مقدمه
کيله ازنباتات مناطق گرمسير بشمار مي رود که وطن اصلي ان شمال شرق هند بوده .
وازطريق ماداکاسکار به کشورهاي افريقائي قبل ازتاريخ انتشار يافته اند
کيله بقسم تجارتي در بعغي ساحات نيمه حاره مثل استراليا ،موراکو، افريقاي جنوبي ،مصر ،وساحات فلسطين ( که تحت اشغال يهود قراردارد )وجنوب فلوريداکشت وتوليد مي شود .
کيله يکي از ميوجات مهم به شمار مي رود که در ١٣٠ کشو ر هاي جهان ااضافتر ازديکر گشت هاي کشت مي شود.
همچنان کيله از ارزش اهميت غذائي وطبي زيات برخوردار است .
کيله به افرادي کي که داراي فشار خون با لائ دارد کمک مي کندوخطر حملات قلبي راکاهش ميدهد وهمچنان اين ميوه بهبوددهنده زخم مزمن معده کاهش دهنده کلسترول مي باشد که اين نوع کلسترول نوع مصر کلسترول مي باشد که باعث انسداد يابندش رگها مي شود.
ماده معجزه مانند که درکيله موجود است پوتاشيم است که گردش خون راتنظيم مي کند
تاریخچه
منشاء کیله ازجنوب شرق اسیا می باشد جا یکه در آنجا به هزار ها سال کشت شده اند .عقیده بر آن است که کیله در وخت (prehistoric) یا قبل از تاریخ به افریقا انشتار یافته است . شواهد تازه نشان می دهد که کیله به دنیای جدید (Ecuador) در حدود 200bc سا ل قبل از میلاد توسط مردم جنوب شرق اسیا معرفی شده اند .
ومردم پرتکال بار اول کیله رابه جزیره (canary ) انتقال داده اند ،هسپا نیها بار اول کیله را به جزیره (Hispaniola ) درجریان سالهای (1500s)انتقال داده اند .
حساسیت زیاد کیله با فراست ( frost) ، کیله را از انتشار دربعضی ساحات مرطوب نیمه حاره (sub tropical) منع ساخت .
کیله به قسم تجارتی در بعضی ساحات نیمه حاره مثل استرلیا ،موراکو ، افریقای جنوبی ،مصر ، وساحات فلسطین (که فعلا تحت اشغال یهود قرار دارند )، جزیره canary وجنوب فلوریدا کشت می شود.
کیله دربعضی ساحات درتونل پلاستیکی ویا ساختمان که توسط شیشیه پوش شده کشت می شود . هند در سال (2003) تقریبا 23% کیله تمام جهان راتولید کرد که اکثرا ایشان برای مصارف داخلی بود .
چهار کشور عمده صادراتی کیله عبارت اند از Ecuador, Costa Rica, Philippines ,Colombia که 2/3 حصه کیله جهان راصادر می نماید که هر یکی ایشان اضافه تر از (1) ملیون تن کیله راصادر می نماید.
به اساس احصایه (FAO) کشور ایکوادور اضافه تر از 30% میوه کیله رابه جهان صادر می نماید .
کیله نوع (dessert banana) که زرد باشد کاملا اماده برای خوردن است وکیله سبزبرای پختن می باشد اکثریت ورایتی دیسریت و10-15% همه تولید به ایالات متحده واروپا صادر می گردد. تولید وکشت کیله یک شغل عمده برای میلیون ها تن در کشورهای پیشرفته است.
کیله سبز (غیررسیده ) در کشورهای حاره برای پختن استعمال می شود. ورایتی سبز کیله مشابهت زیادی با کچالو دارد از این کیله به قسم fried ,boiled ,baked ,chippedاستفاده می شود، یک کیله سبز به اندازه یک کچالو نشا یسته وانرژی دارد
مافولوژي کیله
نبات کیله (herb) بوته ای است که مربوط جینس musa مي باشد وتکسانومي کيله قراري ذيل مي باشد :
Kingdom: planate
Division: magnoliophyta
Class: liliopsid
Order: Zingiberales
Family: Musaceae
کیله بعضی وخت بخاطر سایزوساختمان کلان ایشان به غلطی درخت گفته می شود کیله مربوط فامیل (musaceae) وارتباط نزدیک به (plantains) دارد. ازنگاه مصرف انسانی درسطح جها ن بعد از برنج ،گندم ، وجواری در ردیف چهارم به حساب میرود . کیله در 130 کشورهای جها ن زیادتر از دیگر فصل های میوه گشت میگردد و کیله بومی منطقه حاره جنوب شرقی اسیا می باشد.
ساقه کیله را(pseudostem) گویند که دروخت رسیدن کامل به (2-8m) ارتفاع ميرسد ودرازی برگها تا(3-5m) ميرسد که مربوط ورایتی می باشد . پیش ازاینکه ساقه از بین برود وبه جای ایشان دیگر ساقه رشد کند هر ساقه کاذب فقط یک شاخ میوه راتولید می نماید .
