجُلٍ قَدْ هُدِيَ وَكُفي وَوُقِى»؟ .
ژباړه :-
[color=cyan:2d1a91b4b2]د أنسٍ رضيَ اللَّهُ عنه څخه روايت دی چه رسولُ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم فرمايلي دي ، که څوک د کوره وځي داسي دي ووايي چه "بِسْم اللَّهِ توكَّلْتُ عَلَى اللَّهِ ، ولا حوْلَ ولا قُوةَ إلاَّ بِاللَّهِ " د الله په نامه د کور ه وځم ، په الله مي توکل دی
بل ځواك نسته (چه چپ راته وګوري ، يامي د خير او شرڅخه بچ کړي )
بل قدرت نسته بېله د يوه الله څخه
نو ده ته وويل سي ، چه تاته هدايت وسو ، ستا ذمداري واخسته سوه او خلاص
سوې ، نو د شيطان له حُكْم څخه خلاص سوې [/color:2d1a91b4b2]
.............................................................
84 - وَعنْ أنَسٍ رضي اللَّهُ عنه قال : كَان أخوانِ عَلَى عهْدِ النبيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم ، وكَانَ أَحدُهُما يأْتِي النبيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم ، والآخَرُ يحْتَرِفُ ، فَشَكَا الْمُحْتَرِفُ أخَاهُ للنبيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم فقال : « لَعلَّكَ تُرْزَقُ بِهِ » رواه التِّرْمذيُّ بإسناد صحيح على شرط مسلمٍ .
« يحْترِفُ » : يكْتَسِب ويَتَسبَّبُ .
ژباړه :-
[color=blue:2d1a91b4b2]د أنَسٍ رضي اللَّهُ عنه څخه روايت دی ، چه د نبيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم په زمانه کښي دوه وړونه وه ، يو به د مبارک و مجلس ته حاضر کېدی
او بل يوه به کار کاوه ، نو کارکوونکي و مبارک ته د ورور څخه شکايت وکړی
(چه دئ کار اوبار نه کوي ) نو نبيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم ورته وفرمايل چه :
شايد تاته به رزق د ده په برکت درکول کيږي [/color:2d1a91b4b2]
.......................................................................................
............................................................8[color=cyan:2d1a91b4b2]- باب الاستِقامة[/color:2d1a91b4b2]
قال الله تعالی - فَاستَقِمْ كَمَا أُمِرْت ٠٠٠٠٠٠٠٠ هود (١١٢ )
ترجمه : [color=cyan:2d1a91b4b2]نو مستقيم اوسه لکه حکم چه سوې دی تاته [/color:2d1a91b4b2]
.............................................
قال الله تعالی - إِنَّ الَّذِينَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ استَقَمُوا تَتَنزَّلُ عَلَيْهِمُ الْمَلَئكةُ أَلا تخَافُوا وَ لا تحْزَنُوا وَ أَبْشِرُوا بِالجَْنَّةِ الَّتى كُنتُمْ تُوعَدُونَ(30)
نحْنُ أَوْلِيَاؤُكُمْ فى الْحَيَوةِ الدُّنْيَا وَ فى الاَخِرَةِ وَ لَكُمْ فِيهَا مَا تَشتَهِى أَنفُسكُمْ وَ لَكُمْ فِيهَا مَا تَدَّعُونَ(31)نُزُلاً مِّنْ غَفُورٍ رَّحِيمٍ(32)سوره فصلت
ترجمه : [color=blue:2d1a91b4b2]چا چه وويل رب زموږ الله دی او کلک و درېدل نو فرشتې ورته ووايي
چه مه بېرېږي او مه غمګينه کېږی او زېری قبول کړی د هغه جنت چه وعده وه
ستاسو سره ، موږ ستاسو سره ملګري يوو د دنيا په ژوند او د اخرت په ژوند
کښي هم ، او تاسوته تيار دي په دې جنت کښي چه ستاسو زړه غواړي ، دا
پذيرائى او مېلمستيا ده د بخښونکي مهربانه رب له طرفه [/color:2d1a91b4b2]
........................................
قال الله تعالی ٠إِنَّ الَّذِينَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ استَقَمُوا فَلا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يحْزَنُونَ
( 13 )أُولَئك أَصحَب الجَْنَّةِ خَلِدِينَ فِيهَا جَزَاءَ بِمَا كانُوا يَعْمَلُونَ(14)سوره احقاف
ترجمه : [color=cyan:2d1a91b4b2]بېله شکه چاچه وويل چه رب زموږ الله دی او بيا په دې کلک و دريږي
نسته بېره پر دوی ، او نه غمجن کېده ، دا کسان جنتيان دي او اوسی پکښي
تل عمر او دا ستاسو د اعمالو نتيجه ده (د ښو اعمالو )[/color:2d1a91b4b2]
.............................................
85- وَعَنْ أبي عمرو ، وقيل أبي عمْرة سُفْيانَ بنِ عبد اللَّه رضي اللَّه عنه قال: قُلْتُ : يا رسول اللَّهِ قُلْ لِي في الإِسلامِ قَولاً لا أَسْأَلُ عنْه أَحداً غيْركَ . قال: « قُلْ : آمَنْت باللَّهِ: ثُمَّ اسْتَقِمْ » رواه مسلم .
ژباړه :-
[color=cyan:2d1a91b4b2]د أبي عمْرة څخه روايت دي ، ما پوښتنه وکړه چه يا رسول اللَّه ! ماته د اسلام په
حق کښي داسي نصيحت وکړه چه د پوښتني حاجت پاته نسي (چه د بل چاڅخه
پوپښتنه وکړم )مبارک راته وفرمايل ، ووايه ايمان مي راوړی پر الله او پر دې
ټينګ اوسه [/color:2d1a91b4b2]
.........................................
86- وعنْ أبي هُريْرة رضي اللَّه عنه : قال قال رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم : « قَارِبُوا وسدِّدُوا ، واعْلَمُوا أَنَّه لَنْ ينْجُو أحدٌ منْكُمْ بعملهِ » قَالوا : ولا أنْت يَا رسُولَ اللَّه؟ قال : « ولا أَنَا إلا أنْ يتَغَمَّدني اللَّه برَحْمةٍ منْه وَفضْلٍ » رواه مسلم .
ژباړه :-
[color=blue:2d1a91b4b2]د أبي هُريْرة رضي اللَّه عنه څخه روايت دی چه رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم
فرمايلي دي - ميانه روي اختيار کړۍ او په دين کلک و درېږۍ او پوه سۍ
چه هيڅوک هم په خپل عمل نه سي خلاصېدلی - اصحابو عرض وکړی
يا رسول الله ! ته هم نسې خلاصېدلی ؟ مبارک وفرمايل - چه نۀ زه هم نه سم
خلاصېدلی ، ليکن الله به مي په خپل فضل او رحمت کښي پټ کړي [/color:2d1a91b4b2]
و « الْمُقارَبةُ » : الْقَصْدُ الَّذي لا غلُوَّ فيه ولا تقْصيرَ . و « السَّدادُ » : الاسْتقَامةُ وَالإِصابةُ ، و « يتَغَمَّدني » يُلْبسُني ويَسْتُرني .
قالَ الْعُلَمَاءُ : معنَى الاستقَامَةِ : لُزومُ طَاعِة اللَّهِ تَعالى ، قالُوا : وَهِي مِنْ جوامِعِ الْكلِم، وهِيَ نظام الأمُورِ ، وباللَّه التَّوفيق .
.............................................................................
...........................9- باب في التفَكُّر في عظيم مخلوقات الله تعالى
وفناء الدنيا وأهوال الآخرة وسائر أمورهما وتقصير النفس وتهذيبها وحملها على الاستقامة
..................[color=blue:2d1a91b4b2]د الله تعالی په عظيم مخلوقاتو د غور او فکر کوولو بيان [/color:2d1a91b4b2]
قال الله تعالی:" قُلْ إِنَّمَا أَعِظكُم بِوَحِدَةٍ أَن تَقُومُوا للَّهِ مَثْنى وَ فُرَدَى ثُمَّ تَتَفَكرُوا"
[color=cyan:2d1a91b4b2]اې رسوله ته دوی ته وايه زه درته يو نصيحت کوم چه تاسو خالص د الله عبادت
ته و درېږۍ دوه وده يا يويو او بيا فکر وکړۍ [/color:2d1a91b4b2]
.....................................................................................
قال الله تعالی : إِنَّ فى خَلْقِ السمَوَتِ وَ الاَرْضِ وَ اخْتِلَفِ الَّيْلِ وَ النهَارِ لاَيَتٍ لاُولى الاَلْبَبِ(190)
الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللَّهَ قِيَماً وَ قُعُوداً وَ عَلى جُنُوبِهِمْ وَ يَتَفَكرُونَ فى خَلْقِ السمَوَتِ وَ الاَرْضِ رَبَّنَا مَا خَلَقْت هَذَا بَطِلاً سبْحَنَك ٠٠٠٠٠ سوره آل عمران
ژباړه - [color=cyan:2d1a91b4b2]بې شکه چه د اسمانونو او مځکي په پيدا کولو کښي او د شپې او ورځي
په تلو او راتلو ډېر دلائل دي ، د هوښيارانو د پاره ، هغه کسان چه ياد لري الله
په ولاړه کښي د ناستي په حال کښي ، پر اړخونو پراته او فکر کوي د اسمانونو
او مځکي په پيدايښت کښي نو وايي اې ربه زموږ ! نه دي پيدا کړي تا دا
مخلوقات عبث ته پاک يي موږ د اور د عذابه وساتې [/color:2d1a91b4b2]
.................................................
