د کلی وا ده
د نا وې ملګری پيغلې چې د نا وې لاس او پښې ورسره کړي نو بيا خپل لاسونه ډ يرښا يسته سره کوي. کليو ا لې پيغلې چې ترځو وا د ه شوي نه وي پيښې په نکر يزو نه سر ې کوي وا يي چی پيغله چی پښې نکريزې کړي نو بيا خد ا ی (ج) مکړه هغه پيغله بد خو يه کيږي . نو ځکه خولاس سره کوي ا و پيښی سپينې پريږدي ا و خوب ته ځي . او ورا با ڼې پيغلی چې د نا وی مو ټى ورخلاس کړ ي نو بيا بيرته هغې کوټې ته را ځی چی
اول پکښې نا ستې وې ا و هلته سندری د نا وې مور پلار ا و ورڼو خو يند و ته ستا ينې کوي کليوا لې ښځې چې د واده پرمها ل د اسې سندرې وا يي چې نا وې پرې ژاړي ا و يا خو دناوی مور يا پلار يا خويند ې ژړوي هغو ټولو سندرو ته ستا ينې وا يی . هغه د اسې ټيکی و ايی چی زړه ډير مايوسه او نری کوي. ډير وخته خو ستا ينی زړی ښځې کوي . د کلي ستاينی په لاندی ډ ول ويلى کيږي:
##
د سهار موشکڼه باد دې رپوينه
په مور ګرانې لورې خوب د زنګه وينه
##
ا وښيا رې نا وې مزى دې زرغون دى
دا نن شپه دی دلی سبا بيل تون دى
##
خد ا يه (ج) ورور يی وزي ا و ننوزی
خور يې د باز مرغۍ ده ، د باز مرغۍ سهار له ګتو وزي
##
دی موږ ناوې کنکی د موږ ته نه ژاړي
چی ز ما لغته ا وخوری بيا به ښه ژاړي
##
نا وې چې ا وښ ته و خيژ ې نا رې کړه
نا وې پر خپل پلار دې کو لمی پرې کړه
##
په شا ګد ر ولا ړې ، سپينې پا يڅې د ې ولا ړې
په ورڼو ګرا نې خورې د ليورو منځ ته ولاړې
##
نا وې چې سره والۍ نکړي در پورې
با با به دې د ګورتر چولو ګوري
##
په غټ را وختمه په پسته را ولويد مه
ګوره ويده نشې دغه ګرا نه لوردې وړمه
##
موږ به نا وې يو سو له ډ و لو سره
همزو لې ېې سر وهی له دېوا لو سره
##
نا وېه زېړ کۍ ېی توره کۍ به شې
زموږ کره چی را شی ليونۍ به شې
##
د سهار سترګه را و خته هلکه
موريې په ځای کې لاس وهي چی لورمې ورکه ده
##
د سها ر سترګه را وخته تيزي کوي
موريې په ځا کې لاس و هي زړه يې سوستي کوي
##
نا ويه پل را وا خله پونده پريږ ده
نا ويه د خپلی مور چمونه پريږ ده
##
په د ا سې حال کې سها ر شي ا و د لمر ختو وخت شي. سها ر د نا وې ملګرې د ېو څو شيبو له مخې جدا کږي چې نا وې ارام وکړي ا و پيغلې خپلو کورنو ته ځي هره له خپل کور څخه يو پتنوس را و ړي. پتنوس يې ډېر ښايسته تيا رکړی وي. له نا وې سره يو ځا ی نا شته کوی يا د سهار چاى خوري . خو نا وې هيڅ نخوري ا و په دې وخت کې د ټول کلي ښځې مخ په را تګ شي چی د نا وې اخير د يد ن وکړي. خو خپلی ملګرې يې بيا ترينه ځی. له د ورابا ڼو دا شپزانو څخه د پسه يا د مږه چې ځينې خلګ ورته څا روي
هم وا يی ، پوخ ورميږ يا نې د څا روي غاړه غواړي ، او د وخت له نرخ سره روپۍ يا پيسی هم غواړي . پيغلې چې روپۍ اوهغه د ورميږ غوږه را وړی بيا له پيغلو څخه يوه پيغله يو د وچی ډوډ ی پا ستی په د وا ړولاسونو د نا وې په سر داسې نيسي لکه ېوڅوک چی دعا کوي. بله پيغله هغه ا ور ميږ پرې ما ته وی چی کله ورميږ ما ت کړي نو بيا
نا وې په چېغو ژاړي ا وپېغلې هغه د ا ورميږ غوښه چی هر څومره ښځې وي په ټولو يوه يوه ګوله ويشي . د ا ورميږ او پيسی د غو ښتلو په وخت کې هم پيغلې ورابا ڼو ته سند رې وا يي. وخت چې هغه خلک پيسی نه ور کوي نو بيا بيغلې ښيراوې ورته کوي. ا و چې ډير ورسره ټنګ شي نو ښکنځلې هم کوي . ښکنځلو ا و ښيراوې هم په سند رو کې واېي لا ندې يو څو مسالونه وړاندې شوي دي.