درقاعده نبات کیله رازیوم است (که بنام corm شناخته مي شود) کورم چندین ساله است که تا (15) سال یازیاد تر از ان تولید سکر می نماید .
کلستر آویخته شده بنام شاخ یاد می شود ( bunch) که درتجارت بنام ( bananastem) ياد مي شود وميتواند (30kg-35) وزن داشته باشد بطوری اوسط (gr125 ) ميوه تقريبا 75% آب و25% مواد خشک دارد کیله منبع خوب ( vita A,vit C) و پوتاشیم می باشد .
خواص بوتانیکی کیله
نام علمی کیله (Musa balbisian) وجینس آن (Musa) ومر بوط فامیل (Musaceae ) ویکی از کیاهان گرمسیری به شمار می رود. وطن اصلی ان شمالی شرقی هند بوده واز طریق مادگاسگار به کشورهای افریقا یی پراکنده شده است ورایتی ها خوراکی کیله شامل ( Musa acumminata ,Musa balbisiana) می باشد که دارای 22 جفت گروموزم بوده وارقام تر یپلویید ( 22=33) وتتراپلویید (2n= 33) نیز دارد .
اولین کیله های خوراکی ارقام بکر بار ورایتی اکومینتاو پس از دورکه ساختن بین ارقام اکومینیتا وبا لبزینا ورایتی های دیپلوید وتر یپلوید حاصل شده است که امروزه بطوری وسیع کشت می شود از کلونها تجارتی کیله می توان به ( Grus michel , Gawaendish ,Dawarf gawandish ) اشاره نمود کیله های تجارتی (Triploid) ومیوه بکربار دارند.
کیله حاوی ریزوم وسیستم ریشته تیت دارند وریشه های به عمق 75 سانتی متر خاک نفوذ کرده وگسترش عرض زیاد دارند .
تنه اصلی کیله بسیار کوتاه بوده ودر داخل خاک قرار می گیرد . وتنه کاذب آن در خارج از خاک قرار دارد واز اجتماع دمبرک های طویل حاصل می شود.
ارتفاع تنه کاذب نسبت به ارقام مختلف کیله بین 1.5 الی 2.5 می باشد .
طرز قرار گرفتن بر کها در تنه هوایی به انشعاب برگها از جوانه هاتنه حقیقی بستکی دارد و اولین برگها ی تشکیل شده به صورت دایره ای وبرکهای بعدی به صورت ما ر پیچی روی تنه حقیقی قرار گیرند . برگها ی وتنه هوایی کیله دارای الیاف فیبری می باشد برکهای کیله بسیار بزرک بوده طول پهنک ان در حدود (2) متر وعرض ان (90-60) سانتی متر است.
برکهای هنکام ظاهر شدن به شکل لولی بوده وبعد از رشد عرض بزرکی حاصل می شود بعد از تشکیل 11-12 برگ درنوک تنه هوایی خوشه کل که درکیله رژیم نامیده می شود ظاهر می شود . خوشه گل توسط چمچه لا کی رنک که یک لایه مومی به روی ان وجود دارد محافظت می شود روی خوشه گل بالشتکهای برجسته ای به صورت مارپیچ قرار دارد که آنها راپنجه می نامد هر پنجه نیز به نوبه خود توسط یک براکته به رنک لاکی تیره محافظت می شود وروی هر پنجه 10 -26 عددگل وجود دارد .
وهنکام ظاهر شدن گلها بر اکته های پنچه به طرف بیرون پیچ می خورد ونهایتا بعد از کلدهی از خوشه جدا می شود . در پایین خوشه که به تنه متصل می باشد .در(6) الی (16) پنچه گلهای ماده قرار می گیرند گلهای نر در قسمت نوک خوشه مستقر می باشد . درکیله های تجارتی بدون عمل گرده افشانی والقاح گلهای ماده میوه های بکر بار از نوع رویشی یا خودبخودی حاصل می کند .
اما درارقام وحشی کیله عمل گرده افشانی وتلقیح انجام می گیرد ودر داخل میوه دانه تشکیل می شود .ماده کی حاوی تخمدان سه برچیی به هم پیوسته می باشد هر خوشه کل درحدود 200 عد دمیوه حاصل می شود ووزن یک خوشه بستکی به ارقام مختلف کیله ومیزان رشد میوها 10-35 کیلوکرام است خوشه های تجارتی کیله حد اقل حاوی (9) پنجه می باشد . میوهای که به دم خوشه نزد یکتر اند نسبت به میوه های دیکر رشد بیشتری داشته وبزرگتر می باشد . میوهای کیله ازنوع سته بوده واز هنکام تشکیل تا رسید ن کامل 3-3.5 ماه لازم می باشد .