قال الله تعالی : أَ فَلا يَنظرُونَ إِلى الابِلِ كيْف خُلِقَت (17) وَ إِلى السمَاءِ كَيْف رُفِعَت (18) وَ إِلى الجِْبَالِ كَيْف نُصِبَت (19) وَ إِلى الاَرْضِ كَيْف سطِحَت (20) فَذَكِّرْ إِنَّمَا أَنت مُذَكرٌ(21) سوره غاشيه
ژباړه - [color=blue:2d1a91b4b2]ايا دوی اوښ ته نه ګوري چه څنګه پيدا سوي دی او اسمان ته نه ګوري
چه څنګه پورته دی ، او غرونو ته نه ګوري چه څرنګه ښخ کړه سوي دي ، او
مځکي ته نه ګوري چه څرنګه هوار سوې ده - نو ته دوی ته نصيحت کوه
بس ته خو نصيحت کوونکی يي [/color:2d1a91b4b2].......................[size=7:2d1a91b4b2]............[/size:2d1a91b4b2]............................
.....................................10- [size=24:2d1a91b4b2][color=cyan:2d1a91b4b2]باب في المبادرة إلى الخيرات[/color:2d1a91b4b2][/size:2d1a91b4b2].............................ښو کارونو ته ور مخته کېدل
.......................وحثَّ من توجَّه لخير على الإِقبال عليه بالجدِّ من غير تردَّد
او څوک چه د خير د کار اراده وکړي هغه ته ترغيب او مصلحت ورکول
چه په کلکه اراده ور مخته سي او کم دلي ونه کړي
...........................................................
قال الله تعالی : " فَاستَبِقُوا الْخَيرَتِ " 148 بقره
د په ښه کارونو کښي يو تر بل د مخه کېږی
..........................................................................
قال الله تعالی : وَ سارِعُوا إِلى مَغْفِرَةٍ مِّن رَّبِّكمْ وَ جَنَّةٍ عَرْضهَا السمَوَت وَ الاَرْض أُعِدَّت لِلْمُتَّقِينَ(133) سوره آل عمران
ژباړه - [color=cyan:2d1a91b4b2]او تلوار او منډه کړه د خپل رب و بخشش ته او هغه جنت ته چه بره (پلن )
د اسمانونو او مځکي دی د پرهېزکارانو د پاره [/color:2d1a91b4b2]
....................................................
87- فالأوَّل : عَنْ أبي هريرة رضي اللَّه عنه أن رسولَ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قال: « بادِروا بالأعْمالِ الصَّالِحةِ ، فستكونُ فِتَنٌ كقطَعِ اللَّيلِ الْمُظْلمِ يُصبحُ الرجُلُ مُؤمناً ويُمْسِي كافراً ، ويُمسِي مُؤْمناً ويُصبحُ كافراً ، يبيع دينه بعَرَضٍ من الدُّنْيا» رواه مسلم .
ژباړه -
[color=blue:2d1a91b4b2]د أبي هريرة رضي اللَّه عنه څخه روايت دي چه مبارک فرمايلي دي چه په ښو
کارونو کښي هوښياري وکړی ځکه چه ډېر ژير به داسي فتنې جوړي سي
(داسي شوخي شپې راسي ) چه بنده به سحر د خوبه د ايمان سره راکښېني
او ماښام ته به کافر وي ، او سحر به کافر راکښېني او ماښام به مؤمن وي [/color:2d1a91b4b2]
دين به خرڅوي ، د لږ دنياوي فايدې په عوض کښي
انګرېزي ژباره -
[color=cyan:2d1a91b4b2]The Messenger of Allah (peace be upon him) observed: Be prompt in doing good deeds (before you are overtaken) by turbulence which would be like a part of the dark night. During (that stormy period) a man would be a Muslim in the morning and an unbeliever in the evening or he would be a believer in the evening and an unbeliever in the morning, and would sell his faith for worldly goods.[/color:2d1a91b4b2]
.....................................................
88- الثَّاني: عنْ أبي سِرْوَعَةَ بكسرِ السين المهملةِ وفتحها عُقبةَ بنِ الْحارِثِ رضي اللَّه عنه قال: صليت وراءَ النَبيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم بالمدِينةِ الْعصْرَ ، فسلَّم ثُمَّ قَامَ مُسْرعاً فَتَخَطَّى رِقَابَ النَّاسِ إلى بعض حُجَرِ نسائِهِ ، فَفَزعَ النَّاس من سرعَتهِ ، فخرج عَليهمْ ، فرأى أنَّهُمْ قدْ عَجِبوا منْ سُرْعتِه ، قالَ : «ذكرت شيئاً من تبْرٍ عندَنا ، فكرِهْتُ أن يحبسَنِي ، فأمرْتُ بقسْمتِه» رواه البخاري .
وفي رواية له: كنْتُ خلَّفْتُ في الْبيتِ تِبراً من الصَّدقةِ ، فكرِهْتُ أنْ أُبَيِّتَه» . «التِّبْر» قطع ذهبٍ أوْ فضَّةٍ .
ژباړه :-
[color=cyan:2d1a91b4b2]د عُقبةَ بنِ الْحارِثِ رضي اللَّه عنه څخه روايت دی چه ما په مدينه کښي په مبارک
پسي د مازديګر لمنځ وکړی ، مبارک چه سلام وګرځاوه ولاړ سو چابک چابک
د خلګو پر اوږو ګامونه واړول او د خپلو بيبيانو په کورو کښي د يوې بي بي
کورته ولاړی ، خلګ په دې ډير و بېرېدل ، چه خدای دي نه کوي چه څه پېښه
سوه ، نو څه ګړئ ورسته مبارک بيرته راغلۍ ، چه ګوري خلګ حيران او
پرېشانه دي ، نو وې فرمايل -زما راپياد سوه چه کور د سرو يا سپينو زرو
يوه ټوټه پرته ده ، زما دا نه خوښيږي چه ساتلي مي وي ،نو د هغو د تقسيمولو
امر او حکم مي ورکړی [/color:2d1a91b4b2]
............................................................
89- الثَّالث: عن جابر رضي اللَّهُ عنه قال: قال رجلٌ للنبيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يومَ أُحُدٍ: أرأيتَ إنْ قُتلتُ فأينَ أَنَا ؟ قال : «في الْجنَّةِ » فألْقى تَمراتٍ كنَّ في يَدِهِ ، ثُمَّ قاتل حتَّى قُتلَ. متفقٌ عليه .
ژباړه :-
[color=blue:2d1a91b4b2]د جابر رضي اللَّهُ عنه څخه روايت دی چه د أُحُد د غزا په ورځ يوه سړي د مبارک
څخه پوښتنه وکړه چه که زه په دې جنګ کښي قتل سوم زما ځای په چيري وي ؟
نو مبارک ورته وفرمايل چه په جنت کښي ،د هغه په لاس کښي څو دانې خرماوي
وې وئې غورځولې ، نو تر هغه وخته ئې جنګ کاوه تر څوچه شهيد سو ٠ [/color:2d1a91b4b2]
.............................................
90- الرابع: عن أبي هُريرةَ رضي اللَّهُ عنه قال: جاءَ رجلٌ إلى النبيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم، فقال: يا رسولَ اللَّهِ، أيُّ الصَّدقةِ أعْظمُ أجْراً ؟ قال: «أنْ تَصَدَّقَ وأنْت صحيحٌ شَحيحٌ تَخْشى الْفقرَ، وتأْمُلُ الْغنى، ولا تُمْهِلْ حتَّى إذا بلَغتِ الْحلُقُومَ. قُلت: لفُلانٍ كذا ولفلانٍ كَذَا، وقَدْ كان لفُلان » متفقٌ عليه .
ژباړه :-
[color=blue:2d1a91b4b2]د أبي هُريرةَ رضي اللَّهُ عنه څخه روايت دی چه يوه سړي د مبارک څخه پوښتنه وکړه چه يا رسول الله !
چه د کوم خيراتاجر ډير دی ؟ چه ته په بدن روغ يي او د مال د جمع کولو حرص
دي ډېر وي او د غريبۍ څه بېرېږې ، او د خانۍ طمع لرې ٠ نو په خير خيرات
کښي سستي مه کوه او د مرګ تر وخته يي مه ځنډه وه ، چه مرګ دي نژدې
سي چه نفس دي کرنکي ته راورسيږي نو بيا وايي چه دا دومره يي د فلانکي
او دا دومره يي د فلاني او هغه هم بېله دغه هغوته پاته کيږي[/color:2d1a91b4b2]
« الْحلْقُوم » : مجرى النَّفسِ . و « الْمريءُ » : مجرى الطَّعامِ والشَّرابِ .