##
ښکته ښکته ګوره د ځمکی مخ سپيره دى
پورته پورته ګوره يو لوټ پر د نيا څه دى
##
د ميږو شيدې بنګې د ا وزې شېدې لونګې
زموږ دا سې د وستا ن دي له نيستۍ يې سترګې تنګې
##
خدا يه زموږ څه کبر زاوال شو
خستو زی پر د وستۍ را سره سيا ل شو
##
زموږ نا وې چې ځي دورې سر داره شې
ليور دې چلمچۍ ، ته يې باداره شې
##
په سر مې چوڼ ماچوڼ دى ترلا ندې مږتون دى
د پيغلو سوبت نشته، تر دې نَعلت لا کوم دى
##
په لاس کښې مې چوڼيا ده بل شی نشته
دو سته ځا ندی کا ږه نا وې نشته
##
دې موږ د نا وې سر نه پور ته کيږي
د ا په سخت ليوره ډيره شرميږي
##
د سپا ندې په سر ګل د سپيلنی به شی
کنجوس د ګور په غا ړه ورکير ڼی به شی
##
هغه پيسې چې ټولې سره جمعه شې نو له واده نه وروسته ېې بېا يوه ورځ ټولې پيغلې را جمعه شې او سره جلا کوي يې چې د وه خوېندې په يو ځا ی پيغلی وي نو يو د مشر ې خور برخه وي او د کشر ې برخه نه وي .
کله چې پيغلې خپل حق و ا خلي نو بيا د زوم له خوا ورا با ڼې ښځې ا و د نا وې ملګرې په ېوه ځای يو څو سا عته ميله کوي . په ا تڼ کې ا و په سندرو کې يو ځا ی برخه اخلي . د زوم مور چې د نا وې خواښې کيږي ا و يا د هغې په ځا ی بله مشره ښځه د پوښ بکس خلا سه وي چې د ناوې د واده کالي لومړۍ ښکاره کړي ا و بيا ناوې ته ښکلې جوړه تيا ره وي . چې د بکس دخلاسولو په مهال هم ټپې وايي اوله ټپه د ناوی ملګرې و ايي ا وبيا د وهمه ټپه د ( زوم)
والا وا يي .
##
بکس خلاس کړي ا و منځې ګوري
که يې په منځ چې څه شی نه و، بيا يې خواښی ورته را بولي
##
ا وس به دی نرۍ نرۍ ژړا وي
ما سپښين به دې د سری ډولۍ کې کښنا وی
##
پرون خو د شا توت ونې ته تللې وې
نن يې د تور پيکي په غم نيولې يې
##
ا ول دې يا ګيډی کړی يا بيډ يه
خيا لي ليوره د روا غوستی جوليه
##
نا وی زړګی دی ولې مستا نه ده؟
ترتا خو دی زوم غا ړه ښا يسته ده؟
##
کميس دې د کابل د دو کا نو ده
ټيکری د ستا د ورور دی درويزو ده
##
بيا د وه ښځې را ځي د نا وې کالي جوړ وي . چې د نا وې کالي تيا ر شي په د ی وخت کې د ورځې نيما يي شي ا و د ( زوم ) د را تګ وخت شي ا و له زوم سره ډير خلګ را ځي د واړه ښځينه ا و نا رينه. ټول نا رينه مشران او ځوانان يو ځا ی را ځي.ښځينه زيا تې پيغلې ا و ځوا نې ښځې وي. مشرانې ښځې لا مخکې را غلي وي شپه يی د نا وې په کورکې تيره کړي وي . کله چې خيښې له کوره څخه را وزي نو د ( زوم) خويندې او ملګرې ښځې داسې ټپې وا يي
##
مرغلرې په زورې شوې نه دريږي
د زلمي خيښې ريي شوې نه دريږي
##
خور موږ نه تلو ا و په سيلونه
د ورورګل د زړه د پا ره خور موږ ولويدو تر غرونه
##
دی چلم تمبا کو ډير دي
موږ د چيلم د وګ ليدلی نده پلا ني ته وا تر مخ شه
موږ د خپل د وست کور ليد لی نه ده
##
ری، ری، ری، ا ور دی مړ شه په ييری
موږ ويل چی نز دې موږه لا ندې کړو غر می
##
خلګو د ا وبو ګدر مو کومه ده
خلکو پلا نی ګوډله کو مه ده
##
چې د نا وې کورته ورسيږي هلته د نا وې ملګر ې يوه کاسه له ا وبو څخه را ډکوی د نا وی د زلُفو څوکې ا و د لاسو ا و دی پښو نوکا ن هسې د شا ګوم لپا ره ليږ پکښی وهی چی لا نده شي . هغه ا و به بيا په ورا با ڼو لږ لږ پا شي . پخوا د ا وبو پاشل ډ ير وه خو ا وس دومره ډير نشته. صرف هغه يوه کا سه ا وبه دي. خيښی چې څو ک يې ورا با ڼې هم بولي ډيرې په مستۍ هغه کورته ورځي لومړی ا تڼ کوي له اتڼ سره رنګ رنګ سند رې وايې هغه ګړۍ پريښتيا هم انجونې ډير ې خوشها لې ښکاری
دوی نا وې ته ا و د نا وی خپلوا نو ته رنګ په رنګ سندرې وايي.
##
د رغلو په کلي سرې غالۍ را وا چوئ
تر غالۍ ځمکه پسته ده نا وې زر ولاړ وئ
##
په سر می د و شا لی دی تر شلمو يی مرغلرې
د ناوې وروره راشه په باغ کښی وتې بلبلې
##
ا ور دی بل سکا ره دې مړه دي
د نا وې پلاره راشه شا زادګا ن دې ميلما نه دي
##
دی کلا مخ دې وا ښه دى
ځونان دی په ورا راغله، د کلا رنګ دې پرې ښه دى
##
دی کلا مخ دې با غونه
د نا وې کا کا راشه موږ پری د روړه بيرغونه
د ا د نا وی کوردی
په ديوا لويي د مچا نو شور ما شور دی
د ليکنې د لومړۍ برخې پاى