برای ارسال به بازارهای دورهنگامیکه میوه هابه (سه/دو) رشد نهائی رسیدند قابل برداشت میباشد،زیرا میوه های کیله بسیار حساس بوده ودر اثر تولید گاز اتلین نرم شده وپوست میوه بلا فاصله رنگ قهوه ای به خود میگیرند.
کیله از گیاهان(Mano Carpic) بار ور بوده وتنه هوائی بعد از چیدن خوشه یا رفع حاصل، کف بُر گردیده وبه پاجوش آن اجازه رشد مجدد داده میشود.
کیله از گیاهان تک لپه می باشد وامکان پیوند در آن وجود ندارد روش معمول ازدیاد آن توسط پاجوش ها(Suckers) می باشد که از تنه اصلی حاصل میشود.
از کشت پاجوش های سه ماهه تا تولید ورسیدن میوه نسبت به ارقام مختلف کیله 12 – 18 ماه طول میکشد. کیله بین عرض های جغرافیای 30 نیم کره شمالی وجنوبی پرورش داده میشود.
ودر خارج از عرضهای جغرافیای فوق الذکر پروش کیله در اقلیم های خرد که شرایط مطلوب دارند امکان پذیر است. حداقل دمای برای رشد این گیاه ( 12c) بوده ودرجه حرارتهای (2 – 3 c) درجه گرمی های حل اقل بحرانی وحرارت پائین تر از (1 c)درجه کننده می آید.
واندامهای هوائی کیله درخت از بین میرود.
اوسط حرارت مناسب ماهانه 27 – 26 واختلاف دما بین فصول گرم وسرد سال بسیار کمتراست . اگرچه نبات کیله درهر فصل میوه مکند و از اوایل زمستان هرسه ماه یکبار خوشه های کیله میرسند.
در مناطق که میزان بارندگی ماهاه (100mm) باشد این گیاه نیاز به آبیاری ندارد کیله میتواند در انواع خاکها رشد کند. اما خاکها غنی وخوب زهکشی شده، نفوذ پذیر برای پرورش این گیاه مناسب است.
میوه گرفتن
میوه : میوه تخمدان رشد کرده می باشد که دراثر گرده افشانی وتلقیح ویا بدون عمل گرده افشانی حاصل می شود.بطور عمده میوه های درختان میوه رابه سه دسته تقسیم می نمایم :
1- میوهای ساده 2- میوهای مرکب 3- مجتمع میوها
چون موضوع سیمنار پرورش وتر بیه کیله می باشد لذا از میوه کیله کمی یاد اوری می نمایم که شامل میوه ساده مثل می باشد و میوه ساده از رشد یک گل حاصل می شود که شامل دانه دار مثل سیب ،بهی ومیوهای هسته دار مثل الو، گیلاس ، زردالو ، ومیوه های کوشتی (( Berry)) مثل انگور ،کیوی وکیله می باشد که شامل همین گروپ می گردد.
مطالعه شرایط محیطی قبل از احداث باغات میوها وکیله
شرایط اقلیمی منطقه دررشد درختان میوه ومیزان باروی آنها تاثیر زیادی دارد.ارتفاع از سطح بحر وعرض جغرافیای از عوامل مهم در تکثیر درختان میوه بروی کره زمین می باشد بطور عمده منا طق درختان میوه را به سه گروپ عمده تقسیم نمود
1- مناطق معتدله یا ( temperate zone )
2- مناطق نیمه گرمسیر یا ( sub tropical zone)
3- مناطق گرم سیر یا (tropical zone) که به دوسپ منطقه تقسیم می شود منطقه گرم ومر طوب ، ومنطقه گرم وخشک
احداث باغ میوه بادرنظر داشت شرایط اقلیمی ومقاومت نبات درمقابل شرایط نامساعد از جمله حرارتهای بالا وپا ین انجام می گردد.
میوهای منا طق معتد ل گرم از جمله هلو ،با دام ، زردالو به سرمای شدید حسا س اند ومیوهای منا طق گرمسیر از جمله نارگیل ، آواگادو ،کیله ،پاپایا (خربوزه درختی ) وآناناس سردی خفیف رانیز تحمل نمی کند وحداقل درجه حرارت برای رشد این نوع درختان میوه درحدود 10 سانتی گراد است وپراکنش میوه جات مناطق گرم وترافیکل بین (30) درجه شمال وجنوبی استو ااست .
درجه حرارتهای زیادی ویا کمی بیشتر از درجه حرارتهای توافق شده با عث تقلیل سرعت فتوسنتیزم وعدم ذخیره کافی کاربن هایدریت درنباتات و جذب مواد غذایی از خاک نیز کاهش میی یابد .
مشکلات درجه حرارتهای بالا وملچنک
چنانچه قبلا ذکر گردید ورایتی های مختلف درختان میوه برای رشد ونموی مطلوب به درجه حرارت مناسب نیاز دارد افزایش گرمی در تابستان وکاهش رطوبت موجب استراحت تابستانی یا ( summer dormancy) دردرختان میوه می گردد.