.........................................................................
91- الخامس: عن أنس رضي اللَّه عنه ، أَنَّ رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم أَخذَ سيْفاً يوم أُحدٍ فقَالَ: « مَنْ يأْخُذُ منِّي هَذا ؟ فبسطُوا أَيدِيهُم ، كُلُّ إنْسانٍ منهمْ يقُول : أَنا أَنا . قَالَ: «فمنْ يأَخُذُهُ بحقِه ؟ فَأَحْجمِ الْقومُ ، فقال أَبُو دجانة رضي اللَّه عنه : أَنا آخُذه بحقِّهِ ، فأَخَذهُ ففَلق بِهِ هَام الْمُشْرِكينَ». رواه مسلم .
ژباړه :-
[color=cyan:2d1a91b4b2]د أنس رضي اللَّه عنه څخه روايت دی چه د أُحدٍ په ورځ مبارک توره را پورته کړه
او ويي فرمايل چه داتوره څوک اخلي ! ټولو لاسونه ور اوږده کړه هر يوه ويل چه
زه يي اخلم ، بيا مبارک و فرمايل - څوک ئې اخلي په دې شرط چه د دې حق
ادا کړي ، حجم غلی شو ، او أَبُو دجانة رضي اللَّه عنه وويل يارسول الله !
زه ييحق اداکوم نو هغه اخستله او د مشرکانو سرونه ئې په مات کړه [/color:2d1a91b4b2]
اسم أبي دجانة : سماكُ بْنُ خرسة . قولُهُ : «أَحجم الْقوم» : أي توقَّفُوا . و «فَلق بِهِ» : أَي شَق «هام الْمشرِكين» : أَيْ رؤوسهُمْ .
...................................................................................................
92- السَّادس: عن الزُّبيْرِ بنِ عديِّ قال: أَتَيْنَا أَنس بن مالكٍ رضي اللَّه عنه فشَكوْنا إليهِ ما نلْقى من الْحَجَّاجِ. فقال: «اصْبِروا فإِنه لا يأْتي زمانٌ إلاَّ والَّذي بعْده شَرٌ منه حتَّى تلقَوا ربَّكُمْ » سمعتُه منْ نبيِّكُمْ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم . رواه البخاري .
ژباړه :-
[color=cyan:2d1a91b4b2]د حضرت زُّبيْر بن عدي څخه روايت دی چه موږ أَنس بن مالكٍ رضي اللَّه عنه ته راغلو او د حجاج د سختيو شکايت مو ورته وکړی ، نو هغه وفرمايل چه
صبر کوۍ کوم وخت چه تېر سي نو ترهغه ورسته خراب وخت راځي (زحمت)
تر قيامته پوري ، داخبره ما زموږ له نبي صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم څخه اورېدلې [/color:2d1a91b4b2]
(په ښه حال پسې بد راځي او په بد حال پسې بيا ښه راځي )
.........................................................................
93- السَّابع: عن أبي هريرة رضي اللَّه عنه أَن رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قال: « بادروا بالأَعْمال سبعاً، هل تَنتَظرونَ إلاَّ فقراً مُنسياً، أَوْ غنيٌ مُطْغياً، أَوْ مرضاً مُفسداً، أَو هرماً مُفْنداً أَو موتاً مُجهزاً أَوِ الدَّجَّال فشرُّ غَائب يُنتَظر، أَوِ السَّاعة فالسَّاعةُ أَدْهى وأَمر،» رواه الترمذي وقال: حديثٌ حسن .
ژباړه
[color=blue:2d1a91b4b2]د أبي هريرة رضي اللَّه عنه څخه روايت دی چه رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم
فرمايلي چه د اوو شيانو تر راتګ څخه د مخه سی ،
ايا تاسو انتظار کوۍ د داسي غريبۍ چه هر څه درڅخه هېر سي ،
او که انتظار کوۍ دداسي خانۍ چه طغيان او نافرماني راولي ،
او که د داسي مرض چه خراب کړي ،
او که د داسي زړېدو چه عقل کار پرېږدي (ختم سي )
او که د ناببره مرګ
اوکه د دجال - چه هغه ډېر بد غائب شئ دی چه انتظار ئې کيږي
اوکه انتظار کوۍ د قيامت نو هغه بيا ډېر تريخ دی [/color:2d1a91b4b2]
.......................................................................
94- الثامن: عنه أَن رسولَ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قال يوم خيْبر: «لأعطِينَّ هذِهِ الراية رجُلا يُحبُّ اللَّه ورسُوله، يفتَح اللَّه عَلَى يديهِ» قال عمر رضي اللَّهُ عنه: ما أَحببْت الإِمارة إلاَّ يومئذٍ فتساورْتُ لهَا رجَاءَ أَنْ أُدْعى لهَا، فدعا رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم عليَ بن أبي طالب، رضي اللَّه عنه، فأَعْطَاه إِيَّاها، وقالَ: «امش ولا تلْتَفتْ حتَّى يَفتح اللَّه عليكَ» فَسار عليٌّ شيئاً، ثُمَّ وقف ولم يلْتفتْ، فصرخ: يا رسول اللَّه، على ماذَا أُقاتل النَّاس؟ قال: «قاتلْهُمْ حتَّى يشْهدوا أَنْ لا إله إلاَّ اللَّه، وأَنَّ مُحمَّداً رسول اللَّه، فَإِذا فعلوا ذلك فقدْ منعوا منْك دماءَهُمْ وأَموالهُمْ إلاَّ بحَقِّها، وحِسابُهُمْ على اللَّهِ» رواه مسلم «فَتَساورْت» هو بالسِّين المهملة: أَيْ وثبت مُتطلِّعاً.
ژباړه :-
[color=cyan:2d1a91b4b2]د عنه (أبي هريرة رضي ) څخه روايت دی چه رسولَ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم
د خيبر د فتحي په ورځ و فرمايل چه زه نن د جنګ د مشرۍ جنډه داسي سړي
ته ورکوم چه هغه د الله او د رسول الله سره مينه لري ،او دا کلا (قلعه ) به الله
د هغه په لاس فتح کړي ، حضرت عمر رضي اللَّهُ عنه وايي :چه ما هيڅ کله
د مشرۍ خواهش ندی کړی ،بېله دې ورځي ، نو ما سر راپورته کړۍ په دې
خاطر (چه جنډۍ په لاس راکړي ) نو رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم ،علي بن
أبي طالب رضي اللَّه عنه راوغوښتۍ او جنډه يي هغه ته ورکړه او ورته ويي
فرمايل چه ځه په هيڅ شي کي فکر مه کوه تر هغو چه الله فتح درکړي ،
نو حضرت علی رضي اللَّه عنه روان سو شاوخوا يي کتل ودرېدی او ږغ يي وکړ
چه يا رسول اللَّه، په کومه خبره د خلکو سره جنګ وکړم يعني ترڅه وخته ؟
نو مبارک ورته وفرمايل چه تر هغو جنګ ورسره کوه چه داسي اقرار وکړي
چه بېله يوه الله بل هيڅوک د عبادت لايق نسته او محمد د الله رسول دی
نو کلهچه يي داسي اقرار وکړی ، نو يي خپله وينه (سرونه) او مالونه درڅخه
خلاص کړل ، إلاَّ د حق مطابق (يعني د قانوني او شرعي سزاسره قتل کېدی سي)
او حساب يي د الله پر ذمه دی [/color:2d1a91b4b2]
..............................................................
..................................................11- [size=24:2d1a91b4b2][color=red:2d1a91b4b2]بابُ المجاهدة[/color:2d1a91b4b2][/size:2d1a91b4b2]
.......................................په عبادت کښي کوښښ کولو بيان
ع کريم حليمي
15.12.2006
قال الله تعالی : وَ الَّذِينَ جَهَدُوا فِينَا لَنهْدِيَنهُمْ سبُلَنَا وَ إِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِينَ(69)سوره عنكبوت
ژباړه :-
[color=blue:b123ed31a5]څوک چه زموږ په لاره کښي (په خلوص نيت ) کوښښ کوي موږ به خامخا خپلي
لاري ور وښوو ،او خدای د نېکوکارو سره دی [/color:b123ed31a5]
......................................................................
قال الله تعالی : وَ اعْبُدْ رَبَّك حَتى يَأْتِيَك الْيَقِينُ(99) سوره حجر
ژباړه :- [color=cyan:b123ed31a5]د خپل رب عبادت کوه تر هغوچه مرګ درته راځي [/color:b123ed31a5]
......................................................................................
قال الله تعالی : وَاذْكُرِ اسْمَ رَبِّكَ وَتَبَتَّلْ إِلَيْهِ تَبْتِيلاً (8 )سوره مزمل
ژباړه :-
[color=cyan:b123ed31a5]او يادوه نوم د رب خپل او هغه ته له ټولو را جلا سه [/color:b123ed31a5]
......................................................................
