د کرهڼې باغچې د نړی په نورو هيوادونو کې( څلورمه برخه )
توريالی ازاد 23.11.2011
په ستره برتانياکې ( United Kingdom)
په انگلیستان کې د کرهڼې باغچې د 1732 کال څخه راپديخوا سابقه لرې. . د برمينگم (Birmingham ) په Gravyr نومي ځاي کې ليدل کيږي چې ددې ښار گردچاپير د کرهڼې باغچې د 1932 کال راپديخوا موجودي وي او په همدي ډول St. Annis د کرهڼې باغ د Nottingham په ښار کې د 1830 کال څخه راديخوا سابقه لرې چې اوس د انگلستان د ډيرو پخوانيو باغونو له جملې څخه شميرل کيږي . او په همدي توگه د Viktorianska د کرهڼې باغ ډيره لويه ساحه په بر کې نيسې چې
ددي باغ افتخارات Greotsomarford پوري اړه لرې چې همدا اوس په برتانيا کې يو ازاد باغ دي او خلک ورته په وړيا توگه د چکر وهلولپاره ورځي او نموړي باغ د انگلستان د Wittshire byn Great Sameford په نوم ښار کې وجود لري . د يادولو وړده چې دغه باغونه د یوه ليک په واسطه په 1809 کال کې چې د Rev Stepen Demainbray لخوا پادشاه گيورگی دريم (Kung Georgi 111 ) ته ليکل شوي ؤ، په ليک کې هغه له پادشاه غوښتلې وه چې په Perituitary کې 6 هيکتاره ځمکه غريبانانو ته د کر او کيلې لپاره په اختيار کې ورکړي , په 1876 کال کې د معينو قوانينو له رویه غريبو خلکو ته د ځمکې د لاس رسي تر نامه لاندي يو سلسله قوانين تصويب شول چې له دي څخه وروسته بيا د غريبو خلکو په ژوند کې ښه والي رامنځ ته شو او په همدي ترتيب د ځمکې قوانين عملي شول او هم په دغه وخت کې قوانينو کودې شکل درلوده .
د وړو باغونو او د کرهڼې د ځمکو قوانين په 1908 کال کې تغير وکړ او په 1922 کال کې د ځمکې د تقسيميدلو يعنې په برخه ويشلو قانون رامنځ ته شوچې بيا دغه ډول ټوټې ځمکې د کرهڼې د باغچو په نوم سره مونږ يادي کړي دې ، دي ډول قانون تر 1950 کال پوري اغتبار درلوده .
د نورو اروپايي ملکونو په شان په انگليستان کې هم دولتې محلي اورگانونو مسؤليت درلوده چې د کرهڼې باغچو لپاره تياري جوړې شوي ځمکې ولرې ، چې وکولائي د ضرورت په وخت کې غريبو خلکو ته په ټيټه
کرايه باندي ورکړې ، د کرهڼې د باغچو د لوي والي اندازه Kvadrat Stavar وه او د باغونو کرائي دومره ټيټې وي چې هر سړی کولائې شول د ک.ب کرايه کړې چې دغه اندازه د 1950 پوري وه ، د 1997 څخه وروسته په متوسط ډول د ک.ب د لوي والي اندازه 10 Kvadrat stavar وه چې د 250 ميتره مربغ سره مساوي کيږي او د يوه د ک.ب د کرايي اندازه 22 فونډه وه همدارنگه د ک.ب د لوي والي اندازه د 40 Kvadrat Stavar يعني 1000 ميتره مربغ څخه زياته نه وه او د باغچو خاوند مکلف ؤ چې په ځمکه کې بايد يواځې ميوه جات او نور خوراکې مواد وکرې چې فاميلونه ئي وکولائي د خپل دضرورت وړد خوراکې مواد او احتياجات په خپله پوره کړې .
په 1873 د کرهڼې د باغچو اندازه په برتانيا کې 244268 وه او په 1918 کال کې دکرهڼې د باغچو اندازه تر1500000 شاوخوا پوري لوړه شوه، لاکين د دوهم نړيوال جنگ څخه وروسته د کرهڼې د باغچو اندازه ورځ په ورځ کميدله او تر 1117000 ته ئي اندازه راکمه شوه او په همدي توگه د باغچو اندازه په 1960 کلونو کې 600000 ته را ټيټه شوه چې دی کار بيا ځانته ډير علتونه درلودل لکه د ژوندد سطحې لوړوالي د ځمکو د
کيفيت خرابوالي د فزيکي فعاليتونو د زيات والي ......او داسي نوراو په تدريجي توگه دغې مرحلې دوام پيداکړ او په 1997 کال کې د ک.ب اندازه 265000 ته راټيټه شوه .
په 2006 د لندن دAssembly لخوا په يوه رپوټ کې يو وړانديز شوي وو چې د ابادي د زيات والي او د ک.ب دکموالي اندازه معلومه کړې ،چې په همدي ډول په ټوله برتانيا کې ورځ په ورځ د زرغونه چمنونو او باغونو اندازه کميدله او پر ځاي ئي کورونه او نوري ابادې جوړې شوې وې،ښارونه لوې شول او په ښارونو کې د خلکو گڼې گوڼې زياتې شوې چې په نتيجه کې د خلکو تر منځ بيا د ک.ب هيلې راژوندي شولې دا ځکه چې په ازاد بازاز کې د خوراکې موادو قيمتونه لوړ شول او د بلي خوا د ازادې هوا د ککړتيا خبرې رابيدا شولې چې په نتيجه کې د کرهڼې باغچو ته مخ اړونه ضروري خبره شوه ، د يادولو وړ ده چې د ک.ب. ته مخ اړونه د خوراکې موادو د انفلاسيون او د هوا د ککړتيا د مخنيوې لپاره ډير ښه ځواب دې .
په برتانيا کې د 2011 کال د يوه تازه تلويزيوني رپوټ له مخې چې800 تنه د کال د ک.ب ته عريضي ورکوي ،دلته اوس خلک ډير واړه ځايونه په کرايه باندي د دولتي اوگانونو څخه په ارزانه قيمت نيسي او ځانونو لپاره ورکې گلان او د ضرورت په وخت کې ترکاري هم کري، برتانويان د کرهڼې باغونه د يوه نقاش په شان په ښکلو ډيزاينو سره جوړوي او خوند ورڅخه اخلي . د يادولو وړده چې برتانويان د خپلو باغچولپاره گلان د دونيا د مختليفو ځايونو څخه راوړي ، په باغچو کې داسي گلان لري چې اوړي او ژمي گلان نيسي او د هر قيسم موسم په وړاندي مقاومت لري دوې داسي ځنگلي گلان کري چې هيڅ ډول پام اړوني ته اړتيا نه پيداکوي ،د گلانو کرني په وخت کې اکثره وخت کمپوست د خاوري سره گډوي وي او بيا گلان پکې کري .
نوټ : ــ په پورتني مقاله کې د کرهڼې باغچې د ( ک. ب ) سره ښودل شويدې .
نور بيا.....