توانا یی گیاه برای ایستاد گی در برابر گرمی راتحمل حرارتی می نامد (Heat tolerance) . درجه حرارتها ی بالا اثرات نامطلوب دراندامهای مختلف درختان میوه دارند .
باغهای که خاک آنها عاری از پوشش گیاهی است دراثر تابش مستقیم آفتاب وگرم شدن خاک از رشد ونموتابستان بازمی ماند .
اما باغات باپوشش گیاهی هیچ گونه توقف رشد نشان نمی دهد پوشش سطح خاک درباغات جوان توسط مالچ کمک زیادی در کاهش حرارت بیش از حد خاک در منطقه ریشه نموده ورطوبت خاک رامحافظت می کند . از مشکلات دمای بیش ازحد ، گسترش رشد آفات وامراض می باشد وباافزایش گرمی فصل رشد ، تولید نسل کرم سبب بیشتر گردیده ودر شبهای که گرمی بیشتر از (17) سانتی گراد باشد تخمکذاری این حشره افزایش می یابد اما در مناطق با شبهای سرد ،تولید نسل کرم سبب کاهش می گردد.همچنان ملچنک در نکهداشت رطوبت ومشکل کیاهان هرزه تاحدی کنترول می نماید .انداختن کیاه ،پوست ، وتوته های چو ب وهمچنین دیکر چیز های نزدیک با درخت از 5-15 سانتی متر بسیار مفید می باشد .
ورایتی های کیله
کلتیوار های زیای کیله وجود دارد که کلتیوارهای والدین ان ( parents) عبارت از
) (Musa acuminate ,Musa balbisiana می باشد . این دو نوع کیله ها که وحشی اند ومعمولا تخم دارد .
بصورت عموم ها یبرید کیله ها که باسهم زیادی نوع اکومینتا تولید شده اند میوه انها شیرین بوده وانها یکه با تناسب زیادی نوع با لبسینیا تولید شده اند میوه انها دارای نشایسته زیاد می باشد .
ترکیب نسبی کلتیوار نوع اکومینیتا ونوع با لبسینا با کلتیوارها ی دیکر معمولا به (As)و(Bs) به ترتیب نشان داده می شود .و همچنین به اساس موجودیت یک ویا زیادتر سیت گروموزم ها نیز تقسیم بندی می شود (که بنام ploidy level یاد می شود) بطوری مثال : A Bدیپلوید است و AAB تریپلوید و ABBB تترا پلوید می باشد .
کلتیوارهای تتراپلوید غیر معمول ، ودیپلوید تاحدی معمول وکلتیوارتریپلوید زیات معمول و ازارزش تجارتی خاصی برخوردار می باشد .
اولین کیله های خوراکی ارقام بکربار ورایتی اکومنیتا وپس ازدورکه ساختن بین ارقام اکومنیتاو با لبسینا ورایتی های دیپلوید وتریپلوید حاصل شده اند که امروزه به طوری وسیع کشت می شود از کلونها ی تجارتی کیله می توان به (Grus michel, Gawendish, Dawarf cawandish ) اشاره نموده کیله های تجارتی تریپلوید ومیوه بکربار دارند .
بعضی کلتیوارهای کیله که پخته می شود قراری ذیل اند:
Bluggoe , Hua mua ,Pisang awak, Abukeling , Appleplantian ,Ice cream ,Pleipita ,Saba , Cardaba .
کلتیوارهای زیادی کیله دیگر نیز وجود دارند که بعضی ورایتی های که در ( Home landscaping) رو ل، وارزش تجارتی دارند قراری ذیل است :
Lady’s finger, Honey, Datil , Governor , Enano , Jowason, Giant Cavendish , Apple , Farine France …..
تکثیر کیله
ورایتی های تجارتی کیله بدون تخم می باشد وطریقه تکثیر ان بدنی یا (vegetative) ااست . نبات کیله دربعضی مناطق برای سال ها کشت شده ونبات که از کشت ونموی ایشان یک سال گذشته در کیله بنام ( ratoons) یاد می شود .
ساقهای زیر زمینی رایزوم به شکل ساکر (suckers) از زمین بالا می شودکه چند دانه ان برای رتنز (ratoons ) استعمال شده ودیکری انها همرای ریشه ها در تکثر از ان استفاده می شود .
سکرهای (1) متر طویل با برک های باریک که بنام ( sword suckers) یاد می شود معمولابرای تکثیر اماده می باشد .
وسکرهای ابی یا ( water suckers) بابرک های پهن وعریض در تکثیر از ان استفاده نمی شود بخا طرکه میوه ان از لحاظ کیفیت پاینتر وناوقت تولید می شود .