قال الله تعالی : فَمَن يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْراً يَرَهُ(7)سوره زلزله
ژباړه :-
[color=blue:b123ed31a5]پس څوک چه د يوې ذرې په اندازه نېکي وکړي وبه يي ويني (په دې دنيا يا په آخرت کښي )[/color:b123ed31a5]
........................................
قال الله تعالی : وَ مَا تُقَدِّمُوا لاَنفُسِكم مِّنْ خَيرٍ تجِدُوهُ عِندَ اللَّهِ هُوَ خَيراً وَ أَعْظمَ أَجْراً
(20)سوره مزمل
ژباړه :-
[color=cyan:b123ed31a5]او هر هغه څه چه وړاندي لېږۍ د خپلو ځانونو له پاره خير او نېکۍ ، هغه به ووينۍ او ومومۍ په بهتره طريقه او عظيم ثواب [/color:b123ed31a5]
.................................................................
قال الله تعالی : وَ مَا تُنفِقُوا مِنْ خَيرٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلِيمٌ(273)سوره بقره
ژباړه :-
[color=blue:b123ed31a5]کوم مال چه د الله په لار کښي خرڅ کوې بې شکه الله په هغه ښه خبر دی [/color:b123ed31a5]
..........................................................
95- فالأَول: عن أبي هريرة رضي اللَّه عنه. قال قال رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: «إِنَّ اللَّه تعالى قال: منْ عادى لي وليًّاً. فقدْ آذنتهُ بالْحرْب. وما تقرَّبَ إِلَيَ عبْدِي بِشْيءٍ أَحبَّ إِلَيَ مِمَّا افْتَرَضْت عليْهِ: وما يَزالُ عبدي يتقرَّبُ إِلى بالنَّوافِل حَتَّى أُحِبَّه، فَإِذا أَحبَبْتُه كُنْتُ سمعهُ الَّذي يسْمعُ به، وبَصره الذي يُبصِرُ بِهِ، ويدَهُ التي يَبْطِش بِهَا، ورِجلَهُ التي يمْشِي بها، وَإِنْ سأَلنِي أَعْطيْتَه، ولَئِنِ اسْتَعَاذَنِي لأُعِيذَّنه»٠٠٠٠٠٠٠٠٠٠ رواه البخاري.
«آذنتُهُ» أَعلَمْتُه بِأَنِّي محارب لَهُ «استعاذنِي» رُوى بالنون وبالباءِ.
[color=cyan:b123ed31a5]ژباړه :-
ابو هريرة رضي اللَّه عنه روايت کوي چه رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم فرمائلي ،
چه الله پاک فرمايي ، څوک چه زما د دوست سره دښمني وکړي نو د هغه سره
د جنګ اعلان کوم ، او زمابنده زما د فرض سوي محبوبو شيانو په ذريعه ماته
قرب حاصلوي ،تر دې چه زه د هغه سره محبت راواخلم ، هرکله چه زه د هغه سره
محبت راواخلم او هرکله چه زه ورسره محبت شروع کړم
نو زه د هغه غوږ سم چه په هغه سره اوري ، او د هغه سترګه سم چه په هغه سره
ويني ، او د هغه لاس سم چه په هغه سره نيول کوي ، او د هغه پښه سم چه په هغه
سره ګرځي ،(يعني د هغه لاس ،پښې ، سترګي ،غوږونه هرڅه د الله د حکم تابع سي ) او که هغه زما څخه څه شئ غواړي ، نو زه ئې ورکوم ، اوکه زما
څخه پناه وغواړي ، نو زه پناه ورکوم ...........[/color:b123ed31a5]
.......................................................................
96- الثاني: عن أَنس رضي اللَّه عنه عن النبي صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم فيمَا يرْوِيهِ عنْ ربهِ عزَّ وجَلَّ قال: «إِذَا تقرب الْعبْدُ إِليَّ شِبْراً تَقرَّبْتُ إِلَيْهِ ذِراعاً، وإِذَا تقرَّب إِلَيَّ ذراعاً تقرَّبْتُ منه باعاً، وإِذا أَتانِي يَمْشِي أَتيْتُهُ هرْوَلَة» رواه البخاري.
ژباړه :-
[color=blue:b123ed31a5]أَنس رضي اللَّه عنه روايت کوي په هغه احاديثو کښي چه مبارک د خپل رب څخه
روايت کوي :-فرمايي چه کله چه زما بنده زماد قرب حاصلولو کوښښ کوي نو
چه هغه يوه لوېشت رانزدې سي ، نو زه ديوه لاس (د اوږدو په ندازه) ورنزدې سم
او که هغه يو لاس رانزدې سي نو زه د خرڅوونکي يا بازار په اندازه ور نزدې سم
او که بنده ماته کرار کرار رانزدې سي زه چابک ورنزدې کېږم [/color:b123ed31a5]
..........................................
97- الثالث: عن ابن عباس رضي اللَّه عنه قال: قال رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: «نِعْمتانِ مغبونٌ فيهما كثير من الناس: الصحة والفراغ» رواه مسلم.
ژباړه
[color=cyan:b123ed31a5]ابن عباس رضي اللَّه عنه روايت کوي چه مبارک فرمايلي چه :
دوه نعمتونه داسي دي چه ډير خلق په کښي تاوان کوي چه يو نعمت د صحت دی او بل د فراغت دی
(لکه څرنګه چه لازم وي هغسي په ښه شان عبادت نه په کښي کوي ) [/color:b123ed31a5]
..........................................................
98- الرابع: عن عائشة رضي اللَّه عنها أَنَّ النَّبِيَّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم كَان يقُومُ مِنَ اللَّيْلِ حتَّى تتَفطَرَ قَدمَاهُ، فَقُلْتُ لَهُ، لِمْ تصنعُ هذا يا رسولَ اللَّهِ، وقدْ غفَرَ اللَّه لَكَ مَا تقدَّمَ مِنْ ذَنبِكَ وما تأخَّرَ؟ قال: «أَفَلاَ أُحِبُّ أَنْ أكُونَ عبْداً شكُوراً؟» متفقٌ عليه. هذا لفظ البخاري، ونحوه في الصحيحين من رواية المُغيرة بن شُعْبَةَ.
ژباړه
[color=cyan:b123ed31a5]له عائشة رضي اللَّه عنها څخه روايت دی چه مبارک صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم به
د شپې په نفلونو کښي دومره و درېدلی چه پښې مبارکي به يي وپړسېدلې
ما ورته عرض وکړی چه يارسول الله ته دومره تَكَلَّفَ ولي کوې ٠ الله تعالی
خو تاته اولي او اخري ټولي غلطۍ او ذنب معاف کړي دي - مبارک وفرمايل
چه : ايا دا زه خوښه نه کړم چه شکر کوونکی بنده سم [/color:b123ed31a5]
................................................................
99- الخامس: عن عائشة رضي اللَّه عنها أنها قالت: «كان رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم إذَا دَخَلَ الْعشْرُ أحيا اللَّيْلَ، وأيقظ أهْلهْ، وجدَّ وشَدَّ المِئْزَرَ» متفقٌ عليه.
والمراد: الْعشْرُ الأواخِرُ من شهر رمضان: «وَالمِئْزَر»: الإِزارُ وهُو كِنايَةٌ عن [color=blue:b123ed31a5]اعْتِزَال النِّساءِ[/color:b123ed31a5]، وقِيلَ: المُرادُ تشْمِيرهُ للعِبادَةِ. يُقالُ: شَددْتُ لِهذا الأمرِ مِئْزَرِي، أيْ: تشمرتُ وَتَفَرَّغتُ لَهُ.
ژباړه
[color=cyan:b123ed31a5]له عائشة رضي اللَّه عنها څخه روايت دی چه د رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم
عادت داسي وو ، چه د روژې د مياشتي اخري لس ورځي چه به شروع سوې
ټوله شپه به ئې په عبادت تېروله ، او د کور اهل به ئې هم راويښول ، او په
عبادت کښي به يي ډير کوښښ کاوه ، او لنګ به يي ټنګ وترلی [/color:b123ed31a5]
(مِئْزَرِ يوه کنايه ده د عربي محاورې ،لکه په پښتو کښي موږ وايو ملا يي ورته
وتړلي او يا ملا ورته وټړه )
..................................................
100- السادس: عن أبي هريرة رضي اللَّه عنه قال: قال رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: «المُؤمِن الْقَوِيُّ خيرٌ وَأَحبُّ إِلى اللَّهِ مِنَ المُؤْمِنِ الضَّعِيفِ وفي كُلٍّ خيْرٌ. احْرِصْ عَلَى مَا ينْفَعُكَ، واسْتَعِنْ بِاللَّهِ وَلاَ تَعْجَزْ. وإنْ أصابَك شيءٌ فلاَ تقلْ: لَوْ أَنِّي فَعلْتُ كانَ كَذَا وَكذَا، وَلَكِنْ قُلْ: قدَّرَ اللَّهُ، ومَا شَاءَ فَعَلَ، فَإِنَّ لَوْ تَفْتَحُ عَمَلَ الشَّيْطَان». رواه مسلم.