نبات جدید درماهای فیبروری ومارچ ( February , march) و همچنان در ماهای که بارندکی موسمی دارد شانده می شود . فاصله نهال شانی از ( 2-3 ) متر است که مربوط به ورایتی های وانواع مختلفه ان ،ومربوط به شرایط محیطی می شود .
وساقه کاذب ( pseudo steam ) مونوکارپیک می باشد که بعد از (9-12 ) ماه کشت شدن ورفع حاصل قطع می شود.) (Horticulture1994, fruit crops, 438
تکثیرعمده در کیله توسط رایزوم وسکر صورت می کیرد وسکردرکیله به سه بخش تقسیم می گردد:
1-Maiden head :
ساقه بزرک کاذب است که میوه نمی دهد وطول ایشان به ( 1-12 ) انچ
می رسد که بعد ا به sword suckers ویا واتر سکر انکشاف می کند.
Sword suckers٢:
سکر های اند که متصل به رایزوم اصلی (مادری ) ودارای برکهای باریک شمشیر مانند می باشد وطو ل ایشان به ( 12-48 )انچ می رسد ومعمولا برای تکثیر استعمال می شود .
Water suckers٣:
سکرهای نزدیک اما سطحی متصل به رایزوم اصلی ودارای برک های پهن می باشد واتر سکر ها میوهای درجه دوم راتولید می کند وبه این خاطر به کشت سفارش نمی شود .واتر سکرهای که طول ایشان به (12-48) انچ می رسد به رایزوم کاملا متصل نمی با شد.
گرده افشانی درختان میوه کیله
گرده افشانی درختان مختلف به قسمهای مختلف صورت می کیرد گرده که ازانتر انتقال می شود به تخمدان می رسد واز ان زایکوت تشکیل میشود که به ترتیب بلاخره به میوه تبدیل می شود.
لکن بر خلاف این ، درخت کیله خودبخودی می باشد یعنی دراین روش میوه بدون عمل گرده افشانی وتلقیح حاصل می شود مثل پرتقال واشنکتن ،کیله وبرخی ارقام سیب وانجیر. قابل یاد اوری است که در ورایتی هاوحشی کیله گرده افشانی صورت می کیرد ودارای تخم می باشد .
اقلیم
کیله یکی از میوهای tropical ) ( مناطق حاره ای ویا گرمسیر می باشدکه تولید وکشت انها تنها در مناطق گرمسیر ، مرطوبی ، وبدون فراست (frost) جهان صورت می کیرد .هوای خشک وباد های قوی وتند تخریب کننده برای کیله به شمار میرود ایالت سنده پاکستان هوای ایشان مناسب وشرایط خوبی محیطی برای کشت ونموی کیله دارد.
اوسط حرارت مناسب ماهانه برای کیله ( 26-27) سانتی کراد واختلاف سردی بین فصول گرم وسردسال کمتر است.
درمناطق که میزان بارندکی ماهانه ( 100) ملی لیتر باشد این گیاه نیاز به آبیاری ندارد .
. کیله بین عرض های جغرافیای 30 نیم کره شمالی وجنوبی پرورش داده میشود.
ودر خارج از عرضهای جغرافیای فوق الذکر پروش کیله در اقلیم های خرد که شرایط مطلوب دارند امکان پذیر است. حداقل دمای برای رشد این گیاه ( 12c) بوده ودرجه حرارتهای (2 – 3 c) درجه گرمی های حل اقل بحرانی وحرارت پائین تر از (1 c)درجه کننده می آید. واندامهای هوائی کیله درخت از بین میرود.
عملیات زراعتی
برای نموی بدنی وختر نایتروجن ضروری پنداشته میشود و فاسفورس درتشکیل میوه وپوتاشیم در بلند بردن کیفیت میوه ومزرعه رول دارد.
درکاشتن کیله رطوبت زیات درریشه ها ضروری پنداشته می شود بخا طریکه کیله دارای بزرکترین برکها می باشد وبه اساس ان تبخییر و( Transpiration) زیات صورت می گیرد
درنقاط که ابیاری بقدر کافی نیست ابیاری زیات ضروری است .
فشار خشکسالی درهر مر حله نمویی برای درخت کیله وتولید ان خوب نیست نبات کیله چند دفعه (pruning) می شود ساقه بارور میوه بعد از رفع حاصل از بین بریده می شود .
درجریان فصل نمویی تعدادزیادی از سکرها که از ( Rhizome) سبز شده از بین برده می شود بغیر از یک یادو سکر که برای راتن (ratoon) فصل اینده در نظر گرفته می شود .
کیله پیش از اینکه کاملا برسد رفع حاصل می شود وتا وقتیکه کمی زاویه دار باشد رفع میگردد ،ووخت رسیدن کیله مربوط به مارکتنک و ورایتی ان می کردد.