ژباړه
[color=blue:b123ed31a5]د ابو هريرة رضي اللَّه عنه څخه روايت دی چه رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم
فرمايلي دي چه قوي مؤمن ډېر بهتر دی او د الله خوښ دی تر ضعيفه مؤمن
دواړه خير دي ، د اخرت د فايدې په کار کښي کوښښ کوه ، او د الله څخه
کومک غواړه ، او سستي مه کوه ، که يو څه تکليف در ورسېدۍ نو داسي
مه وايه چه که مي داسي هاسي مي کړيوای نو دا کار به شوی وای ، بلکي
داسي وايه چه قدر به هم داسي وو څنګه چه د الله خوښه وه ، هغه ئې وکړه
ځکه چه لفظ د(( لو (که ) )) شيطان ته لاره پرانزي [/color:b123ed31a5]
............................................
101- السابع: عنه أَنَّ رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قال: «حُجِبتِ النَّارُ بِالشَّهَواتِ، وحُجِبتْ الْجَنَّةُ بَالمكَارِهِ» متفقٌ عليه.
وفي رواية لمسلم: «حُفَّت» بَدلَ «حُجِبتْ» وهو بمعناهُ: أيْ: بينهُ وبيْنَهَا هَذا الحجابُ، فإذا فعلَهُ دخَلها.
ژباړه
[color=cyan:b123ed31a5]سر بېره پر دې د ابو هريره رضي اللَّه عنه څخه روايت دی چه رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم فرمايلي دي چه : دوږخ ستر او پټ سوی دی په نفساني خواهشاتو
او جنت پټ سوی دی په تکليفونو [/color:b123ed31a5]
......................................................
102- الثامن: عن أبي عبد اللَّه حُذَيْفةَ بن اليمانِ، رضي اللَّهُ عنهما، قال: صَلَّيْتُ مع النَّبِيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم ذَاتَ ليَْلَةٍ، فَافَتَتَحَ الْبقرة، فقُلْت يرْكَعُ عِندَ المائة، ثُمَّ مضى، فَقُلْت يُصلِّي بِهَا في رَكْعةٍ، فَمَضَى.
فَقُلْت يَرْكَع بهَا، ثمَّ افْتتَح النِّسَاءَ، فَقَرأَهَا، ثمَّ افْتتح آلَ عِمْرانَ فَقَرَأَهَا، يَقْرُأُ مُتَرَسِّلاً إذَا مرَّ بِآيَةٍ فِيها تَسْبِيحٌ سَبَّحَ، وإِذَا مَرَّ بِسْؤالٍ سَأل، وإذَا مَرَّ بِتَعَوذٍ تَعَوَّذَ، ثم ركع فَجعل يقُول: «سُبحانَ رَبِّيَ الْعظِيمِ» فَكَانَ ركُوعُه نحْوا مِنْ قِيامِهِ ثُمَّ قَالَ: «سمِع اللَّهُ لِمن حمِدَه، ربَّنا لك الْحمدُ» ثُم قَام قِياماً طوِيلاً قَريباً مِمَّا ركَع، ثُمَّ سَجَدَ فَقالَ: «سبحان رَبِّيَ الأعلَى» فَكَانَ سُجُوده قَرِيباً مِنْ قِيامِهِ». رواه مسلم.
ژباړه
[color=blue:b123ed31a5]له أبي عبد الله حذيفة بن اليمانِ، رضي اللهُ عنهما،څخه روايت دی چه يوه شپه
مي د نبي صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم سره لمنځ وکړی نو مبارک سورة بقرة شروع کړه
ما په زړه کښي ويل چه په سل ايته پوره کولو به رکوع وکړي خو هغه نور
مخ ته ولاړی بيامي ويل چه ټول سورت به په يوه رکعت کښي پوره کړي نو
به رکوع وکړي خو بيا هم پر مخ روان وو سوره نساء شروع کړه هغه يي هم
پوره کړه او بيا يي سوره آل عمران يي شروع کړ ښه په آرام ترتيل سره کله
چه د به د تسبيح آيت راغلی تسبيح به يي وويل چه د دعا آيت به راغلی
نو دعا به يي وکړه چه د امان غوښتو پر آيت به راغلی نو امان به يي وغوښتی
بيا ئې رکوع وکړه او سُبحانَ رَبِّيَ الْعظِيمِ په ويلو يي شروع وکړه نو رکوع يي
هم تقريبا د قيام په اندازه اوږده وکړه بيا يي سمِع اللَّهُ لِمن حمِدَه، ربَّنا لك الْحمدُ
وويل او ودرېدی دا قومه يي هم تقريبا د قيام په اندازه وه او بيا يي سجده وکړه
سبحان رَبِّيَ الأعلَى شروع کړه او سجده ئې هم تقريبا همره اوږده وه[/color:b123ed31a5]
.....................................................
103- التاسع: عن ابن مسعودٍ رَضِيَ اللَّهُ عنه قال: صلَّيْت مع النَبِيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم لَيلَةً، فَأَطَالَ الْقِيامَ حتَّى هممْتُ أَنْ أجْلِسَ وَأدعَهُ. متفقٌ عليه.
ژباړه :
[color=cyan:b123ed31a5]د عبدالله بن مسعودٍ رَضِيَ اللَّهُ عنه څخه روايت دی چه يوه شپه مي
له نبي صلى الله عَليه وسَلَّم سره لمونځ کولی نو مبارک قيامه دومره اوږده کړه
چه زما زړه ته حُزْن يا بد او خراب خيال راغلی - چا پوښتنه ورڅخه وکړه
چه څرنګه خراب خيال درته راغلی وو ، هغه وويل چه داسي خيال راغلی
چه زه کښېنم او مبارک صلی الله عليه وسلم ولاړ پرېږدم [/color:b123ed31a5]
...................................................
ع کريم حليمي
04.01.2007
104- العاشر: عن أنس رضي اللَّه عنه عن رسولِ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قال: «يتْبعُ الميْتَ ثلاثَةٌ: أهلُهُ ومالُه وعمَلُه، فيرْجِع اثنانِ ويبْقَى واحِدٌ: يرجعُ أهلُهُ ومالُهُ، ويبقَى عملُهُ» متفقٌ عليه.
ژباړه
[color=cyan:467519536c]د حضرت أنس رضي اللَّه عنه څخه رايت دی چه رسولِ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم
فرمايلي دي ، د مړي سره درې شيان روان وي ، خپلوان - مال -او عمل
دوه واپس ورخڅه ولاړ سي يو ورسره پاته سي - خپلوان او مال ترې واپس سي
او عمل ورسره پاته سي [/color:467519536c]
.....................................................
105- الحادي عشر: عن ابن مسعودٍ رضيَ اللَّهُ عنه قال: قال النبيُّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: «الجنة أقَربُ إلى أَحدِكُم مِنْ شِراكِ نَعْلِهِ والنَّارُ مِثْلُ ذلِكَ» رواه البخاري.
ژباړه
[color=blue:467519536c]له ابن مسعودٍ رضيَ اللَّهُ عنه څه روايت دی چه نبي صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم
فرمايلي دي چه : په تاسو کښي هر يوه ته جنت د بوټ تر تڼۍ (بند کفش )
څخه ډېر نزدې دی او دوزخ هم داسي دی [/color:467519536c]
...............................................
106- الثاني عشر: عن أبي فِراس رَبِيعةَ بنِ كَعْبٍ الأسْلَمِيِّ خادِم رسولِ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم، ومِنْ أَهْلِ الصُّفَّةِ رضي اللَّهُ عنه قال: كُنْتُ أبيتُ مع رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم، فآتِيهِ بِوَضوئِهِ، وحاجتِهِ فقال: «سلْني» فقُلْت: أسْألُكَ مُرافَقَتَكَ في الجنَّةِ. فقالَ: «أوَ غَيْرَ ذلِك؟» قُلْت: أسْألُكَ مُرافَقَتَكَ في الجنَّةِ. فقالَ: «أوَ غَيْرَ ذلِك ؟» قُلْت: هو ذَاك. قال: «فأَعِنِّي على نَفْسِكَ بِكَثْرةِ السجُودِ» رواه مسلم.
ژباړه
[color=cyan:467519536c]أبي فِراس رَبِيعةَ بنِ كَعْبٍ الأسْلَمِيِّ څخه ، چه د حضور صلی الله عليه و سلم خادم
او د اصحاب صُّفه څخه وو، روايت دی چه زه به د شپی د مبارک ص سره وم
د اودس له پاره مي اوبه ورته راوړلې او نور ضروريات به مي هم ور پوره کول
يو وار ئې راته و فرمايل چه زما څخه څه وغواړه ! نو ما عرض ورته وکړ
ستاسو څخه دا غواړم ، چه په جنت کښي مي ستاسو ملګرتيا نصيب سی
او بيا ئې وفرمايل چه له دې څه علاوه څه غواړي ؟ ما عرض ورته وکړی
بس همدغه غواړم ، نو مبارک و فرمايل چه ښه ،نو د خپل ځان په حق کښي
زما سره په کثرت د سجدو امداد وکړه [/color:467519536c]
..................................................
107- الثالث عشر: عن أبي عبد اللَّه ويُقَالُ: أبُو عبْدِ الرَّحمنِ ثَوْبانَ موْلى رسولِ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قال: سمِعْتُ رسولَ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يقول: عليكَ بِكَثْرةِ السُّجُودِ، فإِنَّك لَنْ تَسْجُد للَّهِ سجْدةً إلاَّ رفَعكَ اللَّهُ بِهَا درجةً، وحطَّ عنْكَ بِهَا خَطِيئَةً» رواه مسلم.
ژباړه
[color=blue:467519536c]حضرت ابوعبدالله رض او عبدالرحمن هم ورته ويلی سی چه نوم ئې ثوبان دی
د مبارک ازادسوی غلام روايت کوي ، چه ما د مبارک څخه اورېدلي دي
چه سجدې پر ځان لازمي کړه ، ځکه چه ته کومه سجده الله ته وکړې ، هغه به
ور باندي ستا يوه درجه پورته کړي ، او يوه ګناه به درته معاف کړي [/color:467519536c]
.................................................
108- الرابع عشر: عن أبي صَفْوانَ عبدِ اللَّه بن بُسْرٍ الأسلَمِيِّ، رضي اللَّه عنه، قال: قال رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: «خَيْرُ النَّاسِ مَن طالَ عمُرُه وَحَسُنَ عملُه» رواه الترمذي، وقال حديثٌ حسنٌ.
«بُسْر»: بضم الباءِ وبالسين المهملة.
ژباړه
[color=cyan:467519536c]له ابوصفوان عبدالله بن بسر اسلمي رض څخه روايت دی ، په خلکو کښي بهتر
سړی هغه دی چه عمر ئې ډير او عمل يي ښه وي [/color:467519536c]
....................................................
109- الخامس عشر: عن أنسٍ رضي اللَّه عنه، قال: غَاب عمِّي أَنَسُ بنُ النَّضْرِ رضي اللَّهُ عنه، عن قِتالِ بدرٍ، فقال: يا رسولَ اللَّه غِبْت عن أوَّلِ قِتالٍ قَاتلْتَ المُشرِكِينَ، لَئِنِ اللَّهُ أشْهَدَنِي قتالَ المشركين لَيُرِيَنَّ اللَّهُ ما أصنعُ، فلما كانَ يومُانْكشَفَ المُسْلِمُون فقال: اللَّهُمَّ أعْتَذِرُ إليْكَ مِمَّا صنَع هَؤُلاءِ يَعْني أصْحَابَه وأبرأُ إلَيْكَ مِمَّا صنعَ هَؤُلاَءِ يعني المُشْرِكِينَ ثُمَّ تَقَدَّمَ فَاسْتَقْبَلَهُ سعْدُ بْنُ مُعاذٍ، فَقالَ: يا سعْدُ بْنَ معُاذٍ الْجنَّةُ ورَبِّ الكعْبةِ، إِنِى أجِدُ رِيحَهَا مِنْ دُونِ أُحُدٍ. قال سعْدٌ: فَمَا اسْتَطعْتُ يا رسول اللَّه ماصنَعَ، قَالَ أنسٌ: فَوجدْنَا بِهِ بِضْعاً وثمانِينَ ضَرْبةً بِالسَّيفِ، أوْ طَعْنَةً بِرُمْحٍ، أو رمْيةً بِسهْمٍ، ووجدْناهُ قَد قُتِلَ وَمثَّلَ بِهِ المُشرِكُونَ فَما عرفَهُ أَحدٌ إِلاَّ أُخْتُهُ بِبنَانِهِ. قال أنسٌ: كُنَّا نَرى أوْ نَظُنُّ أنَّ هَذِهِ الآيَة نزلَتْ فيهِ وَفِي أشْباهِهِ: [مِنَ المُؤْمِنِينَ رِجالٌ صدقُوا ما عَاهَدُوا اللَّه علَيهِ] [الأحزاب: 23] إلى آخرها. متفقٌ عليه.
قوله: «لَيُريَنَّ اللَّهُ» رُوى بضم الياءِ وكسر الراءِ، أي لَيُظْهِرنَّ اللَّهُ ذَلِكَ لِلنَّاسِ، ورُوِى بفتحهما، ومعناه ظاهر، واللَّه أعلم.
ژباړه
[color=blue:467519536c]له حضرت انس رضی الله عنه څخه روايت دی ، چه زما تره انس بن نضر
رضی الله عنه د بدر په غزا کښي نه ووشريک سوی ، نو ده عرض وکړ چه : يا رسول الله
زه و لمړي جنګ ته چه تاسو د مشرکانو سره کړی دی غير حاضر وم ،
که الله تعالی بيا د مشرکانو سره موقع راکړه ، نو الله تعالی به خلقوته وښووي
چه زه څرنګه
جنګ کوم ، نو بيا کله چه د أُحد د غزا په ورځ مسلمانان ګډوډ سول ، نو
حضرت انس وويل - ياالله : زه د خپلو ملګرو له طرفه معافي غواړم او د
مشرکانو
د عمل څه بېزاره يم ، نو بيا د جنګ ميدان ته ور مخ ته سو ، نو سعد بن معاذ
رض په مخه ورغلی ورته وئې ويل چه اې سعده ! جنت دی ، قسم په خدای چه
د کعبې او د احد نه دې خوا څه د جنت بوی راځي
سعد بن معاذ رض عرض وکړی ، يا رسول الله ! هغه چه څه وکړل (يعني هغه چه
په بهادری و جنګېدلی )زه د هغه د بيان طاقت نه لرم
حضرت انس رض وايي ، چه موږ د هغه پر بدن تر اتيا زيات زخمونه وليدل
د تورو ، نېزو او غشو زخمونه ، هغه قتل سوی وو او مشرکانو ئې مثله کړی وه
يعني شکل ئې پېژندګلوۍ نه وو هيچا نه پېږندلی بې خپلي خور څخه ، چه هغې
د ګوتو په سرونو وپېږندلی - حضرت انس فرمايي چه : زموږ داخيال دی چه
دا ورستي ايتونه دده او دغه شان د نورو ځوانانو په حق کښي نازل سوي دي
ارشاد دی : په مؤمنانو کښي ځني ځوانان داسي دي چه دالله سره کړي وعدې ئې
پوره کړې ٠٠٠٠٠ إلى آخرها (الأحزاب: 23 )[/color:467519536c]
..........................................................
ع کريم حليمي
05.02.2007
110- السادس عشر: عن أبي مسعود عُقْبَةَ بن عمروٍ الأنصاريِّ البدريِّ رضي اللَّهُ عنه قال: [color=green:a2917b2f5a]لمَّا نَزَلَتْ آيةُ الصَّدقَةِ كُنَّا نُحَامِلُ عَلَى ظُهُورِنا. فَجَاءَ رَجُلٌ فَتَصَدَّقَ بِشَيْءٍ كَثِيرٍ فَقَالُوا: مُراءٍ، وجاءَ رَجُلٌ آخَرُ فَتَصَدَّقَ بِصَاعٍ فقالُوا: إنَّ اللَّه لَغَنِيٌّ عَنْ صاعِ هَذَا، فَنَزَلَتْ [/color:a2917b2f5a]{[color=red:a2917b2f5a]الَّذِينَ يَلْمِزُونَ المُطَّوِّعِينَ مِنَ المُؤْمِنِينَ فِي الصَّدَقَاتِ وَالَّذِينَ لاَ يَجِدُونَ إلاَّ جُهْدَهُمْ...[/color:a2917b2f5a]} [التوبة 79] الآية. متفقٌ عليه.
«ونُحَامِلُ» بضم النون، وبالحاءِ المهملة: أَيْ يَحْمِلُ أَحَدُنَا على ظَهْرِهِ بِالأجْرَةِ، وَيَتَصَدَّقُ بها.
ژباړه :-
[color=cyan:a2917b2f5a]حضرت ابو سعود عُقْبَه بن عمرو الأنصاري بدري رضی الله عنه څه روايت دی
چه کله د صدقې ايت نازل سو ،نو موږ به په شا پېټي وړل او د هغې مزدوري به
مو په صدقه کښي پيش کوله ، يوه سړي ډيره صدقه راوړه نو منافقانو ويل
دا ريا کار دی ، او يو غريب سړي يو صاع (يو وزن ) صدقه کړه ، نو منافقانو
به وويل چه الله ددې صاع څخه بې پروا دی ، نو دا اياتونه نازل سوه
دا هغه خلګ دي چه په خپله ارزو خيرات کونکو مؤمنانو ته د خيرات په حقله
ملامتيا کوي ، او هغه کسان چه د محنت مزدورۍ ګټلی مال خيرات کوي
يعني چه په هغوی باندي خندا کوي خدای په دوی پوري خندا کوي ٠٠٠٠ التوبة 79[/color:a2917b2f5a]
.........................................................................