کوددهی
کیله یکی ازمیوه های کوشتی است که تشریح کشت وکوددهی ان قرار ذیل می باشد :
فاصله سکر ( suckers )نبات کیله در (row ) ،(6) وفاصله نبات تا نبات در قطار نظر به ورایتی ان 4، 6، 8 می باشد.
برای نموی بدنی وختر نایتروجن ( N) ضروری پنداشته میشود و فاسفورس ( P) درتشکیل میوه وپوتاشیم ( K) در بلند بردن کیفیت میوه ومزرعه رول دارد.
که اندازه کودهی (نایتروجن ) وامونیم سلفیت ( 50 ، 75، 100) پوند که دریک ایکر انداخته می شود وانتروال ابیاری ایشان در 6ف 10 ، 14 می باشد وسکر های کشت شده در فاصله 8 بعد از تکمیل نمودندوره جوانی ( juvenile) به اندازه زیات تولید سکرهای جوان می نماید . سکرهای خوبی که در انتروال (6،10) ابیاری صورت گرفته درجوانی تولید شاخه های کلان واندازه های زیات انکشت از نبات اصلی حاصل می شود.
دوز خوبی ( N)که به شکل امونیم سلفیت در تشویق نموی شاخچه وسرعت دادن پخته شدن میوها ودر بلندبردن نموی نبات رول عمده دارد .(High and Basel circumference)
نبات کشت شده که ابیار یایشان ر بین انتروال 6 وتنها دوز 100 پوند نایتروجن صورت گرفته در حدود سه ماه یا (83) روز وقتر می رسد نسبت به نباتیکه (treatments ) ان به دیکر طریقه صورت گرفته باشد. ( Jagirdar , eatl, 1963 )
کیله از نبات تغذیه کننده سطحی می باشد به همین خاطر برای حاصل خوب وکشت کیله انداختن کود ومنور ( manure ) ضروری است کیله در خاکهای خو ب زهکشی شده نموی خوب می کند .
انداختن کودکیمیاوی و (fertilizer ) زیات در بلند بردن سطح حاصل دهی وسرعت نمووبالای کیفیت میوه رول عمده دارد .
اگر 250 کیلوکرام (N) و26 کیلوکرام ( P) و 500کیلوکرام ( K) در یک هکتار استعمال شود 72 تن فی هکتار میوه بدست خواهد امد .(Horticulture ,462, Jagirdar,1961)
آبیاری
کیله به مقداری زیادی اب راضرورت دارند و به خشکی حساس می باشد .در نتیجه خشک سالی وخت کلدهی ومیوه دهی طولانی تر می شود و دراندازه میوه واندازه حاصل دهی در فصل تغیر به ملاحظه می رسد.
برای تولید ونموی نمورمال کیله در یک ماه به اندازه ( 4-6) انچ یا ( 102-152 ) ملی متر اب ضرورت دارد ومقداری اب ( 1-1.5) انچ و یا ( 2.5-4) سانتی متر در یک هفته به کیله ضروری پنداشته می شود.با الخصوص درجریان هوای خشک طولانی ضرور ی است .
وازاین لحاظ خاکهای که رطوبت کافی داشته باشد برای تولید کیله مفید است وبه همین خاطر در جریان ماهای خشک سال تامین قبلی ابیا ی در کیله ضرور ی به حساب می رود ، باالخصوص در وخت باز کردن کل ودر جریان روز های کرم تابستان ضروری است وهمچنان احتیاط در ابدهی زیات ضرور ی پنداشته می شود.
کیله درمقابل خاکهای متداوم ومرطوب وتر وخاکها ی که زهکشی کافی نشده باشد بسیار حساس است ودر ( flooding) به زودی تخریب می کردد.
رفع حاصل
شاخهاي کيله پيش ازاينکه انکشتان ايشان کا ملا زرد کردد وزاويه دار باشد رفع حاصل مي گرددکيله براي اهداف مختلف ودروخت متفاوت رفع مي کردد ودر جاهاي مخصوص جابجا مي ګردد.کيله براي مصرف تازه در در ( home landscape) وقت رفع مي کردد که پخته ويا نزديک به سايز نورمال خود باشد که مر بوط ورايتي مشخص مي گردد . عموما اين دروخت صورت مي گيرد که حاشيه ميوه محکم وداخل ان نرم باشد . درهوم لند سکپ عموما ٧-١٤ روز قبل ازاينکه برسد رفع مي کردد .
اوايزان کردن شاخ به مطلب پخته شدن ان درجاي سرد وسايه داربهتر است ازاينکه درنبات پخته شود .ورايتي هاي FHIA ,01, 02 ,03 , و٢١ مي توانيم در وخت رسيدن تازه مصرف کنيم واگر سبز با شد مي توانيم ان راپخته نمايم .