111- السابَع عشر: عن سعيدِ بنِ عبدِ العزيزِ، عن رَبيعةَ بنِ يزيدَ، عن أَبِي إدريس الخَوْلاَنيِّ، عن أَبِي ذَرٍّ جُنْدُبِ بنِ جُنَادَةَ، رضي اللَّهُ عنه، عن النَّبِيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم فيما يَرْوِى عَنِ اللَّهِ تباركَ وتعالى أنه قال: «[color=cyan:a2917b2f5a]يا عِبَادِي إِنِّي حَرَّمْتُ الظُّلْمَ عَلَى نَفْسِي وَجَعَلْتُهُ بَيْنَكُمْ مُحَرَّماً فَلاَ تَظالمُوا، يَا عِبَادِي كُلُّكُم ضَالٌّ إِلاَّ مَنْ هَدَيْتُهُ، فَاسْتَهْدُوني أهْدكُمْ، يَا عِبَادي كُلُّكُمْ جائعٌ إِلاَّ منْ أطعمتُه، فاسْتطْعموني أطعمْكم، يا عبادي كلكم عَارٍ إلاَّ مِنْ كَسَوْتُهُ فَاسْتَكْسُوني أكْسُكُمْ، يَا عِبَادِي إنَّكُمْ تُخْطِئُونَ بِاللَّيْلِ وَالنَّهَارِ وَأَنَا أغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعاً، فَاسْتَغْفِرُوني أغْفِرْ لَكُمْ، يَا عِبَادِي إِنَّكُمْ لَنْ تَبْلُغُوا ضُرِّي فَتَضُرُّوني، وَلَنْ تَبْلُغُوا نَفْعِي فَتَنْفَعُوني، يَا عِبَادِي لَوْ أَنَّ أوَّلَكُمْ وآخِركُمْ، وَإنْسَكُمْ وَجِنَّكُمْ كَانُوا عَلَى أتقَى قلبِ رجلٍ واحدٍ منكم ما زادَ ذلكَ فِي مُلكي شيئاً، يا عِبَادِي لو أَنَّ أوَّلكم وآخرَكُم وإنسَكُم وجنكُمْ كَانوا عَلَى أفْجَرِ قَلْبِ رَجُلٍ وَاحِدٍ مِنْكُمْ مَا نَقَصَ ذَلِكَ مِنْ مُلْكِي شَيْئاً، يَا عِبَادِي لَوْ أَنَّ أَوَّلَكُمْ وَآخِركُمْ وَإنْسَكُمْ وَجِنَّكُمْ، قَامُوا فِي صَعيدٍ وَاحدٍ، فَسألُوني فَأعْطَيْتُ كُلَّ إنْسانٍ مَسْألَتَهُ، مَا نَقَصَ ذَلِكَ مِمَّا عِنْدِي إِلاَّ كَمَا َيَنْقُصُ المِخْيَطُ إِذَا أُدْخِلَ البَحْرَ، يَا عِبَادِي إنَّما هِيَ أعْمَالُكُمْ أُحْصِيهَا لَكُمْ، ثُمَّ أوَفِّيكُمْ إيَّاهَا، فَمَنْ وَجَدَ خَيْراً فَلْيَحْمِدِ اللَّه، وَمَنْ وَجَدَ غَيْرَ ذَلِكَ فَلاَ يَلُومَنَّ إلاَّ نَفْسَهُ». [/color:a2917b2f5a]قَالَ سعيدٌ: [color=green:a2917b2f5a]كان أبو إدريس إذا حدَّثَ بهذا الحديث جَثَا عَلَى رُكبتيه. رواه مسلم. وروينا عن الإمام أحمد بن حنبل رحمه اللَّه قال: ليس لأهل الشام حديث أشرف من هذا الحديث.[/color:a2917b2f5a]
ژباړه :-
[color=blue:a2917b2f5a]حضرت سعيد بن عبدالعزيز ربيعه بن يزيد څخه روايت کوي او هغه د ابوادريس الخولانی
څخه او هغه بيا د ابو ذر جندی بن جناده رض څخه او د رسول الله ص څه روايت کوي ، په هغو
رواياتو کښي چه حضور ئې د الله له طرفه بيانوي (حديث قدسي )
چه الله تعالی فرمايي ، اې زمابندګانو ! ما په خپل ځان ظلم حرام کړيدی او په تاسو کښي مي هم
په خپلو کښي يو پر بل ظلم حرام کړيدی نو په خپلو کښي يو پر بل ظلم مه کوی ، تاسو کښي هر
يو ګمراه دی بيله هغه چا څه ، چه زه ورته هدايت وکړم ، نو زما څه هدايت غواړۍ ، زه به درته هدايت کوم ،
اې زما بندګانو ! تاسو هر يو اوږي ياست ، بيله د هغه چه زه ورته خوراک ورکړم
نو زماڅه خوراک غواړی ، زه به خوراک درکړم ، اې زما بندګانو ! تاسي هريو بربنډ ياست
بيله هغه چا څه ، چه زه جامې ورکړم ، نو زما څخه جامې غواړی ، زه به جامې درکړم
اې زما بندګانو ! تاسو هر يو شپه او ورځ غلطۍ کوی ، او زه ټوله ګناهونه معاف وم ، نو زما څخه معافي غواړی
نو زه به مو معاف کړم ، اې زما بندګانو ! تاسوماته نقصان نه سئ رارسولی ، چه نقصان راکړی او نه فايده رارسولی سئ
چه فايده راکړی ، اې زما بندګانو ! که تاسو له اوله تر ورستي جن او خلک ټول د يوه بنده د زړه په شان پرهېزګاره سئ
کوم چه په تاسو کښي پرهېزګار وي ، نو په دې به زما په پاچاهۍ کښي فرق رانسي
اې زما بندګانو ! که تاسو له اوله تر ورستي جن او خلک ټول د يوه بنده د زړه په شان خراب سئ کوم چه په تاسو کښي
ډير خراب وي ، نوبه زما په پاچاهۍ کښي هيڅ کمئ رانه سي ، اې زما بندګانو !
که تاسو ټول له اوله بيا تر ورستي جن او انسانان په يو ميدان کښي راجمع سئ او هر يو زماڅخه سوال وکړی
نو زما په خزانو کښي به دومره کمی رانسي لکه يوه د خياط ستن چه په بحر کښ ډوبه سي ، اې زما بندګانو !
داهم ستاسو عملونه دي چه زه ئې درته رايو ځای کوم او بيا ئې پوره عوض درکوم
نو چاته چه يوڅه خير ورسيږي ، نو په کار ده چه د الله شکر ادا کړی ، او که چا ته بغير له خيره بل څه
ورسيږي ، نو خپل ځان ملامت کړۍ ، سعيد رض وايي کله چه به ابو ادريس دا حديث بيانولی نو پر زنګنو به سو (مسلم )
د امام احمد بن حنبل رح څخه روايت دی ، چه د شام له خلکوڅخه تر دې بل ښه حديث نشته[/color:a2917b2f5a]
......................................................................................................................
12..............................- [size=24:a2917b2f5a][color=red:a2917b2f5a]بابُ الحثِّ على الازدياد من الخير في أواخِر العُمر[/size:a2917b2f5a][/color:a2917b2f5a]
............په آخري عمر کښي د نيکۍ کارونو کښي ډير والی او ترغيب
112- وأمَّا الأحاديث فالأوَّل : عن أَبِي هريرة رضي اللَّه عنه ، عن النَّبِيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قال : [color=cyan:a2917b2f5a]«أعْذَرَ اللَّهُ إلى امْرِىءٍ أخَّرَ أجلَه حتى بلَغَ سِتِّينَ سنةً [/color:a2917b2f5a]» رواه البخارى.
قال العلماءُ معناه : لَمْ يتْركْ لَه عُذْراً إذ أمْهَلَهُ هذِهِ المُدَّةَ . يُقال : أعْذَرَ الرَّجُلُ إذا بلغَ الغاية في الْعُذْرِ .
ژباړه :-
[color=cyan:a2917b2f5a]له حضرت ابوهريره رضی الله عنه څه روايت دی چه ، نبی صلی الله عليه وسلم فرمايلي دي چه الله تعالی هيڅ عذر پرې نه ښاوه
هغه چاته چه د اجل ورځ ئې ورځنډولې تر څو چه د شپېتو کالو خاوند سي ، بخاري
علماوو ويلي د دې مطلب دادی ، چه څوک شپېتو کالو ته ورسيږي
عبادت او د نېکۍ کارونه دي ډير کړي ، هيڅ عذر ورته پاته نه دی او هيڅ عذر ئې د قبلېدونه دی [/color:a2917b2f5a]
...................................................................