کيله منبع خوب مواد غذائي با الخصوص پوتاشيم است . کيله نبايد پيش ازاينکه برسد داخل يخچال گردد بخاطر که خراب مي شود ونشانه صدمه ان عبارت ناتاواني رسيدن کاملا انهامي باشد وهمچنان پوست وانساج ايشان چملک ومزه ايشان کم ميشود .
حاصل مهي ميوه کيله مربوط به فکتورهاي زياد مي شود که وزن شاخ از ٢٥ تا ٤٠ (Lb) انتظارمي رود که توجه خوب به درخت کيله امکان توليد شاخ هاي ١٠٠lb ان دارد .
فکتورهاي مثل هوا ،افات ، وعمليات زراعتي تاثيرات قابل ملاحظه بالاي حاصل وعمر درخت دارد .
Pruning the banana Mat
شاخه بوری مت کیله برای نموی بدنی وتولید میو ه ضروری پنداشته می شود نموی ساقه های متعددی از یک فرش (mat) می تواند منجر به تولید میوهای کم کیفیت وتشویق مرض هادران گردد .
درحقیقت رقابت بین ساقه های کاذب (Pseudo stems ) به دراز کشیدن وطولانی کردن وخت کل دهی ورفع حاصل می گردد .
ساقه کاذب کیله ( stalk)صرف یک دفعه میوه تولید می نماید .بعداز رفع حاصلstalk ازبیخ قطع می کردد.وبه پارچه های خورد تبدیل می شود وبه این لحاظ در مانع شدن تبخیر رطوبت وبه مالچنک ( mulch) کمک می نماید .
ساقه جدیدی (Sword suckers ) که از رایزوم بالاشده برا ی تولید فصل جدید نمو می کند.
برای تولید باید بین نباتات فاصله کافی باشدتا مانع انبوه شدن (crowding ) یا غلو بودن نباتات ورقابت برای اب ، نور ومواد عضوی شوند .
تعداد ساقه های کاذب وجابجایی ان توسط قطع کردن سکرهای جدید که به زودی ظاهر می شودکنترول می گردد.
ازدیادگل دهی ومیوهدهی مربوط به عملیات خو ب زراعتی دریک ساحه می یاشد قطع کردن سکرهای غیر ضرور ی تا سطح زمین وکشیدن بقایا توسط فلز ممکن بدهای زیر مین از بین ببرود اکرچه نموی دوباره بزودی اغاز می کردد
عوامل محیطی
حرارت :
به تعدادی 200-500 ریشه ویا ریشتهای از رایزوم بالا می شود در خاکهای عمیق وخوب زهکشی شده وغنی باکود ریشه هامی تواند (5) فوت عمیق (1.5 متر ) و16 فوت یا(4.9متر ) جانبی نمونماید .
کیله میتواند در هوای یکسان معتدل تا حالت گرمی نموی خودرا ادامه دهد جوانه ها در بین درجه 26-28 سانتی کرراد یا( 78 - 82فارانهایت ) نموی خوب کند .
ومیوه دربین درجه 30 -29 سانتی کراد یا (84-86 فارانهایت ) می تواند نموی خوب داشته باشد نبات کیله نموی اهسته دارد .
دردرجه پاینتر از 16 سانتی کراد یا(60 فارانهایت ) ودردرجه 10 سانتی کراد یا(50 فارانهایت ) نموی خودراتوقف می دهد . اکرچه حرارت (-2) سانتی کراد یا 28درجه فارانهایت ممکن نبات وساقه سر زمینی ان از بین ببرد .
اکر چه نبات جدید می تواند پس از کرم شدن هوا ی دوباره سر بلند نماید حرارت بالای از 98 درجه فارانهایت یا(37 سانتی کراد ) ممکن است درسوختکی بر کها وبرامدن جدید تیغه های برک ها تاثیر بگذارد .
باد :
باد درساحات تولیدی گرمسیری یکی از داشته های لازمی می باشد هوای وساحات که دارای بادهای متداوم اند در خشک کردن وپاره کردن برک شایدرول داشته باشد.
خشک شدن برکها وافتیدن تاج نبات دربادهای بالاتر از 25 mph صورت می کیرد وبادهای 45 mph درافتیدن کلتیوارهای قد بلند وپخش رول دارد .
خاکهای نمکی :
نبات کیله در خاکهای نمکی حاصل نمی دهد .اثرات ناکوار وخسارات نمک شامل زرد کشتن ، مردن ، وباریک شدن حاشیه برکها واز شکل انداختن میوه ان می باشد.
ارتفا ع از سطح بحر :
ارتفاع از سطح بحر مر بوط به اقلیم وساحه ان می باشد.
نبات کیله در 6562 فوت ( m2000) از سطح بحر کشت می شود .
خاک :
یله درکخاکهای که میلان زمین ایشان (slop) 0 -1 % باشد وخاکهای خوب زهکشی شده ، خاکهای عمیق ، خاکهای غنی ، از مواد عضوی (Organic matter ) ودر ph 5.5-7.6 نموی خوب وحاصل بلند می دهد.
اگر چه بعضی ورایتی ها کشت شده در جنوب ایالت فلوریدا ردخاکهای ریگی (sandy) ،لومی ( loomy) ، Muck ،وخاکهای ( calcareous marl and Rocky ) نموی خوب داشته اند .
فکتورمهم در خاک عبارت از زهکشی عمیق وغنی بودن خاک می باشد .
اهمیت غذایی کیله
تداوی کیله به افرادی که دارای فشار خون بالاهستند کمک می نماید وهمچنین خطر حملات قلبی راکاهش می ده .کیله بهبود دهنده زخم مزمن معده وکاهش دهنده کلسترول می باشد .
کاده معجزه مانند که در کیله موجود است پوتاشیم است که گردش خون راتنظیم می کند بطوری مثال درمطالعه 859 نفری مرد وزن که به وسیله پوهنتون ( Santiago ) کالیفورنیا وپوهنتون کمبریج انکلستان انجام شد تحقییقات نشان داد که اشخاص که روزانه از غذایی که دارای پوتاشیم بالا هستند استفاده می کند مثل کیله 40 % کمتر خطر ابتلا به حمله قلبی رادارند .
تاثیرات پوتاشیم زیاد قوی است علما می کویند اضافه گردن پوتاشیم به غذایی روزانه افراد باعث پاین امدن فشار خو ن می کردد ووقتیکه بوتاشیم رااز غدایی خود حذف می نمایند فشار خون بالامی رود .
تحقیقات که در پوهنتون ( Temple) فیلادلفیا انجام ش نشان می دهد که حذف پوتاشیم ازغذایی ( 12) نفر که فشار خون بالاتر داشتند بعد ار (10 ) روز فشار خون اشان بالاتر رفته است .
تحقیقاتی که در پوهنتو ن ( Naples) ایتالیا انجام شده نشان می دهد که 81% افرادی که فشار خون بالایی داررند اکر از (3) الی (6) % مواد پوتاشیم بالادارند مثل کیله استفاده کند میزان تداوی انها به نصف ودر بعضی ها کاملا قطع کردیده است .
طبیعی زخم معده
تحقیقات نشان می دهند که اثرکیله بروی زخم بیشیر از دواهای گران قیمت است که به وسیله داکتر تجویز می شود .
ازمایشی وتحقیقات بروی حیوانات نشان می دهد که کیله یک ماده حافظت کننده می باشد .
هرچند تحقیقات کاملتری لازم می باشد تا به عمل یک تکه کیله در سیستم هاضمه پی برد .
تحقیقات انجام شده در کالج ( kastuba) نشان می دهد که عامل کیمیاوی موجود در کیله بنام ( protease Inhibitor) واقعا باکتر یا عامل اولسر راتوقف می دهد محقیقین دیکر در پوهنتون ( New England) در استرلیا نشان می دهد که کیله از برکشت اولسر جلوگیری می نماید همان طوری که دواهای گران قیمت این کار را انجام می دهدوکیله عوارض جانبی نیز ندارد.
رمز این تحقیقات این بود که این کیله ها کامل رسیده وقهوای بودند دراین مرحله کیله ماده ای تولید می کند که همان لایه پوششی تولید درمعده است که براثرات اسید معده کاهش پیدامی کند .
در طول این مدت محقیقن اثرات تداوی دیکر کیله رانیز دنبال نموده اند در تحقیقی که بروی حیوانات در پوهنتون ( Kerala ) در هند انجام شد معلوم کردید که کیله نرسیده خشک شده سطح ( L DL ) کلسترول راکاهش می دهد که این نوع کلسترول نوع مضر کلسترول می با شد که باعث انسداد یابندش رگها می شود .
واز تغیرات کیمیاوی بین عضلا ت قلب که خود می تواند عامل بیماری ( Cardio vascular ) گردد جلوگیری کند.
تحقیق دیکری در ( New dehli) نشان می دهد که بودر کیله خشک شده می تواند درد راکاهش دهد .
قابل یاداور ی است که کیله منبع خوب vit C , vit B6, vit A وپوتاشیم می باشد.
ماخذ
1- Malik. Mhomood N ,Managing Author .
Horticulture. Published by: national Book foundation Islamabad ,pp (461- 463 ) 1994.
2- Marandi, rasul Jalili (PHD).Pomology published by: Intesharat Jahad danishgahy wahidistan west Azerbaijan, pp( 225-228). 2002
3- FAO Banana commodity notes (internet)
Fianal results of the 2003 season , 2004
water-management@fao.org
4- Internet, Google fruit, university of Florida: file://G:\ Banana growing in the Florida Home landscape.htm pp, (1-20) 2007
5-Home fruit production Banana
http://aggie_horticulture.tamu.edu (2007)
6- Internet, Google.
Www.All about citrus and subtropical fruit.htm 200