113- الثاني : عن ابن عباس ، رضي اللَّه عنهما ، قال : [color=green:a2917b2f5a]كان عمر رضي اللَّه عنه يُدْخِلُنى مَع أشْياخ بْدرٍ ، فَكأنَّ بعْضَهُمْ وجدَ فِي نفسه فقال : لِمَ يَدْخُلُ هَذِا معنا ولنَا أبْنَاء مِثْلُه ،؟ فقال عمرُ : إِنَّهُ من حيْثُ علِمْتُمْ ، فدَعَانى ذاتَ يَوْمٍ فَأدْخلَنى معهُمْ ، فما رأَيْتُ أنَّه دعانى يوْمئِذٍ إِلاَّ لِيُرِيهُمْ قال : ما تقولون في قول اللَّه تعالى [/color:a2917b2f5a]: {[color=red:a2917b2f5a] إذا جاءَ نَصْرُ اللَّهِ والْفَتْحُ[/color:a2917b2f5a]} [الفتح : 1 ] [color=green:a2917b2f5a]فقال بَعضُهُمْ : أمِرْنَا نَحْمَدُ اللَّهَ ونَسْتَغْفِره إذَا نَصرنَا وفَتَحَ علَيْنَا . وسكَتَ بعضهُمْ فلم يقُلْ شيئاً فقال لى : أكَذلك تقول يا ابنَ عباس ؟ فقلت : لا . قال فما تقول ؟ قلت : هُو أجلُ رسولِ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم ، أعْلمَه له قال :[/color:a2917b2f5a] { [color=red:a2917b2f5a]إذا جَاءَ نَصْرُ اللَّهِ والْفتحُ[/color:a2917b2f5a]} [color=green:a2917b2f5a] وذلك علامة أجلِك [/color:a2917b2f5a]{ [color=red:a2917b2f5a]فَسَبِّحْ بِحمْدِ رَبِّكَ واسْتغْفِرْهُ إِنَّه كانَ تَوَّاباً[/color:a2917b2f5a]} [ الفتح : 3 ] [color=green:a2917b2f5a]فقال عمر رضي اللَّه عنه : ما أعْلَم منها إلاَّ ما تَقُول [/color:a2917b2f5a]. رواه البخارى .
ژباړه :-
[color=blue:a2917b2f5a]ابن عباس فرمايي چه د حضرت عمر داسي کول چه زه به ئې د بدر د غزا له اصحابو سره دننه ورغوښتلم
خو ځينو دا احساس کړه ، او هغه ته ئې وويل چه دا هلک زموږ سره څرنګه ته راغواړې ، دده همزولي خو زموږ زامن دي
هغه ورته وويل له دې حيثه چه تاسو ته مالومه ده ،چه دئ له اهل بيتو څخه دی ، او د قران ښريف عالم دی
عمرُ (ابن عباس ) فرمايي چه يوه ورځ حضرت عمر رض دوی مشرانو راوغوښتم او زه ئې هم راوغوښتم ، ما فکر وکړی چه
چه دوی ته زما يو څه ورشکاره کړي (زماعِلْم او پوهه په کتاب الله) ، نو د هغو
څه ئې پوښتنه وکړه ، چه تاسو د إذا جاءَ نَصْرُ اللَّهِ والْفَتْحُ په ايه کښي څه فکر کوی ؟
ځينو وويل چه موږ ته حکم سوی دی ، کله چه کاميابي درته راسي د الله مدد د مکې فتح ، د الله تعالی شکر ادا کړو
او بعضو څه ونه ويل ، نو عمر رض ماته وويل ، چه ته هم همداسي وايي ، ما ورته وويل چه ، نه !
نو حضرت عمر رض راته وويل چه ته څه وايي ؟ ما ورته وويل چه دا مبارک د مرګ خبر دی ، پاک خدای خبر ورکړی
چه کله چه فتح غلبه وکړې ، نو خبر سه چه ستا وظيفه او کار خلاص سو ، او د رحلت وخت دي رانزدې سو
نو د خدای حمد ډېر وايه او بخښني ورڅخه غواړه ، بې شکه چه خدای ډير توبه قبلونکی دی
نو حضرت عمر وويل ، چه زه هم تر دې نور او علاوه تر دې نه پوهيږم ، څه چه تا وويل
البخاري [/color:a2917b2f5a]
..................................................
114- الثالث : عن عائشةَ رضي اللَّه عنها قالت : [color=blue:a2917b2f5a]ما صَلَّى رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم صلاةً بعْد أَنْ نزَلَتْ علَيْهِ [/color:a2917b2f5a] { [color=red:a2917b2f5a]إذَا جَاءَ نصْرُ اللِّهِ والْفَتْحُ [/color:a2917b2f5a]} [color=blue:a2917b2f5a] إلاَّ يقول فيها : « سُبْحانك ربَّنَا وبِحمْدِكَ ، اللَّهُمَّ اغْفِرْ لى »[/color:a2917b2f5a] متفقٌ عليه .
وفي رواية الصحيحين عنها : كان رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يُكْثِر أنْ يَقُول فِي ركُوعِه وسُجُودِهِ : «[color=cyan:a2917b2f5a] سُبْحانَكَ اللَّهُمَّ ربَّنَا وَبحمْدِكَ ، اللَّهمَّ اغْفِرْ لي [/color:a2917b2f5a]» يتأوَّل الْقُرْآن .
معنى : « [color=brown:a2917b2f5a]يتأوَّل الْقُرُآنَ [/color:a2917b2f5a]» أيْ : يعْمل مَا أُمِرَ بِهِ في الْقُــرآنِ في قولِهِ تعالى : {[color=red:a2917b2f5a]فَسبِّحْ بِحمْدِ ربِّكَ واستَغْفِرْهُ [/color:a2917b2f5a]} .
وفي رواية لمسلم : كان رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يُكْثِرُ أنْ يَقولَ قبْلَ أَنْ يَمُوتَ : «[color=cyan:a2917b2f5a]سُبْحانَكَ اللَّهُمَّ وبِحْمدِكَ ، أسْتَغْفِركَ وأتُوبُ إلَيْكَ [/color:a2917b2f5a]» . قالت عائشةُ : قلت : يا رسولَ اللَّه ما هذِهِ الكلِمَاتُ الَّتي أرَاكَ أحْدثْتَها تَقولها ؟ قــال : « جُعِلَتْ لِي علامةٌ في أمَّتي إذا رَأيتُها قُلتُها {[color=red:a2917b2f5a]إذَا جَاءَ نَصْرُ اللِّهِ والْفَتْحُ [/color:a2917b2f5a]} إلى آخر السورة».
وفي رواية له : كان رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يُكْثِرُ مِنْ قَوْلِ : « سُبْحانَ اللَّهِ وبحَمْدِهِ . أسْتَغْفِرُ اللَّه وَأَتُوبُ إلَيْه » . قالت : قلت : يا رسولَ اللَّه ، أَرَاكَ تُكْثِرُ مِنْ قَوْل : سُبْحَانَ اللَّهِ وبحمْدِهِ ، أسْتغْفِر اللَّه وأتُوبُ إليْهِ ؟ فقال : « أخْبرني ربِّي أنِّي سَأرَى علاَمَةً فِي أُمَّتي فَإِذَا رأيْتُها أكْثَرْتُ مِن قَوْلِ : سُبْحانَ اللَّهِ وبحَمْدِهِ ، أسْتَغْفِرُ اللَّه وَأتُوبُ إلَيْهِ : فَقَدْ رَأَيْتُها: {إذَا جَاءَ نَصْرُ اللِّهِ والْفَتْحُ } فَتْحُ مَكَّةَ ، { ورأيْتَ النَّاس يدْخُلُونَ فِي دِينِ اللَّهِ أفْوَاجًا ، فَسبحْ بحمْدِ ربِّكَ واسْتَغفِرْهُ إنَّهُ كانَ توَّاباً } .
ژباره :-له بي بي عائشې رض څه رايت دی کله چه إذَا جَاءَ نصْرُ اللِّهِ والْفَتْحُ ، ايت نازل سو ، نو مبارک عليه السلام به په لمانځه کښي دا جملې ويلې چه سُبْحانك ربَّنَا وبِحمْدِكَ ، اللَّهُمَّ اغْفِرْ لى ، د بخاري او مسلم په يوه بل روايت کښي راغلي چه
مبارک عليه السلام به په رکوع او سجدو دا څو جملې ډېري ويلې چه سُبْحانَكَ اللَّهُمَّ ربَّنَا وَبحمْدِكَ ، اللَّهمَّ اغْفِرْ لي يتأوَّل الْقُرْآن
نوربيا
.....................................
115- الرابع : عن أنسٍ رضي اللَّهُ عنه قال : إنَّ اللَّه عزَّ وجلَّ تَابعَ الوحْيَ على رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قَبْلَ وَفَاتِهِ ، حتَّى تُوُفِّى أكْثَرَ مَا كَانَ الْوَحْيُ . متفقٌ عليه .
.................................................
116- الخامس : عن جابر رضي اللَّه عنه قال : قال رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم : « يُبْعثُ كُلُّ عبْدٍ على ما مَاتَ علَيْهِ » رواه مسلم .